Diplomatic Terms

www.zaluu.com www.zaluu.com

ДИПЛОМАТ НЭР ТОМЪЁО DIPLOMATIC TERMS U.S. Department of State Foreign Affairs Handbook Volume 5 Handbook 1— Correspondence Handbook

• • • •


AgreementХэлэлцээр Agrement Агреман Aide-memoire Санамж бичиг Alternat Алтернат (Гэрээнд оролцогч аливаа улсын нэрийг эхэнд бичсэн гэрээний эх хувь) • Ambassador Элчин Сайд – Ambassador-designate—A diplomatic agent who has been designated by the head of state as personal representative, and approved by the foreign head of state but who has not presented copies of our credentials to the foreign ministry. – Appointed Ambassador—A diplomatic agent who has been designated by the head of state as personal representative, approved by the foreign head of state, and who has presented copies of credentials to the foreign ministry. – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин Сайд


• Asylum Орогнол • Chargé d'Affaires (de missi) Хэргийг хамаарагч (Томилогч улсын Гадаад хэргийн сайдаас хүлээн авагч улсад тохоон томилогдсон ДТГ-ын тэргүүн) • Chargé d'Affaires ad interim Хэргийг түр хамаарагч (Элчин сайдын эзгүйд түүний үүргийг гүйцэтгэж буй дипломат ажилтан) • Chargé des Affairs-Sometimes used to describe a person who has been placed in custody of the archives and other property of a mission in a country with which formal diplomatic relations are not maintained. • Circular diplomatic notes—Identical notes addressed to "Their Excellencies Messieurs and Mesdames the Chiefs of Mission”


• Compromis (Compromis d'arbitrage)—A formal agreement between two or more countries setting forth the terms of an arbitration between them. • Convention Конвенци • Corps Diplomatique =Diplomatic Corps Дипломат корпус • Declaration Тунхаглал • Delegation Төлөөлөгчид • Demarche Демарш • Détente Намжмал байдал • Diplomacy Дипломат ажиллагаа • Diplomatic Agent Дипломат төлөөлөгч • Diplomatic Correspondence Дипломат шуудан • Envoy Элч – Envoy Extraordinary – Envoy Extraordinary and Minister Plenipotentiary

• Enclosure Хавсралт • Exequaturs Экзекватур


• Extraterritoriality—Special jurisdiction exercised by a nation in other countries under treaty. • Final act Төгсгөлийн баримт бичиг • Full powers Бүрэн эрхийн итгэмжлэл • General Act Гэрээ • Good offices Найрсаг туслалцаа • Great Seal АНУ-ын Их Тамга • Identic Ижил • Immunity Дархан эрх • International conference Олон улсын хурал • Letter of credence Итгэмжлэх жуух бичиг • Letter of recall Эгүүлэн татах жуух бичиг


• Mandate Бүрэн эрх • Memorandum Меморандум • Minister Төлөөний сайд (A diplomatic representative ranking below an ambassador and usually accredited to states of less importance.) • Mission Төлөөлөгчийн газар • Modus Vivendi -A temporary arrangement between two sovereignties providing for the conduct of certain affairs pending negotiations for a treaty. • National Харьяат • Non-paper—A written summary of a demarche or other verbal presentation to a foreign government. The non-paper should be drafted in the third person, and it is prepared on plain paper (no letterhead or watermark). The heading or title, if any, is simply a statement of the issue or subject. • Open-door policy Нээлттэй хаалганы бодлого • Persona non grata Тааламжгүй этгээд • Power Улс гүрэн • Precedence Ахлал, шатлан дараалах ёс


• Pro memoria (sing., pl.) Санамж бичиг • Protocol of deposit Нэгдэн орсон тухай протокол • Protégé—A native of one country who is, under treaty, protected by another government in whose employ the native may be. • Protocol Дипломат ёслол • Protocol of exchange Батламж жуух бичгийг харилцан солилцсон тухай протокол • Rapprochement—Establishment or state of cordial relations; also, the act of coming or being drawn together. • Ressortissants—The term included U.S. citizens, nationals, and protected persons, the latter being those subjects of the Sultan of Morocco who, under the treaties, were entitled to the protection of the United States. • Ultimatum Тулган шаардах бичиг • Voeu (French)—An official expression by an international conference of a wish or a hope, often in the form of a resolution; a proposal or recommendation made by a country to an international body or conference.


• On behalf of... Нэрийн өмнөөс • I would like to express my warmest congratulations-Чин сэтгэлийн баяр хүргэе. • Let me also thank you-Талархал илэрхийлэхийг зөвшөөрнө үү. • Here I am pleased to note that-...энд тэмдэглэхэд таатай байна. • I am fully confident-Миний бие итгэл төгс байна. • Allow me to extend my regards-Мэндчилгээ дэвшүүлье. • Wish you all peace and prosperity-Та бүхэнд энх тайван, хөгжил цэцэглэлийг ерөөе.


• The Ministry of Foreign Affairs and Trade of Mongolia presents its compliments to-Монгол Улсын ГХЯ...-нд хүндэтгэлээ илэрхийлэхийн ялдамд • Has the honour to inform-мэдэгдэх завшаан тохиолдов • avails itself of this opportunity – энэ завшааныг ашиглан • to renew the assurances of its highest consideration-нэн өндөр хүндэтгэлээ дахин илэрхийлж байна


• I have the honour to inform Your Excellency that-Эрхэмсэг Ноён Танд ...-г мэдэгдэх завшаан тохиолдов • Accept, Excellency, the assurances of my highest consideration. Эрхэмсэг Ноён Та нэн өндөр хүндэтгэлийг минь хүлээн авах ажаамуу. •

Меморандум


• Ìåìîðàíäóì (memorandum) ººðèéí áàéð ñóóðèéã õàìãààëàõ, àëèâ àñóóäëûí áàðèìòàò òàëóóäûã àâч ¿çäýã. • Àëèâàà нэг улсын засгийн газар, тºрийн тэргүүн тодорхой асуудлаар : – – – –

байр сууриа илэрхийлэх, эрх ашгаа хамгаалах, эсэрг¿¿цлийн чанартай, маргаантай асуудлыг зохицуулахад чиглэсэн áàéäàã.

• Хоѐр талын буюу эсвэл олон улсын асуудлаар илгээгч тал ямар байр суурьтай байгаа нь меморандумаас харагддаг.


Меморандум • Меморандумд хүндэтгэлийн үг хэрэглэдэггүй, дугаар тавихгүй, тамга дарж, ãàðûí ¿сэг зурдагг¿й. • Зөвхөн он, сар, өдөр, үйлдсэн газрын нэрийг тавина. • Хэн нэгэн албан тушаалтанд ханддагã¿é. • Меморандумыг: – ноот дагалдуулан – тодорхой х¿н, øóóðõàé ýë÷ýýð дамжуулан – äàíãààð íü èëãýýдэг.

• Ìåìîðàíäóìûã íîîòîä õàâñàðãàâàë ñ¿ëäã¿é íîîòíû öààñàíä õýâëýíý. • ªндөр дээд хэмжээний төлөөлөгчдийн айлчлалын үеэр хоѐр талын холбогдох яам, агентлагууд меморандумд үсэг зурвал тэр нь хуулийн хүчинтэй байна.


Dean Acheson (1949-1953) US Secretary of State • "A memorandum is not written to inform the reader but to protect the writer".

Санамж бичиг (aide memoire-памятная записка)


• Ãîë òºëºâ àñóóäëûí ÷óõëûã òîäðóóëàõûí òóëä ¿éëääýã. Àëèâàà улс нөгºº талтай хийсэн тохиролцоо, гэрээний хэрэгжилтийн талаарх утга санааг тайлбарласан, сануулсан, хүч оруулсан шинж чанартай байна. – Èíãýñíýýð àæèë òºðëèéí ºðíºë õóðäàí áîëîõ ìºí òóõàéí àñóóäëûã áóðóó îéëãîõîîñ ñýðãèéëäýã.

• Айлчлал, бага хурал, үзэсгэлэн, худалдаа, гадаад бодлогын талаар шинэ санал тавих, шинэ мэдээлэл өгөх зэрэг зорилготой байдаг. • Ñàíàìæ áè÷ãèéí òåêñò íü õ¿íäýòãýëèéí ¿ãã¿é øóóä ýõýëäýã. Ñ¿ëä ñî¸ìáîã¿é, ýíãèéí öààñàíä èëãýýæ äóãààð õàÿã òàâüäàãã¿é. Òåêñòíû äýýð ñàíàìæ áè÷èã ãýæ òàâüäàã. • Îð÷èí ¿åä ñàíàìæ áè÷ãèéã õ¿íýýð äàìæóóëæ èëãýýõýý áîëüñîí. Санамж бичиг нь меморандумын адил өргөн хэрэглэгддэг, агуулгын хувьд маш өргөн хүрээтэй, уян хатан байдаг. Энэ нь меморандумтай харьцуулахад албархаг өнгө аяс багатай байдаг.


Санамж бичиг (aide memoire-памятная записка)

• АНУ-ын гадаад харилцааны практикт санамж бичгийг маш өргөн хэрэглэдэг. • Санамж бичгийг тºлººний ноотны адил 3-р бие дээр үйлдэнэ. • Худалдаа, эдийн засаг, х¿м¿¿нлэгийн болон соѐл боловсролын маш олон асуудлын нэг тал, эсвэл багц асуудлыг санамж бичигт тусгаж болдог. • Ярьсан зүйлээ бичгээр нотлоход ихээхэн тохиромжтой хэлбэр нь санамж бичиг мөн.


Коммунике • Коммунике - Төр, засгийн тэргүүн аль нэг улсад хийсэн айлчлалын дараа талууд харилцан тохиролцож гаргадаг, албан ѐсны, мэдээллийн чанартай баримт бичиг юм. • Мөн олон улсын чанартай хурал зөвлөлгөөний төгсгөлд коммунике гаргадаг ба тэр нь арга хэмжээнд оролцсон талуудын байр суурийг нэгдмэл, ойролцоо болохыг, өөрөөр хэлбэл эдгээр улс байр сууриа хамтран илэрхийлж буй гэсэн үг юм. • Коммунике хамтарсан албан мэдээтэй төстэй байдаг. Эдгээр баримт бичгийн аль аль нь олон нийтэд мэдээлэх чанартай байдаг ажээ.


Коммунике • Найрсаг харилцаатай орны өндөр хэмжээний төлөөлөгч айлчлаад гаргасан коммуникед : – Хоѐр талын харилцааны болон олон улсын, бүс нутгийн байдлын өргөн хүрээтэй асуудлаар санал солилцоход хэлэлцсэн асуудлуудаар нэгдмэл (эсвэл адил төстэй) байгааг дахин нотлов. – Хойшид ийм уулзалт, яриа хэлэлцээг тогтмолжуулах нь зүйтэй гэж үзэв г.м. – Гэхдээ хэрэв талуудын байр суурь ялгаатай байвал тухайн улс нэр зааж өөрийн байр суурийг илэрхийлж болно.

• Хамтарч гаргах энэ төрлийн баримт бичгийг урьдчилан тохирсон байх учиртай. Айлчлалын үеэр нэмж тусгах санал, санаачлага гарвал түүнийг оруулан тусгадаг. • Коммунике хэлбэрийн хувьд товч, дэлгэрэнгүй байж болно.


Çàñãèéí ãàçðûí ìýäýãäýë

• Ýíý áàðèìò áèчèã íü íýã áóþó íýã õýñýã óëñûí çàñãèéí ãàçàðò øóóä õàíäàí ÿìàð íýã àñóóäëààð óëñ îðíû àëáàí ¸ñíû áàéð ñуурийг илэрхийлсэн байдаг. • Ихэвчлэн эхлээд амаар хийгдсэний дараа бичгээр дамжигддаг. • Ихэвчлэн мэдэгдэл нь хэвлэлд нийтлэгдэж, Элчин сайдын ÿàìàíä ýñâýë Ýëчèí ñàéäûí ÿàìààð äàìæèãäàí òºëººíèé íîîò áèчãýýð õàÿãëàñàí õ¿íäýý õ¿ðäýã.


Цахилгаан утас • Засгийн газар, Ерөнхийлөгч, сайдын баяр х¿ргэсэн буюу харамсал, эмгэнэл èëýðхийлсэн, мºн өндөр албан тушаалд тохоон томилсон тухай цахилгаан утас нь дипломат баримт бичигт тооцогддог. • Цахилгаан утсанд бий болсон íºхцөл байдал болоод аль нэг өндөр албан тушаалтны ¿йл ажиллагаанд ºгсºн ¿нэлэлт мºн тусламж дэмжлэг ¿з¿¿лэхийг х¿ссэн санал хүсэлт байж болно.

Илгээлт


• Дипломат áàðèìò áèчãèéí онцгой хэлбэрт Гадаад хэргийн сайд, Åðºíõèé сайд болон Ерºнхийлºгчийн илгээлт ордог. • С¿¿лийн жил¿¿дэд энэ õýëбэр нэн ºргºн т¿гэн дэлгэрэх болñîí. Илгээлт нь олон улсын èë¿¿ тулгамдсан чухал асуудал болон хоѐр талын харилцааны асуудлуудыг õºíäсºн байдаг. Илгээлтэд онцгой àíõààðàëòàé хандах учиртай: – Энэ бол цаг хугацааны хувьд ямар íýã чухал асуудлуудаар улс орны гадаад бодлогыг тодорхойлсон хамгийн с¿¿лийн ¿еийн баримт бичиг. – Т¿¿нд ихэнхдээ ямар нэг шинэ үзэл санаа, т¿¿нчлэн санал санаачилга тусгагдсан байдаг. – Илгээлт ÿâуулсан улс орны удирдлагатай баримт бичгийн утга санааг шууд хэлэлцэх бололцоо олгож байгаа юм.


Илгээлт •

•

Х¿лээн авч байгаа талын байр байдал ихэвчлэн юуны ºмнº илгээлтийн ººрийн нь агуулгаас шалтгаалдаг, т¿¿нээс гадна, т¿¿нийг хэлэлцэхэд илгээж байгаа тал хэдийчинээ бэлэн байгаагаас бас шалтгаалдаг. ¯¿íèé зэрэгцээ элчин сайд /тусгай ¿¿рэг г¿йцэтгэгч элчин сайд/ зºвхºн èëгээлтийг дамжуулаад зогсохг¿й хэрэв тэр бичгээр байсан бол /ихэвчлэн амаар дамжигддаг/ х¿лээн авч байгаа талд дэвш¿¿лсэн асуудлын зарим хэсгийг зориуд анхааралтай авч ¿зэхийг тэмдэглэх нь чухал. – Иракийн ерºнхийлºгч Саддам Хуссейн, Туркийн ерºнхийлөгч нар илгээлтээр тавигдсан асуудлуудаар дуртайяа харилцан санал солилцож байсàí ãýæ В.И.Ïîïîâ òýìäýãëýñýí áàéäàã.

•

•

Илгээлтэд дэвш¿¿лсэн боловч сэдэвт шууд хамаарахгүй хоѐр талын харилцааны бусад чухал асуудалд илгээлт хүлээн авагч талын анхаарлыг хандуулах боломж заримдаа элчин сайд нарт олддог. Ихэнх тохиолдолд илгээлтийн сэдэв болон т¿¿нийг тойрсон яриа хэлэлцээ нь парламентад тавих асуултын шалтаг болж, олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн анхаарлыг татдаг.


Илгээлт • Илгээлт нь ихэнхидээ тухайн улсын тºрийн с¿лдтэй тусгай öààñàí äýýð бичигддэг. • Баруун дээд буланд нь хотын нэр, явуулсан он, сар, ºдºр áè÷èãäýíý. • Илгээлтийн эцэст ¿сгээ зурах буюу хэрэв цахиëãààí óòñààð дамжигдсан бол овог нэрээ тавина. • Илгээлтэд зохиогчийн албан туøààëûã çààõ албаг¿й. • Заримдаа хуулбар нь /суугаа орны нь хэл р¿¿ орчуулсан ор÷óóëãàòàé/ дамжигдах бºгººд илгээлт бичиг хожуу /т¿¿нийг дипломат шуудаíãààð õ¿ëýýí àвсны дараа/ гардуулагддаг.


ГХЯ-ны мэдэгдэл • ГХЯ-ны мэдэгдлийг дараахи хэлбэрээр хийж болно: – Амаар – Бичгээр – Тºлººний ноот бичгийн хавсралт маягаар

• Мэдэгдэлд заавал хариулт ºгºх шаардлагүй.


MFA statement on altantuya murder trial (November 11, 2008) • The world community is well aware of the brutal murder of Mongolian citizen ALTANTUYA Shaariibuu on October 19, 2006 in Punchak Alam, Malyasia being shot twice and blown up by an explosive. • The Government of Mongolia reaffirms hereby that it has been consistently paying attention, from the very beginning of this notorious crime, to the court proceedings. • The Prime Minister and the Minister for Foreign Affairs of Mongolia have sent letters twice each to their Malaysian counterparts expressing their confidence on the related Malaysian authority to bring a murderer to justice and deliberate a fair court conviction for the case.


MFA statement on altantuya murder trial (November 11, 2008)

• The Government of Mongolia deeply regrets that the Malaysian High Court judge made a decision, on October 31, 2008, to acquit Abdul Razak Baginda- the murder suspect for killing Mongolian ALTANTUYA Shaariibuu. • Although Mongolia has no legal rights to take part in the Court proceedings, the Government of Mongolia is responsible for protecting legitimate rights and interests of its citizen under international treaties and national legislation. • In connection with the recent court decision to acquit the suspect Abdul Razak Baginda, the Minister for Foreign Relations and Trade of Mongolia, Mr.S.Batbold has again sent a letter addressed to the Foreign Minister of Malaysia, Mr. Rice Yatim requesting the latter to pay attention to and render support for ensuring conditions for a final court decision free from politics and other side influence.


Улс орны төр засгийн тэрг¿¿н нарын хэлсэн ¿г

• Улс орны тºр засгийн тэрг¿¿н нарын , т¿¿ний дотор Н¯Б-ûí Åðºíõèé Ассамблейн чуулган дээр хэлсэн ¿гийг дипломат баримт бичиг гэж ¿здэг. • ßìàð ÷ тохиолдолд тэдгээрийг анхааралтай судлах, задлан шинжилгээ хийх, àíõààð÷ харгалзахыг дипломатчдаас шаарддаг.


Ерөнхий сайд С.Баярын НҮБ-ын 63-р чуулган дээр хэлсэн үг


2008 оны 9 дүгээр сарын 24 Нью-Йорк хот

• Олон улсын хамтын нийгэмлэг нэлээд ярвигтай сорилт, аюул заналхийлэлтэй тулгараад буй үед НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн энэхүү чуулган чуулж байна. Ядуурал, хүчирхийлэл, тэгш бус байдал, терроризм, ХДХВ/ДОХ, байгалийн гамшиг зэрэг хүн төрөлхтний ужиг тулгамдсан асуудлын зэрэгцээ дэлхийн санхүү, хүнс, эрчим хүчний хямрал байдлыг илүү төвөгтэй болгож байна. • Дэлхийд даяаршил, харилцан шүтэлцээ өсөн нэмэгдэж байгаагийн хэрээр аливаа шийдлийг хамтын хүч чармайлтаар тодруулах шаардлагатай болж байна.


• Чухам үүнийг үндэс болгон, нарийн түвэгтэй эдгээр сорилтыг хамтран шийдвэрлэхийн тулд бид НҮБ руу хандаж байгаа нь тохиолдлын хэрэг биш юм. • Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага нь оршин тогтнож буй бүхий л хугацаандаа дэлхийн томоохон асуудлуудыг шийдвэрлэх арга замыг тодруулах үр нөлөө бүхий ганц байгууллага байж чадсан. • Нөгөөтэйгүүр, НҮБ-ын үйл ажиллагааны үр нөлөөг дээшлүүлэхийн тулд түүнийг хувьсан өөрчлөгдөж буй олон улсын нөхцөл байдалд нийцүүлэн өөрчлөн шинэчлэх шаардлагатай гэдгийг нийтээрээ хүлээн зөвшөөрч, энэ чиглэлд зарим чухал алхам хийгдсэн билээ.


• 2005 оны Дээд хэмжээний уулзалтаас гаргасан шийдвэрүүд, түүний дотор НҮБ-ын системийн байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулах, мандатыг эргэж хянах, Ерөнхий Ассамблейг идэвхжүүлэх, удирдлага, нарийн бичгийн дарга нарын газрын шинэчлэлийг эрчимжүүлэх, хэрэгжүүлэх чиглэлээр Ерөнхий Ассамблей тодорхой ахиц гаргасан. • Тохиролцсон асуудлаар дорвитой шийдвэр гаргаж, цаашид улам эрчтэй ажиллах шаардлагатай гэсэн олонх улс орнуудын байр суурийг дэмжиж байна. Түүнчлэн НҮБын Аюулгүйн Зөвлөлийн шинэчлэлийн асуудлаарх Засгийн газар хоорондын хэлэлцээг эхлүүлэх тухай Ерөнхий Ассамблейн 62 дугаар чуулганы шийдвэр нь зөв чиглэлд хийсэн чухал алхам гэж үзэж байна. • Аюулгүйн Зөвлөлийн шинэчлэл нь НҮБ-ын өөрчлөлт шинэчлэлийн нэн чухал нэг хэсэг мөн.


• Монгол Улсын Засгийн газар хүнсний хямралтай тэмцэх тулгамдсан хэрэгцээ шаардлагыг сайтар ухамсарлаж хүн амын эмзэг давхаргад нөлөөлөх хүнсний хямралын сөрөг нөлөөг багасгахад чиглэсэн шаардлагатай арга хэмжээг бодлого, үйл ажиллагааны түвшинд авч хэрэгжүүлж байна. • Манай Засгийн газар энэ оныг “Хүнсний хангамж, аюулгүй байдлын жил” болгон зарласан бөгөөд импортын бараанаас хараат байдлаа багасгахын тулд хүнсний үйлдвэрлэлийг дэмжих, хүнсний бүтээгдэхүүний чанарын асуудлыг олон нийтэд сурталчлах, эрүүл хүнсний үйлдвэрлэл хөгжүүлэх зэрэг 3 гол зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. • 1-р зорилтын хүрээнд дотоодын хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг сэргээн хөгжүүлэх зорилгоор “Атрын III аян” хөгжлийн үндэсний хөтөлбөрийг энэ оны эхээр эхлүүлсэн. Хөтөлбөрийн үр дүнд 2010 он гэхэд Монгол Улс хүнсний гол нэрийн бүтээгдэхүүнээр өөрийгөө бүрэн хангадаг болох


• Өнгөрсөн жилүүдэд Монгол Улсын эдийн засаг тогтвортой өсч, 2004-2007 онд ДНБ-ий дундаж өсөлт 9.1 хувь байв. • Нэг хүнд ногдох ҮНБ-ий хэмжээ энэ оны эхээр 1500 орчим ам.долларт хүрч, 2003 онтой харьцуулахад 2.5 дахин нэмэгдлээ. • Мянганы хөгжлийн зорилтуудын хэрэгжилтийн явцын тухай үндэсний 2 дахь илтгэлийг өнгөрсөн оны 12-р сард гаргасан бөгөөд түүнд Монгол Улсын Мянганы хөгжлийн 24 зорилтын 60 орчим хувь нь 2015 он гэхэд хэрэгжсэн байх буюу хэрэгжих магадлалтай гэсэн дүгнэлт гарсан. • Гэвч ядуурлыг бууруулах, орон сууцаар хангах, хүрээлэн буй орчны тогтвортой байдлыг хангах чухал зорилтууд нэлээд бэрхшээлтэй хэвээр байгаа бөгөөд тэдгээрийг хэрэгжүүлэхэд гол


• Монгол Улс нүүрс, зэс, алт, молибден, ураны баялаг ордуудтай бөгөөд тэдгээрийн дийлэнхийг ашиглаж эхлээгүй байна. Хэрвээ бид улс орныхоо өөдлөн дэвших замд саяхныг хүртэл саад тушаа болж ирсэн хуваагдмал байдлаа даван туулж чадах аваас эдийн засгийн хурдацтай өсөлтөө хангаж, тогтвортой хөгжлийн замд орох урьд өмнө олдож байгаагүй түүхэн боломж бүрдэж байна. • Чухамхүү энэ зорилгоор өнгөрсөн 6 дугаар сарын 29-нд болсон тав дахь ардчилсан сонгуулийн дараа манай улс төрийн хоёр гол нам өөрсдийн байр суурийн ялгааг үл харгалзан хамтарсан Засгийн газрыг хэдхэн хоногийн өмнө байгуулсан нь урьд


• Гадаадын 20 гаруй улс орны 80 орчим ажиглагчид чөлөөтэй, шударга болсон гэж дүгнэсэн сонгуулийн дүнгээр МАХН УИХын нийт 76 суудлаас 45-ыг авч, олонх болсон билээ. • Хэдий тийм боловч улс орны хөгжлийн гол чухал асуудлаар үндэсний хэмжээний зөвшилцөлд хүрэх зайлшгүй шаардлагыг үндэс болгон МАХН дангаараа Засгийн газар байгуулах эрхээс өөрийн санаачилгаар татгалзаж, Ардчилсан Намтай хамтран ажиллах гэрээ байгуулсан.


• Манай хоёр намын энэ түүхэн шийдвэр нь Монголын ард түмний сайн сайхан, хөгжил цэцэглэлтийн төлөөх үүрэг амлалт, хариуцлагын илэрхийлэл болж байна. • Үүнийг өнгөрсөн зууны 11 онд тусгаар тогтнолоо зарлан тунхагласан, 21-24 онд феодализмыг устгасан, 90 онд ардчилалтай золгосон гурван онцгой үйл явдлын дараа манай ард түмний хийсэн дөрөв дэх түүхэн сонголт гэж нэрлэж болно. • Хөгжлийн олон тулгамдсан асуудлаар хүч чармайлтаа нэгтгэн 2015 он гэхэд МХЗыг, 2021 он гэхэд МХЗ-д суурилсан


• Өнөөгийн даяарчлагдсан дэлхий ертөнцөд аливаа улс орон, түүний дотор Монгол Улс бие даан үндэсний зорилтоо хэрэгжүүлнэ гэвэл ихээхэн түвэгтэй байх нь ойлгомжтой. НҮБ-ыг төвөө болгосон олон талт хамтын ажиллагааны механизмаар дамжуулан даян дэлхийн үйл хэрэгт бодит хувь нэмрээ оруулах, дэлхийн эдийн засгийн интеграцчилалд идэвхтэй оролцох нь Монгол Улсын гадаад бодлогын тулгын чулуу байсаар байх болно. • Тогтвортой, энх амгалан, цэцэглэн хөгжиж буй дэлхий нь манай болон бусад Засгийн газраас ард түмнийхээ өмнө хүлээсэн үүрэг амлалтаа биелүүлэх зайлшгүй нөхцөл гэдгийг бид сайтар ухамсарлаж байна. • Тийм ч учраас НҮБ болон олон талт бусад байгууллагын үйл ажиллагаанд Монгол Улс өөрийн идэвхтэй оролцоогоо үргэлжлүүлэх

Äåìàðø


• Äåìàðø ãýäýã íü òóõàéí Çàñãèéí Ãàçàð àëèâàà àñóóäëààð àëáàí ¸ñíû áàéð ñóóðü, ¿çýë áîäëîî àëü íýã îðíû Çàñãèéí Ãàçàð ýñâýë îëîí óëñûí áàéãóóëëàãàä èëýðõèéëäýã äèïëîìàò áàðèìò áè÷èã þì. • Ýíý íü àëü íýã Çàñãèéí Ãàçðûí òóõàé ìýäýýëýë îëæ àâàõ, ìýäýýëýë ºãºõ, ÿòãàí óõóóëàõ çýðýãò õýðýãëýãäýíý. • Ìºí ãàäààä îðíû Çàñãèéí Ãàçðûí ¿éë àæèëëàãààã ýñýðã¿¿öýõýä õýðýãëýæ


Preparation of the démarche US Department of State • Objective: The objective is a clear statement of the purpose of the démarche, and of what the U.S. Government hopes to achieve. • Arguments: This section outlines how the Department proposes to make an effective case for its views. It should include a rationale for the U.S. Government’s position, supporting arguments, likely counter-arguments, and suggested rebuttals.


• Suggested talking points: Suggested talking points should be clear, conversational, and logically organized. Unless there are compelling reasons to require verbatim delivery, the démarche instruction cable should make it clear that post may use its discretion and local knowledge to structure and deliver the message in the most effective way. ("Embassy may draw from the following points in making this presentation to appropriate host government officials.") • Written material: This section is used to provide instructions on any written material to be left with the host government official(s). Such material could take the form of an aide-mémoire, a letter, or a "non-paper" that provides a written version of the verbal presentation (i.e., the talking points as delivered). Unless otherwise instructed,


• Delivery and follow-up action • Upon receipt of démarche instructions from the Department, posts should make every effort to deliver the démarche to the appropriate foreign government official(s) as soon as possible. • After delivering the démarche, the post should report to the Department via frontchannel cable. • The reporting cable should include the instruction cable as a reference, but it need not repeat the talking points transmitted in that cable. It should provide the name and

Тунхаглал (Declaration, декларация)


• Нэг буюу хэд хэдэн улс, эсвэл айлчлалын үр дүнд гаргадаг тунхаглал бол олон улсын харилцаа, дипломат баримт бичгийн түгээмэл хэлбэрийн нэг мөн. • XX зууны дунд үеэс шинэ тулгар улсууд олноор бий болж олон улсын тавцанд нийтлэг ашиг сонирхол байр сууриа илэрхийлэх хандлага нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор тунхаглалыг өргөн ашиглах болсон. • Тунхаглалыг олон улсын амьдрал, бүс нутгийн чанартай маргаантай асуудлаар ч гаргаж ирэв. • Тунхаглал тодорхой улсын статус, гэрээ


Тунхаглал • Тунхаглал бол коммунике, албан мэдээтэй харьцуулбал эрхзүйн хэм хэмжээ тогтоох, талууд ¿¿рэг х¿лээх шинжтэй байдаг. | • Олон улсын байгууллага, тухайлбал НҮБ-аас 1948 онд батлан гаргасан Хүний эрхийн т¿гээмэл тунхаглалд х¿ний ¿ндсэн эрх¿¿д, эрх чºлººтэй аж тºрºх, хºдºлмºрлºх эрхийг хамгаалах,


Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал

• Íýãä¿ãýýð ç¿éë Õ¿í á¿ð òºðæ ìýíäëýõдээ ýðõ чºëººòýé, àäèëõàí íýð òºðòýé, èæèë ýðõòýé áàéäàã. Îþóí óõààí, íàíäèí чàíàð çàÿàñàí õ¿í ãýãч ººð õîîðîíäîî àõàí ä¿¿ãèéí ¿çýë ñàíààãààð õàðüöàõ óчèðòàé. • Õî¸ðäóãààð ç¿éë Õ¿í á¿ð ýíý Òóíõàãëàëä çààñàí á¿õèé ë ýðõ, ýðõ чºëººã ÿìàð ч ÿëãàâàðã¿éãýýð, àðüñ ¿íäýñ, àðüñ ºíãº, õ¿éñ, õýë, øàøèí ø¿òëýã, óëñ òºðèéí áîëîí áóñàä ¿çýë áîäîë, ¿íäýñíèé áóþó íèéãìèéí ãàðàë, ýä õºðºíãèéí áàéäàë, ÿçãóóð óãñàà, áóñàä ÿëãààã ýñ õàðãàëçàí àäèëõàí ýäëýõ ¸ñòîé. Ìºí ò¿¿íчëýí òóõàéí õ¿íèé õàðúÿàëäàã óëñ îðîí áóþó íóòàã äýâñãýðèéí óëñ òºð, ýðõ



• Ãóðàâäóãààð ç¿éë Õ¿í á¿ð àìüä ÿâàõ, ýðõ чºëººòýé áàéõ, õàëäàøã¿é äàðõàí áàéõ ýðõòýé. • Äºðºâä¿ãýýð ç¿éë Õýíèéã ч áîîëчëîë áóþó áóñäûí ýðõøýýëä áàéëãàõ ¸ñã¿é, áîîëчëîë áîëîí áîîëûí õóäàëäààíû á¿õ òºðëèéã õîðèãëîíî. • Òàâäóãààð ç¿éë



• Çóðãàäóãààð ç¿éë Õ¿í á¿ð õààíà ч áàéñàí ýðõ ç¿éí ýòãýýä áàéõ ýðõýý õ¿ëýýí çºâøººð¿¿ëýõ ýðõòýé. • Äîëäóãààð ç¿éë Õ¿í á¿ð õóóëèéí ºìíº àäèë òýãø áºãººä ÿìàð ч ÿëãàâàðã¿éãýýð õóóëèàð àäèëõàí õàìãààëóóëàõ ýðõòýé. Õ¿í á¿ð ýíýõ¿¿ Òóíõàãëàëä õàðøëàõ àëèâàà ¿éëäýë, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõ ÿâäàë, òийнхүү ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõ àëèâàà òóõèðàëòààñ àäèëõàí õàìãààëóóëàõ ýðõòýé.



• Åñä¿ãýýð ç¿éë Õýíèéã ч äóð ìýäýí áàðèâчëàõ, ñààòóóëàõ áóþó õººí çàéëóóëàõ ¸ñã¿é. • Àðàâäóãààð ç¿éë Õ¿í á¿ð ýðõ, ¿¿ðãýý òîäîðõîéëóóëàõ, ýð¿¿ãèéí ÿë òóëãàâàë òýð íü õèð çýðýã ¿íäýñëýëòýé áîëîõûã òîãòîîëãîõûí òóëä òóõàéí õýðãèéã á¿ðí òýãø ýðõèéí ¿íäñýí äýýð, èë тîä áàéäëààð, øóäàðãà ¸ñíû á¿õ øààðäëàãûí äàãóó áóñäûí íºëººíä


Рио де жанейрогийн тунхаглал • 1992 онд Бразил улсын Рио де Жанейро хотноо чуулсан бага хурлаас гаргасан 27 заалттай тунхаглал нь хүрээлэн буй орчныг хамгаалах зорилтыг тогтвортой хөгжлийн үйл ажиллагаатай нягт холбож, гол нь хүнийг анхаарах бодлого байх ёстойг нотолсон. • Өөрөөр хэлбэл, ядуурлыг арилгах, хүн хүчнийг хөгжүүлэх, байгаль орчныг хамгаалан тэтгэх үйлсэд улс гүрэн бүрийн эдлэх эрх, хүлээх хариуцлагыг Тунхаглалд тодорхойлсон. • Улс гүрнүүд дундын хэрэгцээний байгаль орчинд учруулсан хохирлынхоо хэмжээгээр харилцан ялгаатай хариуцлага хүлээх зарчмыг нотолсон. • Хөгжилтэй орнууд буй хүрээлэн орчинд учруулж ирсэн хохирлоо бодолцон, түүнийг хамгаалах,


Мянганы тунхаглал • 2000 оны 9-р сард дэлхийн улс г¿рн¿¿дийн тºрийн тэрг¿¿н нар оролцсон Мянганы Тунхаглалд орчин ¿ед х¿н тºрºлхтºний ºмнº тулгарч буй бэрхшээлтэй асуудлуудыг (х¿рээлэн буй орчин, ядуурал, ºлсгөлөн, ºвчин г.м) шийдвэрлэх нийтлэг зорилтуудыг тодорхойлсон юм. • Уг тунхаглалд 2015 он хүртэл дэлхийнулс

www.zaluu.com www.zaluu.com Goal 1 Eradicate extreme poverty & hunger

• Global poverty rates are falling, led by Asia. But millions more people have sunk deep into poverty in sub-Saharan Africa, where the poor are getting poorer. • Progress has been made against hunger, but slow growth of agricultural output and expanding populations have led to setbacks in some regions. Since 1990, millions more people are chronically hungry in sub-Saharan Africa and in Southern Asia, where half the

www.zaluu.com www.zaluu.com Goal 2 Achieve universal primary education

• Five developing regions are approaching universal enrolment. • But in sub-Saharan Africa, fewer than two thirds of children are enrolled in primary school. • Other regions, including Southern Asia and Oceania, also have a long way to go. In these regions and elsewhere, increased enrolment must be accompanied by efforts to ensure that all children remain in school and receive a

www.zaluu.com www.zaluu.com Goal 3 Promote gender equality & empower women

• The gender gap is closing — albeit slowly — in primary school enrolment in the developing world. This is a first step towards easing longstanding inequalities between women and men. • In almost all developing regions, women represent a smaller share of wage earners than men and are often relegated to insecure and poorly paid jobs. • Though progress is being made, women still


Goal 4 Reduce child mortality

• Death rates in children under age 5 are dropping. But not fast enough. • Eleven million children a year —30,000 a day — die from preventable or treatable causes. Most of these lives could be saved by expanding existing programmes that promote simple, low-cost solutions.


Goal 5 Improve maternal health

• More than half a million women die each year during pregnancy or childbirth. Twenty times that number suffer serious injury or disability. • Some progress has been made in reducing maternal deaths in developing regions, but not in the countries where giving birth is most risky.

www.zaluu.com www.zaluu.com Goal 6 Combat HIV/AIDS, malaria & other diseases

• AIDS has become the leading cause of premature death in sub-Saharan Africa and the fourth largest killer worldwide. In the European countries of the Commonwealth of Independent States (CIS) and parts of Asia, HIV is spreading at an alarming rate. • Though new drug treatments prolong life, there is no cure for AIDS, and prevention efforts must be intensified in every region of the world if the target is to be reached. • Malaria and tuberculosis together kill nearly as many people each year as AIDS, and represent a severe drain on national economies. Ninety per cent of malaria deaths occur in sub-Saharan Africa, where prevention

www.zaluu.com www.zaluu.com Goal 7 Ensure environmental sustainability

• Most countries have committed to the principles of sustainable development. But this has not resulted in sufficient progress to reverse the loss of the world’s environmental resources. • Achieving the goal will require greater attention to the plight of the poor, whose day-to-day subsistence is often directly linked to the natural resources around them, and an unprecedented level of global cooperation. Action to prevent further deterioration of the ozone layer shows that progress is possible. • Access to safe drinking water has increased, but half the developing world still lack toilets or other forms of basic sanitation.

www.zaluu.com www.zaluu.com Goal 8 Develop a global partnership for development

• The United Nations Millennium Declaration represents a global social compact: developing countries will do more to ensure their own development, and developed countries will support them through aid, debt relief and better opportunities for trade. Progress in each of these areas has already begun to yield results. But developed countries have fallen short of targets they have set for themselves. • To achieve the Millennium Development Goals, increased aid and debt relief must be


Улаанбаатарын Тунхаглал • 2001 онд ОХУ-ын ерөнхийлөгч В.Путин Монголд айлчлах үеэр Улаанбаатарын Тунхаглалыг гаргав. • Уг тунхаглалд хоѐр тал уламжлалт найрсаг харилцаагаа ºргºжүүлэх, ¿¿ний тулд 1993 оны 1-р сарын 20-нд байгуулсан Гэрээний ¿зэл санааны дагуу харилцаагаа г¿нзгийр¿¿лэн хºгж¿¿лэх талаар байр сууриа илэрхийлсэн. • Талуудын бүрэн эрхт байдал, тусгаар


Äèïëîìàò áàðèìò áèчèã Үргэлжлэл


Õàãàñ àëáàí ¸ñíû øèíæòýé õóâèéí çàõèäàë Ямар үед:

Ямар сэдвээр

„Аëáàí ¸ñíû íîîò áèчèã ÿâóóëàõ øààðäëàãàã¿é ãýæ ¿çñýí ¿åä „Иëãýýãч òàë òàâüæ áóé àñóóäëàà ººðºº òóñãàéëàí àч õîëáîãäîë ºãч ò¿¿íèéã øèéäâýðëýõ íýí ñîíèðõîëòîé áóéãàà èëýðõèéëýõ øààðäëàãàòàé áîëñîí ¿åä

 Аæèë õýðãèéí áîëîí ¸ñëîëûí òºðºë á¿ðèéí àñóóäëààð áèчèæ áîëíî.  Õîîðîíäîî äîòíî, ñàéí õýëõýý õîëáîîòîé ºíäºð àëáàí òóøààëûí õ¿ì¿¿ñ èéíõ¿¿ õóâèéí çàõèäëààð õàðèëöàõ íü ÿâàãäàæ áóé ÿðèà õýëýëöýýã àìæèëòàä õ¿ðãýõýä øèéäâýðëýõ íºëºº ¿ç¿¿ëäýг


Õàãàñ àëáàí ¸ñíû øèíæòýé õóâèéí çàõèäàë • Англи гэх мэт óëñàä öººí õ¿íèé õ¿ðýýíä çîõèîãäîõ ¸ñëîëûí àðãà õýìæýý, ¿дèéí áîëîí îðîéí зîîãîíä óðèãäñàíû äàðàà, ÿëàíãóÿà àíõ òàíèëöñàí òîõèîëäîëä èéì çàõèäаë áèчих нь түгээмэл. • Хэрэв тухайн дипломат уг арга хэмжээг зîõèîí áàéãóóëàãчдаас òàëàðõëûí çàõèäàë хүлээн àâáàë õýëõýý õîëáîîãîî öààøèä ¿ðãýëæë¿¿ëýõ х¿ñýëòýé áàéíà ãýæ îéëãîæ áîëíî. • Õýðýâ òèéì çàõèäàë áàéõã¿é áîë õàðèëöààãàà öààøèä ¿ðãýëæë¿¿ëýõ îíöûí ñîíèðõîëã¿é áàéãàà õýðýã.


• Эдгээр захидал нь ихэнхдээ "Оросын Холбооны Улсын элчин сайд", "Гадаад хэргийн орлогч сайд", "Парламентын гишүүн Н.В.Федоров" гэх ìýò тусгай хуудсан дээр бичигдэнэ. • Захидлын хэмжээ нь ихэвчлэн хуудасны хагас байна. • Захидлын эхэнд дараахи хандсан ¿гийг хэрэглэнэ: – Х¿ндэт... – Эрхэм х¿ндэт... – Х¿ндэт нºхºр...

• Тºãñгºлийн найрсаг ¿г: – – – – –

Хамгийн сайн сайхныг х¿сье. Амжилт х¿сэн ерөөе. Áàÿð талархал илэрхийлье. Чин з¿рхнээс таныг х¿ндэтгэсэн. Таны ¿нэнч íºõºð гэх мэтээр ихэвчлэн гараар бичиж дуусгаж болно.


Õàãàñ àëáàí ¸ñíû øèíæòýé õóâèéí çàõèäàë • Баримт бичгийн дугаар òàвигдахгүй. • Он, сар, ºдºр тавьж, гарын ¿сгээ заавал зурна. • Дугтуйн дээр цол хэргэм, х¿лээн авагчийн б¿тэн нэрийг бичнэ. • Хувийн захидал нь хэдийгээр дипломат ¿íäñэн баримт бичиг болохг¿й ч ойр дотно, найрсаг хэлхээ холбоо, харилцаа òîãтооход т¿¿ний ач холбогдлыг дутуу ¿нэлж болохг¿й.


Õàãàñ àëáàí ¸ñíû øèíæòýé õóâèéí çàõèäàë • Хувийн захидлын хэлбэрүүдийг ашиглах явдал зөвхөн элчин сайдууд, элчин зөвлөхүүдэд төдийгүй бусад дипломатуудад ч тустай. • ДТГ-уудын тэрг¿¿н, дэд тэрг¿¿н нар янз б¿рийн х¿лээн авалт дээр бараг ºдºр б¿р уулзаж ярилцах боломжтой. • Тэгвэл бага зиндааны дипломатуудад тэр болгон уулзаж санал солилцоод байх мºн тийм уулзалтуудыг зохион байгуулаõ бэрхшээлтэй áàéäàã. • Тиймээс хувийн захидал нь дипломат хэлхээ холбоо ºргºж¿¿лэх, т¿¿нийг бэхж¿¿лэхэд их тус нэмэр болно.


Суугаа орны иргэд, байгууллагуудаас ирүүлсэг захидал, албан бичиг • ДТГ суугаа орны иргэдээс , тухайлбал /элчин сайд болон бусад дипломатаас ярилцлага авахыг хүссэн зэрэг/ янз бүрийн хүсэлт, асуулгатай захидал хүлээн авах тохиолдол гардаг. • Мөн жагсаал цуглааны үеэр өргөх бичиг буюу шаардах бичгийг ДТГ-т ирүүлэх нь бий. • Үүнд хэрхэн хандвал зохих вэ? – Хэрвээ энэ нь танай улсад дайсагнасан жагсаал цуглааны үед гарсан бол бүү хүлээж ав. – Өргөх бичиг буюу шаардах бичгийг тайлбаргүйгээр хүлээж авах ба тэдгээр иргэдийн төлººллийг хүлээн авч, түүнд улс орныхоо байр суурийг тайлбарлаж өгөх нь зүйтэй.


Дипломат байгууллагын дотоод албан бичиг • • • • • • • •

Өдөр тутмын мэдээлэл, лавлагааны материал Улс төрийн тайлан, Улс төрийн захидал Шифр, цахилгаан Ярианы тэмдэглэл Лавлах танилцуулга Улс төрийн нам, улс төрийн зүтгэлтний хөрөг Аливаа асуудлаар төвөөс өгсөн үүрэг даалгаврын хариу

• Æèëèéí óëñ òºðèéí òàéëàí


Æèëèéí óëñ òºðèéí òàéëàí • Æèëèéí óëñ òºðèéí òàéëàíг ÝÑß-íû óðüä ºìíº íü áèчñýí á¿õ àëáàí áèчèã, ñàíàë, äèïëîìàò áàðèìò áèчèã, ñóóãàà îðíûõîî äîòîîä ãàäààä áîäëîãûí àñóóäëààð öóãëóóëñàí áîëîí áîëîâñðóóëñàí ñóäàëãàà, ëàâëàãààíû ìàòåðèàëóóäûí ¿íäñýí äýýð óðüäààñ áýëäýíý. • Ò¿¿íèéã áèчèõ àæëыг ýëчèí ñàéäûí áàòàëñàí òºëºâëºãººíèé äàãóó èõýíõäýý àõëàõ çèíäààíû äèïëîìàòууд õèéæ ã¿éöýòãýíý. • Уг тàéëàíä ñóóãàà îðíûõîî óëñ òºð, ýäèéí çàñàã, øèíæëýõ óõààí áà ñî¸ëûí òàëààð ººðèéí óëñòàé òîãòîîñîí õàðèëöàà, õàìòûí àæèëëàãààíû àñóóäëûã òóñãàæ òýäãýýðèéí õºãæëèéí öààøäûí òºëºâ, õàíäëàãàä çàäëàí øèíæèëãýý õèéäýã. • Ìºí äèïëîìàò àæèëòàí á¿ðèéí àæèë áàéäëûí òîâч òîäîðõîéëîëòûã òàéëàíãèéí õàâñðàëòàä тусгана.


ÝÑß-íû æèëèéí óëñ òºðèéí òàéëàíãèéí á¿òýö  Îðøèë  Ñóóãàà óëñûí ãàäààä áîäëîãî  Õî¸ð òàëûí õàðèëöàà (óëñ òºð, ýäèéí çàñаг, боловсрол, соѐлын гэх мэт)  Ñóóãàà óëñûí ýäèéí çàñãèéí áàéäàë  Ñóóãàà óëñûí äîòîîä áîäëîãî  Ñóóãàà óëñûí çýâñýãò õ¿чèí ò¿¿íèé öýðãèéí áîäëîãî  Ñóóãàà óëñûí øèíæëýõ óõààí, áîëîâñðîë, ñî¸ëûí áàéäàë  Òàéëàíãèéí õóãàöààíä ÝÑß-íû õèéñýí äîòîîä àæèë  Ä¿ãíýëò, ñàíàë


Óëñ òºðèéí çàõèäàë • Óëñ òºðèéí çàõèäàë íü ñóóãàà óëñûí äîòîîäîä áîëæ áóé чóõàë ¿éë ÿâäëûí òóõàé õî¸ð îðíû õîîðîíäûí õàðèëöààíä ãàðч áóé øèíýëýã ¿éë ÿâö, ò¿¿íèé ¿ð ä¿íä ãàðñàí ÿìàð íýãýí ñàíààчëàãûã õýðýãæ¿¿ëýõýä тухайн улс аливаа íýìýëò ñàíààчëàãà àðãà õýìæýý àâàõ áîëñíûã ÃÕß áîëîí óëñ îðíû óäèðäëàãàä çàéëøã¿é ìýäýýëýõ øààðäëàãà ãàðñàí ¿åä áèчèãääýã. Óëñ òºðèéí çàõèäàë áèчèõýä анхаарах ç¿éëс:  Ñýäâèéí àч õîëáîãäîë  Ìýäýýëëèéí öàã ¿åý îëñîí áàéäàë  Á¿õ òàëûí ã¿í ã¿íçãèé çàäëàí øèíæèëãýý  ªºðèéí îðîí áóþó ò¿¿íèé èðãýäèéí àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõàä чèãëýãäñýí ÝÑß-íû ñàíàë áóþó ñàíààчëàãà çàéëøã¿é ãàðãàõ íºõöºë


Ямар тохиолдолд óëñ òºðèéí çàõèäàë áèчäýã вэ? • Ñóóãàà îðíû óëñ òºðèéí àìüäðàë, äîòîîä ãàäààä áîäëîãîä íü íîöòîé ººðчëºëò ãàðàõ • çàñàã òºð, óëñ îðíû óäèðäëàãà ñîëèãäîõ, • ñîíãóóëèéí ¿ð ä¿íä ïàðëàìåíòàä õ¿чíèé áàéðøèë ººðчëºãäºõ • ñóóãàà îðîíä îëîí óëñûí чóõàë óëñ òºðèéí àðãà õýìæýý çîõèîãäîõ, тухайн óëñ т¿¿íä чóõàë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ áóþó ã¿éöýòãýõýýð çýõýæ áóé ¿åд • Óëñ òºðèéí çàõèäëûã 4-6 õóóäñàíä áàãòààí áèчвэл илүү тохиромжтой бөгөөд 8-10 õóóäàñíààñ õýòðýõã¿é áàéвал зохино.


Анхаарах зүйл: • Áàðèìò áèчãèéã çºâõºí áèчèæ èëãýýõäýý төдийгүй ìºí óíøèæ òàíèëöàõäàà ч îíöãîé àíõààðàë õàíäóóëàõ õýðýãòýé. • Áàðèìò áèчãèéã óíøèæ áàéõäàà àæèãëàëò, óõààí ñàíàà á¿õëýýðýý øèíãýñýí áàéõ óчèðòàé. • Íýã èæèë áóþó íýã ¿íäýñòýé ¿ãí¿¿äèéã äàõèí äàâòàí àøèãëàõ íü äýìèé áàéäàã. • Íýã èæèë òèéì óòãàòàé ¿ãсèéã 200 ìºðèéí äàðààãààñ àøèãëàõ íü ç¿éòýé ãýæ францчууд ¿çäýã.


• Áàðèìò áèчèã áîëîâñðóóëàëòàä îíöãîé øààðäëàãà òàâèãäàõ áºãººä íýãýíò èëãýýãäñýí äèïëîìàò áàðèìò áèчãèéã äàõèí çàñàõ áîëîìæã¿é. • Èéìýýñ õàìãèéí àíçààðàãäàìã¿é àëäàà, ¿ã ¿ñãèéí òàøààðàë íîöòîé ¿ð äàãàâàð äàãóóëäàã. • Äèïëîìàò áàðèìò áèчãèéã äèïëîìàò õýë, õýëëýãèéí òàëààð õàéõðàìæã¿é ¿éëäñýíýýñ áóþó íàéðëàãûí ÿëèìã¿é ýíä¿¿ðýë, ¿ãèéí àëäààíààс áîëæ ¿ë îéëãîëöîõ áàéäàë òºäèéã¿é á¿ð ìºðãºëäººí ãàðàõàä õ¿ðãýæ áолно. • Ãàíö ë ¿ã äèïëîìàò óóëçàëò áîëîí õàðèëöààíû õóâü çàÿàã øèéäâýðëýæ áîëäîã.

www.zaluu.com www.zaluu.com LAO PEOPLE’S DEMOCRATIC REPUBLIC PEACE INDEPENDENCE DEMOCRACY UNITY PROSPERITY EMBASSY OF THE LAO P.D.R No: 13 / AMBLao-2007 ULAANBAATAR The Embassy of the Lao People’s Democratic Republic Presents its compliments to the Ministry of Foreign Affairs of Mongolia and has the honor to inform the latter that Mr. Peng INTHARATH, the new Ambassador of the Lao People’s Democratic Republic to Mongolia will arrive at Chinggis khaan Airport, Mongolia on June 13, 2007 at 7,25 PM by China Airline No; CA 955. The Embassy of the Lao PDR avails itself of this opportunity to renew to the Ministry of Foreign Affairs of Mongolia the assurances of its highest consideration. Ulaanbaatar June 11, 2007 /with sealed and signed/ Ministry of Foreign Affairs of Mongolia Ulaanbaatar

www.zaluu.com www.zaluu.com The Ministry of External Affairs of Mongolia presents its compliments to the Ministry of Foreign Affairs of Ukraine and in reference to the latter's note verbal with serials................ dated.................has the honour to inform that the latter's request to establish the Honorary Consulate in Ulaanbaatar and appoint an Honorary Consul in Mongolia has been approved. In accordance with Article 11 of the Vienna Convention on Consular Relations by this Exequatur Mr...............................was entrusted to exercise his duties as an Honorary Consul of Ukraine in Ulaanbaatar with jurisdiction within the territory of Mongolia. The Ministry of External Affairs of Mongolia avails itself of this opportunity to renew to the Ministry of Foreign Affairs of Ukraine the assurances of its highest consideration. Ulaanbaatar, (Stamp, date) MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS OF UKRAINE Kiev.


Note Verbale

The Embassy of the Republic of Italy in Beijing presents its compliments to the Embassy of Mongolia and has the honour to forward herewith the message of the President of the Republic, H.E. Giorgio Napolitano, addressed to the President of Mongolia on the occasion of the National Day of Mongolia (together with an unofficial translation into English). The Embassy of the Republic of Italy avails itself of this occasion to renew to the Embassy of Mongolia the senses of its highest consideration. Beijing, 11 JUL 2007

/signed and sealed/

Letter of Credence


President of the People's Republic of China to His Majesty________ King of__________ For the purpose of consolidating and developing the friendly relations and cooperation between the People's Republic of China and the Kingdom of_______, I have, in accordance with the decision of the Standing Committee of the National People's Congress of the People's Republic of China, appointed Mr._________Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the People's Republic of China to the Kingdom of_______to replace the former Ambassador Mr.________ Believing that Mr. _______will exert all his efforts to fulfill the mission entrusted to him, I request you to receive him favorably and give credence and assistance to him in the work which he carries out on behalf of the Government of the People's Republic of China. (Signed)_______ President of the People's Republic of China (Countersigned), Minister of Foreign Affairs of the People's Republic of China Beijing, date

www.zaluu.com www.zaluu.com EMBASSY OF THE REPUBLIC OF KOREA ULAANBAATAR MMG 179/ 2007 Бүгд Найрамдах Солонгос Улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин Сайдын Яам Монгол Улсын Гадаад Хэргийн Яаманд хүндэтгэлээ илэрхийлэх ялдамд Солонгос- Монголын Парламентийн бүлгийн дарга Жонг Жанг Сон 5 хүний хамт (Парламентийн гишүүн 3 хүн) 2007.8.8- 10-ны өдрүүдэд Монгол Улсад айлчилж, 8-р сарын 9 (Пүрэв)-10(Баасан)-ны хооронд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч болон Ерөнхий Сайдад бараалхах хүсэлтэй байгаа тул уулзалтын цагийг тогтоож хариу мэдэгдэж өгөхийг хүсэх завшаан тохиов. Энэ завшааныг ашиглан БНСУ-ын Элчин Сайдын Яам Монгол Улсын Гадаад Хэргийн Яаманд гүн хүндэтгэлээ дахин илэрхийлж байна. 2007 оны 7 сарын 18

МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ХЭРГИЙН ЯАМАНД Улаанбаатар хот Хувийг: Монгол Улсын УИХ-ын Ажлын алба, МонголСолонгосын Парламентийн бүлгийн дарга Ж. Наранцацралт


Талархлын захидал ПОРТУГАЛ УЛСЫН ГАДААД ХЭРГИЙН САЙД Лисбон 2010 оны 4 дүгээр сарын 12 Эрхэм хүндэт Дамдингийн Цогтбаатар аа, Намайг болон манай төлөөлөгчдийг халуун дотно хүлээн авсанд тань гүнээ талархаж байгаагаа Улаабаатар хотоос буцаж ирсэнийхээ дараахан эрхэм Танд илэрхийлэхийг хүсэж байна. Харилцан сонирхсон олон асуудлаар санал бодлоо солилцож, танай сайхан орон, ард түмэнтэй илүү сайн танилцах завшаан олгосон нь бидэнд нэн таатай байлаа.Тэрэлж дэх тусгай хамгаалалттай Үндэсний паркт Та бидэнд үдийн зоог барьсныг болон тэрхүү үзэсгэлэнт газрыг эргэн дурсахад баяртай байна. Та бид ойрын ирээдүйд ойр дотно хамтран ажиллана гэж итгэж байна. Та бүхний шаардлагатай гэж үзсэн аливаа асуудлаар, ялангуяа Монгол Улс, Европын Холбоог ойртуулан нөхөрлүүлэх, Ардчилсан орнуудын хамтын нийгэмлэгийг танай улс тэргүүлэх үйл явцад бэлтгэхэд бид ямагт бэлэн байх болно. Эрхэм төрийн Нарийн Бичгийн дарга аа, нэн өндөр хүндэтгэлээ илэрхийлж байгааг минь хүлээн авч соёрхоно уу. ПОРТУГАЛ УЛСЫН ГАДААД ХЭРГИЙН САЙД ЛУЙС АМАДО МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ ЯАМНЫ ТӨРИЙН НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГА НОЁН ДАМДИНГИЙН ЦОГТБААТАР ТАНАА


US received Hamas letter for Obama • Feb 20, 2009 • WASHINGTON (AFP) — The United States has received a letter from the Palestinian Hamas movement for President Barack Obama, who considers the militant group a terrorist organization, a US official confirmed Friday. • "I can confirm that it was from Hamas to President Obama," a State Department official said on condition of anonymity, adding that US officials were weighing "how it should be treated.“ • Democratic Senator John Kerry gave the letter to the US consulate in Jerusalem early Friday, after receiving it from a UN official in Gaza who did not tell him that it was from Hamas, a spokesman for the lawmaker told AFP. • "It was in a sealed envelope, addressed to the president of the United States," the spokesman, Frederick Jones, told AFP by telephone. • Kerry received the letter from the head of UNRWA, the agency for Palestinian refugees, at the end of a meeting in Gaza, but the UN official did not tell him who it was from, which the senator only learned from news reports, said Jones.


• Hamas, which has ruled Gaza since ousting forces loyal to Palestinian president Mahmud Abbas in June 2007, has flatly denied giving Kerry a letter. • "However, we are willing to forge ties with anyone who is ready to back the rights of the Palestinian people," spokesman Fawzi Barhum told AFP in the Gaza Strip. • But a spokesman for UNRWA, Christopher Gunness, said the letter had been "left at the gate of our offices in Gaza" and was "believed to be from Hamas." • Asked about the contents of the letter, Gunness said: "We are very polite at UNRWA, we don't open other people's mail." • He said the letter was given to Kerry, who chairs the Senate Foreign Relations Committee, when he met relief officials at the UN compound during his tour of the devastated enclave, which no US official had visited in years. • Kerry did not meet any Hamas representative during his Gaza visit and stressed that his presence in the coastal strip did not indicate a shift of US policy towards the Islamist group. • The United States, the European Union and Israel all list Hamas as a terrorist organization.


• The official source who spoke to FOX News argued that if the U.N. had a letter from Hamas, it should have given U.S. officials a heads-up before the news was leaked to media organizations. • The Hamas official who wrote the letter confirmed to FOX News that he wrote Obama personally, asking him not to be biased toward Israel in its conflict with the Palestinians and to act fairly. He also said Hamas is ready to talk directly to a new American administration. • This Hamas official insists he had the backing of the group to write the letter, but it appears the official acted alone. • A potential concern was whether such a letter would violate the United States' policy toward Hamas. Obama has said his administration will not engage in diplomatic talks with Hamas unless the group renounces terrorism and affirms Israel's right to exist. • In addition, a U.S. official said there were security issues with the letter. The official who spoke to FOX News said there is concern that Hamas had advance notice that Kerry was visiting, which may raise issues of trust with the U.N. on future diplomatic trips.


Etiquette Quiz: So you think you have good manners?

• I should use a cupped handshake (in which your left hand covers the normal handshake) to show my sincerity and interest when greeting someone for the first time. • On any type of table setting, my drinks are on my left along with my bread plate. • It is only acceptable to dress down for an interview if I know that the company I am interviewing for is having a casual day. • When at a restaurant, it is appropriate to rest my soup spoon and butter knife on the saucer plate instead than on the table. • If at a business event you meet the CEO of an important corporation, you should give him your business card as soon as you greet him.


Etiquette Quiz: So you think you have good manners? • • • • •

When you answer the phone for someone who is unavailable, the first words out of your mouth should be “Who is calling please?” At a social gathering, a toast is proposed in your honor, so you say “thank you” and don’t take a sip of you drink. Is this appropriate? You are hosting a dinner party at a restaurant for your most valuable client and his wife. You instruct the waiter to serve your client’s spouse first. Is this correct? When invited to dinner at a private home, you should wait for the host to place his napkin on the dinner table to signal that dinner is over before you do. You are throwing a surprise party for your parents’ 25th anniversary. They have everything they need. Is it appropriate to ask the guests for money instead of presents?


Äèïëîìàò áàðèìò áè÷ãèéí тухай үндсэн ойлголт


• Үгээр бичсэнийг сүхээр цавчиж болохгүй.


Õàìãèéí ýðòíèé äèïëîìàò áàðèìò áè÷èã

• ÌÝª 2500 îíä Ýáëà óëñûí /îäîîãèéí Ëèâàí/ ñàéä Èá¿á¿ ººðèéí îðíîîñ 1200 áýýðèéí ÷àíàäàä îðøèõ Õàìàçè /îäîîãèéí Èðàí/ óëñûí õààí Çèçèä èëãýýñýí èëãýýëò þì. • Èëãýýëòýä Èá¿á¿ Çèçèä èõ õýìæýýíèé ¿íýò ìîä èëãýýñýí áºãººä îëîí ñàéí äàé÷äûã èð¿¿ëýõèéã õ¿ññýí áàéäàã.


• Дипломат ажиллагааг хэрэгжүүлэх нэг гол хэрэгсэл нь дипломат баримт бичиг мөн. • Улсуудын харилцаа өргөжин хөгжихийн хэрээр дипломат баримт бичгийн ач холбогдол, цар хүрээ улам их өсч байна. • В.И.Попов дипломатууд ажлын цагийнхаа 70-80%-ийг баримт бичиг боловсруулахад зарцуулдаг гэж үзсэн байдаг.


• Дипломат баримт бичиг нь улс хоорондын харилцааны нэн чухал хэрэглүүр болдог. • Агуулга, хэлбэрийн хувьд санал санаачлага гаргасан, эсэргүүцэл илэрхийлñýн, анхааруулсан, мэдээллийн чанартай, байр сууриа илэрхийлñýн гэх мэт олон талтай байна. • Уг баримт бичиг нь ямар үед юунд зориулж гаргаснаар, эсвэл ямар субьектийг төлөөлснөөр ач холбогдол, цар хэмжээ тодорхойлогдоно.

Äèïëîìàò áàðèìò áè÷ãèéí агуулга, õýëáýð


.

„ биечилсэн буюу төлөөний ноот „ албан захидал „ тунхаглал

„ албан мэдээ

.

.

„ коммюнике

„ меморандум санамж бичиг

Дипломат баримт бичгийн түгээмэл хэлбэрүүд


• Дипломат баримт бичигт төр засгийн тэргүүн, төрийн зүтгэлтэн нарын олон улсын болон улс хоорондын асуудлаар байр сууриа илэрхийлсэн мэдэгдэл, тунхаглал, хэлсэн үг, илгээлт, хэвлэлд өгсөн ярилцлага зэргийг хамааруулж болно. – www.president.mn – www.whitehouse.gov

• Олон улсын чанартай арга хэмжээний үеэр буюу НҮБ, засгийн газрын болон засгийн газрын бус олон улсын нөлөө бүхий байгууллагуудын чуулганы үеэр гаргасан баримт бичиг мөн багтана. • Парламентаас батлан гаргасан уриалга, мэдэгдэл олон улсын ач холбогдолтой дипломат баримт бичиг мөн.


2005.11.21-íä АНУ-ын Ерөнхийлөгч Жорж Бушийн • Amar bain uu? (Applause.) Thanks for the warm welcome. And, Mr. President, thank you for your hospitality. I thank you, the Монгол улсын Төрийн ордонд хэлсэн үг Prime Minister, and the government for such gracious hospitality. I want to thank the First Lady for being so kind to Laura. It is really, really an honor to be here in your great country. And we bring with us the good wishes of the American people. • I'm here on an important international mission. Secretary Rumsfeld asked me to check on his horse. (Laughter.) I feel very much at home here in your country. This is a beautiful land, with huge skies and vast horizons -- kind of like Texas. (Applause.) I thank you for the invitation. • I'm honored to be the first sitting American President to visit Mongolia, and America is proud to call you the third neighbor. (Applause.)


• Fifteen years ago, Mongolians gathered outside this great hall by the thousands, braving sub-zero temperatures and defying a repressive regime, to demand their liberty. The protesters included students and workers and monks, and a group of young democrats on a hunger strike. • By the force of their convictions, they drove the communist leadership from power. Within months, free elections were held, and a free Mongolia was born. And today, one of the young hunger strikers who stood vigil outside the building now serves as the Prime Minister of your great nation. (Applause.) • Two Mongolian soldiers named Sergeants Azzaya and SambuuYondon are here with us today risked their lives to stop a suicide bomber who was trying to drive a truck full of explosives into a coalition mess tent. As the truck hurtled towards them, they opened fire killing the terrorist and saving countless lives. As Commander-in-Chief of the United States Armed Forces, I thank these brave Mongolian soldiers, and all who have served on the front lines of the war on terror. (Applause.) The Mongolian Armed Forces are serving the cause of freedom and the United States Armed Forces are proud to serve beside such fearless warriors.


• Next year, your country will celebrate the 800th anniversary of the founding of Mongolia. There's a legend of a Mongolian woman who gave each of her five sons an arrow. She told each to break the arrow in his hand, which they did. She then tied the five arrows together, and told each to try and break the bundle. None could do it. And she told them, brothers who stand alone, like single arrow shafts, can be broken by anyone; but brothers who stand together, like a bundle of arrows, cannot be broken. Today, Mongolia and the United States are standing together as brothers in the cause of freedom. (Applause.) And if free nations remain united, no force of tyranny or terror will break us. • I've come here to thank you for your contributions to freedom's cause and to tell you that the American people appreciate your courage and value your friendship. And on behalf of all Americans, ikh bayarlalaa. (Applause.) And may God bless your wonderful country. Thank you very much. (Applause.)


• Thank you so much. Thank you for this wonderful welcome. Thank you to the people of Prague. Thank you to the people of the Czech Republic. (Applause.) Today, I'm proud to stand here with you in the middle of this great city, in the center of Europe. (Applause.) And, to paraphrase one of my predecessors, I am also proud to be the man who brought Michelle Obama to Prague. (Applause.) • To Mr. President, Mr. Prime Minister, to all the dignitaries who are here, thank you for your extraordinary hospitality. And to the people of the Czech Republic, thank you for your friendship to the United States. (Applause.) REMARKS BY PRESIDENT BARACK OBAMA Hradcany Square Prague, Czech Republic FOR IMMEDIATE RELEASE April 5, 2009 10:21 A.M. (Local)


• ...We are here today because 20 years ago, the people of this city took to the streets to claim the promise of a new day, and the fundamental human rights that had been denied them for far too long. Sametová Revoluce -- (applause) -- the Velvet Revolution taught us many things. • It showed us that peaceful protest could shake the foundations of an empire, and expose the emptiness of an ideology. It showed us that small countries can play a pivotal role in world events, and that young people can lead the way in overcoming old conflicts. (Applause.) And it proved that moral leadership is more powerful than any weapon. • Now, we share this common history. But now this generation -– our generation -– cannot stand still. We, too, have a choice to make. As the world has become less divided, it has become more interconnected. And we've seen events move faster than our ability to control them -– a global economy in crisis, a changing climate, the persistent dangers of old conflicts, new threats and the spread of catastrophic weapons. • None of these challenges can be solved quickly or easily. But all of them demand that we listen to one another and work together; that we focus on our common interests, not on occasional differences; and that we reaffirm our shared values, which are stronger than any force that could drive us apart. That is the work that we must carry on. That is the work that I have come to Europe to begin. (Applause.)


• Today, the Cold War has disappeared but thousands of those weapons have not. In a strange turn of history, the threat of global nuclear war has gone down, but the risk of a nuclear attack has gone up. More nations have acquired these weapons. Testing has continued. Black market trade in nuclear secrets and nuclear materials abound. The technology to build a bomb has spread. Terrorists are determined to buy, build or steal one. Our efforts to contain these dangers are centered on a global non-proliferation regime, but as more people and nations break the rules, we could reach the point where the center cannot hold. • Now, understand, this matters to people everywhere. One nuclear weapon exploded in one city -– be it New York or Moscow, Islamabad or Mumbai, Tokyo or Tel Aviv, Paris or Prague –- could kill hundreds of thousands of people. And no matter where it happens, there is no end to what the consequences might be -– for our global safety, our security, our society, our economy, to our ultimate survival.


• Just as we stood for freedom in the 20th century, we must stand together for the right of people everywhere to live free from fear in the 21st century. (Applause.) And as nuclear power –- as a nuclear power, as the only nuclear power to have used a nuclear weapon, the United States has a moral responsibility to act. We cannot succeed in this endeavor alone, but we can lead it, we can start it. • So today, I state clearly and with conviction America's commitment to seek the peace and security of a world without nuclear weapons. (Applause.) I'm not naive. This goal will not be reached quickly –perhaps not in my lifetime. It will take patience and persistence. But now we, too, must ignore the voices who tell us that the world cannot change. We have to insist, "Yes, we can." (Applause.)


Дипломат баримт бичгийн агуулга, хэлбэр

• Ямар баримт бичиг хэдийд гаргах тогтсон дүрэм горим байдаггүй. • Гэхдээ оролцогч, баримт бичгийг үйлдэгчид өөрийн сонголтыг зөв хийх нь чухал гэж үздэг. • Дипломат баримт бичгийн зорилго чиглэлээс үүдэн түүний агуулга, үг хэллэг янз бүр байна.


Төлөөний ноот-Third person note • Гадаад хэргийн яам, ДТГ-уудын хооронд хамгийн өргөн хэрэглэгддэг баримт бичиг бол төлөөний ноот – Note in the third person-Note Verbale-вербальная нота

• Төлөөний ноот нь агреманы хариу ирсэн тухай, төлөөлөгчдийн айлчлалын тухай, виз хүссэн, гэрээ хэлэлцээрийг бүртгэх, аливаа нэгэн улсын нутаг дэвсгэр дээгүүр дамжин өнгөрөх нислэгийн зөвшөөрөл хүссэн, ямар нэг асуудлыг үл зөвшөөрч байр сууриа илэрхийлсэн зэрэг маш олон зүйлийг хамарч болно. • Ноотын эхлэл, төгсгөлд тогтсон хүндэтгэлийн хэллэг хэрэглэгдэнэ.


• Төлөөний ноотыг 3 дахь биеэр бичиж буй тул гарын үсэг зурахгүй. • Илгээгч тал тамга дарна. • Албан бичгийн толгойтой, сайн чанарын цаасан дээр бичиж, боловсруулсан хүн нэрийнхээ эхний үсгийг тамганы дотор талд тавьдаг. • Ноот бичиг агуулгаас хамаарч том бага янз бүр байх тул түүний эхний нүүрний баруун гарын доод талд ноотыг үйлдсэн хот, он сар өдрийг бичиж тамга дарна. • Нүүр хуудасны зүүн доод буланд хүлээн авагчийн хаягийг бичдэг. • Ìîíãîë õýëíýý “Ýíý çàâøààíûã àøèãëàí” ãýäýã ¿ãèéã èõýâ÷ëýí õýðýãëýäýã áîëîâ÷ õ¿í íàñ áàðñàí òîõèîëäîëä áîëîí îñîë àâààð, ãàøóóäàë çàðëàñàí òîõèîëäîëä õýçýý ÷ õýðýãëýæ áîëîõã¿é. • Ìºí òóõàéí óëñààñ èðñýí òºëººíèé íîîòîä õ¿íäýòãýëèéí ¿ã õýðýãëýýã¿é òîõèîëäîëä хүндэтгэлийн үг хэрэглэхээс çàð÷ìûí õóâüä òàòãàëçàæ áîëäîã.

Төлөөний ноот үйлдэхэд анхаарах зүйл


Төлөөний ноот үйлдэхэд анхаарах зүйл

• “Ã¿í õ¿íäýòãýëèéí ¿ãèéã õýðýãëýõã¿é áàéëàà ãýýä ÷è ìºíõðºõã¿é, õýðýãëýëýý ãýýä ÷è ¿õýõã¿é” õýìýýí îðîñûí äèïëîìàò õýëñýí áàйäàã. • Òèéìýýñ хүндэтгэлийн ¿ã õýëëýãèéã шаардлагатай газар нь õýðýãëýõ ¸ñòîé. • Íîîò áè÷èãò äîðîìæèëñîí àÿñòàé ¿ã õýëëýã õýçýý ÷ õýðýãëýæ áîëîõã¿é áºãººä ãýõ ìýò ãýæ òîâ÷ëîõ áîëîí àíõààðëûí òýìäýã òàâüäàãã¿é. • Хºãæèæ áóé áîëîí áóóðàé óëñàä “òàíàé õ¿÷èðõýã îðîí ÷ þì óó òàíàé áàÿí îðîí ãýõ çýðýã ¿ã õýëëýã õýðýãëýж болохгүй.


Төлөөний ноот үйлдэхэд анхаарах зүйл • Ñ¿¿ëèéí ¿åä ÄÒÃ-ûí òýðã¿¿íèé ãàðûí ¿ñýãòýé төлөөний ноот èëãýýõ ÿâäàë ýðñ áàãàññàí. – Ó÷èð íü òàìãà õàðèóöàã÷ õ¿í áîëîí òýðã¿¿íèé ãàðûí ¿ñýã ÷àíàðûí ÿëãààã¿é ãýæ òîîöîãääîã.

• Òөлөөний ноотод ººðèéí ãýñýí äóãààð îãíîî áàéäàã áà íýìýëò èíäåêñ òàâüäàãã¿é. Çàéëøã¿é òàâèõ òîõèîëäîëä ¿ëäýõ õóâüä òàâüäàã. • Òөлөөний ноотыг òóõàéí óëñûí ñ¿ëä á¿õèé òàìãààð áàòàëãààæóóëäàã. – Òàìãèéã òåêñòíû ñ¿¿ëä îãíîî áàéãàà ãàçàð äàðäàã. Ñ¿ëäèéã äîîø õàðóóëæ äàðàõã¿é áàéõàä àíõààðàõ õýðýãòýé.

• Òºëººíèé íîîòîä õ¿íäýòãýëòýé õàíäàõ áà õ¿ëýýí àâàã÷ààñ çààâàë õàðèó èëãýýõ ¸ñòîé.

www.zaluu.com www.zaluu.com EMBASSY OF TURKEY ULAANBAATAR No.: …………………. The Embassy of the Republic of Turkey presents its compliments to the Ministry of External Affairs of Mongolia, all Diplomatic Missions and Representatives of International Organisations in Ulaanbaatar and has honour to inform them that H. E. Mr. ……………., Ambassador of the Republic of Turkey, will leave Ulaanbaatar for good upon completion of his assignment on ……. (date) Until the arrival of the new Ambassador, Mr. ……………. first secretary will act as Charge d’ Affaires ad interim. The Embassy of the Republic of Turkey avails itself of this opportunity to renew to the Ministry of External Affairs of Mongolia, all diplomatic Missions and Representatives of International Organizations in Ulaanbaatar the assurances of its highest consideration. Ulaanbaatar, Тамга, он, сар, өдөр MINISTRY OF EXTERNAL AFFAIRS OF MONGOLIA, ALL DIPLOMATIC MISSIONS AND REPRESENTATIVES OF INTERNATIONAL ORGANIZATIONS ULAANBAATAR


No: ………… The Ministry of External Affairs of Mongolia presents compliments to the Ministry of Foreign Affairs of Ukraine and in reference to the latter’s note verbal with serials ……………. .. dated ……………. has the honour to inform that the latter’s request to establish the Honorary Consulate in Ulaanbaatar and appoint an Honorary Consul in Mongolia has been approved. In accordance with Article 11 of the Vienna Convention on Consular Relations by this Exequatur Mr. …………. was entrusted to exercise his duties as an Honorary Consul of Ukraine in Ulaanbaatar with jurisdiction within the territory of Mongolia. The Ministry of External Affairs of Mongolia avails itself of this opportunity to renew to the Ministry of Foreign Affairs of Ukraine the assurances of its highest consideration. Ulaanbaatar, Тамга, он, сар, өдөр MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS OF UKRAINE Kiev

www.zaluu.com www.zaluu.com EMBASSY OF THE REPUBLIC OF INDONESIA BEIJING No. 869/D/VII/2007/06

The Embassy of the Republic of Indonesia presents its compliments to the Embassy of Mongolia and has the honour to inform the latter that the Government of the Republic of Indonesia has decided to transfer its diplomatic jurisdiction over Mongolia from the Indonesian Embassy in Moscow to the Indonesian Embassy in Beijing after H.E. Mr. Susanto Pudjomartono has completed his tenure as Indonesian Ambassador in Moscow in March 2007. In this regard, the Government has appointed H.E. Mr. Sudrajat as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Indonesia to Mongolia. His curriculum vitae is herewith submitted to the Embassy of Mongolia. The Embassy further has the honour to request the latter’s kind assistance to inform the Government of Mongolia of the Government of Indonesia’s intention to seek agreement for H.E. Mr. Sudrajat as the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Indonesia to Mongolia. His curriculum vitae is herewith submitted to the Embassy of Mongolia. The Embassy of the Republic of Indonesia avails itself of this opportunity to renew to the Embassy of Mongolia the assurance of its highest consideration. Beijing, 6 July 2007 To: Embassy of Mongolia Beijing


Хамтарсан төлөөний ноот (Сollective note)

• Äèïëîìàò õàðèëöààíä ñ¿¿ëèéí ¿åä õýä õýäýí улсын õàìòðан áè÷ñýí òºëººíèé íîîò èëãýýõ явдал бараг үгүй болсон. • Дипломат харилцаанд улсууд òýãø ýðõòэй оролцох эрхтэй áàéäàã òóë ýíýõ¿¿ хамтарсан íîîò áè÷èã íü äàðàìò øàõàëò ¿ç¿¿ëæ áàéãàà мэт ñýòãýãäýë òºð¿¿ëäýã гэж үздэг. • Åвропын Õолбооны хóâüä òóõàéí үед ÿìàð óëñ ÅÕ-ã òýðã¿¿ëæ áàéíà òýð óëñûí ÝÑß холбооны нэрийн өмнөөс үйл ажиллагаа явуулдаг. – Тиймээс явуулсан дипломат баримт бичгийг нь хамтын баримт бичиг гэж ойлгож болно.


Эсэргүүцлийн ноот-Protest note

• Эсэргүүцлийн ноотыг засгийн газрын мэдэгдэл маягаар дараахи тохиолдолд илгээнэ: – Улс төрийн байр сууриа илэрхийлэх – Ашиг сонирхлоо хамгаалах – ОУЭЗүйн хэм хэмжээг зөрчсөн хууль бус үйл ажиллагааг эсэргүүцэх – Олон улсын энх тайван аюулгүй байдалд харш үйлдэл гэж үзвэл – Тухайн улсын агаар, далайн хилийг зөрчиж, тагнуул туршуулын үйл ажиллагаа явуулсан бол

• Эсэргүүцлийн ноотыг гол төлөв ГХЯ гадаадын элчин сайд, хэргийг хамаарагчийг дуудан урьж, гардуулан өгдөг практиктай.


Эсэргүүцлийн ноот-Protest note • Эсэргүүцлийн ноотны гол зорилго нь тухайн улсын төрийн бодлого, эрх зүйн байдлыг тайлбарлахад оршино. • Энэ нь хожим нэхэмжлэл, сөрөг нэхэмжлэл гаргах үндэс, өргөн хүрээнд улс төрийн дэмжлэг авах хэрэгсэл болдог. • Эсэргүүцлийн шалтгаан янз бүр байж болно: – зохисгүй найрсаг бус үйлдлийг зогсоох шаардлага (тухайн улсын далайн эрх зүйн бодлогыг эсэргүүцэх), – ашиг сонирхлоо хамгаалах (газар нутгийг нь эзлэхийг эсэргүүцэх), – тухайлсан ямарваа үйл ажиллагаа явуулах эрхээ батлах (далайн баялгийг ашиглах, ãàçðûí áàÿëãèéí àøèãëàõ), – үйл ажиллагааг буруушаах (агаарын болон далайн эрх зүйн хэм хэмжээг ноцтой буюу удаа дараа зөрчсөн бол)

• Эсэргүүцлийн ноотны үг хэллэг хүндэтгэлийн чанар өнгө аяс нь бусад ноотоос ялгаатай. – Эсэргүүцлийн ноот өгсөн атлаа түүнд найрсаг дотно үг хэрэглэх нь зохимжтой бус гэж үзнэ. Гэхдээ ноотны эхэнд хүндэтгэл илэрхийлэх нь ердийн, харилцааны соёл мөн.


Тулган шаардах бичиг (Ultimatum) • Тулган шаардах бичиг нь эсэргүүцлийн ноотноос ч хурц хэлбэр агуулгатай байдаг. • Дипломат баримт бичигт хэрэглэсэн үг хэллэгээс гадна бичсэн цаас нь ч өвөрмөц байх тохиолдол гарч байжээ. – 1915 онд Дэлхийн 1-р дайн ид өрнөж байх үед Японы тал Хятадад улс төр, эдийн засгийн онцгой эрх олгох "21 шаардлага" тулган тавьсан ажээ. Японы элчин сайд тэр үед Хятадын Ерөнхийлөгч Юань Шикайтай уулзахдаа Хятадын тал хариугаа удаасанд дургүйцэл илэрхийлээд, түүнд өгсөн тулган шаардах бичгийг гэрэлд харахыг зөвлөсөн аж. Тэрхүү цаасан дээр байлдааны усан онгоц дүрсэëñýн байсан нь цэргийн сүр хүчийг үзүүлж байлдан эзлэхэд бэлэн буйгаа илэрхийлсэн санаа байв.


• Эсэргүүцлийн ноотыг газар нутаг, хил хязгаарын маргаан, далай тэнгис, эх газрын хэвлийг ашиглах, эсвэл хил зөрчиж тагнуулын үйл ажиллагаа явуулсан зэрэг олон асуудлаар улс гүрнүүдийн ГХЯ, засгийн газраас илгээж ирсэн. • Иймэрхүү ноотыг Хятад-Энэтхэг, Энэтхэг-Пакистан, Англи-Кипр, АНУ-Ливи зэрэг маш олон улсын хооронд бие биедээ илгээж байв. • Иймэрхүү ноот бичгийг нийтэд ил тод болгох Эсэргүүцлийн note үүднээс НҮБ-ын АЗ-өөр ноот-Protest дамжуулан илгээдэг тохиолдол ч байдаг.


Хувийн (биечилсэн) ноотFirst person note/Personal note • Хувийн буюу биечилсэн ноотыг илгээхдээ (First person note) 1-р биеийн өмнөөс гарын үсэг зурж, тодорхой албан тушаалтан хүнд хандсан байдаг онцлогтой. • Хувийн ноотыг төр, засгийн тэргүүнүүд бие биендээ илгээдэг. • Элчин сайд төрийн тэргүүнд итгэмжлэх жуух бичгээ барьсан тухай, эсвэл суугаа орноосоо явсан, ирснээ мэдээлж, үндэсний баярыг тохиолдуулж суугаа орны албаны хүмүүст баяр хүргэсэн, нутагтаа бүрмөсөн буцах тухай суугаа орны Гадаад хэргийн сайд, ДТГ-ын тэргүүнүүдэд мэдээлэх, эсвэл эмгэнэл илэрхийлэх зэрэгт гол төлөв биечилсэн ноот хэрэглэнэ. • Биечилсэн ноотод мөн тэр хэлбэрээр нь хариу өгөх ёстой.


Хувийн (биечилсэн) ноотFirst person note/Personal note • Биечилсэн ноотыг үйлдэхдээ тамга дарахгүй, дугаар тавихгүй төр, улсын сүлд бүхий тусгай, албан бичгийн цаасан дээр үйлдэнэ. • Биечилсэн ноотны нүүр хуудасны зүүн доод хэсэгт хүлээн авагчийн нэр, хаяг албан тушаалыг бүтнээр нь бичнэ. • Ноотны төгсгөлийн хуудсны баруун доод хэсэгт илгээгч этгээд гарын үсэг зурна. • Хувийн ноотод хүндэтгэл, өргөмжлөлийн үг хэллэг заавал хэрэглэж заншсан эртний уламжлалтай. • Хувийн ноот бичигт хаяглан илгээж буй хүнийхээ цол гуншинг бүтнээр зөв бичих шаардлагатай.


• Зарим орны эзэн хаан, төрийн тэргүүний цол гуншин, нэн урт байдаг тул зөв бичих нь чухал юм. • 1980-аад онд эрх барьж байсан Малайзийн төрийн тэргүүний цол гуншин: – Малайзийн Дээд Тэргүүн, Малайзийн Аконг, Эрхэмсэг Султан Азлан Шах.

• Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсын Цог Жавхлант Хатан Хаан II Элизабет


• Гарын үсэгний дээд хэсэгт хүндэтгэлийн үг хэрэглэнэ: – Энэ ялдамд Эрхэмсэг ноён Сайд Таныг нэн өндрөөр хүндэтгэж байгааг минь болгоон соёрхоно уу. – I avail myself of this opportunity to offer to Your Excellency the assurances of my most distinguished consideration.

• Ноотны эхний хэсэгт хүндэтгэлийн хандсан үг хэрэглэнэ: – Ноён Сайд аа, – Эрхэмсэг Ноён/Хатагтай... – Эрхэмсэг Ноён Ерөнхийлөгч өө,

• Нийгмийн байгууламж өөрчлөгдөхөд хүндэтгэлийн үг хэллэг ч бас өөрөөр хэрэглэгдэх тохиолдол байна. – Хүндэт Нөхөр Ерөнхийлөгч өө, – Нөхөр Дарга аа,

www.zaluu.com www.zaluu.com ÌОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧ Япон улсын Цог Жавхлант Эçýí Хаан ........................ Танаа Цог Жавхлант Эзэн Хàан, Монгол Улсаас Япон Улсад суугаà Онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сàйд Ноѐн ........-г эгүүлэн дуудаж, ноѐн .......-г энэхүү албанаа тохоон томилж байгаагаа хичээнгүйлэн айлтгая. Ноѐн .......х¿лээñýí ¿¿ргээ нэр төртэй биелүүлэхэд Таны зүгээс з¿йл бүрийн дэмжлэг туслàлцаа үзүүлж байсàнд г¿н талархалаа илэрхийлье. Ноѐн ........ манàй хоѐр орны хоорондын найрсаг харилцààг цààшид хөгжүүлэн бэхж¿¿лэх хэрэгт х¿чин з¿тгýж, нэмэр хàндиваа оруулна гэдэгт итгэж байна. Цог жàвхлант Эзэн хаан Тà ноѐн…...-г хүлээн àвч, улмаар Монгол Улсын Зàсгийн Газрын нэрийн өмнөөс т¿¿ний àйлтгасан б¿хэнд б¿рэн итгэж бàйх ажаàмуу. Энэ ялдамд Цог жавхлант Эзэн хàан Таныг г¿нээ хүндэтгэн, т¿вшин амгалàнг ерººж бàйгааг минь тогтоон соѐрхоно уу. Ерөнхийлөгчийн гарын үсэг Мөнийг айлтгасан: Гадаад хàрилцààны сàйд Оí.....сар.....өдөр

www.zaluu.com www.zaluu.com Монгол Улсын Гадаад Харилцааны Яам Улаанбаатар хот .....оны......сарын Эрхэìñýã ноѐн сайд аа,

Таныг Бүгд Найрамдах...........Улсаас Монгол Улсад суух Онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сайдаар тохоон томилсон Итгэмжлэх жуух бичгийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Эрхэмсэг ноѐн................д.........оны........сарын…....-ны өдрийн " ........... " гаригийн ..........цагт гардуулах болсныг мэдэгдэх завшаан тохиолдов. Энэ ялдамд Эрхэмсэг ноѐн Элчин сайд Танд өндөр х¿ндэтгэлээ илэрхийлж байгааг минь хүлээн авна уу. МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ ЯАМНЫ ЁСЛОЛЫН ХЭЛТСИЙН ДАРГА гарын үсэг БҮГД НАЙРАМДАХ......................УЛСААС МОНГОЛ УЛСАД СУУХ ОНЦ БӨГӨӨД БҮРЭН ЭРХТ ЭЛЧИН САЙД ЭРХЭМСЭГ НОЁН ......................................ТАНАА Улааíбаатар

ИЖБ бариулах хугаöааг товлосон тухай мэдээлсэн биечилсэн ноотны загвар

www.zaluu.com www.zaluu.com /Төрийн сүлд/

Embassy of India C.P.O Box 691, Zaluuchuudyn Urgun Chuluu 10, Ulaanbaatar (Mongolia) Tel: +976 11 329522/24/28 Fax: +976 11 329532 E-mail: [email protected]

Ref: ULA /586/1/2006 Энэтхэг Улсын Элчин Сайдын Яам Гадаад Хэргийн Яамны Ёслолын хэлтэст гүн хүндэтгэлээ илэрхийлэх ялдамд дараахь зүйлийг хүсье. Энэтхэг Улсаас тус улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд ноён, Ёгешвар Варма нь 2007 оны 6 сарын 25 нд ОМ- 223 нислэгээр Бээжин нисэж 7 сарын 2 нд ОМ- 224 нислэгээр буцан ирэх тул Чингис Хаан нисэх онгоцны буудлын VIP заалны захиалгыг хийж өгнө үү. Энэтхэг Улсын Элчин Сайдын Яам энэхүү завшааныг ашиглан Гадаад Хэргийн Яамны Ёслолын Хэлтэст гүн хүндэтгэлээ дахин илэрхийлж байна.

Улаанбаатар хот, 2007 оны 6 дүгээр сарын 22 /гарын үсэг/

МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ХЭРГИЙН ЯАМ ЁСЛОЛЫН ХЭЛТЭСТ

Diplomatic Terms

Recommend Documents