ᮾꦇꦷꦃꦆꦿ ꦅꦽꦏꦈꦇꦶꦆ ᮽ
Serat Darmawasita KGPAA Mangkunegara IV, 1878 M ¥ꦋꦁꦟꦼꦐꦸꦉ ¥ ¥;1; m]ihs/krpm/fini=siwi, winu/sit[fnNirmnit], nujWrislsw[g,
t]iwelsSsimuluf\
kszflS=k[l=w/si, wineli=an_za,
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 1
srirnTaiku,
m]i=aikiwsitni=w=,
mr=sirpu[t]=sunJlul[nHsÒ`i, mugpd[z[sTokN.
1 mrih sarkara pamardining siwi | winursita dènira manitra | nujwari Salasa Wage | tri wêlas sasi Mulud | kasanga Dal sangkalèng warsi | winêling anêngaa | sariranta iku | mring iki wasitaningwang | marang sira putrèngsun jalu lan èstri | muga padha ngèstokna || Supaya manis cara mendidik anak diceriterakan bagaimana cara menulis bertepatan hari Selasa Wage 13 bulan Maulud retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 2
ke -9 dengan sengkalan tahun pesan ini ditujukan kepadamu terhadap nasihatku ini kepada putraku laki-laki dan perempuan harap semuanya memperhatikan ¥;2
;[rh[nsirwusFiwssmi,
sumurupPl[konNi=ages=, sunÒ|tu/rikmul[n, mnu=s[asÒ`ijlu,
ppnT/r[nFnVfumfi,
[n=[fovnutHgm, jlu[asÒ`idaup\ retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 3
[m=okknQini=ages=,
lwnKi[nnM/sufifwkKenWiji, ginwnB|fify.
2 rèhne sira wus diwasa sami | sumurupa lakoning agêsang | sun tuturi kamulane | manungsa èstri jalu | pêpantaran dènnya dumadi | nèng donya nut agama | jalu èstri dhaup | môngka kanthining agêsang | lawan kinèn marsudi dawakkên wiji | ginawan budidaya || Karena kalian sudah sama –sama dewasa ketahuilah jalan kehidupan saya beritahu asal mulanya manusia perempuan dan laki-laki tidak banyak selisih usianya ketika dilahirkan di dunia menurut agama retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 4
laki-laki perempuan kawin sebagai teman hidup diperintahkan berusaha untuk memperpanjang benih dibekali segala akal budi. ¥;3
;[yk[m=oks]nni=fumfi, tumnF|[kKmr=snisKr, mn=usapkj[tT,
sinemBfnSkyun\
[ynF|munu=m]i=[wolu=w/ni, aizrnHsQgin,
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 5
aikutegesSipun\
[wolu=[pfhtum]pPir,
mr=jnMm/g[nm]ihsnD=bukTi, k=dizinWinicr.
3 yeka môngka srananing dumadi | tumanduke marang saniskara | manungsa apa kajate | sinêmbadan sakayun | yèn dumunung mring wolung warni | ingaran asthagina | iku têgêsipun | wolung pedah tumrapira | marang janma margane mrih sandhang bukti | kang dhingin winicara || Sebagai sarana hidup berlakunya pada segala sesuatu sesuai dengan maksud manusia retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 6
semua kehendak tercapai jika berpedoman pada delapan ajaran yang dinamakan asthagina itu artinya delapan manfaat bagimu yang ditujukan bagi manusia untuk mencari penghidupan yang lebih dulu dibicarakan. ¥;4 ;p=g[aotTnGel/ri=pmB|fi, w/nw/nsk[c=oghair, nutHi=jmnKl[ko[nN, rigenPi=klihaipun\
ffipm]ihmr=p[kolih, kt]igemigrpV,
m/g[nm]ihcukup\ retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 7
pptNsTitipp]ikS,
aikuffim/g[nweruhai=psQi, limw(h[atu=aik.
4 panggaotan gêlaring pambudi | warna-warna sakaconggahira | nut ing jaman kalakone | rigên ping kalihipun | dadi pamrih marang pakolih | katri gêmi garapnya | margane mrih cukup | papat nastiti papriksa | iku dadi margane wêruh ing pasthi | lima wruh etung ika || Pekerjaan sebagai upaya akal budi macam-macam sesuai kemampuanmu sesuai dengan masa terjadinya yang kedua tertib retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 8
menjadi sarana untuk memperoleh sesuatu yang ketiga, berhematlah jalannya agar kecukupan yang keempat, teliti dalam melihat sesuatu Itu menjadi jalan untuk mengetahui kepastian yang kelima, mengetahui perhitungan. ¥;5
;wtekH[fohm]i=butuhsari, kpi=nenemTberittnV, zunDkKenMr=kw(h[a, pi=pituveghkyun\
[p[pzinNnK=tnPk/fi, t[nBo[rosMr=a/t,
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 9
sugihwtekKipun\
pi=[wolunemenHi=sej,
wtekKirs/wgLisHi=k=kinpTi, [ynBisk=m=kn.
5 watêk adoh mring butuh saari | kaping nênêm tabêri têtanya | ngundhakkên marang kawruhe | ping pitu nyêgah kayun | pêpenginan kang tanpa kardi | tan boros marang arta | sugih watêkipun | ping wolu nêmên ing sêja | watêkira sarwa glis ingkang kinapti | yèn bisa kang mangkana || Tabiat jauh dari kebutuhan keseharian keenam, rajin dalam bertanya meningkatkan pengetahuan ketujuh, mengendalikan kehendak retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 10
keinginan yang tidak berguna tidak boros dalam keuangan kaya wataknya kedelapan, mempunyai kemauan yang keras mempunyai watak serba cepat dalam mengerjakan sesuatu kalau dapat demikian. ¥;6;
aze[fohkenF|/tni=k=ati, avedkKenRayuni=bfn\ [fnHnFelM`i=ssm[n, lnMlihweksSi=sun\
ajtumnHut=lnSilih, avufkKenFrjt\
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 11
cmhweksSipun\
k[s/ornP]bwnir,
m]i=k=[pot=lwnK=sirsilihai, vt[naz}xpP.
6 angêdohkên durtaning kang ati | anyêdhakkên rahayuning badan | dèn andêl mring sêsamane | lan malih wêkas ingsun | aja tuman utang lan silih | anyudakkên darajat | camah wêkasipun | kasoran prabawanira | mring kang potang lawan kang sira silihi | nyatane angrêrêpa || Menjauhkan rasa iri mendekatkan pada keselamatan badan dapat dipercaya sesama dan lagi pesanku retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 12
jangan membiasakan berhutang dan meminjam mengurangi harga diri mendapat malu akhirnya kalah kewibawaanmu terhadap yang menghutangi dan yang meminjamimu kenyataannya minta dikasihani ¥;7
;luwihlrlrni=k=ati,
[aorky[w=otini=glH/t, k=wusHil=piynFe[lL, lipu/[rmu=[ynÒ|ru,
lmunTzisu=kwmlih, yaikuaukumMir,
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 13
[w=ozLi/wkKenÒ|fuh,
ai=k=arnB|fify,
temhppa[s/o[fnNirfumfi, tnH[m/olnSsm.
7 luwih lara-laraning kang ati | ora kaya wong tininggal arta | kang wus ilang piandêle | lipure mung yèn turu | lamun tangi sungkawa malih | yaiku ukumira | wong nglirwakkên tuduh | ingkang aran budidaya | têmah papa asor dènira dumadi | tan amor lan sêsama || Lebih sakit sakitnya hati tidak seperti orang yang ditinggalkan uang yang sudah hilang rasa percaya dirinya terlibur hanya ketika tidur retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 14
ketika bangun bersusah lagi itulah hukumannya orang yang tidak menuruti nasihat yang disebut budi dan akal sehingga hina rendah dalam kehidupannya tidak bergaul dengan sesama. ¥;8;
kfuwu=[zsyaz]nuhai, snlikkfisufukJiw, [azetM`i=kluputT[nN, [ynKenput]ni=sun\
ajkfik=wusWinuni, fu[phwusF/[bsir, pvCip[vCnC|kup\
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 15
becikLinwnG[aotT,
k=supykyumnni=fumfi, mnulkM`i=s=sy.
8 kaduwunge saya angranuhi | sanalika kadi suduk jiwa | èngêt mring kaluputane | yèn kêna putraningsun | aja kadi kang wus winuni | dupèh wus darbe sira | panci pancèn cukup | bêcik linawan gaota | kang supaya kayumananing dumadi | manulak mring sangsaya ||
Penyesalan yang semakin menjadi-jadi seketika seperti hendak bunuh diri ingat akan kesalahannya kalau dapat putraku janganlah terjadi seperti yang di atas retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 16
mentang-mentang engkau telah memiliki segalanya persediaan yang cukup lebih baik bekerja supaya hidupnya terlindungi terhindar dari kesengsaraan.
¥;9
;rmBhmlihw/sitni=siwi, kwiknpt]pPi=ages=,
k=k=[goai=slw[sS, mnisSi=[nt-luruh,
aze[fohkenM`i=slhtmPi, [w=ok=t]pSi[l=tt, retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 17
tnHg[wxzu, wicrlusK=m/fw, aikuftnKsenD|mr=ssmi, [w=ok=rumketHik.
9 rambah malih warsitaning siwi | kawikana patraping agêsang | kang kanggo ing salawase | manising netya luruh | angêdohkên mring salah tampi | wong kang trapsilèng tata | tan agawe rêngu | wicara lus kang mardawa | iku datan kasêndhu marang sêsami | wong kang rumakêt ika || Ada lagi nasihat anakku ketahuilah akan tingkah laku hidup yang untuk digunakan selama lamanya manisnya hati yang halus retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 18
menjauhlah dari kesalahfahaman orang yang berperilaku sopan tidak akan membuat marah bicaralah halus yang menyenangkan itu tidak akan ditegur oleh sesama orang yang akrab itu ¥;10;
k/yxsepM`i=[rw=[zli=gih,
[w=ok=mnutM`i=crni=[b=os, wtekJemB/psb[nN,
[w=oanDpH[s/oaiku,
yekTi[ao[lhpz=gepBecik\ [w=omen_aikuvt,
[n=jbnP[kwuh, retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 19
[w=op]sj[solhair,
aiku[aorg[w[awk=nizlLi, [w=oz=[gotepnir.
10 karya rêsêp mring rewange linggih | wong kang manut mring caraning bôngsa | watêk jêmbar pasabane | wong andhap asor iku | yêkti olèh panganggêp bêcik | wong mênêng iku nyata | nèng jaban pakewuh | wong prasaja solahira | iku ora gawe ewa kang ningali | wong nganggo têpanira || Membuat senang teman duduk orang yang menuruti aturan bangsanya pergaulannya luas orang yang merendahkan diri itu selalu memperoleh anggapan baik orang pendiam itu nyata berada di luar kesulitan retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 20
orang yang bertingkah laku bersahaja itu tidak membuat iri hati kepada orang yang melihat orang yang memakai tenggang rasa ¥;11
;aze[fohkenM`i=[fossyekTi, [w=ok=[azetHikuwtekKir, a[fohmr=bilai[n, m=knsul=zipun\
[w=ok=am]iha/jni=diri, [ykupzulhair, btinHuge/ripun\
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 21
ai=lai/g}bni=bs,
[ykarnKlkuwnHi=k=becik\ m/g[nm]i=autm.
11 angêdohkên mring dosa sayêkti | wong kang èngêt iku watêkira | adoh marang bilaine | mangkana sulangipun | wong kang amrih arjaning dhiri | yèku pangulahira | batin ugêripun | ing lair grêbaning basa | yeka aran kalakuan ingkang bêcik | margane mring utama || Menjauhkan dari dosa sejati orang yang selalu ingat itu wataknya jauh dari bahaya demikianlah persoalannya orang yang ingin mempunyai keselamatan diri itulah cara mengolahnya batin dan lahir retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 22
dalam lahirnya tercermin tingkah lakunya yang disebut tingkah laku yang baik jalannya menuju kepada keutamaan. ¥;12
;pupu[nTo[nN[goniNrfumfi, zugemMnm]i=ctu/aupy, m]ihtnBizu=pmunQi[n, k=dizinWeksSi=sun\
aniruwmr=k=becik\ kpi[nDoanurutT, m]i=k=bene/aiku,
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 23
kt]iguguwk=vt,
kpi=p[tTmilihaai=k=p[kolih , ffiknQi[n=[fov.
12 pêpuntone gonira dumadi | ngugêmana mring catur upaya | mrih tan bingung pamundhine | kang dhingin wêkas ingsun | anirua marang kang bêcik | kapindho anuruta | mring kang bênêr iku | katri gugua kang nyata | kaping pate miliha ingkang pakolih | dadi kanthi nèng donya ||
Kesimpulan dari pada kalian di dunia taatilah empat upaya agar tidak bingung memilihnya yang pertama nasihatku menirulah kepada yang baik kedua, menurutlah retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 24
kepada yang benar ketiga, percayalah pada hal yang nyata keempat, pilihlah yang bermanfaat jadi pegangan di dunia
retype & convert to PDF by Suhadi Jogja
Page 25