BAHAN MAKANAN PENUKAR
UKURAN RUMAH TANGGA (URT)
arti singkatan bh
= buah
sdg
= sedang sedang
bj
= biji
bsr
= besar besar
btg
= batang batang
ptg
= potong potong
btr
= butir butir
sdm
= sendok sendok makan makan
bks
= bungkus bungkus
sdt
= sendok sendok teh
pk
= pak
gls
= gelas
kcl
= kecil
ck
= cangkir
Berikut adalah persamaan antara ukuran rumah tangga dengan rata-rata berat : 1 sdm gula pasir
= 10 gram
1 sdm tepung susu
= 5 gram
1 sdm tepung beras, tepung sago
= 6 gram
1 sdm terigu, maizena, hunkwe
= 5 gram
1 sdm margarin, mentega, minyak goreng
= 10 gram
1 sdm kacang-kacangan kering (kacang tanah, kacang kacan kacang g kede kedele, le, kacang kacang tolo tolo,, kaca kacang ng hijau hijau,, dsb dsb.) .) 1 gls nasi
= 10 10 gram gram = 140 gram (70 gram beras)
1 ptg pepaya sdg
(5x15 cm)
= 100 gram
1 bh pisang sdg
(3x15 cm)
= 75 gram
1 ptg tempe sdg
(4x6x1 cm)
= 85 gram
1 ptg daging sdg
(6x5x2 cm)
= 50 gram
1 ptg ikan sdg
(6x5x4 cm)
= 50 gram
1 bj tahu bsr
(6x6x2 1/4 cm)
1 sdm = 3 sdt
= 10 ml
1 gls = 24 sdm = 240 ml 1 ck
= 1 gls
= 240 ml
= 100 gram
DAFTAR BAHAN MAKANAN PENUKAR
Berikut ini adalah 7 golongan bahan makanan. Bahan makanan pada tiap golongan, alam jumlah yang dinyatakan dalam daftar bernilai sama. Oleh karenanya satu sama lain dapat saling menukar dan disebut 1 satuan penukar
GOLONGAN I : BAHAN MAKANAN SUMBER HIDRAT ARANG
Satu satuan penukar mengandung : 175 kalori, 4 gram protein 40 gram hidrat arang
Bahan makanan berat
gr
ukuran
Nasi
100
3/4 gls
Nasi tim
200
1
gls
Bubur berang
400
2
gls
Nasi jagung
100
3/4 gls
Kentang
200
2
bj sdg
Singkong x)
100
1
ptg sdg
Talas
200
1
bj bsr
Ubi
Biskuit meja
50
5
bh
Roti putih
80
4
iris
Krakers
50
5
bh bsr
Maezena x)
40
8 sdm
Tepung beras
50
8 sdm
Tepung singkong x)
40
8 sdm
Tepung sago x)
40
7 sdm
Tepung terigu
50
10 sdm
Tepung hunkwe x) 40
Mie kering
50
1 gls
Mie basah
100
1 gls
Makaroni
50
1/2 gls
Bihun
50
1/2 gls
150
1
bj sdg
8 sdm
x) Bahan makanan ini kurang mengandung protein, sehingga perlu ditambah 1/2 satuan penukar bahan makanan sumber protein.
GOLONGAN II : BAHAN MAKANAN SUMBER PROTEIN HEWANI
Satu satuan penukar mengandung : 95 kalori, 10 gram protein, 6 gram lemak
Bahan makanan
gr
ukuran
Daging sapi
50
1 ptg sdg
Daging babi
25
1 ptg kcl
Daging ayam
50
1 ptg sdg
Hati sapi
50
1 ptg sdg
Didih sapi
50
2 ptg sdg
Babat
60
2 ptg sdg
Usus sapi
75
2 bulatan
Telur ayam
Telur ayam negeri
60
1 btr bsr
Telur bebek
60
1 btr
Ikan segar
50
1 ptg sdg
Ikan asin
25
1 ptg sdg
Ikan teri
25
3 sdm
Udang basah
50
1/2 gls
Keju
30
1 ptg sdg
Bakso daging
100
10 bj bsr
60
2 btr
20 bj kcl
GOLONGAN III : BAHAN MAKANAN SUMBER PROTEIN NABATI
Satu satuan penukar mengandung : 80 kalori, 6 gram protein, 3 gram lemak, 8 gr hidrat arang
Bahan makanan
gr
ukuran
Kacang hijau
25
2 1/2 sdm
Kacang kedelai
25
2 1/2 sdm
Kacang merah
25
2 1/2 sdm
Kacang tanah terkupas
20
2 sdm
Kacang tolo
25
2 1/2 sdm
Keju kacang tanah
20
2 sdm
50
2 ptg sdg
100
1 bj bsr
Tahu
Tempe
50
2 ptg sdg
GOLONGAN IV : SAYURAN Sayuran kelompok A, mengandung sedikit sekali, protein dan hidrat arang.
Sayuran ini boleh digunakan sekehendak tanpa diperhitungkan banyaknya.
Baligo
Kangkung
Petsay
Daun Bawang
Ketimun
Rebung
Daun Kacang Panjang Tomat
Sawi
Daun Koro
Kecipir
Selada
Daun Labu Alam
Kol
Seledri
Daun Waluh
Kembang Kol
Tauge
Daun Lobak
Labu Air
Tebu Terubuk
Jamur Segar
Lobak
Terong
Oyong (Gambas)
Pepaya Muda
Cabe Hijau Besar
Sayuran kelompok B, dalam satu satuan penukar mengandung : 50 kalori, 3 gram
protein dan 10 gram hidrat arang. Satu satuan penukar = 100 gram sayuran mentah dalam keadaan bersih = 1 gelas setelah direbusdan ditiriskan.
Bayam
Daun Melinjo
Katuk
Bit
Daun Pakis
Kucai
Buncis
Daun Singkong
Labu Siam
Daun Bluntas
Daun Pepaya
Labu Waluh
Daun Ketela Rambat Jagung Muda
Nangka Muda
Daun Kecipir
Jantung Pisang Pare
Daun Lenca
Genjer
Tekokak
Daun Lompong
Kacang Panjang
Wortel
Daun Mangkokan
Kacang Kapri
GOLONGAN V : BUAH-BUAHAN
Satu satuan penukar mengandung : 40 kalori, 10 gram hidrang arang
Bahan makanan
gr
ukuran
Adpokat
50
1/2 bh bsr
Apel
75
1/2 bh sdg
Anggur
75
10 bj
Belimbing
125
1 bh bsr
Jambu biji
100
1 bh bsr
Jambu air
100
2 bh sdg
Jambo bol
75
3/4 bh sdg
Duku
75
15 bh
Durian
50
2 bj
Jeruk manis
100
2 bh sdg
Kedondong
100
1 bh sdg
Kemang
100
Mangga
50
1/2 bh bsr
Nenas
75
1/6 bh sdg
Nangka masak
50
Pepaya
100
Pir
100
1 bh bsr
3 bj 1 ptg sdg 1/2 bh
Pisang ambon
75
1 bh sdg
Pisang raja sereh
50
2 bh kcl
Rambutan
75
8 bh
Salak
75
1 bh bsr
Sawo
50
1
bh sdg
Sirsak
50
1/2 gls
Semangka
150
1
ptg bsr
GOLONGAN VI : SUSU
Satu satuan penukar mengandung : 110 kalori, 7 gram protein, 9 gram hidrat arang, 7 gram lemak.
Bahan
gr
ukuran
Susu sapi
200
1
Susu kambing
150
3/4 gls
Susu kerbau
100
1/2 gls
Susu kental tak manis
100
1/2 gls
gls
Tepung susu whole
25
5
sdm
Tepung susu skim x)
20
4
sdm
Tepung saridele
25
5
sdm
200
1
gls
Yoghurt
x) Untuk melengkapi lemaknya perlu ditambah 1 1/2 satuan penukar minyak
GOLONGAN VII : MINYAK
Satu satuan penukar mengandung : 45 kalori, 5 gram lemak
Bahan makanan
gr
ukuran
Minyak goreng
5
1/2 sdm
Minyak ikan
5
1/2 sdm
Margarin
5
1/2 sdm
Kelapa
30
1
ptg kcl
Kelapa parut
30
5
sdm
Santan
50
1/2 gls
Lemak sapi
5
1
ptg kcl
Lemak babi
5
1
ptg kcl