Table of Contents
A. INTRODUKSYON Isa sa pinamakatinding pagsubok na kinakaharap ng ating bansa sakasalukuyan ay ang problema sa iligal na droga. Ang pagkalat nito ay isangmalaking dagok sa ating lipunan hindi lamang dahil sa maraming buhay nanawawasak at napipinsala kundi gayundin ang kayamanan/pag-aari natingnasasayang lalo na ang mga kabataang nalunon sa ipinagbabawal na droga.ang pag-aaral na ito ay naglalayong maipahayag at maipakita angkalagayan ng mga kabataang lulong sa bawal na gamot. Nakapaloob ritoang iba¶t ibang konsepto tulad na lamang ng pagdiskubre sa personalidad,mag paksa ukol sa bawal na gamot tulad na lamang ng mga dahilan kayasila naligaw ng landas at mga ahensiyang tumutulong sa mga kabataan atmga paksa ukol sa tamang pakikitungo sa mga kabataang naligaw nglandas.ang pag-aaral na ito ay para sa mga guro, mag-aaral, propesyunal atiba pang mambabasa na naghahangad na mas lalo pang maunawaan angkabataang lulong sa bawal na gamot.ang nilalaman ng pagaaral na ito ay nakaayos ayon sa kahalagahanupang magamit at makatulong sa ibang tao. Sa hulihan ng pag-aaral ay maynakalagay na bibliyograpiya para sa mas malawak pa na kaalaman at bilangpatunay na ang lahat ng nakapaloob rito ay katotohanan. B. PAGLALAHAD NG SULIRANIN Ang pag-gamit ng bawal na gamot mapahamak na ngayon sa atingbansa at sa marami pang bansa sa mundo. Hindi ito masyadong malaking issue noon kumpara ngayon. Maraming kawani ng gobyerno at mga pribadong organisasyon ang lumalaban dito. Marami ring mga tao nanakakaalam ng kung anu ano tungkol sa bawal na gamot pero totoo bang alam nila ito? Ang bawal na gamot para sa atin ay mga gamot na iniinom o ginagamit sa ibang dahilan maliban sa medikal o kadalasang pag-gamitnito. Ito ay maaring aksidente o sinsadyang pag-gamit ng bawal na gamot.maari rin itong mabili ng illegal o may reseta ng doktor.ang pag-abuso sa mga gamot ay maari ring mangyari sa mga ospital o clinic dahil na rin sa kapabayaan. Maraming tao na nagsasabi na angpag-abuso at pag-gamit sa droga ay masasabing pansarili lamang at kayaitong pigilan ng isang tao kahit kailan man niya gustuhin peropinabubulaanan ito ng isang pag-aaral na nagsasabi na ito ay isa ringsakit sa utak dahil ang droga ay maaring magdulot ng pag-babago sa struktura at fxn ng utal(http://www.medicinet.com./teen_drug_abuse.html)
C. KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL Ang kahalagahan ng pag-aaral ng pag-gamit at pag-abuso ng bawalna gamot ng mga kabataan ay para mas lalo pang maintindihan atmaunawaan ng mga kabataan na nasa ganuong edad ang mga tamang impormasyon tungkol sa bawal na gamot at maiwasan ang mga malingakala ukol dito.makakakatulong din ito sa mga pagsasaliksik dahil mas malalamannila kung ano ang tunay na pananaw ng mga kabataan tunkol sa bawal na Gamot. At kapag nagkaroon sila ng tamang kaalaman ukol sa paginterpreta at pananaw ng mga kabataan sa bawal na gamot, maari din silang magbigay ng tamang impormasyon tungkol dito.ang pag-aaral na ito ay maari ding makatulong sa mga pribadongorganisayon at sa gobyerno dahil maari nila itong gamitin upang magingimpormasyon sa kaalaman ukol sa bawal na Gamot sa naturang lugar atmaari silang magbigay ng mga pangontra o panlaban na mga panukala at kung may mga pahamak na nag-aabuso, papaaanong pag sasasaayos atrehabilitasyon na mga panukala. D. KATUTURAN NG TALAKAY A) KABATAAN B) BAWAL NA GAMOT C) RESETA D) PAGABUSO E) PANGONTRA O PANLABAN NA PANUKALA F) PAG-SASAAYOS AT REHABILITASYON NA PANUKALA G) DROGA H) MEDICAL I) ILLEGAL
STAGES NG PAG-ABUSO SA GAMOT: a) ANG PAGKAKAROON NG MADALIANG PAGKUHA O PAGPASOK SADROGA PERO HINDI ITO GINAGAMIT PA. b) PAG-GAMIT NG DROGA SA OKASYON LAMANG / PANGEXPERIMENTO c) PAG-GAMIT NG MADAMING DROGA SA REGULAR NA ARAW. d) BUMIBILI, NAG-NANAKAW O NAGDRA-DRUGDEALING PARA MAKAPAGDROGA e) ANG PAGGAMIT NG DROGA AY PAGIGING NORMAL AT KAPAG HINDI SILA NAKAGAMIT AY PAKIRAMDAM NILA ABNORMAL SILA.
DAHILAN AT RISK FACTORS NG GAMOT NG KABATAAN: 1. Pamilya- pagkakaroon ng mababang superhisyon ng magulang o hindimagagandang komunikasyon, conflict o problema sa pamilya, historyng pangaabuso sa pamilya at paggamit ng alcohol ng kapamilya. 2. Indibidwal history ng pisikal o sexual na pag-abuso, problema saeskwelahan o emosyonal, hindi matatag o stable na emosyon, naghahanap ng saya o experimenting saya (thrill seekers), mga mahilig makikipagsapalaran (adventure seekers), ang alam ay mababa langang dulot na kasamaan ng droga. Ang pagka adik sa droga ay isang sakit sa utak dahil ang pag-aabusosa droga ay maaring humantong sa pag-iiba ng mga instruktura at gamit ng utak. Dahil na rin sa pagbabagong ito ng utak ay mahihirapan angisang tao na tumigil sa pag-drodroga.paaano nga ba ang mga pangyayari na nangyayari sa ating utak kapagumiinom tayo ng droga; kapag ang tao ay gumagamit ng mga droga ang normal na sistemang pang-komunikasyon nito ay nasisira kaya na-iibaang pag-papadala, pag-tanggap at pag-progreso ng komunkasyon. Maaring ito ay sa pagitan ng pag-gaya sa natural na kumikitil na mensahero ng utak o sa sobrang pagistimulate ng tinatawag na new & circuit´ ng utak. Ilan sa mga halimbawa ng mga droga na nakakaapekto sa utak ay ang marijuana at heroine. At may kaparehas na istruktura katulad ng mga kemikal namensahero kaya maari nitong maloko ang mga receptors ng utak atmagpapadala ng mga abnormal na mensahe sa utak na maari rin magdulotng pagkabaliw.ang cocaine at methamphetamine ay maaring maghatid ng abnormalna pagdami ng neurotransmitters o kaya ay pigilan ang normal na pag-recycle ng brain kemikals.kapag nangyari ito maari nitong maharangang todo ang processo ngkomunikasyon. Dahil na din sa mga nasasabeng dahilan kaya ang pagtigilsa pag-gamit ng bawal na gamot ay hindi lang nakasalalay sa kagustuhanng iang tao. Kailangan itong irehabilita at gamutin.
MGA KARANIWANG DROGA NA INNAABUSO NG MGA KABATAAN 1. SIGARILYO (ANO MANG URI: SIGARILYO, TOBACCO, SIGARO) 2. CANNABINOIDS (MARIJUANA, HASHISH)- TINATAWAG DIN ITO MINSAN INSANG POT, WEED, MARRY JANE. HERB ± ITO AY GINAGAMIT SA PAMAMAGITAN NG ISANG PIPE. 3. COLD MEDICATIONS/GAMOT SA UBO AT SIPON (BENADRYL,SUDAFED) 4. INHALANTS(GASOLINA, AMMONIA, RUGBY)- ITO AY SINISINGHOT SAPAMAMAGITAN NG PLASTIC, BOTE O KAHAT ANONG BAGAY NA SARADO 5. DEPRESSANTS(BARBITURATES/BENZODIAZEPINES)- TINATAWAG DIN ITO MINSAN ³REDS,JELEOWS, YELLOW JACKETS, DOAMEY, OR ROOFIES´ 6. STIMULANTS (AMPHETAMINES, COCCAINE, METHAMPETAMINE)TINATAWAG DIN ITONG ³BENNIES, BLACK BEANTIES, SPOD, UPPUS, BLOW,CRAEK, ROCK, TOOT, CRANK, CRYSTALL OR SKIPPY´ 7. NARCOTICS( MORPHINE, HEROINE, CODEINE, OXYCONTIN, VICODIN) 8. HALLUCINOGENS (LSD, MUSHROOM) 9. DISSOCIAFIRE ANESTHETICS (PCP, KETAMINE./PENYCLIDINE) 10. CLUB DRUGS- EXSTACY 11. OTHERS- ARABIC STEROIDS
ANO ANG MGA EPEKTO NG PAG-ABUSO SA DROGA NG MGA KABATAAN 1. Ano mang droga ay nakakapagpababa ng abilidad ng kabataan namagbigay ng attensyon sa mga bagay. 2. Mas bata na nagsimula na gumamit ng droga ay may malaking posibilidad na magkaroon ng problema sa pag-abuso at magkaroon ng relapse kapag sumubok tumigil. 3. Maari rin silang magkaroon ng unprotected sex, pakikipag talik sa hindi kakilala at ano mang gawaing sexual. 4. Ang pag-gamit ng droga ay maaring mag mask o itago ang ano mang problemang emosyonal kagaya ng anxiety, depression, mood swings o hallucinations 5. Ang pag-gamit ng anabolic steroids ay maaring magdulot ng pagkabaog o problema sa ereksyon ng mga lalaki at paglaki ng clitories sa mga babae. Maari rin itong magdulot ng pagkakalbo problema sa paglaki, ng puso at attake sa puso, stroke, sakit sa liver, cancer, acne at iba pang impeksyon katulad ng aids.
6.Maari Rin Itong Magdulot Ng Pagkasira Ng Utak(Inhalants), Attake Sa Puso(Stimulants), Problema Sa Paghinga (Sedatives) Maari Rin Itong Magdulot Ng Pagkamatay. PAANO MAIIWASAN NG MGA MAGULANG ANG PAG-GAMIT NG DROGA NG KABATAAN - Tamang komunikasyon na galing sa magulang ukol sa mga negatibo pisikal, emosyonal at pang-katawang epekto ng droga ang dapat ipaliwanag sa anak. Pagsuperbisa ng mga anak ay importante rin. - Kailangang malaman din ng mga magulang kung paano, saan, at kanino nakikipag socialize o na kikipag barkada ang anak pati narin ang pag-limita ng mga access sa mga droga. - Maari ring gawing kaunti lamang o limitahan ang dami ng alcohol gamit panlinis (inhalanta) at mga gamot na nakatago sa bahay at palaging tingnan o icheck ang bilang ng mga ito. Ang family focused abuse- prevention programs´ ay ginagawa para pababain ang bilang ng mga kabataan nagumagamit ng droga sa pamamagitan ng pagiintindi sa kulturaat komunidad ng mga kabataan. Ang relihiyon ay malaking parte din ng mga ito. Ang pagkakaroon din ng ekstra curricular activities ay malaking tulong din tulad ng mga laro, pagbabasa o reading classes, o mga arts & crafts. MGA SIMTOMAS AT SIGNUS NG PAG-GAMIT NG BAWAL NA GAMOT 1. Sigarilyo- palaging amoy sigarilyo, pagkainta, pangingitim ng kulay ng mga kuko, labi, o ngipin 2. Cannabinoids- pamumula ng mata, tulog ng tulog, sobrang pagkagutom, sobrang pagkasaya, paranoia 3. cold medicators- tulog ng tulog, pagkaanotok, mabagal o mabilis na pagtibok ng puso 4. Inhalants- runny nose, amoy ng gasolina o solvent,pagkairitable at confusion 5. Stimulants- mabilis na pagtibok ng puso at blood pressure iritable sobrang pagkasaya hindi natutulog, seizures 6. Narcotics- hindi masyadong makaramdam ng sakit, sobrang pagkasaya, antukin, mabagal na paghinga, coma, pagkamataysa overdose 7. Depressants- antukin, mabagal na pagtibok ng pusot blood pressure, poor coordination, pagkahilo, coma,pagkamatay overdose 8. Hallucinogens- problema sa pagtulog, malabong panigin,paranoia 9. Dissociative anesthetics- mataas na blood pressure, at pagtibok ng puso, pagkawala ng memorya, pagkahili at pagsusuka, iritable aggresibo
10. Club drugs (ecstasy)- nilalagnat pero hindi pinapawisan maraming lollipop o candy sa bag sobrang pagkasaya at parang gusto ang lahat ng tao Sigarilyo at Alcohol Ang mga sigarilyo at alcohol ay dalawang uri ng legal na droga. Pero ang pagsisigarilyo at madalas na pag-inom ng alcohol ay nakakasama din sa ating katawan. Kaya kahit ito ay puwede at mabibili sa mga sari-sari store ay dapatalam parin natin ang sarili nating limitasyon. Dahil kapag sumobra hindi maganda ang balik o epekto nito sa ating katawan at pamumuhay. Illegal na Droga Madalas ang alam nating lahat ay ang illegal na gamot ay nakakasama sa katawan ngunit meron din naman itong ibang mga positibong naiibibigay satin ang ibang mga illegal na droga ay ginagamit ding pangpamanhid ng sugat lalo na sa mga kakaopera pa lamang. Ito ay nakakapagpabilis ng paghilom ng isang sugat. Ngunit hindi ito puwedeng masobrahan dahil maari itong magdulot ngmasama sa ating katawan. dapat paring magingat dahil kahitnakakapagpagaling din ito ay dilikado kapag lagging ginagamit o kapag itoay nasobrahan Bakit ang illegal na droga ay nakakasama sa katawan ng tao? Ang illegal na droga ay nakakasama sa katawan ng tao kung ito ayaabusuhin. Lalo na sa mga bata at teenagers na lumalaki pa.Ang mga sakit na puwedeng makuha sa illegal na droga ay angpagkasira ng utak, pagkakasakit sa puso at sa iba pang mga importantengparte ng katawan.At para naman sa mga batang nag-drudrugs ay hindi nakakapagkoncentra sa skwelahan mga laro (sports) at iba pang extra curricularactivities.At ang palaging sintomas para sa mga bata at teenager ay ang hindimalinaw na mata o panglalabo ng mga mata, humihina sa klase, hindimakapag isip ng tama at nakakapag pa bobo at hindi makapag bigay ngtamang decisions.
Bakit gumagamit ng droga ang isang tao?
Madalas ang mga bata at teenagers ay nahihikayat lang ng mgakaibigan o mga kabarkada nila na gumamit ng illegal na gamot. Kadalasa¶yginagawa nila ito para ³in´ sila sa grupo. O minsa¶y sila ay inaapi kayanaman gumamit sila ng illegal na droga.Ang mga droga ay maaring gamitin ng maraming tao sa maramingrason pero ang iba gusto lang nilang umalis o takasan ang mga problema nila na akala ay mawawala pero hindi pinalala lang nila ang mga problemanginiwan at idinaan nalamang sa pag drudrugs. Ang droga ay hindi nakakaresolba ng isang problema at ito rin ay nagdudulot ng pagkakasit at maapektohan ang pamumuhay ng taongumiinom ng illegal na droga.At ang isang tao kapag nalulon sa droga nagiging dependent sila ditto at ang feeling nila ay hindi sila mabubuhay kung wala silang iniinom nadroga. At kung ang isang tao ay na addict na sa illegal na droga ay mahirapng matanggal ito. Paano mo masasabi na ang isang tao ay gumagamit ng drogaparticular sa mga teenagers? Kung ang isang tao ay gumagamit ng droga mahahalata mo ang mgapagbabago sa katawan niya at sa pagiisip niya. Ang mga galaw ng isangaddict ay naiiba din sa normal. Isa sa mga sintomas ng mga bata atteenagers ay ang depression, stress, nawawalan ng interest sa skwelahan atmag aral, hindi na pumapasok at sila ay nagiging emosyonal.At para naman sa mga matatanda ay depression, stress , moody,negatibo, may sariling mundo, gusto lagging mapag isa hindi nakakapagconcentrate, hindi makatulog, lagging napapaaway, namumula ang mgamata at nababawasan ng timbang.
E. KONKLUSYON
Lumalabas na maraming naniniwalang ang ipinagbabawal na gamot ay nakakasama at pwedeng abusuhin kaya dapat ang gobyerno ipagpatuloyna magbigay ng tamang kaalaman ng pwedeng mangyari sa kanila pagsila’y gumamit ng mga ipinagbabawal na gamot. Ang mga pulis at mga taong hinirang ng gobyerno ay dapat ipatupad ang mga batas na dapat sundin upang huwag maging adik o dependent sa mga bawal na gamot.Ang mga guro ay dapat ding ipagpatuloy na magbigay ng impormasyon tungkol sa epekto ng bawal ng gamot sa kanilang mga estudyante. Alam naman natin na ang mahuhuli na nagbebenta ng bawal na gamot ay makukulong ng habang buhay at di pwedeng mag pyensa ng pera kaya ituloy pa rin ang patakaran na ito at dun naman sa mga kaibigan,kapatid, magulang, guro na alam nila ang mga taong gumagamit ngbawal na gamot dapat isulong sa pulis para sila’y mabigyan ng lunaskung papaano nila ito maiiwasan. Para sa mga kabataan na paris natindapat sumunod sa mga nakatanda sa atin at huwag makibarkada sa mgaadik bagkos isuplong sila sa pulis o sa magulang or sa guro na alam nilaang mga taong ito. F. REKOMENDASYON Mairerekomenda ng mga researcher na magkaroon pa ng mgakaragdagang kaalaman ang mga kabataan ukol sa paggamit ng illegal nadroga, paano ito magagamot at higit sa lahat paano ito mapipigilan sapaglaganap. Maaaring gumawa ng mga lecture o magdikit ng mga posterukol sa mga impormasyong ito.
