Güz Sancısı’nın başrolünde James Bond olmalıydı Vizyondaki bir film nedeniyle yakın tarihimizin karanlık ve utanç verici olayını anımsadık: 6-7 Eylül 1955. Olayın vahametini bilmeyenimiz yok. Nasıl olduğunu da biliyoruz. Peki, olayların üzerindeki James Bond gölgesini görebiliyor muyuz? Bir gerçeği kabul edelim; sürekli "sonuç"a bakarak olayları değerlendiriyoruz. "Sonuç"u ortaya çıkaran "nedenler" üzerinde pek durmuyoruz. Gelin, sonucu belli bu acı olayın nedenleri üzerinde durmaya çalışalım; yani meseleye bir de başka perspektiften bakalım. İNGİLTERE, II. Dünya Savaşı’nın galip ülkelerinden biriydi. Ancak savaştan zayıf çıktı. Sömürgeleri üzerindeki nüfuzunu koruyabildi fakat bağımsızlık hareketleriyle başı dertteydi. ABD’nin de zorlamasıyla sömürgelerinden kısmi olarak çekilme kararı aldı. Bunlardan biri de Kıbrıs’tı. Kıbrıs, Ortadoğu petrol kaynaklarının ve petrol taşımacılığının kavşağındaydı. İngiltere, petrolünün 2/3’ünü buradan sağlıyordu. Kendisi için yaşamsal önemdeki enerji kaynağına ve sömürgelerine bu derece yakın bir bölgeyi terk etmek istemiyordu. Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya yakın bu stratejik adada, İngiltere’nin önemli kara, deniz ve hava üsleri de vardı. Komünist isyanı Kıbrıs’ta da güçlü bir komünist hareket vardı. İngiliz sömürgeciliğine karşı mücadele veriyorlardı. Örneğin; 1931’deki komünist ayaklanmayı İngilizler güçlükle bastırmıştı. Ancak artık İngilizler güçsüzdü. Avrupa ve Balkanlar’da güç kazanan Sovyetler Birliği, Yunanistan ve Kıbrıs’taki komünistlerin arkasındaydı. Komünistler, Kıbrıs’ta 1941 yılında legal "Çalışan Halkın Yenileşme Partisi"ni (AKEL) kurdular. İngiltere, partiyi komünistlerin kurduğunu biliyordu ama savaş yıllarında ortak düşmanları vardı: Naziler! Savaş sonrası ittifak dağıldı. Yunanlı komünistler (ELAS) ve Kıbrıslı komünistler (AKEL), İngiltere’yi adada istemiyordu. İngiltere, AKEL’in Yunanistan’daki ELAS gibi silahlı mücadele başlatacağından çekiniyordu. Üstelik AKEL güçlüydü. Son yerel seçimin tek galibiydi. İngilizler bu siyasal gücü bölmek istiyordu. İngiliz oyunu İngiltere, Kıbrıs’tan kısmi bir çekilmeyi diplomasi kurnazlığıyla yapacaktı: Diğer sömürgelerinde yaptığı gibi askeri üslerini koruyabilmeli; ada üzerindeki siyasi, iktisadi hegemonyasını sürdürebilmeli ve Kıbrıs yönetiminin merkezi yine Londra olmalıydı. Yunanistan ve Türkiye’nin kabul etmediği bu planı İngilizler nasıl hayata geçirecekti? Böl ve yönet siyasetiyle!
Kimleri bölecekti? Öncelikle Rumları; komünist ve milliyetçi olarak bölecekti. Kıbrıs’ta komünistler güçlüydü, bu nedenle hemen güçsüz sağcılar kuvvetlendirilecekti. İngilizler, ardından Rumlar ile Türkleri birbirine düşman edecekti. Amaç belliydi; Kıbrıs’ı o kadar parçalara bölecekti ki, adadaki hiçbir taraf, artık İngiliz egemenliğini tehdit edecek güçte olamayacaktı. Şimdi gelelim konunun Türkiye aşamasına... Yunanlılara düşman oluverdik Kıbrıs meselesi Türkiye’nin ne zaman gündemine geldi? Hatay’ı biliyoruz. Musul’u biliyoruz. Peki Kıbrıs’ı? Hamaseti bırakıp gerçekle yüzleşmemiz gerekiyor. İngilizlerin çekilme kararına kadar Türkiye’nin Kıbrıs diye bir meselesi yoktu. Yunanlılar için de İstanbullu Rumlar sorunu yoktu. O yıllar Türkiye-Yunanistan ilişkileri çok iyiydi. Öyle ki: 1934 yılında Venizelos, Nobel Barış Ödülü’ne Atatürk’ü aday gösterdi. Türk-Yunan dostluğu "İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Antlaşması"yla pekişti; bu antlaşma sonucu on binlerce Yunan vatandaşı Türkiye’ye yerleşip ticaret yapmaya başladı. Türkiye ve Yunanistan 1951’de NATO’ya el ele tutuşarak girdi. 1952’de Balkan Paktı’nın oluşturulması, iki ülke arasındaki askeri işbirliğini güçlendirdi. 1952’de Cumhurbaşkanı Celal Bayar Yunanistan’ı; Kral Pavlos ise Türkiye’yi ziyaret etti. Gümülcine’de Celal Bayar Lisesi açıldı. Bir ayrıntı daha eklemeliyim: 1953 yılına kadar ne Osmanlı’da, ne de Cumhuriyet döneminde İstanbul’un fethi törenleri hiç yapılmadı. Ne olduysa 1953’te oldu. Demokrat Parti Hükümeti’ne baskılar başladı. DP fetih törenlerini yine de mütevazı törenle geçiştirmek istedi. Bunun üzerine İstanbul’da olaylar çıktı; mağazasına Türk bayrağı asmayanların vitrinleri kırıldı. Yani 1953 dönemeçti... Yunan düşmanlığı ve Kıbrıs meselesi Türkiye’nin gündemine birden giriverdi. Hızla milliyetçi dernekler kuruldu. Basında kışkırtıcı haberler yer aldı. Kıbrıs meselesinin neden abartıldığını anlamadığını ifade eden ve "Türkiye ile Yunanistan arasında Kıbrıs diye bir mesele yoktur" diyen Dışişleri Bakanı Fuat
Köprülü’nün önce yetkileri tırpanlandı; Kıbrıs meselesi dışişlerinden alınıp Devlet Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’ya verildi. Bir süre sonra da Köprülü bakanlıktan alındı, Zorlu Dışişleri Bakanı yapıldı. Kıbrıs’ın Türkiye için öncelikli mesele olarak görülmesinde İngiltere’nin parmağı var mıydı? Bilinen İngilizlerin, Türkiye’nin Kıbrıs ile yakından ilgilenmesini istediğiydi. Peki niye? Yanıtını bulmak için Yunanistan’ın Kıbrıs politikasını bilmemiz gerekiyor. Pasif Türkiye Yunanistan, iç savaşı bitirip istikrarlı siyasal düzene kavuşunca, İngiltere’den Kıbrıs’ı kendilerine devretmesini istedi. Aksi takdirde meseleyi BM’ye götürecekti. Yaptı da; kendi kaderini tayin hakkı talebiyle sorunu 1953’te BM’ye taşıdı. Mesele artık uluslararası boyut kazandı. Kıbrıs’ın çözümü İngiltere’nin inisiyatifinden çıkıyordu. İngiltere öncelikle sömürgecilik suçlamalarını zayıflatmak ve sorunu başka bir yöne çekmek için Türkiye’ye ihtiyaç duydu. İlk hedef, "Türkiye’yi kendi pasifliğinden uyandırmaktı". Türkiye’nin gündemine Kıbrıs meselesinin birdenbire girmesinin bu "uyandırma servisiyle" ilgisi var mıydı? Sonuçta: Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs’ta çıkan olaylar, İngilizlerin işine yaradı. "Ben olmazsam bu iki ülke birbirini boğazlar ve komünistler iki ülkeyi de, Kıbrıs’ı da ele geçirir" korkusunu yaydı. En geçerli yol, adada statükonun devam etmesiydi! İngilizlerin bu kurnaz ve kanlı politikaları sonucu, Yunanistan BM’deki en güçlü destekçisi ABD’yi bile kaybetti. 23 Eylül 1955’te ABD, Kıbrıs sorununun BM Genel Kurulu’na getirilmesine karşı çıktı. Bu arada yeni kurulan İsrail de kendisine sadece 70 mil uzaklıktaki Kıbrıs’taki statükonun korunmasından yana çıktı. Tüm bu süreç sonunda ne oldu biliyor musunuz: Sömürgeci İngiltere, masaya her iki tarafı barıştırmak isteyen bir hakem rolüyle oturuverdi! Türkiye’de kimse yaşanan bu kanlı süreçte "James Bond’un rolünü" sorgulamadı bile... Ve James Bond İstanbul’da İNGİLİZ gizli servis ajanı "James Bond" adlı karakteri ortaya çıkaran yazar Ian Fleming
idi. Popüler edebiyatın tanınmış ismi Ian Fleming, aynı zamanda İngiliz istihbarat örgütü MI6 ajanıydı. Üst düzey görevlere kadar yükseldi. Aynı zamanda gazetecilik de yapıyordu! Ian Fleming, nam-ı diğer James Bond, 6-7 Eylül gecesi neredeydi biliyor musunuz: Büyük olayların yaşandığı Beyoğlu İstiklal Caddesi’nde! Bu gerçek ortaya çıkınca, "İstanbul’a Interpol toplantısına katılmak için geldiğini" söyledi. Toplantıya İngiltere Denizaşırı İstihbarat Teşkilatı adına katılmıştı. "Denizaşırı" istihbarat alanının Kıbrıs’ı da kapsadığını yazmama gerek yok sanıyorum. Devam edelim: Interpol toplantısı için İstanbul’a gelen Fleming toplantıya hiç katılmadı. Açıklaması şöyleydi: "15 dakika katıldım, sıkıldım; seccade almak için dışarı çıktığımda olaylar meydana geldi!" 6-7 Eylül olaylarının hemen ertesi günü İngiliz Sunday Times Gazetesi’nde "İstanbul’da büyük ayaklanma" başlığıyla manşet haber çıktı. Haber tümüyle görgü tanıklığına dayanıyor ve olaylar neredeyse naklen anlatılıyordu. Haberde imza yoktu. Haberin üslubu "Gazeteci" Ian Fleming’e benziyordu! Ve iddiaya göre Fleming İstanbul’a, Atatürk’ün evinin bombalandığı Selanik üzerinden gelmişti. Ian Fleming’in olaylarda ne derece rolü var bilinmiyor. Bilinen; 6-7 Eylül olaylarının ardından İngiliz Dışişleri Bakanlığı, haber dairesine şu talimatı verdi: "Basında İstanbul’daki 6 Eylül olaylarında İngiliz mallarının tahrip edilmesi ve İngilizlerin yaralanmasıyla ilgili haberler özellikle vurgulanmalıdır." Bu talimat bile gerçek kışkırtıcıların kimler olduğunu göstermiyor mu? Peki, Türkiye’de 6-7 Eylül olaylarının sorumlusu olarak kimler apar topar cezaevine tıkıldı: Aziz Nesin gibi "Komünist Fişli" 45 aydın! Yani dün de bugün de oyun hep aynı: Alavere dalavere, muhalif aydınlar cezaevine... İngiliz Gladio’su işbaşında! TARİH, 16 Aralık 1954. Atina’daki Apoyevmatini Gazetesi, "Artık Kıbrıslıların silahlı mücadeleyi düşünmeleri gerekiyor" diye yazdı. Kıbrıslı komünistler, "Silahlı mücadele emperyalistlerin provokasyonudur" diyerek karşı çıktı. Ve tarih, 1 Nisan 1955.
Rumların faşist örgütü EOKA, bir bildiri yayınlayarak silahlı eylemlere başvuracağını duyurdu. 1955 yılı, Kıbrıs’taki İngilizler için de dönemeç oldu. İngiliz gizli servisinin Flatcher Flitch gibi ajanları, 1955’ten itibaren Kıbrıs’a gelmeye başladı. Keza aynı yıl, Kıbrıs’taki İngiliz Hükümeti Valiliği’ne imparatorluk genelkurmay eski başkanı Mareşal Sir John Harding atandı. Harding "demir yumruklu asker" olarak biliniyordu. İngilizler kanlı bir oyunu sahneye koymak için uzmanlarını adaya getirmeye başladı. Keza: 1955’te İngiltere Sömürgeler Bakanlığı Özel Temsilcisi Philips Tay, polis istihbarat birimi "Special Branch"ı kurmak için adaya geldi. Aynı yıl Sömürge Hükümeti Polis Mekanize Birliği kuruldu. 1955’teki mevcudu 165 kişiydi. Bir yıl sonra sayı 600 kişiye çıkarıldı ve polislerin hepsi Kıbrıs Türkü’ydü. 1958’de sayı 1770’e yükseldi ve bunun 1700’ü Kıbrıs Türkü’ydü! Bu tablo gösteriyor ki; İngilizler Rumların ENOSİS mücadelesine karşı, Kıbrıslı Türkleri destekleyecekti. Dolayısıyla EOKA’nın hedefinde kim vardı dersiniz: Kıbrıslı Türk polisler! Zaten, Türk polisler Abdullah Ali Rıza ve Nihat Paşa’nın katledilmeleri, Kıbrıslı Rumlar ile Kıbrıslı Türkleri birbirinden kopardı. Peki, İngilizler EOKA’nın terör eylemlerinden habersiz miydi? Olur mu öyle şey? EOKA’nın lideri Albay Georgios Grivas’ın şoförü Pashalis Papadopulos bile İngiliz ajanıydı! Kıbrıs’ta terör İngiliz siyasetinin aracıydı. Halkları birbirine düşürmüşlerdi. Ama bu yeterli değildi. Dünya kamuoyunun ilgisini çekecek büyük provokasyonlar lazımdı. Dönemin İngiltere Başbakanı Anthony Eden anılarında, dünya kamuoyunun, Türk ve Yunanlıların uzlaşmaz iki taraf olduğunun bilinmesini çok istediklerini yazdı. İngiliz diplomatlarının, "Ankara’da birkaç ayaklanma çıksa bizim işimize gelir" dediklerini Kıbrıs konusunda araştırmalar yapan yazar Robert Holland açığa çıkardı. Bitmedi. Üzerindeki gizlilik kararı kalkan 19 Ağustos 1954 tarihli İngiliz belgesinde, Atina İngiltere Büyükelçisi, Londra’ya bakın nasıl bir rapor gönderdi: "Yunan-Türk dostluğunun kırılgan olduğu çok açık, çok küçük bir şok bile yetebilir. Atatürk’ün Selanik’te doğduğu evin duvarına tebeşirle slogan yazmak gibi önemsiz
bir olay bile bir kargaşanın çıkmasına yeter." 6-7 Eylül olaylarının, Selanik’te Atatürk’ün evine "sözde" bomba atılmasıyla başladığını biliyorsunuz değil mi? Yani plan hazırdı. Zamanı bekleniyordu. İngiltere, Türkiye ve Yunanistan’ı Londra’da üçlü konferansa davet etti. Konferansın konusu, "Özgür dünyanın komünizm tehlikesini önleme çabaları açısından Kıbrıs sorunun çözümü"ydü. Toplantı 29 Temmuz 1955’te gerçekleşecekti ancak nedense bir ay sonraya ertelendi. Bu sırada Türkiye’deki bazı gazetelerde, Rumların Türklere karşı katliam hazırlığında olduğuna dair haberler çıkmaya başladı. Benzer haberler Yunanistan’da da çıktı. Tesadüf müydü? Bu arada İngilizler, Türklerle Yunanlıların bir uzlaşmaya varabileceğinden endişelendi. Çünkü Yunan Dışişleri Bakanı Stefanopulos, Londra’daki Türk Büyükelçisi Suat Hayri Ürgüplü’ye, o güne kadar hep karşı oldukları Kıbrıs’taki Türk azınlığın hakları konusunda uzlaşmaya hazır olduklarını söyledi. Bu Türkiye’nin de isteğiydi. İngiltere kendisinin dahil edilmediği çözümden rahatsız oldu. İngiltere Dışişleri Bakanı MacMillan hemen Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’yla buluştu ve "Türkler görüşlerini konferansın başında ne kadar sert koyarsa, kendileri için de, bizim için de o kadar iyi olur" mesajını verdi. Ve Zorlu, Türkiye’nin görüşünü alışık olunmayan bir sertlikle ortaya koydu. Yunan delegasyonu şoke oldu. Zorlu aynı kararlılığı Türkiye’nin de göstermesini istediği şifreli telgrafı Ankara’ya çekti. Ve sonrası malum... Bugün 6-7 Eylül olaylarına sadece "tek pencereden" bakmayı sürdürüyoruz. Oysa 10 Eylül 1955 günü Atina radyosu şöyle yorum yaptı: "Yunan-Türk dostluğunu zedeleyen İstanbul ve İzmir’deki olaylar, düşündüğümüz gibi, İngiliz diplomasi planlarının ani biçimde patlak vermesinin ürünü değildir; bizzat İngiliz diplomasisinin planladığı ve başarmaya çalıştığı bir provokasyondur." Yunan basını Atina’daki bombalama eylemini İngiliz ajanlarının yaptığını yazdı hep. Sahi o günlerde James Bond’un İstanbul’da işi neydi?
