มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4– 2534)
(
มาตรฐานทดสอบ CURRENT TRANSFORMER
TEST STANDARD FOR CURRENT TRANSFORMER
การไฟฟาฝ าฝายผลิ ายผลิตแห ตแหงประเทศไทย งประเทศไทย
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4– 2534)
(
รายชื ่ ่ รายชือคณะทํ อคณะทํางาน างาน ปรับปรุ บปรุงแก งแก ไขมาตรฐานทดสอบ CURRENT TRANSFORMER นายบุญมาก ญมาก กดิ ์ ์ 2. นายสมศักดิ 3. นายเพิ ่ ่ นายเพิมศั มศักดิ ์ ์ กดิ 4. นายสามภพ 5. นายประเสริฐ 6. นายโฆษิต 7. นายประสาน 8. นายศราวุธ ลพล 9. นายพูลพล 10. นายธีระ ระ 11. นายปวาริศร ศร 12. นายธาณินทร นทร 13. นายประทับ 14. นายวัชร ชรวีวรีร 15. นายปกรณ ฒรงค ริ งค 16. นายวุฒิ 17. นายมานิต 18. นายนรินทร นทร 19. นายศิริ ริศัศักดิ ์ ์ กดิ ษณุ 20. นายพิษณุ 21. นายเชาวลิต 23. นายสุพจน พจน 1.
สมิทธิ ทธิลีลลา ลี า ปาละวงศ ควรสถิตย ตย แสงอํายวน ายวน รังสี งสีโสภณอาภรณ โสภณอาภรณ จิตรธิ ตรธิรา รา แสงทิพย พย สอนอุไร ไร เสริมสวั มสวัสดิ ์ ์ สดิศรี ศรี แถวจันทร นทร จิระประดิ ระประดิษฐกุ ษฐกุล ศรีอออน อน แสนอินตา นตา พืชพั ชพันธ นธ ภู ภูหนู หนู ดอนสกุล เตชะวีรกาญจน รกาญจนกุกลุ พลายดวง วง สุขสมั ขสมัย บานเตย านเตย ชวนรักษาสั กษาสัตย ตย ดํากลิ ่ ่ ากลิน
ก
ประธาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางาน างาน คณะทํางานและเลขานุ างานและเลขานุการ การ
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4– 2534 )
(
คํานํ านํา เนื ่ ่ เนืองด องดวยการปฏิ วยการปฏิบับัติตงานด งิ านดานทดสอบ านทดสอบ Current transformer เดิม ไดใช ใชมาตรฐานการทดสอบ มาตรฐานการทดสอบ นแนวทางในการปฏิบับัติติ มาจนถึงป งปจจุ จจุบับัน นับว บวา Current transformer ฉบับ มท.-กฟผ. 4-2534 เปนแนวทางในการปฏิ มาตรฐานฉบับดั บดังกล งกลาวได าวไดใช ใชงานมาเป งานมาเปนเวลานาน นเวลานาน อีกทั กทั ้ ้งอุ งอุปกรณ ปกรณการทดสอบในป การทดสอบในปจจุ จจุบับันบางส นบางสวนมี วนมี ความทันสมั นสมัยขึ ยขึ ้ ้น ตลอดจนมีการปรั การปรับปรุ บปรุงมาตรฐานที ่ ่ งมาตรฐานทีใช ใชออางอิ างอิง เชน ANSI /IEEE, ASTM,IEC ฯลฯ เพื ่ ่ เพือให อใหสอดคล สอดคลองกั องกับสภาพป บสภาพปจจุ จจุบับันและเพื ่ ่ นและเพือให อใหการปฏิ การปฏิบับัติติงานทดสอบ งานทดสอบ Current transformer เปนไป นไป อยางถู างถูกต กตอง อง มีประสิ ประสิทธิ ทธิภาพ ภาพ เปนที ่ ่ นทียอมรั ยอมรับของมาตรฐานระดั บของมาตรฐานระดับสากล บสากล จึงได งไดจัจัดตั ้ ้ ดตังคณะทํ งคณะทํางานขึ ้ ้ างานขึน ประกอบดวยผู วยผู แทนจาก แทนจาก ฝายบํ ายบํารุ ารุงรั งรักษาระบบส กษาระบบสง ฝายปฏิ ายปฏิบับัติตการภาคกลาง กิ ารภาคกลาง ฝายปฏิ ายปฏิบับัติตการภาคเหนื กิ ารภาคเหนือ ฝายปฏิ ายปฏิบับัติตการภาคตะวั กิ ารภาคตะวันออกเฉี นออกเฉียงเหนื ยงเหนือ ฝายปฏิ ายปฏิบับัติตการภาคใต กิ ารภาคใต ฝายปฏิ ายปฏิบับัติตการเขตนครหลวง ิการเขตนครหลวง ฝาย าย บํารุ ารุงรั งรักษาไฟฟ กษาไฟฟา และฝายก ายกอสร อสรางระบบส างระบบสง ทําหน าหนาที ่ ่ าทีนํนามาตรฐานทดสอบ าํ มาตรฐานทดสอบ Current transformer ฉบับ ที ่ ่ มท.-กฟผ. 4-2534 มาปรับปรุ บปรุง เปน ฉบับที ่ ่ บที มท.-กฟผ. 4-2544 โดยหวังว งวามาตรฐานทดสอบ ามาตรฐานทดสอบ บที มท.-กฟผ. 4-2544 จะไดใช ใชเป เปนคู นคูมืมอการปฏิ อื การปฏิบับัติติงานด งานดานการทดสอบ านการทดสอบ Current transformer ฉบับที ่ ่ วยงานในการไฟฟาฝ าฝายผลิ ายผลิตแห ตแหงประเทศไทยต งประเทศไทยตอไป อไป Current transformer ของหนวยงานในการไฟฟ คณะทํางาน างาน มกราคม 2545
ข
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4– 2534 )
(
สารบัญ หนา ขอบขาย าย ยาม 2. บทนิยาม 3. การทดสอบ 3.1 การทดสอบ ยดการทดสอบ 3.2 รายละเอียดการทดสอบ ารวจดูสภาพภายนอก สภาพภายนอก 3.2.1 การสํารวจดู าอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด 3.2.2 การทดสอบคาอั 3.2.3 การทดสอบ Polarity ดคาความต าความตานทานฉนวนกระแสตรง านทานฉนวนกระแสตรง 3.2.4 การวัดค ดคาตั าตัวประกอบกํ วประกอบกําลั าลังของฉนวน งของฉนวน 3.2.5 การวัดค ดคากระแสกระตุ ากระแสกระตุ น 3.2.6 การวัดค ดคา Winding resistance ของขดลวดดาน าน secondary 3.2.7 การวัดค 4. ภาคผนวก มการทดสอบ 4.1 แบบฟอรมการทดสอบ อืน ๆ 4.2 อื ่ ่ กการและตัวอย วอยางโครงสร างโครงสรางของ างของ Current transformer โดยทั ่ ่ โดยทัวไป วไป 4.2.1 หลักการและตั อมูลเชิ ลเชิงเปรี งเปรียบเที ยบเทียบระหว ยบระหวาง าง CT แบบ Top core และ Bottom core 4.2.2 ขอมู วอยางลั างลักษณะ กษณะ Magnetization curve ตามชนิดของวั ดของวัสดุ สดุที ่ ่ทีใช ใชประกอบเป ประกอบเปน Core 4.2.3 ตัวอย 1.
4.2.4 Current transformer symbols (ANSI/IEEE C57.13-1993) 4.2.5
ขอมู อมูลเชิ ลเชิงเปรี งเปรียบเที ยบเทียบในการจั ยบในการจัดแบ ดแบง Accuracy างมาตรฐานตางๆ างๆ Current transformer ระหวางมาตรฐานต
Class
ของ
1 1 2 2 2 2 2 4 4 5 6 7 7 7 11 12 13 14 15 16
4.2.6 Current transformer accuracy limits for metering
17
4.2.7 Current transformer accuracy limits for protection
18
4.2.8 Typical excitation curve for C class
19
Multiratio CT. ( ANSI/IEEE C57.13-1993 ) 4.2.9 Standard burden for CT. with 5 A secondaries
20
( ANSI/IEEE C57.13-1993 ) 4.2.10 Secondary terminal voltage rating and their associated burdens (ANSI/IEEE C57.13-1993) C57.13-1993)
ค
21
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4– 2534 )
(
หนา ตารางคาตั าตัวประกอบแก วประกอบแกไขสํ ไขสําหรั าหรับการวั บการวัดค ดคาตั าตัวประกอบกํ วประกอบกําลั าลังของฉนวน งของฉนวน อมูลค ลคา %PF ของ CT ของบริษัษัทต ทตางๆ างๆ 4.2.12 ขอมู อมูลค ลคา %PF จุด F ของ CT ของบริษัษัทต ทตาง าง ๆ - ขอมู - Class ของ CT วอยางบั างบันทึ นทึกผลการทดสอบ กผลการทดสอบ CT 4.2.13 ตัวอย างอิง 5. เอกสารอางอิ 4.2.11
ง
22 23 28 29 32 35
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
มาตรฐานทดสอบ CURRENT TRANSFORMER
1.
ขอบขาย าย
มาตรฐานนี ้ ้ มาตรฐานนีครอบคลุ ครอบคลุมสํ มสําหรั าหรับงานทดสอบ บงานทดสอบ Current transformer( CT ) ในสนาม (Field test) ทั ้ ้งใน งใน การตรวจรับอุ บอุปกรณ ปกรณใหม ใหม และในการตรวจสอบบํารุ ารุงรั งรักษา กษา ไดทัท ้ ้ังสํ งสําหรั าหรับ CT ประเภท Oil-filled type และ Dry type 1.2 สามารถใชได 1.1
2.
บทนิยาม ยาม
หมายถึง หมอแปลงซึ อแปลงซึ ่ ่งทํ งทําหน าหนาที ่ ่ าทีแปลงกระแสในระบบ แปลงกระแสในระบบ ใหมีมขนาดที ่ ่ ขี นาดทีเหมาะสม เหมาะสม สําหรั าหรับวงจรวั บวงจรวัด และวงจรปองกั องกันของระบบนั ้ ้ นของระบบนัน ขดลวด หมายถึง สวนที ่ ่ วนทีใช ใชเป เปนวงจรแปลงค นวงจรแปลงคากระแสให ากระแสใหได ไดอัอัตราส ตราสวนของกระแสตามที ่ ่ วนของกระแสตามทีกํกาหนด าํ หนด แบงออกเป งออกเปนขดลวดด นขดลวดดานกระแสสู านกระแสสูง ( Primary winding ) และขดลวดดาน าน กระแสต่ ํ ํ กระแสต่า ( Secondary winding ) อัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด หมายถึง อัตราส ตราสวนระหว วนระหวางกระแสที ่ ่ างกระแสทีกํกาหนดของขดลวดหนึ ่ ่ าํ หนดของขดลวดหนึง กับอี บอีก ขดลวดหนึ ่ ่ ขดลวดหนึงที งที ่ ่มีมคคี าน า นอยกว อยกวาหรื าหรือเท อเทากั ากัน ขัวที ่ ่ วทีระบุ ระบุดดวยสั ว ยสัญลั ญลักษณ กษณอย อยางเดี างเดียวกั ยวกัน เชน หรือ Terminal marking หมายถึง ขั ้ ้ ทั ้ ้งด งดานกระแสสู านกระแสสูง และดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่า ตามที ่ ่ ตามทีกํกาหนดใน าํ หนดใน Nameplate ตราสวนของค วนของคาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวดที วนของขดลวดที ่ ่วัวัดได ดได Ratio correction factor (RCF) หมายถึง อัตราส ตอที อที ่ ่กํกาหนดใน าํ หนดใน Nameplate โดยนัยนี ้ ้ ยนี CT ที ่ ่มีมี RCF 1.01 ก็แสดงว แสดงวาค าคาที ่ ่ าที อานจากด านจากดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่า จะต่ ํ ํ จะต่ากว ากวาความ าความ เปนจริ นจริง 1% RCF นี ้ ้เป เปนค นคาที ่ ่ าทีกํกาหนด าํ หนด ไวสํสาหรั าํ หรับคู บคูณค ณคาที ่ ่ าทีออานได านไดจากด จากดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่า ในเมื ่ ่ ในเมือต อตองการทราบค องการทราบคาที ่ ่ าทีแท แทจริ จริง ของดานกระแสสู านกระแสสูง โดยเขียนแสดงความสั ยนแสดงความสัมพั มพันธ นธได ไดดัดังนี งนี ้ ้
2.1CT 2.1 CT
Primary current = Secondary current x Rated Rat ed Ratio R atio x RCF RC F
แรงดัน หมายถึง แรงดันไฟฟ นไฟฟา กระแส หมายถึง กระแสไฟฟา วงจร หมายถึง วงจรไฟฟา ระบบ หมายถึง ระบบไฟฟา าแรงดันและกระแส นและกระแส หมายถึง คา rms.(Root mean square) นอกจากจะระบุเป เปนอย นอยางอื ่ ่ างอืน 2.2 คาแรงดั
1
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
3.
การทดสอบ
รายการทดสอบ แบงออกเป งออกเปนการทดสอบดั นการทดสอบดังนี งนี ้ ้ ารวจดูสภาพภายนอก สภาพภายนอก (Visual inspection) 3.1.1 การสํารวจดู าอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด (Ratio test) 3.1.2 การทดสอบคาอั 3.1.3 การทดสอบ Polarity (Polarity test) ดคาความต าความตานทานฉนวนกระแสตรง านทานฉนวนกระแสตรง (Insulation resistance measurement) 3.1.4 การวัดค measurement) ดคาตั าตัวประกอบกํ วประกอบกําลั าลังของฉนวน งของฉนวน (Insulation power factor measurement) 3.1.5 การวัดค ดคากระแสกระตุ ากระแสกระตุ น (Exciting current measurement) 3.1.6 การวัดค ดคา Winding Resistance ของขดลวดดาน าน Secondary 3.1.7 การวัดค 3.2 รายละเอียดการทดสอบ ยดการทดสอบ 3.2.1 การสํารวจดู ารวจดูสภาพภายนอก สภาพภายนอก (Visual inspection) กอนที ่ ่ อนทีจะทํ จะทําการทดสอบ าการทดสอบ CT ดวยวิ วยวิธีธการทางไฟฟ ีการทางไฟฟา ใหสํสารวจดู าํ รวจดูสภาพ สภาพ ภายนอก โดยทั ่ ่ โดยทัวๆ วๆ ไปวามี ามีสิ ่ ่สิง ผิดปกติ ดปกติหรื หรือไม อไม เชน Porcelain แตก , บิ ่ ่น Oil leak สีของน้ ํ ํ ของน้ามั ามันเข นเขม หรือระดั อระดับน้ ํ ํ บน้ามั ามันที ่ ่ นที Oil level gauge ต่ ํ ํต่ากว ากวาปกติ าปกติ รวมทั ้ ้ รวมทังสภาพภายใน งสภาพภายใน Terminal box ขดลวด กระแสต่ ํ ํ กระแสต่าและให าและใหสัสังเกตว งเกตวาตั าตัวถั วถังต งตอลงดิ อลงดินแล นแลว ในกรณีที ่ ่ทีพบสิ ่ ่ พบสิงผิ งผิดปกติ ดปกติ ใหแจ แจงหน งหนวยงานที ่ ่ วยงานทีเกี ่ ่เกียวข ยวของทราบ องทราบ เพื ่ ่ เพือประกอบการพิ อประกอบการพิจารณาก จารณากอน อน นํา CT เขาใช าใชงานในระบบ งานในระบบ 3.2.2 การทดสอบคาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด (Ratio test) อวงจรตามรูปที ่ ่ ปที 1 3.2.2.1 ตอวงจรตามรู 3.1
Transformer
H1
Pri.
Ratio Tester H1
X1
Sec.
X1 X2
V
X3
V
X4
V
X5
V
V H2
X2
H2
* V = Voltmeter
รูปที ่ ่ ปที 1 วงจรทดสอบคาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด
2
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
การตอวงจรตามรู อวงจรตามรูปที ่ ่ ปที 1 เปนการทดสอบด นการทดสอบดวย วย Transformer ratio tester โดยวัด Ratio, Polarity และ วน Tap winding ใหวัวัด Ratio โดยการวัดแรงดั ดแรงดันตกคร นตกครอม อม Phase deviation เฉพาะ Full winding สวน แตละ ละ Tap เปรียบเที ยบเทียบกั ยบกับแรงดั บแรงดันที ่ ่ นทีตกคร ตกครอมตามอั อมตามอัตราส ตราสวน วน าแรงดันทดสอบสํ นทดสอบสําหรั าหรับ Relaying CT ใหทดสอบที ทดสอบที ่ ่แรงดั แรงดัน 120 V สวน วน Metering CT ให 3.2.2.3 คาแรงดั ทดสอบที ่ ่แรงดั แรงดัน 12 V (เฉพาะเครื ่ ่ เฉพาะเครือง อง Transformer ratio tester รุ รุน TR800) ท ่ ่ทดสอบด ที ดสอบดวยแรงดั วยแรงดัน 12 V แลวกระแสเกิ วกระแสเกินที ่ ่ นทีกํกาหนดของเครื ่ ่ าํ หนดของเครืองทดสอบให องทดสอบใหทดสอบ ทดสอบ 3.2.2.4 ในกรณีที 3.2.2.2
Ratio
ดวย วย Current method อนของคาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด Full winding อานได านไดจากเครื ่ ่ จากเครืองทดสอบส องทดสอบสวน วน 3.2.2.5 ความคลาดเคลื ่ ่อนของค ความคลาดเคลื ่ ่อนของค อนของคาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด Tap winding คํานวณได านวณไดจากสู จากสูตร ตร Vt =
Vf
×
Ratio (tap)
Ratio (full)
%
ε
=
Vm
-
Vt
×
100
Vt
เมื ่ ่ เมือ
%
ε
=
Vt = Vf
ความคลาดเคลื ่ ่ ความคลาดเคลือนของค อนของคาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด ( % )
คา Voltage ตามอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด
=
คา Voltage ที ่ ่ทีออานได า นไดจาก จาก Full winding
Ratio (tap) =
Ratio (full) =
Vm
=
คาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวดที วนของขดลวดที ่ ่ Tap winding ที ่ ่ทีตตองการวั อ งการวัด ( เชน 200 : 5 = 200 ) คาอั าอัตราส ตราสวนของขดลวดที วนของขดลวดที ่ ่ Full winding ( เชน 1200 : 5 = 1200 )
คา Voltage ที ่ ่ทีออานได า นไดจากการทดสอบที ่ ่ จากการทดสอบที Tap winding ที ่ ่ทํทาการวั ําการวัด 3
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
ความคลาดเคลื ่ ่อนของค อนของคาที ่ ่ าทีทดสอบได ทดสอบได ควรมีคคาไม า ไมเกิเกิน ± 2 % [5.9] ที ่ ่ Full winding และ ± 5 % [5.9] ที ่ ่ที Tapped winding เมื ่ ่ เมือเที อเทียบกั ยบกับค บคาอั าอัตราส ตราสวนจาก วนจาก Nameplate 3.2.3 การทดสอบ Polarity (Polarity test) อวงจรตามรูปที ่ ่ ปที 2 3.2.3.1 ตอวงจรตามรู 3.2.2.6
SEC.
PRI.
+
+ S
mA or mV
1.5 V
-
Tested CT
รูปที ปที ่ ่ 2 วงจรทดสอบ Polarity 3.2.3.2
สังเกตเข็ งเกตเข็มของมิ มของมิเตอร เตอรที ่ ่ทีตตอคร อ ครอมขดลวดด อมขดลวดดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่าขณะสั าขณะสับและปลดสวิ บและปลดสวิตช ตช ในลักษณะ กษณะ Kick method
ของขดลวดดานกระแสสู านกระแสสูงและด งและดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่าจะถื าจะถือว อวามี ามี Polarity เดียวกั ยวกัน จะตองเป องเปนไปตามข นไปตามขอกํ อกําหนดดั าหนดดังนี ้ ้ งนี เมือสั อสับสวิ บสวิตช ตช เข็มของมิ มของมิเตอร เตอรจะต จะตองตี องตีขึ ้ ้ขนึ (1) เมื ่ ่ เมือปลดสวิ อปลดสวิตช ตช เข็มของมิ มของมิเตอร เตอรจะต จะตองตี องตีลง ลง (2) เมื ่ ่ ทาการวั ําการวัดทุ ดทุกชุ กชุดของขดลวดด ดของขดลวดดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่า 3.2.3.4 ใหทํ 3.2.4 การวัดค ดคาความต าความตานทานฉนวนกระแสตรง านทานฉนวนกระแสตรง ( Insulation resistance measurement) ลัดวงจรของขดลวดในแต ดวงจรของขดลวดในแตละชุ ละชุดด ดดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่า 3.2.4.1 ใหลั าแรงดันสํ นสําหรั าหรับทดสอบ บทดสอบ กําหนดไว าหนดไวดัดังนี งนี ้ ้ 3.2.4.2 คาแรงดั านกระแสสูงที ่ ่ งทีมีมแรงดั แี รงดันที ่ ่ นทีกํกาหนดตั ้ ้ าํ หนดตังแต งแต 3,300 V ขึ ้ ้ขึนไป นไป ใหทดสอบด ทดสอบดวยแรงดั วยแรงดัน (1) ขดลวดดานกระแสสู ที 1 นาที 2,500 VDC ที ่ ่ านกระแสสูงที ่ ่ งทีมีมแรงดั แี รงดันที ่ ่ นทีกํกาหนดต่ ํ ํ าํ หนดต่ากว ากวา 3,300 V ลงมาและขดลวดดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่า (2) ขดลวดดานกระแสสู ใหทดสอบด ทดสอบดวยแรงดั วยแรงดัน 500 VDC ที ่ ่ที 1 นาที านทานฉนวนกระแสตรงทีวัวัด ใหเป เปนค นคาระหว าระหวางขดลวดที ่ ่ างขดลวดทีทดสอบกั ทดสอบกับตั บตัวถั วถัง และขดลวด 3.2.4.3 ความตานทานฉนวนกระแสตรงที ่ ่ ที ่ ่เหลื เหลือซึ อซึ ่ ่งต งตอลงดิ อลงดิน แยกทําการทดสอบในแต าการทดสอบในแตละชุ ละชุดของขดลวดด ดของขดลวดดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่า 3.2.4.4 ใหแยกทํ าความตานทานฉนวนกระแสตรงที ่ ่ านทานฉนวนกระแสตรงทียอมรั ยอมรับได บไดทัท ้ ้ังในกรณี งในกรณีตรวจรั ตรวจรับและบํ บและบํารุ ารุงรั งรักษาให กษาใหพิพจารณา ิจารณา 3.2.4.5 คาความต ดังนี ้ ้ งนี 3.2.3.3 Terminal marking
4
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
ขดลวดดานกระแสสู านกระแสสูง ตองไม องไมต่ ํ ํตากว า่ กวา 1,000 MΩ [5.9] านกระแสต่า ตองไม องไมต่ ํ ํตากว า่ กวา 10 MΩ [5.9] (2) ขดลวดดานกระแสต่ ํ ํ 3.2.5 การวัดค ดคาตั าตัวประกอบกํ วประกอบกําลั าลังของฉนวน งของฉนวน ( Insulation power factor measurement) ลัดวงจรของขดลวดด ดวงจรของขดลวดดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่าทุ าทุกชุ กชุดเข ดเขาด าดวยกั วยกัน 3.2.5.1 ใหลั าแรงดันสํ นสําหรั าหรับทดสอบ บทดสอบ กําหนดไว าหนดไวดัดังนี งนี ้ ้ 3.2.5.2 คาแรงดั (1)
แรงดันที ่ ่ นทีกํกาหนดของขดลวดด าํ หนดของขดลวดดานกระแสสู านกระแสสูง
แรงดันทดสอบ นทดสอบ
( kV )
( kV )
3 - 5
2.5
> 5 - 12 > 12 3.2.5.3
5 10
วิธีธการทดสอบ ีการทดสอบ ใหเป เปนไปตามข นไปตามขอกํ อกําหนดดั าหนดดังนี ้ ้ งนี
TEST NO.
ENERGIZED
GROUND
GUARD
UST
1
HIGH
LOW
-
-
2
HIGH
-
LOW
-
3*
HIGH
-
-
TAP TERMINAL
หมายเหตุ (*) ในกรณี CT ที ่ ่ทีทํทาการทดสอบ าํ การทดสอบ มี Testing tap terminal เชน CT ยี ่ ่ยีหหอ ASEA บาง Type ( Terminal Terminal F ) นทึกค กคาอุ าอุณหภู ณหภูมิมและความชื ้ ้ แิ ละความชืนสั นสัมพั มพัทธ ทธของอากาศ ของอากาศ 3.2.5.4 บันทึ คาเท า เทากั ากัน 3.2.5.5 การทดสอบตามขอ 3.2.5.3 ผลการทดสอบของ Test no. 1 และ Test no. 2 ควรมีค สําหรั าหรับ CT ที ่ ่ใช ใชงานในระบบตั ้ ้ งานในระบบตังแต งแต 69 kV ขึ ้ ้ขึนไป นไป เนื ่ ่ เนืองจาก องจาก CT ในระบบนี ้ ้ ในระบบนีจะถู จะถูกออกแบบให กออกแบบใหมีมี อมรอบขดลวดดานกระแสสู านกระแสสูง Ground shield ลอมรอบขดลวดด ยอมรับได บไดทั ้ ้ทังในกรณี งในกรณีตรวจรั ตรวจรับและบํ บและบํารุ ารุงรั งรักษา กษา ใหพิพจารณาดั ิจารณาดังนี งนี ้ ้ 3.2.5.6 คา %PF ที ่ ่ยอมรั คาไม าไมเกิเกิน 1% ที ่ ่ทีอุอุณหภู ณหภูมิมิ 20°C [5.9] (1) ประเภท Oil-filled type ควรมีค คาไม า ไมเกิเกิน 2% [5.9] หากมีขขอสงสั อ สงสัย ใหเปรี เปรียบเที ยบเทียบกั ยบกับข บขอมู อมูลของ ลของ (2) ประเภท Dry-type ควรมีค แตละบริ ละบริษัษัทผู ท ผูผลิ ผลิต ซึ ่ ่ซึงได งไดรวบรวมแนบไว รวบรวมแนบไวในภาคผนวกตาม ในภาคผนวกตาม ขอที ่ ่ อที 4.2.12 าตัวประกอบแก วประกอบแกไขสํ ไขสําหรั าหรับเปลี บเปลี ่ ่ยนค ยนคา %PF ณ อุณหภู ณหภูมิมตติ างๆ า งๆ เพื ่ ่ เพือเที อเทียบค ยบคาที ่ ่ าทีอุอุณหภู ณหภูมิมิ 20°C 3.2.5.7 คาตั ใหเป เปนไปดั นไปดังนี งนี ้ ้ ดจากภาคผนวกตามตารางในข ูจากภาคผนวกตามตารางในขอที อที ่ ่4.2.11 คาอุ า อุณหภู ณหภูมิมของ ขิ อง (1) ประเภท Oil-filled type ใหดู 4.2.11 และใชค 5
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
อากาศเปนหลั นหลัก ตองใช องใชคคาตั า ตัวประกอบแก วประกอบแกไข ไข (2) ประเภท Dry-type ไมต 3.2.6 การวัดค ดคากระแสกระตุ ากระแสกระตุ น (Exciting current measurement) ดกระแสกระตุ น ใหทดสอบเฉพาะในกรณี ทดสอบเฉพาะในกรณีตรวจรั ตรวจรับและที ่ ่ บและทีเป เปน Relaying CT 3.2.6.1 การวัดกระแสกระตุ ตอวงจรตามรู อวงจรตามรูปที ่ ่ ปที 3 LV
HV
Sec.
Pri.
A
220 Vac. V
Supply
Variac
Step-up transformer
Tested CT
รูปที ่ ่ ปที 3 วงจรวัดค ดคากระแสกระตุ ากระแสกระตุ น ใหทํทาการวั ําการวัดชุ ดชุด Full winding ทุกชุ กชุดของขดลวดด ดของขดลวดดานกระแสต่ ํ ํ านกระแสต่าโดยเมื ่ ่ าโดยเมือทํ อทําการทดสอบขดลวด าการทดสอบขดลวด ชุดใด ดใด ใหเป เปดวงจรชุ ดวงจรชุดที ่ ่ ดทีเหลื เหลือ อนดําเนิ าเนินการทดสอบต นการทดสอบตองทํ องทําการ าการ Demagnetized ทุกครั ้ ้ กครัง โดยเพิ ่ ่ โดยเพิมแรงดั มแรงดันที ่ ่ นทีขดลวดด ขดลวดดานกระแส านกระแส 3.2.6.3 กอนดํ ต่ ํ ํต่าจนถึ าจนถึงจุ งจุด Saturation ของแกนเหล็ก คือค อคากระแสจะเปลี ่ ่ ากระแสจะเปลียนแปลงไปมากไม ยนแปลงไปมากไมเป เปนเชิ นเชิงเส งเสนกั นกับการ บการ เปลี ่ ่ยนแปลงแรงดั ยนแปลงแรงดัน แลวจึ วจึงค งคอยๆ อยๆ ลด แรงดันจนกระแสเป นจนกระแสเปนศู นศูนย นย บคากระแสทดสอบให ากระแสทดสอบใหเพิ ่ ่ เพิมขึ ้ ้ มขึนที นทีละค ละคา พรอมทั อมทั ้ ้งอ งอานค านคาแรงดั าแรงดันและกระแสในแต นและกระแสในแตละค ละคาจน าจน 3.2.6.4 ปรับค สามารถหาคา Knee point ของ Excitation curve ไดโดยดํ โดยดําเนิ าเนินการทดสอบให นการทดสอบใหมากค มากคาในย าในยานที ่ ่ านที เกิด เพือเพิ ่ ่ อเพิมความแม มความแมนยํ นยําในการทดสอบ าในการทดสอบ Saturation เพื ่ ่ าเนินการทดสอบให นการทดสอบใหเขี เขียนกราฟไปพร ยนกราฟไปพรอมกั อมกัน เพื ่ ่ เพือจะได อจะไดทราบสภาพการเกิ ทราบสภาพการเกิด Saturation ของ 3.2.6.5 ขณะดําเนิ แกนเหล็ก และใหใช ใชกราฟแบบ กราฟแบบ Log-Log าไดโดยการลากเส โดยการลากเสนสั นสัมผั มผัสกั สกับส บสวนโค วนโคงของ งของ Curve 3.2.6.6 การหาคา Knee point ของ Excitation curve ทําได โดยทํามุ ามุม 45° กับแกนนอน บแกนนอน ดังรู งรูปที ่ ่ ปทีแสดงในภาคผนวกตามข แสดงในภาคผนวกตามขอที อที ่ ่ 4.2.8 อนของคาที ่ ่ าทีวัวัดได ดได จะตองไม องไมเกิเกินที ่ ่ นทีระบุ ระบุใน ใน Typical curve ที ่ ่ แนบไวในภาคผนวก ในภาคผนวก 3.2.6.7 ความคลาดเคลื ่ ่อนของค ตามขอที ่ ่ อที 4.2.8 (สําหรั าหรับ Relaying CT class C) 3.2.6.2
6
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
3.2.7
การวัดค ดคา Winding resistance ของขดลวดดาน าน Secondary ใช (ใชทดสอบเฉพาะกรณี ทดสอบเฉพาะกรณีตรวจรั ตรวจรับ) H1
Sec.
Pri.
X1 X2 X3
Ω X4 X5 H2 Tested CT
Ω = Ohmmeter
รูปที ่ ่ ปที 4 การวัดค ดคา Winding resistance ของขดลวดดาน าน Secondary ใหใช ใช Digital multi-meter หรือ Low ohmmeter วัดค ดคาความต าความตานทางของขดลวด านทางของขดลวด ใชคคากระแสไม า กระแสไมเกิเกิน 15% ของ Rate current ) วัดค ดคาความต าความตานทางของขดลวด านทางของขดลวด (โดยใหใช ท ่ ่ใช ใี ช Digital multi-meter คาที ่ ่ าทีได ไดให ใหลบค ลบคาความต าความตานทานของสาย านทานของสาย Meter ออกดวย วย 3.2.7.2 กรณีที วัดเฉพาะ ดเฉพาะ Full winding 3.2.7.3 ใหวั 3.2.7.1
4. 4.1
ภาคผนวก
แบบฟอรม แบงออกได งออกไดดัดังนี งนี ้
4.1.1 Current transformer transformer (Ratio and polarity polarity test , Insulation resistance resistance measurement measurement and insulation power factor measurement) 4.1.2 Current transformer (Exciting current measurement) 4.1.3 Voltage – Current characteristic curve
7
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.1.1
8
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
9
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.1.2
CT-T02 Rev.1.0 :D,M,Y 10
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.1.3
CT-T03 Rev.1.0 :D,M.Y 11
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2
อื ่ ่อืนๆ นๆ
หลักการและตั กการและตัวอย วอยางโครงสร างโครงสรางของ างของ Current transformer โดยทั ่ ่ โดยทัวไป วไป อมูลเชิ ลเชิงเปรี งเปรียบเที ยบเทียบระหว ยบระหวาง าง CT แบบ Top Core และ Bottom Core 4.2.2 ขอมู วอยางลั างลักษณะ กษณะ Magnetization curve ตามชนิดของวั ดของวัสดุ สดุที ่ ่ทีใช ใชประกอบ ประกอบ 4.2.3 ตัวอย เปน Core 4.2.1
4.2.4 Current transformer transformer symbols ( ANSI/IEEE C57.13-1993 C57.13-1993 ) 4.2.5
ขอมู อมูลเชิ ลเชิงเปรี งเปรียบเที ยบเทียบในการจั ยบในการจัดแบ ดแบง Accuracy class ของ Current างมาตรฐานตางๆ างๆ transformer ระหวางมาตรฐานต
4.2.6 Current Current transformer transformer accuracy accuracy limits for metering 4.2.7 Current transformer accuracy limits for protection 4.2.8 Typical excitation curve for C class multiratio CT (ANSI/IEEE C57.13-1993) 4.2.9 Standard burden for CT with 5A secondaries ( ANSI/IEEE C57.13-1993 ) 4.2.10 Secondary terminal voltage rating and their associated burdens ( ANSI/IEEE C57.13-1993 )
ตารางคาตั าตัวประกอบแก วประกอบแกไขสํ ไขสําหรั าหรับการวั บการวัดค ดคา %PF อมูลค ลคา %PF ของ CT ของบริษัษัทต ทตางๆ างๆ 4.2.12 ขอมู วอยางบั างบันทึ นทึกผลการทดสอบ กผลการทดสอบ CT 4.2.13 ตัวอย 4.2.11
12
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.1
หลักการและตั กการและตัวอย วอยางโครงสร างโครงสรางของ างของ CURRENT TRANSFORMER โดยทั โดยทั ่ ่วไป วไป - แบบ TOP CORE
P1
I1
P2
I2
PRINCIPLE
TYPICAL DESIGN
-
แบบ BOTTOM CORE
P1
I1
P2
I2
PRINCIPLE
TYPICAL DESIGN 13
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
-
แบบ BOTTOM CORE ที ่ ่มีมจุจี ุด F
TYPICAL DESIGN
PRINCIPLE
14
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.2
ขอมู อมูลเชิ ลเชิงเปรี งเปรียบเที ยบเทียบระหว ยบระหวาง าง CT แบบ TOP CORE และ BOTTOM CORE
Application for comparison
Top core
Bottom core
1. Primary current
เหมาะสมกับ > 1000 A
เหมาะสมกับ ≤ 1000 A
2. Electro - mechanical force due to short
Low
High
3. Partial discharge
Sensitive
Not sensitive
4. Uniform distribution distributi on of magnetic
Symmetrical design
Local saturation in the core
And low flux leakage
may be occurred ( not good )
circuit current
fields in the core
( good ) 5. Oil circulation
Difficult to cool
Better
6. Thermal loss
Short length for primary
Long primary conductor ( high )
conductor 7. Number of cores 8.
น้ ํ ํน้าหนั าหนัก
9. Seismic condition 10.Effect 10. Effect of explosion 11.
ราคา
Limit (
ไมควรเกิ ควรเกิน 4 Cores )
No limit
เบากวา
หนักกว กกวา
High CG. ( not good )
Low CG. ( good )
รุนแรงน นแรงนอยกว อยกวา > 1000 A : Low
รุนแรงมากกว นแรงมากกวา > 1000 A : High
15
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.3
ตัวอย วอยางลั างลักษณะ กษณะ Magnetization curve ตามชนิดของวั ดของวัสดุ สดุที ่ ่ ใช ท ใช ี ประกอบเป ประกอบเปน Core B R O W N B O V E R I 1 5 4 1 3 6 I
20 3
X10
18 3 16 2 14
B 12 Gauss 10
.
8
1
6 4 2 0
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
H H = Field strenge [A/cm] B = Peak value of induction [Gauss] 1 = Nickel-iron with about 75% Ni 2 = Nickel-iron with about 50% Ni 3 = Cold-rolled silicon-iron with rolled profile For precision metering cores,core material 1 and for protection cores,preferably core material 3 are used.
16
0.8
0.9
1.0
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.4 CURRENT TRANSFORMER SYMBOLS (ANSI/IEEE C57.13-1993) SYMBOL
SIGNIFICANCE
:
Ratio between primary and secondary amperes
( colon )
Example: Current transformer with one primary winding and one secondary winding Current ratio 100 : 5 A
×
Current ratings of transformer with a primary or secondary winding having two or more
( multiplication multiplication
coils for series or multiple connection connection
sign )
Example: Current transformer transformer with two primary windings in two coils for series or multiple connection for two ratios Current ratio ratio 100 x 200 : 5 A
//
Ampere ratings of separate secondary windings each having an independent core
( double
Example: Current transformer with two separate secondary windings and two cores
slant line )
Current ratio 100 : 5 // 5 A
&
Ampere ratings of separate primary windings one core.
( ampersand )
(a) Transformer with two or more primary windings designed to be use individually Example: Current transformer with two primary windings Current ratio 100 & 600 : 5 A (b) Totaliying transformer with two or more primary windings that can be used simultaneously and connection in different circuits Example: Totalizing current transformer with three primary windings Current ratio 5&5&5 : 5 A (c) Transformer for 3 wire single-phase circuit with two separate primary windings Example: Current transformer for 3 wire single-phase circuit Current ratio 100&100 : 5 A
/
Different primary current ratings obtained by taps in the secondary winding
( single
Example: Current transformer with taps in secondary winding for additional ratios
slant line )
Current ratio 300/400/600 : 5 A
17
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.5
ขอมู อมูลเชิ ลเชิงเปรี งเปรียบเที ยบเทียบในการจั ยบในการจัดแบ ดแบง ACCURACY CLASS ของ CURRENT TRANSFORMER ระหวางมาตรฐานต างมาตรฐานตางๆ างๆ Country and standard Application
Europe
(1)
USA
Canada
Australia
IEC 185
ANSI C57.13
CAN3-C13-M83
AS 1675
Precision metering
0.2
0.3
0.3
0.5
Commercial metering
0.5
0.6
0.6
1.0
Industial metering
1.0
1.2
1.2
2.0
Instruments
2.0
Instruments
3.0
5.0
Instruments
5.0
-
Protection
5PX
Protection
10PX
Protection
5P20
Protection
10P20
10P
C ( 10% )
2.5L ( 2.5% )
10P
10L ( 10% )
10P
NOTE: (1) IEC classes are valid valid with minor minor modification modification for most European countries X = Accuracy Limit Factor to be given. For ANSI and CSA it is 20, so also for AS 1675 if not specified. The above comparison is only approximative and is for practical use only.
18
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.6 CURRENT TRANSFORMER ACCURACY LIMITS FOR METERING ( ANSI/IEEE C57.13-1993 )
1.036
1.018
1.009
1.024
1.012
1.006
R O T 1.012 1.006 1.003 C A F
T T N N E E R R R R U U C C D D E E T T A A R R % % 0 1 0 1 0
N O I T C 1.000 1.000 1.000 E R R O C O I T A 0.988 0.994 0.997 R
0.976
0.988
0.994
0.964
0.982
0.991
2 1.
3 S 0. S L A C 6 Y 0. A C R U C C A
- 30
- 20
- 10
0
+ 10
+ 20
+ 30
- 60
- 40
- 20
0
+ 20
+ 40
+ 60
- 80
- 40
0
+ 40
+ 80
-120
PHASE ANGLE - MINUTES
LAGGING
+ 120
LEADING
NOTE : The accuracy requirements for 100 percent rated current also apply at the continuous-thermal-current continuous-thermal-current rating of the transformer.
IEC 185 (1993)
±
Accuracy class
± Phase
% current (ratio)
error at % of of rated
rated current show below
current show below 5
20
50
100
displacement at % of
Minutes 120
5
2 0
19
100
Centiradians 120
5
20
100
120
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
0.1
0.4
0.2
-
0.1
0.1
15
8
5
5
0.45
0.24
0.15
0.15
0.2
0.75
0.35
-
0.2
0.2
30
1
10
10
0.9
0.45
0.3
0.3
0.5
1.5
0.75
-
0.5
0.5
90
5
30
30
2.7
1.35
0.9
0.9
1.0
3.0
1.5
-
1.0
1.0
180
4
60
60
5.4
2.7
1.8
1.8
5 9 0 3
-
-
3
-
3
Not specified
5
-
-
5
-
5
Not specified
4.2.7 CURRENT TRANSFORMER ACCURACY LIMITS FOR PROTECTION
ANSI/IEEE C57.13-1993 Accuracy
Error limits
class
Times rated
Ratio error
Secondary terminal
Current
%
Voltage
20
10
100
20
10
200
20
10
300
20
10
400
C 100 ( * ) T100 C200 T200 C300 T300 C400 T400
NOTE: (*) C = Calculated,for cores with evenly distributed winding, i.e when leakage flux is neligible. T = Tested,for cores with undistributed winding, i.e when leakage flux is appreciable.
IEC 185 (1993) Accuracy class
±
% current
error at rated
± Phase
displacement at
rated primary current 20
% Composite Composite error at rated accuracy
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
primary current
Minutes
Centiradians Centiradians
limit primary current
5P
1
60
1.8
5
10P
3
-
-
10
4.2.8 TYPICAL EXCITATION CURVE FOR C CLASS MULTIRATIO CT ( ANSI/IEEE C57.13-1993 )
G N I T 1000 I C X E S M R 100 Y R s A E D N S O T C L 10 E O S V
CURRENT TURN RATIO RATIO 100:5 20:1 200:5 40:5 300:5 60:1 400:5 80:1 500:5 100:1 600:5 120:1 800:5 160:1 900:5 180:1 1000:5 200:1 1200:5 240:1 * OHMS AT 75
O
SECONDARY RESISTANCE 0.05 0.10 0.15 0.20 0.25 0.31 0.41 0.46 0.51 0.61
ABOVE THIS LINE THE VOLTAGE FOR A GIVEN EXCITING CURRENT FOR ANY UNIT WILL NOT BE LESS THAN 95 % OF THE CURVE VALUE
1200:5 1000:5 900:5 800:5
C
600:5
BELOW THIS LINE THE EXCITING CURRENT FOR A GIVEN VOLTAGE FOR ANY UNIT WILL NOT EXCEED THE CURVE VALUE BY MORE THAN 25 %
1 0.001
500:5 400:5 300:5 200:5
100:5
THIS LINE DEFINESS THE “ KNEE ” OFF EXCITATION CURVE
0.01
0.1
1.0
10
SECONDARY RMS EXCITING
21
100
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.9 STANDARD BURDEN FOR CT WITH 5 A SECONDARIES ( ANSI/IEEE ANSI/IEEE C57.13-1993 )
TABLE 4-1 STANDARD BURDENS FOR CURRENT (1)
TRANSFORMERS WITH 5 A SECONDARIES
Burden Desig nation
(2)
Volt Resistance
Inductance
Impedance
Ampere
Power
( Ω)
(mH )
( Ω)
( at 5 A )
Factor
Metering Burdens B - 0.1
0.09
0.116
0.1
.2.5
0.9
B - 0.2
0.18
0.232
0.2
5.0
0.9
B - 0.5
0.45
0.580
0.5
12.5
0.9
B - 0.9
0.81
1.04
0.9
22.5
0.9
B - 1.8
1.62
2.08
1.8
45.0
0.9
Relaying Burdens B-1
0.5
2.3
1.0
25
0.5
B-2
1.0
4.6
2.0
50
0.5
B-4
2.0
9.2
4.0
100
0.5
B-8
4.0
18.4
8.0
200
0.5
NOTE: (1) If a current transformer secondary is rated at other than 5 A,ohmic burdens for specification and rating shall be derived by multiplying the resistance and inductance of the table by [5/(ampere rating)]
(2)
, the VA at rated current , the
power factor and the burden designation remining the same. (2) These standard burden designations have no significance at frequencies other than 60 Hz.
22
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.10 SECONDARY TERMINAL VOLTAGE RATING AND THEIR ASSOCIATED BURDENS ( ANSI/IEEE C57.13-1993 )
TABLE 4-2 SECONDARY TERMINAL VOLTAGE RATING AND THEIR ASSOCIATED BURDENS
Secondary
Standard
Terminal
Burden
Voltage
( Table 4 - 1 )
10
B - 0.1
20
B - 0.2
50
B - 0.5
100
B-1
200
B-2
400
B-4
800
B-8
NOTE: Secondary terminal voltage ratings are based secondary current of five A (100 A at 20 times rated) and standard burdens.
23
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.11
ตารางคาตั าตัวประกอบแก วประกอบแก ไขสําหรั าหรับการวั บการวัดค ดคาตั าตัวประกอบกํ วประกอบกําลั าลังของฉนวน งของฉนวน TABLE 4-3 MULTIPLIERS FOR CONVERTING POWER FACTORS AT TEST TEMPERATURE TO POWER FACTORS AT 20 ο C TEST TEMPERATURE C
F
OIL-FILLED INSTRUMENT TRANSFORMER
0
32.0
1.67
1
33.8
1.64
2
35.6
1.61
3
37.4
1.58
4
39.2
1.55
5
41.0
1.52
6
42.8
1.49
7
44.6
1.46
8
46.4
1.43
9
48.2
1.40
10
50.0
1.36
11
51.8
1.33
12
53.6
1.30
13
55.4
1.27
14
57.2
1.23
15
59.0
1.19
16
60.8
1.16
17
62.6
1.12
18
64.4
1.08
19
66.2
1.04
20
68.0
1.00
21
69.8
.97
22
71.6
.93
23
73.4
.90
24
75.2
.86
25
77.0
.83
26
78.8
.80
27
80.6
.77
28
82.4
.74
29
84.2
.71
30
86.0
.69
31
87.8
.67
32
89.6
.65
33
91.4
.62
34
93.2
.60
35
95.0
.58
36
96.8
.56
37
98.6
.54
38
100.4
.52
39
102.2
.50
40
104.0
.48
41
105.8
.47
42
107.6
.45
43
109.4
.44
44
111.2
.42
45
113.0
.41
24
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.12
ขอมู อมูลค ลคา %PF ของ CT ของบริษัษัทต ทตางๆ างๆ OIL-FILLED TYPE TABLE 4-4 *
Percent Power Factor At Test Temperature
Rated N0. Of Mfr.
Type
System
Design Units
kV Tested ABB
ASEA
IMBD 145A3
IMBD 145A1
115
115
0 to 0.29
0.89
1.09
1.99
2.9
3.9
4.9
49/17
9/1
3/-
CH+CHL=CH
17/2
11/-
2/2
4/-
CH
17/2
11/2
2/-
4/-
115
CH+CHL=CH
34/8
34/6
-/2
19/-
19/-
6/-
5/-
CH+CHL CH CH+CHL
1/-
CH
IMBE245A4
230
CH+CHL
95/-
95/-
IMBE36A2
22
CH+CHL
23/-
23/-
6/-
5/-
1/-
42/-
11/-
31/-
CH CH+CHL CH
230
0.69
61/18
IMB36
AOT245IA
to
CH
CH
BBC
4
to
2/3
6/1
33
3
to
10/1
45/24
IMBE36A2
2
to
49/17
51/25
33
1.1
to
61/18
CH+CHL=CH
IMBD36A1
0.9
to
CH+CHL
115
22
0.7
to 0.49
IMBD 145A2
IMBD36A1
0.5 0.3 to
CH+CHL CH
25
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
TABLE 4-4 (Continued) *
Percent Power Factor At Test Temperature
Rated N0. Of Mfr.
Type
System
Design
0.3
0.5
0.7
0.9
1.1
2
to
to
to
to
to
to
to
to
to
0.49
0.69
0.89
1.09
1.99
2.9
3.9
4.9
-/1
-/2
-/3
-/3
22
CH+CHL=CH
2/15
2/8
-/4
-/2
AGU-38
33
CH+CHL=CH
3/7
1/4
2/1
-/2
HAEPELY
10SK123
115
CH+CHL=CH
48/-
42/-
6/-
MAGRINI
AMG123S
115
CH+CHL=CH
-/18
ATG145B2M
115
CH+CHL=CH
-/10
-/5
CH
-/10
-/5
CH+CHL
-/3
-/1
-/2
CH
-/3
-/1
-/2
CH+CHL
7/18
7/3
-/12
-/2
CH
7/18
7/-
-/13
-/5
-/8
-/15
-/8
-/2
-/1
RADE CONCAR
PC-3S
MITSUBISHI
PC-7S
33
115
-/4
-/6
-/2
-/2
-/1
-/3
-/1
-/1
PC-10S
115
CH+CHL=CH
-/47
QEC-3ES
33
CH+CHL
3/8
QEC-3E
33
CH
3/8
JOF-24
22
CH+CHL
4/18
4/1 7
-/1
CH+CHL
-/5
-/1
-/4
CH
-/5
-/1
CH+CHL
20/7
20/7
CH
20/7
20/7
CH+CHL
-/3
CH
-/3
PRIFFNER
-/2
CH
NISSIN
FGC-20 22
FGCH-20
FGC-30M
22
33
4
0.29
AGU-24
CONCAR
3
Tested
kV RADE
0
Units
-/4
-/3
-/3
26
-/1
-/8
-/7
-/1
-/1
3/4
-/4
2/1
1/-
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
TABLE 4-4 (Continued)
*
Percent Power Factor At Test Temperature
Rated Mfr.
Type
System
N0. Of
0
0.3
0.5
0.7
0.9
1.1
2
3
4
Units
to
to
to
to
to
to
to
to
to
Tested
0.29
0.49
0.69
0.89
1.09
1.99
2.9
3.9
4.9
CH+CHL
36/6
36/6
CH
36/6
36/6
CH+CHL
4/39
2/24
1/5
1/5
-/2
-/2
-/1
CH
4/39
-/24
3/4
1/6
-/2
-/2
-/1
-/6
-/1
1/-
Design
kV
NISSIN
NISSIN
FGCH-30 33
FGC-100M 115
FGCH-100
115
CH+CHL=CH
71/32
68/25
FGCR-100M
115
CH+CHL
-/12
-/12
CH
-/12
-/12
FGCH-170
230
CH+CHL=CH
69/12
68/12
FGCH-200
230
CH+CHL
9/-
9/-
CH
9/-
9/-
IOSK245
230
CH+CHL
3/-
3/-
PRECISE
COH-36
22
CH+CHL
9/-
3/-
5/-
CH
9/-
3/-
6/-
CH+CHL
15/-
CH
9/-
3/-
6/-
ARTECHE
CA-123
115
CH+CHL=CH
6/-
WTW
GIF-36-31
33 33
C H+CHL
-/8
CH
-/8
6/-
9/-
6/-
9/-
1/-
6/-
-/1
27
1/-
1/-
HAEFELY
33
1/-
-/1
-/5
-/1
-/1
-/2
-/5
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
DRY TYPE TABLE 4-5 *
Rated Mfr.
Type
System
Design
kV MITSU
OEC-2E
22
BISHI OEC-2ES
TU-25
EMIL
SADTEM
DYI36
KEM5
KEM2
WTW
GIF24-33
GIF24-33
SADTEM
KE7-2
KE7-B5
22
22
22
22
33
22
22
33
33
Percent Power Factor At Test Temperature
N0. Of
0
0.3
0.5
0.7
Units
to
to
to
to
Tested
0.3
0.5
0.7
0.9
2
1.1
2
3
4
5
6
7
8
9
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
1.09
1.99
2.9
3.9
4.9
5.9
6.9
7.9
8.9
9.9
0.9
CH+CHL
3
1
CH
3
CH+CHL
3/9
1/-
CH
3/9
-/4
CH+CHL
3/10
-/3
2/3
1/4
CH
3/10
-/3
2/2
1/2
-/3
CH+CHL
-/6
-/1
-/4
-/1
CH
-/6
-/1
-/4
-/1
CH+CHL
2/-
CH
2/-
CH+CHL
3/5
3/5
CH
3/5
3/5
CH+CHL
3/-
CH
3/-
CH+CHL
2/-
CH
2/-
CH+CHL
-/9
CH
-/9
CH+CHL
-/3
CH
-/3
2 2/3
1
-/4 1/1
-/2 2/-
-/1
-/2
-/1
-/7
-/2
2/1/-
1/-
3/3/2/1/-
1/-/4
-/1
-/5
-/2 -/3
NOTE: * No. of Units = Commissioning value / No. of Units = Maintenance value
28
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
ขอมู อมูลค ลคา % PF จุด F ของ CT ของบริษัษัทต ทตาง าง ๆ OIL-FILLED TYPE
TABLE 5-3
∗ Rated Mfr.
ABB
ASEA
NISSIN
HAEFELY
Type
No.of
o
Percent Power Factor at 20 C or Test Temperature 25 0
.30
.50
.70
.90
1.1
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
3
System
•
Units
to
to
to
to
to
to
to
to
to
to
To
To
kV
Design
Tested
.29
.49
.69
.89
1.09
1.99
2.9
3.9
4.9
5.9
6.9
7.9
IMBD 36A1
22
UST
IMBD 36A2
22
IMBD 145A1
115
IMBD 145A2
115
25 3 12
12
9
9
6
6
6
2
27
26
1
16
14
2
30
30
12
9
IMBD 145A3
115
IMBD 170A2
115
5
5
IMBD 245A4
230
9
9
IMBD 145A2
115
IMBD 245A2
230
IMBD 245A4
230
FGCH - 20
22
UST
UST
6
6
4
4
2
2
10
10
27
27
12
12
6
6
10
10
230
6
6
FGCH - 230
230
6
6
IOSK245
230
11
5
FGCH - 100
115
FGCH - 200
4
3
6
NOTE: * No.of Units = Commissioning value No.of Units = Maintenance value
29
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
Class
ของ CT
คือ CT ที ่มีโครงสร โครงสรางแบบ างแบบ Top Core หรือ Bushing CT หรือ Windows CT เปน ขดลวดดาน าน Primary สั ้สั ้นและจะสอดอยู และจะสอดอยู ตรงกลางของแกนเหล็ ตรงกลางของแกนเหล็ก โดยที ่ ่ Secondary จะพัน CT ที ่มีขดลวดด กระจายอยู กระจายอยู บนแกนเหล็กอยางสม่ ําเสมอ จึงทําให Leakage flux นอยมากจนทําให าใหสามารถหา ทิ ้งไป และการคํานวณ Accuracy ไดโดยการคํานวณ การคํานวณจะตัดผลของ Leakage flux ทิ ้ มการหาค กี ารหาคาเฟส าเฟส Error Accuracy จะไมมี สําหรับ K Class จะมีรายละเอี รายละเอียดเพิ ่มเติมคื มคือจด อจด Knee point จะตองไมต่ ํ ํ่ากว ากวา 70% ของ C,K Class
Rated secondary terminal voltage
เปน CT ที ่ ่ทีเป เปน Bottom Core ลักษณะของ Primary อาจจะเรียกว ยกวา Hair pin ทําให าให แบบนีจะมี จะมี Leakage flux อยู อยูจํจานวนหนึ ่ ่ าํ นวนหนึง ทําให าใหไม ไมสามารถหา สามารถหา Accuracy ไดโดยการคํ โดยการคํานวณต านวณตอง อง CT แบบนี ้ ้ ใชคคาจากโรงงานหรื า จากโรงงานหรือจากการทํ อจากการทํา Accuracy test ความหมายของ C100 เราจะเอา Burden ตาม Rated ของ CT นั ้นั ้นต อคร อครอมขอ Secondary จากนั ้ จากนั ้นก็ ปปอนกระแสเข อนกระแสเขาไป 20 เทาของ าของ Rated Current โดยที ่ โดยที ่คา Ratio correction ตองไม องไมเกิเกิน 10 % เชน าทดสอบที 20 เทา CT มี Rated current ของ Secondary 5A , Rated burden 1 Ω ถาทดสอบที ่ ่ ∴ Rated secondary terminal voltage = 20 x 5 x 1 = 100V นั ่ ่นันก็ นก็คืคอื C100 หรือ K100 T Class
1.
การคํานวณ านวณ Percent ratio error ของ Type C relaying accuracy CTs ตาม IEEE std. C57.13-1993 วัดค ดคาความต าความตานทานของ านทานของ ขดลวดเต็มขดทางด มขดทางดาน าน Secondary ของ CT (R ) ที ่ ่อุอุณหภู ณหภูมิมิ t แลว แปลงคาที ่ ่ าทีวัวัดได ดได ไปที ่ ่ ไปทีอุอุณหภู ณหภูมิมิ 75 C (R ) sm
m
O
s
Rs
2. 3.
⎡ 234.5 + 75 ⎤ = R sm × ⎢ ⎥ ⎣ 234.5 + t m ⎦
วัดอั ดอัตราส ตราสวนของขดลวด วนของขดลวด (turns ratio of a CT) ให = N คํานวณ านวณ Secondary circuit impedance (Z ) t
2
2
½
Zt
= [(R s + R b) + (X b) ]
โดยที ่ ่
R b
= resistance of secondary burden including secondary leads
X b
= reactance of secondary burden
Z b
= secondary burden
ถาให าให ตามมาตรฐาน IEEE
(power factor angle = 60
ดังนั ้ ้ งนัน
มีคคา 1, 2, 4 และ 8 โอหม power factor 0.5 สัญลั ญลักษณ กษณ B-1, B-2, B-4 และ B-8 ) ใชสั
Standard relaying burden O
O
R b
= Z b X cos 60 = 0.500 Z b
X b
= Z b X sin 60
O
30
= 0.866 Z b
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.
คํานวณค านวณคา excitation voltage (V ) ที ่ ่ทีตตองการ อ งการ ใหได ได secondary current I ที ่ ่ตตองการคํ องการคํานวณ านวณ ากับ 20 เทา ของ rated current) ratio error (ตาม IEEE std เทากั se
Vse
s
= Is Zt
คา V ที ่ ่คํคานวณได าํ นวณได จะสูงกว งกวา secondary terminal voltage rating เล็กน กนอย อย เชน CT class C400 ทีคํคานวณได าํ นวณได อาจจะมีคคา 415 V เปนต นตน V ที ่ ่ วัดค ดคา excitation current (I ) ที ่ ่ทีแรงดั แรงดัน V หรืออ ออานค านคา I จาก excitation curve ที ่ ่ทํทําไว าไวหรื หรือจาก อจาก ทีได ไดรัรับจากบริ บจากบริษัษัทผู ท ผูผลิ ผลิต typical excitation curve ที ่ ่ คํานวณ านวณ percent ratio error se
se
5.
6.
e
se
e
⎛
N
percent ratio error = ⎜⎜
⎝ marked ratio
marked ratio
⎞ ⎛ I e ⎞ ⎟⎟ × ⎜⎜ ⎟⎟ × 100 ≤ 10 % ⎠ ⎝ I s ⎠
rated primary current
=
rated secondary current
ตามปรกติ คา N = marked ratio ตาม IEEE std. คา percent ratio error จะตองไม องไมเกิเกิน 10 % ตัวอย วอยางเช างเชน
มี งรูปที ่ ่ ปที มี secondary winding resistance ของขั ้ ้ ของขัว X1-X5 เมื ่ ่ เมือแปลงค อแปลงคาไปที ่ ่ าไปที excitation curve ดังรู ากับ 0.72 โอหม 75 C เทากั 230 kV CT NISSIN Type FGCH-170 Class C800 Terminal X1-X5 Ratio 2,000:5
O
้ขันตอนการคํ นตอนการคํานวณ านวณ 1. R s = 0.72
โอหม
2. N
= 2,000 / 5 = 400
3. Z b
= 8
โอหม (= 800 V/(20 x 5) A)
โอหม X = 8 x sin 60 = 8 x 0.866 = 6.93 โอหม ½ Z = [(0.72 + 4) + (6.93) ] = 8.38 โอหม V = (20 x 5) x 8.38 โวลท = 838 โวลท จาก Excitation curve ที ่ ่ที V = 838 โวลท อานค านคา I ได 0.7 A O
R b = 8 x cos 60
= 8 x 0.5
= 4
O
b
2
2
t
4.
5.
se
se
e
31
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
6. Percent ratio error
percent
ratio
error
400 ⎞ ⎛ 0.7 ⎞ = ⎛ ⎜ ⎟×⎜ ⎟ × 100 % ⎝ 400 ⎠ ⎝ 20 × 5 ⎠ = 0.7 %
ซึ ่ ่ซึงมี งมีคคาต่ า ต่ ํากว ากวา 10 % ถือว อวาเป าเปนไปตามมาตรฐานที นไปตามมาตรฐานที ่ ่กํกาหนด าํ หนด EXCITATION CURVE FOR 230 kV CT NISSIN TYPE FGCH - 170 CLASS C800 - TERMINAL X1 - X5 RATIO 2000 : 5 A
10,000 s E S T L O 1,000 V G N I T I C X 100 E S M R Y R A 10 D N O C E S
1 0.001
0.010
0.100
1.000
SECONDARY RMS EXCITING EXCITING AMPERES - Ie
32
10.000
100.000
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
4.2.13
ตัวอย วอยางบั างบันทึ นทึกผลการทดสอบ กผลการทดสอบ CT.
CT-T01 33
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
1
CT-T02 Rev.01.0 :D,M,Y
34
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
CT-T CT-T03 03 Rev Rev 01 0 :D M Y
35
มท. กฟผ. 4-2545 แกไขปรั ไขปรับปรุ บปรุง มท. กฟผ. 4-2534)
(
5.
5.1
เอกสารอางอิ างอิง
อาภรณ เกงพล งพล และโอซามุ นิชิชิโนะ โนะ เครื ่ ่ เครืองมื องมือและการวั อและการวัดทางไฟฟ ดทางไฟฟา พิมพ มพครั ครั ้ ้งที ่ ่ งที 2 กรุงเทพมหานคร งเทพมหานคร: สํานั านักพิ กพิมพ มพดวงกมล ดวงกมล 2527
5.2 An operating manual for testing electrical power apparatus insulation. massachusetts:doble engineering company,1988 5.3 ANSI/IEEE C57.13-1993 IEEE Standard requirements for instrument transformers. new york:institute york:insti tute of electrical e lectrical and electronics engineering,1993. 5.4 ANSI/IEEE C57.13.1-1993 C57.13.1-1993 IEEE Guide for field testing of relaying current current transformers. New York:Institute of electrical and electronics engineering,1993. 5.5 High-voltage current transformer type AOT and AOK. BBC publication No. CH-A 060 412 E. 5.6 IEC Publication 185.Current transformer international electrotechnical electrotechnical commission,1987. 5.7 Knut Sjovoll ASEA instrument transformer application guide. Sweden:ASEA HV apparatus,1986. 5.8 IEC 60044-2 60044-2 1997-02
จากขอมู อมูล สถิติตทดสอบของการไฟฟ ทิ ดสอบของการไฟฟาฝ าฝายผลิ ายผลิตแห ตแหงประเทศไทย งประเทศไทย าฝายผลิ ายผลิตแห ตแหงประเทศไทย งประเทศไทย 5.10 จาก Specification มาตรฐานของการไฟฟาฝ 5.9
36