Ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Epiko Ang epiko ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay tungkol sa kabayanihanat pakikipagtunggali ng pangunahing tauhan laban sa mga kaaway na halos hindimapaniwalaan dahil ang mga tagpuan ay pawing kababalaghan at di-kapanipaniwala.Isang kuwento ito na punong-puno ng kagila-gilalas na mga pangyayari. Bawatpangkatin ng mga Pilipino ay may maipagmamalaking epiko.Ang epiko.Ang salitang epiko ay mula sa salitang Griyegong "epos" nanangangahulugang salawikain o awit. Isa itong mahabang salaysay na anyong patulana maaaring awitin o isatono. Hango ito sa pasalin-dilang tradisyon tungkol sa mgapangyayaring mahiwaga o kabayanihan ng mga tauhan. Layunin nitong pukawin angisipan ng mga mambabasa sa pamamagitan ng nakapaloob n akapaloob na mga paniniwala,kaugalian at mithiin ng mga tauhan. ay nagsasabing ang epiko daw ay hango sapangalang !ur, isang lalaki na kinuhang manunulat ng mga spa#ol sa kanilangkapanahunan dahil sa kaniyang likas na pagiging malikhain at matalino. Lahat ng kaniyang isinulat ay tinawag niyang epikus, na di kalaunan ay tinawag tinawag ng mgaspa#ol na epiko na ang ibig sabihin ay $ dakilang likha. Ang epiko ay mahabang salaysay. salaysay. Ito ay karaniwang karaniwang inaawit o binibigkasnang binibigkasnang patula. !adalasan itong salaysay tungkol sa mahiwagang pangyayari okabayanihang kinapapalooban ng mga paniniwala, mga kaugalian, at mga huwaran sabuhay ng mga sinaunang mamamayan ng isang bayan.%a Pilipinas, popular ang tinatawag na epikong bayan o &olk epi'. epi'. Ayon Ayon samga mananaliksik ng katutubong panitikan, may kani-kaniyang matatanda atmahahabang salaysay na patula ang iba(t ibang pangkating etniko sa Pilipinas. %alabas ng !atagalugan, mayroong mga popular na tulang pambayan, o mga tulangepiko, bago pa man dumating sa s a bansa ang mga banyaga.!ilala sa mga Iloko ang epikong Biag ni Lam-ang )Buhay ni Lamang*. Ito ayisinulat ng makatang si Pedro Bukaneg Bukaneg na sininop at pinagaaralan pa rin hanggang sakasalukuyan. %a Bi'ol naman ay tanyag ang epikong Ibalon na ang orihinal na sipi sawikang Bi'olano ay iningatan ni Padre +ose asta#o noong ika- dantaon. Gayundinang epikong Handiong ng mga Bi'olano na batay naman sa mga bagong pananaliksikay likha ng isang paring spa#ol at hindi sa bibig ng mga katutubo. %a /isayas naman nagmula ang epikong aragtas, at sa indanao angpinakamahabang epiko sa Pilipinas na 0arangan. 1akapaloob sa 0arangan angkilalang mga epikong Prinsipe Bantugan, Indarapatra at %ulayman at Bidasari. Angmga kapatid naman natin sa A2 )ordillera Administrati3e 2egion* partikular saI&ugao ay may ipinagmamalaki naming Hudhud at Alim.%a nakaraang ikadalawampung siglo, isa-isang naitala ng mga mananaliksik atdalubhasa ang marami pang epikong- bayan mula sa iba(t ibang dako ng bansa. Ayonsa kanila, nauuri ang epikong nasusulat ayon sa kasaysayan ng lugar na kinatagpuannito. Halimbawa, nasa pangkating p angkating !ristiyanong epiko ang Lam-ang at Handiong,samantala, nasa pangkating uslim naman ang mga epikong Bantugan, Indarapatra at%ulayman, Parang %abil at %ilungan. Ibinilang naman sa pangkating Lumad )di-!ristiyano at uslim* u slim* ang 4llalim ng !alinga, Hudhud at Alim ng I&ugao, Labaw0onggon ng Hiligaynon, Hinilawod at Agyu ng
indanao, !udaman ng Palawan,5uwaang ng mga Bagobo, 4lod, %ambila, at Guman ng Bukidnon, at marami pangiba.ahalaga sa mga sinaunang pamayanan ang epikong-bayan. Bukod sanagiging aliwan ang epiko, ito ay nagsisilbing pagkakakilanlang panrehiyon atpangkultura. Ginagamit ito sa mga ritwal at pagdiriwang upang maitanim atmapanatili sa isipan ng mga mamamayan ang mga kinagisnang ugali at paniniwala,gayundin ang mga tuntunin sa buhay na pamana ng ating mga ninuno.