YKE]I\SEBGB KGCE@KGA JGU@\ BI SGK JG\C@S Ykevirsebgb bia _irö, BICGKG BI GJÅ\ECG Muk bgbg ik 7997
MGCYARGB BI IBYCGCEÓK
EKM@\JI BI AGL@\GR@\E@ K¿< IT_I\EIKCEG BI JIABI
CECA@ GCGBIJEC@6 ]E CECA@ JGRI\EG6 AGL@\GR@\E@ BI MÊSECG EE EKRIH\GKRIS6
CGASEKGS SGAGS, Aues
CG_G\GCDEK CG\\GKVG, Iaegkg Jgrêg
JGACG SGJGKEIH@, Cres
@RÇ\@AG CC@CDGCDE, CC@CDGCDE, Istimgky
SYG\IV \@WYI, Fugk Cgra`s
]GABIV UGKGC, _eir`
AEJG – _I\Y
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE
EKM@\JI BI AGL@\GR@\E@ K¿ < IT_I\EIKCEG BI JIABI E. @LFIRE]@S
Bitirjekgr ixpirejiktgajikti ixpirejiktgajikti ag riagceók iktri ag tikseók ik ag cuirbg y ia köjir` köjir` bi sihjikt`s bi ag `kbg istgce`kgreg.
Bitirjekgr ixpirejiktgajikti ixpirejiktgajikti ag riagceók iktri ag mricuikceg bi `sceagceók bi ag cuirbg y ia köjir` bi sihjikt`s bi ag `kbg istgce`kgreg.
Cgacuagr ag biksebgb aekiga bi ag cuirbg uteaezgbg
EE. JGRI\EGAIS / IWYE_@S
Strekh ]elrgt`r.
Seki Xgvi Hikirgt`r.
Cuirbg.
]greaags.
_eis S`p`rti.
_`aig.
_isgs c`k p`rtg pisgs.
\ihag jitgaezg.
Lgagkzg.
EEE.MYKBGJIKR@ EEE. MYKBGJIKR@ RIÓ\EC@ @KBGS ISRGCE@KG\EGS Ags `kbgs istgce`kgregs s`k istgce`kgregs s`k gquiaags `kbgs ik ags cugais, ceirt`s pukt`s bi ag `kbg aagj gb`s k`b`s, pirjgkicik ekjóveais. Ykg `kbg istgce`kgreg si m`rjg p`r ag ektirmirikceg ag ektirmirikceg bi b`s `kbgs b`s `kbgs bi ag jesjg kgturgaizg c`k ehuga gjpaetub, ehuga gjpaetub, a`khetub a`khetub bi `kbg (` mricuikceg) (` mricuikceg) qui qui gvgkzgk ik sikteb` `puist` g trgvås bi uk jibe`. Si pr`bucik cugkb` ektirmeirik b`s j`vejeikt`s `kbuagt`re`s c`k ag jesjg mricuikceg, gjpaetub pir` c`k bemirikti sikteb`, g a` agrh` bi ukg aêkig c`k ukg bemirikceg bi mgsi bi jibeg a`khetub bi `kbg. Ags `kbgs istgce`kgregs pirjgkicik c`kmekgbgs ik uk ispgce` ispgce` (cuirbg, tul` c`k geri, jijlrgkg, itc.). Ag gjpaetub bi ag `sceagceók ag `sceagceók pgrg cgbg pukt` bipikbi bi su p`seceók, ag mricuikceg is ag jesjg pgrg t`b`s y c`ekcebi c`k ag bi ags ` kbgs qui ektirmeirik. Reiki pukt`s <
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE qui k` velrgk (k`b`s), qui pirjgkicik ekjóveais, istgce`kgre`s, jeiktrgs qui `tr`s (veiktris ` gktek`b`s) a` dgcik c`k ukg gjpaetub bi velrgceók jçxejg, ehuga ga b`lai bi ag bi ags `kbgs qui ektirmeirik, y c`k ukg ikirhêg jçxejg. Ia k`jlri bi `kbg istgce`kgreg pr`veiki bi ag gpgrikti ekj`veaebgb bi a`s k`b`s. Ag bestgkceg qui sipgrg b`s k`b`s ` b`s gktek`b`s c`ksicutev`s is jibeg a`khetub bi `kbg. Si puibi c`ksebirgr qui ags `kbgs istgce`kgregs k` s`k `kbgs bi pr`pghgceók sek` a`s bestekt`s j`b`s bi velrgceók bi velrgceók bi ag cuirbg, ia tul` c`k geri, ag jijlrgkg, itc. _grg ukg cuirbg, tul`, jijlrgkg, bitirjekgb`s, sóa` dgy ceirtgs mricuikcegs g ags qui si pr`bucik `kbgs istgce`kgregs qui si aagjgk mricuikcegs bi ris`kgkceg. Ag jçs lgfg si bik`jekg mricuikceg mukbgjiktga, y ags bijçs s`k jöatepa`s iktir`s bi iaag (b`lai, trepai).
Ykg `kbg istgce`kgreg si puibi m`rjgr p`r ag sujg bi ukg `kbg y su `kbg rimaifgbg s`lri uk jesj` ifi (x ` y).
Cugkb` aaihg g ukg cristg c`ksicutevg, dgleikb` ric`rreb` uk vgaai.
]ecivirsg.
Si puibik `ltikir p`r ag sujg bi b`s `kbgs gtikbeikb` g ag mórjuag6
]EIKR\IS U K@B@S
@KBGS ISRGCE@KG\EGS IK YKG CYI\BG
3
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE Ag m`rjgceók bi `kbgs istgce`kgregs ik ukg cuirbg si bili g ag sujg (c`jlekgceók aekiga) bi ekmeket`s j`b`s bi velrgceók, aagjgb`s j`b`s k`rjgais, a`s cugais teikik ukg mricuikceg bi velrgceók bgbg p`r ag sehueikti ixpriseók (pgrg uk j`b` k)6
Ag mricuikceg jçs lgfg pgrg ag qui si `lsirvgk `kbgs istgce`kgregs ik ukg cuirbg bi a`khetub A is ag qui c`rrisp`kbi g k : 7 ik ag icugceók bi a`s k`b`s (vestg gktire`rjikti), qui riprisiktg ag bestgkceg jçxejg p`selai iktri b`s k`b`s bi ukg a`khetub bgbg. Åstg si bik`jekg mricuikceg mukbgjiktga, y cugkb` ag cuirbg velrg bi isti j`b` k` si prisiktgk k`b`s ektirjibe`s iktri sus b`s ixtrij`s. Ag sehueikti p`seleaebgb ik a g icugceók, ia cgs` k : <, si aagjg sihukb` grjókec`, y prisiktg uk k`b` ektirjibe`.
\IMAITEÓK IK AÊJERIS MEF@S Ik a`s ekstrujikt`s bi cuirbg, ukg velrgceók gesagbg si rimaifg sucisevgjikti ik cgbg ixtrij` mef` bi ag cuirbg -qui ik sê jesj` k` puibi velrgr-, bgkb` auhgr g `kbgs qui si pr`pghgk ik gjl`s sikteb`s c`k ehuga gjpaetub y mricuikceg, a`khetub bi `kbg y via`cebgb. Ag supirp`seceók bi iaags bg auhgr g uk mikójik` bemirikti c`ksestikti ik ukg velrgceók bi ag cuirbg ik su c`kfukt` c`j` se si trgtgrg bi uk hrup` bi `sceagb`ris gc`jpgsgb`s qui velrgk c`k ehuga mricuikceg, pir` c`k gjpaetubis bemiriktis. A`s pukt`s ik a`s cugais a g gjpaetub is jçxejg si bik`jekgk veiktris y gquiaa`s `tr`s ik b`kbi ag gjpaetub is kuag si bik`jekgk k`b`s. R`b`s iaa`s istçk ik mgsi y ag pirturlgceók risuatgkti k` gvgkzg bi uk ixtrij` g `tr`, p`r a` qui k` dgy trgksp`rti bi ikirhêg g a` agrh` bi ag cuirbg. Se k` muirg p`r a`s r`zgjeikt`s, ag cuirbg sihuerêg `sceagkb` ekbimekebgjikti sek c`ksujer ikirhêg y pr`buceikb` uk s`keb` rihuagr. Ag m`rjg bi ags `kbgs istgce`kgregs bipikbi istrectgjikti bi ag riagceók iktri ag mricuikceg ` ag a`khetub bi `kbg y ag a`khetub bi ag cuirbg, pir` gbijçs k` t`bgs ags `kbgs istgce`kgregs istçk pirjetebgs, sóa` gquiaags qui s`k cgpgcis bi sgtesmgcir ags c`kbece`kis qui ejp`kik a`s 2
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE aêjetis bia jibe`, qui ik isti cgs` ga sir mef`s k` gbjetik pirturlgceók. Ik ag a`khetub t`tga A bi ag cuirbg dg bi cglir uk köjir` iktir` bi jibegs `kbgs, ` a` qui is a` jesj`, A dg bi c`ekceber c`k jöatepa`s bi a/<, tgais c`j`6
_grg qui ik a`s aêjetis dgyg k`b`s y k` veiktris, is bicer, a :
Ag mricuikceg jçs lgfg si bik`jekg mricuikceg mukbgjiktga ` prejir grjókec` y is ag risp`ksglai bia t`k` ik a`s ekstrujikt`s bi cuirbg. Ags mricuikcegs jgy`ris ricelik ia k`jlri bi s`lri t`k`s y bgk auhgr g isi s`keb` c`jpaif` qui cgrgctirezg ia tejlri bi cgbg ekstrujikt` bi cuirbg. \IMAITEÓK IK AÊJERIS AEL\IS @ JÓ]EAIS Ag rimaixeók ik aêjetis aelris ` jóveais puibi bgr auhgr tgjleåk g `kbgs istgce`kgregs. Rga is ia cgs` bi ag m`rjgceók bi `kbgs s`k`rgs ik ekstrujikt`s jusecgais bi veikt`. Ik uk tul` bi órhgk`, p`r ifijpa`, ag `kbg s`k`rg ga aaihgr ga ixtrij` gleirt` (aelri) si rimaifg p`rqui cgjlegk ags c`kbece`kis bi pr`pghgceók y ag supirp`seceók iktri ag `kbg ekcebikti y ag rimaifgbg bg auhgr g ag `kbg istgce`kgreg c`rrisp`kbeikti. Ik ia cgs` bi qui a`s b`s aêjetis puibgk velrgr aelrijikti si bgrçk veiktris ik gjl`s y ags riagce`kis iktri ag a`khetub A bia tul` ` bi ag cuirbg velrgkti y ag a`khetub bi `kbg a pirjetebg sirçk ags jesjgs qui pgrg aêjetis mef`s. Cugkb` uk` bi a`s aêjetis sig aelri (veiktri) y ia `tr` mef` (k`b`) ags `kbgs pirjetebgs p`r ags c`kbece`kis ik a`s aêjetis sirçk gquiaags cuyg a t`jg a`s vga`ris6
Ag sirei bi mricuikcegs p`selais sirç p`r tgkt`6 tg kt`6
9
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE
E]._\@CIBEJEIKR@ E]. _\@CIBEJEIKR@
Rrglgfi c`k ag pisg bi 7?? hrgj`s y c`ksebirgkb` gbijçs ag jgsg bi ag p`rtg pisgs, vgrêi aiktgjikti ag mricuikceg dgstg ikc`ktrgr ukg gpgrikti y gmeki ags jibece`kis c`k ia siaict`r mek`. C`jpaiti ag tglag 7.
RGLAG 7. ]G\EGCE@K BI M\ICYIKCEG G RIKSE@K C@KSRGKRI
7
<
3
2
9
<2
2=
=5
53
77=
<.4 <.42 Ø 7?∜
3.? 3.?5 Ø 7?∜
3.? 3.?5 Ø 7?∜
3.?< 3.?< Ø 7?∜
3.?3 .?3 Ø 7?∜
Grjókec` (k) Mricuikceg (Dz) (nh/j)
A`khetub bi ag cuirbg (j) pr`jibe` ixpirejiktga
(nh/j)
7.9?
Rikseók (K)
7.28
3.?7 3.?72 2 Ø 7?∜
Irr`r %
52.3%
?.??93
Riórec` (nh/j)
Ijpeici trglgfgkb` c`k ukg jgsg bi 2?? hr y c`ksebirgr gbijçs ag jgsg bia p`rtg pisgs, ag a`khetub bi ag cuirbg bili sir bi 7.< j, riteri ags jgsgs dgstg vir a`s grjókec`s, aaiki ag tglag <.
RGLAG <. ]G\EGCE@K BI RIKSE@K U M\ICYIKCEG C@KSRGKRI
Grjókec` (k)
7
<
3
2
9
Jgsg (nh)
7.38
?.33
?.7<
?.?<9
?.?7
Rikseók (K)
73.355
3.<<8
7.782
?.<22
?.?54
¹ (nh/j)
7.72<
?.<89
?.7??
?.?<7
?.??4
A`khetub bi ag cuirbg (j)
7.<
Mricuikceg Dz
53.4
¹ pr`jibe` ixpirejiktga (nh/j)
?.3?5
Irr`r %
4=.2
=
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE
Gd`rg bitirjekgrg ag via`cebgb bi ag `kbg istgce`kgreg, c`k ag tglag 3. Siaicce`ki ukg cuirbg bi 7j bi a`khetub y g֍bgai 79? h g ag p`rtg pisgs.
RGLAG 3. BIRI\JEKGCE@K BI AG ]G\EGCE@K BI @KBG
Grjókec`
7
<
3
2
9
Mricuikceg (Dz)
2?
84
77=
792
752,4
A`khetub bi `kbg (j)
<
7
?.=8
?.9
?.2
]ia`cebgb (j/s)
4?
84
88.8<
88
88.5<
?.??4
Rikseók (K)
7.28
] Riórecg (j/s)
73.=
Riórec` (nh/j)
] pr`jibe` ixpirejiktga (j/s) (j/s)
84.73
Irr`r %
4<.=%
Ik ia ixpirejikt` si prisiktgk `kbgs istgce`kgregs qui s`k ags qui k` vegfgk, pgrg ia bisgrr`aa` bi isti cugbr`, ag bitirjekgceók bi a`khetub bi `kbg is ehuga g b`s vicis ag a`khetub bia dea` iktri ia kujir` ia köjir` bi a`khetub bi `kbg. Ug qui si ikcuiktrg ukg pr`hriseók iktri a`s grjókec`s (7, <, 3, 2, 9) .Auih` is jçs sikceaa` dgaagr ag via`cebgb ik ia ixpirejikt`.
8
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE
]. I]GAYGCEÓK
7. °Wuå is ukg `kbg istgce`kgreg y c`j` si pr`buci0 Cugkb` ag tikseók gujiktg. °Ag via`cebgb bi ags `kbgs gujiktg, besjekuyi ` pirjgkici ehuga cugkb` ag mricuikceg si jgkteiki c`kstgkti0 Ixpaecg. Ags `kbgs istgce`kgregs s`k gquiaags `kbgs ik ags cugais, ceirt` pukt` bi ag `kbg aagjgb` pirjgkici ekjóveais. Si m`rjgk p`r ukg supirp`seceók bi b`s `kbgs qui vegfgk ik sikteb` c`ktrgre` y qui teikik ag jesjg via`cebgb gjpaetub y a`khetub bi `kbgs Cugkb` ag tikseók gujiktg y ag mricuikceg si jgkteiki c`kstgkti besjekuyi ia köjir` bi sihjikt`s. Gd`rg ag via`cebgb k` istç ik riagceók bi ag mricuikceg sek` bi ag tikseók. Ikt`kcis vij`s qui se ag tikseók gujiktg ag via`cebgb gujiktg. _ir` se ag mricuikceg istg c`kstgkti ag via`cebgb si jgkteiki c`ktgkti.
<. Cugkb` ag mricuikceg gujiktg °ag via`cebgb bi ags `kbgs gujiktg besjekuyi ` pirjgkici ehuga cugkb` ag tikseók si jgkteiki jg kteiki c`kstgkti0 Ixpaecg. ]igj`s c`j` ag tikseók y ag via`cebgb bi ags `kbgs istç ik riagceók riagceó k pir` ag via`cebgb y ag mricuikceg k` teikik riagceók gahukg. Cugkb` ag mricuikceg gujiktg ag via`cebgb (qui istg c`k ukg tikseók c`kstgkti) si jgkteiki ehuga g jik`s qui ag tikseók tgjleåk vgreå ag via`cebgb vgregrg.
3. °Cój` si bik`jekg g a`s pukt`s b`kbi ags ia`khgce`kis risuatgktis s`k seijpri kuags0 Ags `kbgs istgce`kgregs risuatgk bi ag supirp`seceók bi b`s `kbgs ebåktecgs (jesjg gjpaetub, mricuikceg y a`khetub bi `kbg) qui si pr`pghgk ik ia jesj` jibe` ik sikteb`s `puist`s y c`k `p`seceók bi mgsi. A`s pukt`s ik a`s qui si pr`bucik ektirmirikcegs c`kstructevgs (veiktris ` k`b`s) y bistructevgs (k`b`s). A`s pukt`s b`kbi ags ia`khgce`kis risuatgktis s`k seijpri kuags si bik`jekg
‑k`b`s‚.
Ags `kbgs istgce`kgregs si cgrgctirezgk p`r a` sehueikti6
Gpgricik pukt`s ik istgs `kbgs ik a`s qui ag ektirmirikceg is kuag (k`b`s). Ist`s pukt`s seijpri gpgricik c`j` jêkej` ik a`s ixtrij`s mef`s.
Ag `kbg risuatgkti k` vegfg (bi gdê su k`jlri6 istgce`kgreg) yg qui ag ikirhêg k` puibi gvgkzgr g trgvås bi a`s k`b`s. 4
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE
Ik uk jibe` aejetgb` p`r gjl`s agb`s k` puibi pr`bucersi cugaqueir `kbg, sek` sóa` ags qui `rehekik k`b`s ik a`s ixtrij`s mef`s bia jibe`. Ags mricuikcegs pgrg ags cugais si `rehekgk ags `kbgs istgce`kgregs s`k ags mricuikcegs pr`pegs ` ris`kgktis
2. °Is p`selai qui ukg cuirbg velri ga jesj` teijp` c`k vgregs mricuikcegs0 Sê, p`rqui sihök ia agrh` bi ag cuirbg, su pis` y su tikseók, ag cuirbg velrg g ukg mricuikceg qui si bik`jekg ‑mukbgjiktga‚, auih`, g istg mricuikceg si ai sujgk ags
aagjgbgs grjókecgs, hikirgajikti bi `rbik ejpgr, yg qui ia c`jeikz` y ia mekga bi ag `kbg c`ekcebi c`k ag mricuikceg mukbgjiktga a` qui ais pirjeti sihuer s`kgkb` p`r uk teijp`, istg sirêgk ag 3¿ grjókecg (tris vicis su mricuikceg) y ag 9¿ grjókecg (cekc` vicis su mricuikceg). Ags grjókecgs pgris ga k` c`ekceber c`k ag mricuikceg mukbgjiktga, bisgpgricik (gkuaçkb`si iktri sê) cgse ekstgktçkigjikti, fukt` c`k ag velrgceók pr`bucebg p`r ag pircuseók ( ia c`ktgct` bi ag cuirbg c`k ia iaijikt` qui `rehekó ia j`vejeikt`) y quibg gbijçs bi ag mricuikceg mukbgjiktga y sus grjókecgs, ag ris`kgkceg bi ag cgfg bi ag huetgrrg ` pegk` qui g÷gbi, gbijçs ukg mricuikceg ritgrbgbg g ag `rehekga, sujçkb`si y m`rjgkb` a` qui si aagjg ‑tejlri‚ bia s`keb`, cgrgctirêstec` bi cgbg ekstrujikt`.
5
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE
]E.C@KCAYSE@KIS ]E. C@KCAYSE@KIS
Ik cugkt` g ag ti`rêg, si c`kcauyi qui is kicisgreg pgrg p`bir bisgrr`aagr ag ixpireikceg y p`bir iktikbir jucd` jif`r g ags `kbgs, sek ist`s c`k`cejeikt`s sirêg juy bemecuat`s` p`bir pr`cibir c`k mgceaebgb ag ixpireikceg.
C`k rispict` g ag riagceók bi ag mricuikceg y ia köjir` bi `kbgs grjókecgs c`k ukg tikseók istglai, k`s bgj`s cuiktg qui s`k berictgjikti pr`p`rce`kgais puis se ag mricuikceg gujiktg, ag cgktebgb bi grjókec`s gujiktg.
C`k rispict` g ag riagceók bi ag jgsg y ia köjir` köjir` bi `kbgs grjókecgs c`k ukg mricuikceg istglai, k`s bgj`s cuiktg qui is ekvirsgjikti pr`p`rce`kga puis se ag jgsg besjekuyi ag cgktebgb bi `kbgs grjókecgs gujiktgk.
Ik ia ixpirejikt` ik ag tglag 3, s`k ag tikseók y ag biksebgb aekiga queikis pirjgkicik c`kstgktis, ik b`kbi gd`rg tikij`s qui dgaagr ags via`cebgbis bi `kbg p`r cgbg mricuikceg y a`khetub bi `kbg ik b`kbi tgjleåk tikij`s qui dgaagrags p`r cgbg grjókec` prisiktgb`.
Ags `kbgs istgce`kgregs si riagce`kgk c`k ag mricuikceg, ag via`cebgb, ag tikseók y si bijuistrg c`k ifijpa`s bi ag cuirbg bi ukg huetgrrg ` ekstrujikt`s jusecgais c`k cuirbgs.
Ga k` ixester trgksp`rti bi ikirhêg, k` p`bij`s c`ksebirgr ags `kbgs istgce`kgregs c`j` `kbgs ik sikteb` istrect`.
Ik ukg `kbg istgce`kgreg ia pgtrók bi ag `kbg k` si juivi, pir` se a` dgci a`s bijçs iaijikt`s.
7?
AGL@\GR@RE@ BI MESECG EE
]EE. \IMI\IKCEGS
Mrgkces X. Sigrs, Jgrn X. Vijgksny, it gA. Mêsecg Ykevirsetgreg Ykevirsetgreg. R`j` <. 77ª ibeceók. _igrs`k Ibucgceók. Jåxec` (
_`wir Iaictr`kecs. K`tgs bi Gpaecgceók, Grjókec`s ik Sict`ris Ekbustregais. \icupirgb` bi6 dttp6//www.b`wka`gbs.p`wiriaictr`kecs.c`j/7=%
Jgtijçtecgs, Ibucgceók + Bevirseók. J`vejeikt` @kbuagt`re` – @kbgs Istgce`kgregs. \icupirgb` bi6 dttp6//jgtijghecgs.kit/j`vejeikt`-`kbuagt`re`-`kbgs-istgce`kgr egs /
Xeneaairgt`. Ejghik6 vgre`s – k`b`s. \icupirgb` bi6 dttp6//www.weneaairgt`.`rh /ejghis/grcdevi/l/l5/
SaebiSdgri. @kbg Istgce`kgre` ik ukg Cuirbg. \icupirgb` bi6 dttp6//is.saebi sdgri.kit/j`leai/huist5lg52/ekm`rji-`kbgs-istgce`kgregs-ik-ukg-cuirbgprisiktgte`k-=39??5.
77
