Edukasyon ni Jose Rizal: Unang guro ni Rizal: Dona Teodora Alonzo (nanay ni Rizal)
-
mga paksang itinuro sa kanya: pagdadasal , at kantang pangsimbahan, mga gawi at gawain sa bahay, alpabeto (namemoriya noong 3 taong gulang) pangalan at iba’t ibang katangian ng mga puno’t halaman sa kanilang bahay.
Mga guro ni Rizal bago pumasok sa paaralan: Maestro Celestino Maestro Lucas Padua - aritmetika Maestro Leon Monroy - (dating kaklase ng ama) -mga gurong kinuha ng mga magulang ni Rizal para turuan siya ng mga wikang Kastila at Latin bago pa man siya pumasok sa paaralan Mga Talento sa Panahon ng Kamusmusan Inayos niya at binigyan ng bagong guhit ang bandera ng simbahan. Paggagawa ng imahen mula sa putik (clay).
-
Sa edad na 8 ay kaniyang isinulat ang tulang Sa Aking mga Kabata na nagbibigay ng pagpapahalaga sa kaniyang sariling wika. Sa edad na 8 ay sinulat niya ang isang drama na nakaukol sa kapistahan ng Calamba at ang nasabing gawa ni Rizal ay binili sa kaniya ng gobernadorcillo ng Paete, Laguna.
-
PORMAL NA PAG-AARAL NI RIZAL:
1.) -
Binan, Laguna (Hunyo 1869) Justiniano Aquino Cruz - ang naging guro ni Rizal sa Biñan. Sa unang pagkikita niya sa kaniyang guro ay sinabi niya ang kaniyang kakauntian ng kaalaman sa Espanyol at Latin. Sinabi ni Rizal na ang kaniyang guro ay may kahusayan sa balarilang Espanyol Siya ay inaaway ng kanyang mga kaklase dahil magaling siyang mag-aaral. sinisiraan ng mga kaklase upang bumaba ang marka Sa kabila ng kahusayan ni Rizal sa pag-aaral, siya ay napapalo ng kaniyang maestro halos arawaraw dahilan sa mga sumbong laban sa kaniya ng kaniyang mga kamag-aral. Nilisan ni Rizal ang pag-aaral sa Biñan noong Disyembre 1870 pagkatapos ng halos isa at kalahating taon.
2.) Ateneo Ateneo Municipa Municipall de de Mani Manila la Hindi tinanggap si Rizal sa Ateneo dahilan sa siya huli na sa patalaan at maliit para sa kaniyang edad. Sa unang pagkakataon ay ginamit ni Jose ang kaniyang apelyidong Rizal imbes na Mercado Hindi siya nakapasa ng pagsusulit sa Ateneo. Meron lang siyang kakilala na si Padre Burgos at ang mga Jesuits, kaya si Rizal ay natanggap na pumasok sa Ateneo. Unang Taon sa Ateneo (1872-73)
-
Padre Jose Bech S.J. – ang guro ni Rizal sa kaniyang unang taon sa Ateneo.
Upang mapagbuti ni Rizal ang kaniyang kaalaman sa wikang Esanyol siya ay nagpaturo ng aralin sa Colegio de Santa Isabel sa panahon ng kaniyang pamamahinga sa tanghali. Sa bakasyon ng 1873, si Rizal ay hindi naging masaya dahilan sa nasa bilangguan ang kaniyang ina. Lihim na pumunta sa Santa Cruz para dalawin ang kaniyang ina at kinuwentuhan niya ang ina ukol sa kaniyang pag-aaral sa Ateneo.
Ikalawang Taon sa Ateneo (1873-74) - parehong guro noong unang taon - Dumating sa Ateneo ang ilan sa kaniyang mga dating kamag-aral sa Biñan. - Nagsimula si Rizal ng kaniyang pagkahilig sa pagbabasa at ilan sa mga aklat na ito ay ang mga sumusunod: A.) Count of Monte Cristo na sinulat ni Alexander Dumas. B.) Universal History na sinulat ni Cesar Cantu na pinilit niyang ipabili sa kaniyang ama. C.) Travels in the Philippines na isinulat ni Dr. Feodor Jagor. Ikatlong Taon sa Ateneo (1875-76)
-
nakilala ni Jose Rizal si Padre Francisco de Paula Sanchez S.J . Ang nasabing pari ang humikayat kay Rizal para mag-aral na mabuti, lalo na sa pagsulat ng mga tula. Sinabi ni Rizal na si Padre Francisco de Paula Sanchez ay isang modelo ng katuwiran at pagsisikap para sa pag-unlad ng kaniyang mga mag-aaral. Dahilan dito ay nagbalik ang sigla ni Rizal sa pag-aaral at natapos ang taon ng pag-aaral na mayroong limang medalya.
Huling Taon sa Ateneo (1876-77)
- Romualdo De Jesus: guro sa eskultura - Peninsula Don Agustin Saez: guro sa pagpinta at paglilok (sculputre making) Padre Villaclara at Padre Mineves: iba pang guro sa huling taon nag aral ng pilosopiya, physics, chemistry at natural history hinikayat ni Padre Jose Villaclara na itigil ang pagsusulat at iwan ang grupong Musa (Muses) : hindi sinunod ni Rizal - nagtapos na may 5 medalya -
Nagtapos si Rizal sa Ateneo noong Marso 23, 1877 at natamo sa paaralan ang Bachiller en Artes .
PAG-AARAL NG MEDISINA SA UNIBERSIDAD NG SANTO TOMAS (1877-82)
- 16 taon gulang, pumasok sa UST kursong kinuha: Pilosopiya Y Letra (philosophy and letters) dahil: a.) Ito ang gusto ng kaniyang ama b.) Wala pa siyang tiyak na kursong gusto c.) Padre Pablo Ramon SJ – ang hiningan ni Rizal ng payo ukol sa kaniyang dapat na maging kurso sa UST.
-
Sa unang semestre ng taong 1877-78 si Rizal din ay nag-aral sa kursong perito agrimensor sa Ateneo.
-
Ikalawang Semestre ng nasabing taon ay natanggap ni Rizal ang sulat ni Padre Pablo Ramon SJ na nagpapayo sa kaniya na kumuha ng Medisina. Kinuha ni Rizal ang kurso dahilan sa kaniyang pagnanais na magamot ang kaniyang ina.
-
Lumahok sa paligsahan ng Liceo Artistico-Literario. Sa nasabing paligsahan ay nanalo ng unang gantimpala ang kaniyang tulang sinulat na may pamagat na A La Juventud Filipina.Ang paligsahan ay para lamang sa mga Pilipino.
-
Lumahok sa paligsahan ng Liceo Artistico-Literario ukol bilang pag-paparangal sa ika-400 taon ng kamatayan ni Miguel de Cervantes. Sa nasabing paligsahan ang kaniyang ginawang akda na may pamagat na El Consejo de los Dioses ay nanalo ng unang gantimpla
-
Nagtayo sina Rizal ng isang samahan na tinatagwag na Compañerismo sa layunin na ipagtanggol ang kanilang sarili laban sa mga pang-iinsulto ng kanilang mga kamag-aral na Espanyol.
Hindi naging masaya si Rizal sa UST bunga ng mga sumusunod na kadahilanan:
Galit sa kanya ang mga guro ng UST Minamaliit ang mga mag-aaral na Pilipino ng mga Espanyol Makaluma ang sistema ng pagtuturo sa UST
UNIBERSIDAD CENTRAL DE MADRID (1882 October 3)
- Nagpatala si Rizal sa Universidad Central de Madrid sa mga kursong: -Medisina -Pilosopiya at Pagsulat - sumali sa samahang Circulo Hispano- Filipino (Spanish and Filipino Circle) - Nag-aral ng mga wikang: -Pranses -Aleman - English SA PARIS (1885-86)
-Nagtungo si Rizal sa kanyang layunin na magpakadalubhasa sa optalmolohiya o paggamot sa mata. -Bago nagtungo sa Paris pansamantalang tumigil si Rizal sa bahay ni Maximo Viola na nag-aaral ng medisina sa Barcelo. -Sa Barcelona kaniyang nakilala si Eusebio Carominas ang patnugot ng pahayagang La Publicidad .
-Nobyembre 1885 - nakarating si Rizal sa Paris at naglingkod bilang katulong ni Dr. Loius de Weckert na pangunahing optalmolohista ng Pransiya. Nanatili dito si Rizal mula Nobyembre 1885 hanggang Pebrero 1886. 1886 - 19 June: Nakuha ang degree of Licentiate in Medicine with honors. UNIVERSITY OF HEIDELBERG:
-
- Pagkatapos ng kanilang mga gawain sa Paris si Rizal ay nagtungo ng Alemanya para sa pagpapatuloy ng kanyang pag-aaral sa optalmolohiya. Sa Heidelberg si Rizal ay naglingkod bilang katulong sa klinika ni Dr. Otto Becker, isang kilalang doktor ng optalmolohiya sa Alemanya. natapos ni Rizal ang kurso sa optalmolohiya sa tulong ni Otto Becker.
MGA KAGALINGAN AT KASANAYAN:
a.)Alam ang 22 lenguahe Arabic, Catalan, Chinese, English, French, German, Greek, Hebrew, Italian, Japanese, Latin, Malayan, Portuguese, Russian, Sanskrit, Spanish, Tagalog at iba pang dialektong Pilipino. b.) Siya ay tinawag na “versatile genius”. - Isang arkitekto, artist, businessman, cartoonist, educator, economist, ethnologist, scientific farmer, historian, inventor, journalist, linguist, musician, mythologist, nationalist, naturalist, psychologist, scientist, sculptor, sociologist, theologian. -Siya rin ay isang opthalmic surgeon (ito ang kanyang kurso na kinuha upang gamutin ang kanyang ina) - Siya ay isang nobelista at isang poet dahil sa mga nasulat niya na mga tula at nobela at iba pang akdang pampanitikan. MGA NAISULAT: a.) Sa Aking Mga Kabata -sinulat ni Rizal sa Calamba ang tulang Tagalog na ito sa gulang na walong taon lamang. (1869). Unang nalathala ang tulang ito sa aklat na Kung sino ang Kumatha ng Florante(1906) ni Hermenegildo Cruz. b.) Amor Patrio o Pag-ibig sa Tinubuang Lupa 20 August 1882 Ang "Amor Patrio" ay inlathala sa Diarong Tagalog, isang dyaryo sa Maynila. Ito ay inedit ni Basilio Teodoro. Ito ang unang artikulo na sinulat niya sa ibang bansa. - Mga ilang araw pagkatapos niya dumating sa Barcelona noong June 1882, gumawa siya ng sanaysay na El Amor Patrio (Love of Country), na naglalaman ng mga dahilan kung bakit niya lubos na minamahal ang kanyang lupaing pinanggalingan.
c.) Noli Me Tangere (Nobela) Meron itong animnapu’t tatlong kabanata nang limbagin nito sa Berlin noong 1887, bagaman ang unang balak ni Rizal ay buuin iyon ng animnapu’t apat. May isang kabanata na pinamagatang Si Elias at si Salome ay di sinama ni Rizal dahil sa kakapusan ng salapi na panglimbag. Lumilitaw na 64 ang kabanata ang buong nobela. d.)
El Filibusterismo (Nobela) Nilimbag sa Gand (Ghent), Belhika, noong 1891, ang El Filibusterismo ay isang maikling karugtong ng Noli, ang Fili ang binubuo ng tatlumpu’t siyam na kabanata. Ang El Filibusterismo o Ang Paghahari ng Kasakiman ang pangalawang nobelang isinulat ng pambansang bayani ng Pilipinas na si Jose Rizal, na kaniyang buong pusong inialay sa tatlong paring martir na lalong kilala sa bansag na Gomburza o Gomez, Burgos, at Zamora. Ito ang karugtong sa Noli Me Tangere at tulad sa Noli, nagdanas si Rizal ng hirap habang sinusulat ito at, tulad din nito, nakasulat ito sa Kastila. Sinimulan niya ang akda noong Oktubre ng 1887 habang nagpapraktis ng medisina sa Calamba. e.) Ultimo Adios” o “Huling Paalam” Salin ito ng huling sinulat ni Rizal nguni’t walang pamagat. Sinulat niya ito sa Fort Santiago, isinilid sa kusinilyang dealkohol, at ibinigay sa kapatid na si Trinidad nang huling dumalaw sa kaniya bago siya (Rizal) barilin. Ang tulang kilala ngayon sa pamagat na “Ultimo Adios” o “Huling Paalam” ang likhang-guro o obra maestra ni Rizal. Ang orihinal sa kastila ay isinalin na sa mga pangunahing wika sa daigdif, tulad ng Ingles, Prances, Aleman, Italyano, Nippongo, Malyo, at marami pang iba,
gayon din sa iba’t ibang wikain sa Pilipinas, tulad ng Tagalog , Ilokano, kapampangan, Pangasinan, Bikol, Sugbuhanion, Hiligaynon, at iba pa. Ibang Mga Sinulat ni Rizal: Mga Tula: Sa Kaarawan ni Ina Sa Sanggol ni Jesus Isang alaala sa aking bayan Ang Tanglaw na Bayan Sa Kabataang Pilipino
Sanaysay: Ang Katamaran ng Pilipino Ang Pilipinas sa Loob ng Sandaang Taon Luha at Halakhak
