Finnish Lessons 2.0: ปฏ รรปการศ ป การศกษาให กษาใหส�ส�าเร าเรจ บทเรยนแนวใหม ยนแนวใหมจากฟ จากฟนแลนด นแลนด • • วชยา ชยา ปดชาม ดชามก แปล จากเร อง อง F i n n i s h L e s s o n s 2 . 0 : W h a t C a n t h e W o r l d L e a r n from Educational Change in Finland?
โดย Pasi Sahlberg พมพ มพครั ค รังแรก: งแรก: ส�านั านักพ กพมพ มพ openworlds, openworlds, ธั นวาคม 2559 พมพ มพครั ค รังสอง: งสอง: ส�านั านักพ กพมพ มพ openwor lds, มนาคม นาคม 2560 ราคา 395 บาท คณะบรรณาธการอ� การอ�านวยการ านวยการ
ภญโญ ญโญ ไตรสรรยธรรมา ย ธรรมา สฤณ อาชวานั อาชวานันทก นทกล แอลสทธ ทธ เวอร เวอรการา การา กรมัยพล ยพล สรรมงคลร ม งคลรจจกก ล พลอยแสง เอกญาต วรพจน วงศ วงศกกจร จ ร งเร งเรอง อง ปกปอง อง จันว นวทย ทย กฤดกร กร เผดมเก มเก อก อกลพงศ ลพงศ บรรณาธการบร การบรหาร หาร
วรพจน วงศ วงศกกจร จร งเร งเรอง อง บรรณาธการส� การส�านั านักพ กพมพ มพ
บญชั ญชัย แซเงเ งยว ยว ณัฏฐพรรณ ฏฐพรรณ เรองศ องศรรนน สรณ ส รณ กัญญ ญญชลา ชลา นาวานเคราะห เคราะห อภรดา รดา มเดช เดช ศลปกรรม ลปกรรม
พรชนตว ตว ว วศศษฐชั ษฐชัยชาญ ยชาญ กัญญ ญญชลา ชลา นาวานเคราะห เคราะห ผ จัจัดการส� ดการส�านั านักพ กพมพ มพ
ภาคย มห มหธธธรรมธร ธ รรมธร • บรรณาธการเล การเลม
กัญญ ญญชลา ชลา นาวานเคราะห เคราะห บรรณาธการต การตนฉบั นฉบับ
บญชั ญชัย แซเงเ งยว ยว ออกแบบปก
พรชนตว ตว ว วศศษฐชั ษ ฐชัยชาญ ยชาญ • จัดท� ดท�าโดย าโดย
บรษัษัท โอเพนเว นเวลด ลดส พับล บลชช ชช ง เฮาส จ� จ�ากั ากัด 33 อาคารเอ หองเลขท องเลขท 48 48 ซอยประดพัพัทธ ทธ 17 17 แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ งเทพฯ 10400 โทรศัพท พท 0 0 2618 4730 e m a i l :
[email protected] f a c e b o o k : www.facebook.com/openworlds t w i t t e r : www.twitter.com/openworlds_th w e b s i t e : www.openworlds.in.th จัดจ� ดจ�าหน าหนาย าย
บรษัษัท ซเอ เอดย ดยเคชั เคชั น จ�ากั ากัด (มหาชน) SE-EDUCATION PUBLIC COMPANY LIMITED เลขท 1858/87 1858 /87-90 90 อา อาคา คารท รทซซ ไอเอฟทาวเวอร ชันท นท 19 19 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพฯ งเทพฯ 10260 1026 0 โทรศัพท พท 0 2739 8222, 0 2739 8000 โทรสาร 0 2 7 3 9 8 3 5 6 - 9 w e b s i t e : http://www.se-ed.com/
ส�าหรั าหรับสถาบั บสถาบันการศ นการศกษา กษา องคกร กร หรอบ อบคคล คคล ท ตตองการสั อ งการสั งซ ง ซอหนั อหนังส งสอ จ�านวนมากในราคาลดพ านวนมากในราคาลดพเศษ เศษ โปรดตดต ดตอ ส�านั านักพ กพมพ มพ โอเพนเว นเวลด ลดส หมายเลขโทรศัพท พท 0 0 2618 4730 และ 09 7174 9124 หรอ Email: openworlds thailand@gm ail.com
ขอม อมลทางบรรณาน ลทางบรรณานกรมของส� กรมของส�านั านักหอสม กหอสมดแห ดแหงชาต งชาต ซอหลเบ ลเบรรก, ก, ปาส. Finnish Lessons 2.0: ปฏ รรปการศ ป การศกษาให กษาใหส�ส�าเร าเรจ บทเรยนแนวใหม ยนแนวใหมจากฟ จากฟนแลนด นแลนด.-.-กรงเทพฯ: งเทพฯ: โอเพนเว นเวลด ลดส พับล บลชช ชช ง เฮาส, 2559. 416 หนา.า. 1. การปฏรรปการศ ป การศกษา. กษา. I. วชยา ชยา ปดชาม ดชามก, ก, ผ แปล. แปล. II. ช อเร อเร อง. อง. 379.593 ISBN 978-616-7885-44-5 978-616-7885-44-5 • Copyright © 2015 by Teachers College, Columbia University First published by Teachers College Press, Teacher College Columbia University, New York, New York, USA. This edition published by arrangement with Openworlds Publishing House through Tuttle-Mori Agency Co., Ltd. Thai language translation copyright © 2016 by Openworlds Publishing House All rights reserved. •
สารบัญ
ค�น นยม ยม :: 8 ดร. อนชาต ชาต พวงส� พวงส�าล าล ค�น นยมฉบั ยมฉบับพ บพมพ มพปรั ปรับปร บปรง: ง: ในอกจั กจักรวลค กรวลค ขนน ขนน :: 18 ไดแอน ราวตซ ตซ ค�น นยมฉบั ยมฉบับพ บพมพ มพครั ครั งแรก: งแรก: ภรกจใหญ จใหญยัยังไม งไมลลลล วง ว ง :: 22 แอนด ฮาร ฮารกร กรฟส ฟส ค�น� น�ฉบั ฉบับพ บพมพ มพปรั ปรับปร บปรง :: 36 กตต ตตกรรมประกศ กรรมประกศ :: 42 บทน� เรท�ได ได! (แคเพ เพยงเร ยงเรยนร ยนร จกกั จกกันและกั นและกันให นใหมกข มกข น) น) :: 46 เปดรั ดรับประสบการณ บประสบการณใหม ใหม :: :: 50 ใหฟ ฟนแลนด น แลนดเป เปนแรงบั นแรงบันดาลใจของค นดาลใจของคณ :: 55 เรยนร ยนร จากผ จากผ อ อ น :: 62 เน อหาภายในเล อหาภายในเลม :: 69
1 ฝนอย นอยงฟ งฟนน นน ฝ ฝนท นท เป เปนจร นจรง: ง: โรงเรยนท ยนท ด ดเพ เ พ อเด อเดกท กทกคน กคน :: 76 ฟนแลนด นแลนดหลั หลังสงคราม งสงคราม :: 79 การศกษาขั กษาขั นพ นพ นฐานเพ นฐานเพ อท อทกคน กคน :: 84
ก�าเน าเนดโรงเร ดโรงเรยนพั ยนพันธ นธ ใหม ใหม :: :: 93 การขยายการศกษาระดั กษาระดับมั บมัธยมปลาย ธยมปลาย :: 101 เพ มจ� มจ�านวนผ านวนผ ศ ศกษาต กษาตอ :: 106 หน งเจเนอเรชั งเจเนอเรชั นของการเปล นของการเปล ยนแปลงระบบการศ ยนแปลงระบบการศกษา กษา :: 118 ระบบการศกษาของฟ กษาของฟนแลนด นแลนดในป ในป 2015 2015 :: 130
2 ฟนแลนด นแลนด ด ดนแดนแห นแดนแหงควมย งควมยอนแย อนแยง: ง: นอยแต อยแตมก มก :: 138
จากนอกสายตามาส ศ ศนย นยกลางความสนใจ กลางความสนใจ :: 140 ระดับการศ บการศกษา กษา :: 146 ความเสมอภาคของผลการเรยนร ยนร :: :: 150 การเรยนร ยนร ของนั ของนักเร กเรยน ยน :: 162 ตนท นทนในการจั นในการจัดการศ ดการศกษา กษา :: 181 ความยอนแย อนแยงของการศ งของการศกษาแบบฟ กษาแบบฟนแลนด นแลนด :: :: 188 !
ขอได อไดเปร เปรยบของฟ ยบของฟนแลนด นแลนด: คร :: :: 210
วัฒนธรรมของงานสอนหนั ฒนธรรมของงานสอนหนังส งสอ :: 212 กวาจะได าจะไดเป เปนคร นคร :: :: 217 หลักส กสตรฝ ตรฝกหั กหัดคร ดครท ท ม ม การค ก ารคนคว นควาว าวจัจัยเป ยเปนฐาน นฐาน :: 226 ครค คอนั อนักว กวจัจัย :: 238 การพัฒนาทางว ฒนาทางวชาช ชาชพ :: 244 ครค คอผ อ ผ น� นา� :: 248 ผ น� น�าโรงเร าโรงเรยนเองก ยนเองกเป เปนคร นคร :: :: 255 ครด ด โรงเร โรงเรยนเด ยนเดน :: 258 ถาคร าครท ท ด ด ท ท สส ดของฟ ดของฟนแลนด นแลนดมาสอนในโรงเร มาสอนในโรงเรยนของค ยนของคณล ณละ? ะ? :: 266
#
วถ ถฟ ฟ นแลนด นแลนด: รัฐสวั ฐสวัสด สดกรท กรท ม มควมสมรถเช ค วมสมรถเชงแข งแขงขั งขัน :: 274 พลังโลกาภ งโลกาภวัวัตน ตน :: :: 277 ขบวนการปฏรรปการศ ปการศกษาระดั กษาระดับโลก บโลก :: 281 เศรษฐกจแห จแหงนวั งนวัตกรรม ตกรรม :: 301 สวัสด สดการ การ ความเทาเท าเทยม ยม และความสามารถเชงแข งแขงขั งขัน :: 312 นวัตกรรมการศ ตกรรมการศกษา กษา ตางชาต างชาตสร สราง าง ฟนแลนด นแลนดใช ใช :: :: 320 เม อความฝ อความฝนของฟ นของฟนแลนด นแลนดถ ถกท กทาทาย าทาย :: 329 $
อนคตยังสดใส? งสดใส? :: 334 ส�าเร าเรจได จไดเพราะไม เพราะไมตามใคร ตามใคร :: 337 การปฏรรปการศ ปการศกษาท กษาท สัสัมฤทธ มฤทธผล ผล :: 342 การถายโอนองค ายโอนองคความร ความร ด ดานการเปล านการเปล ยนแปลง ยนแปลง :: 354 อนาคตของการศกษาฟ กษาฟนแลนด นแลนด :: :: 364
ค�น นยมท ยมทยเล ยเลม :: 390 เซอรเคน เคน โรบนสั นสัน
องอ งอง :: 394 บรรณนกรม กรม :: 398 ประวัต ตผ ผ เข เ ขยน ยน :: 414 ประวัต ตผ ผ แปล แปล :: 415
ค�าน านยม ยม
คงไมมใครปฏเสธไดวาระบบการศกษาถอเปนเคร อ งมอ ส�า คัญ ในการพัฒนาคนและอนาคตของชาต นาคนและอนาคตขอ งชาต เพราะการศกษานั นเปนเคร เคร องมอ ท เขข าถงคนหม ค นหม มากไ า กไดดอย างคร าง ครอบ อบคล คลม ท ท สด อย อย างไร ง ไรกกตาม า ม ระบบก ระบ บการ าร ศกษาไทยในปจจบันไมอาจเปนความหวังในการพัฒนาคน หรอสราง ความเปล ยนแปลงให ยนแปลงใหแก แกสัสังคมได งคมไดมากนั มากนัก ทั งท งท มมการลงท การลงทนส นสง มทรั ทรัพยากร พยากร จ�านวนมาก และมผเก ก ยวของท งท ประสงค ระสง คดตอการศกษามากมาย ษาม ากมาย ระบบ การศกษากลั กษากลับด บดเหม เหมอนเป อนเปนส นส งท งท สร สรางความท างความทกข กข ใหแก แกททกฝ ก ฝายท ายท เก เก ยวข ยวของ อง เราอาจเคยไดยยนว น วาการปฏ าการปฏรรปประเทศต ป ประเทศตองเร องเร มต มตนจากการปฏ นจากการปฏรรปการศ ป การศกษา กษา ถาปฏ าปฏรรปการศ ปการศกษาได กษาไดกกจะปฏ จะปฏรรปประเทศได ปประเทศได อยางไรก างไรกตาม ตาม หลายคนมอง วาการปฏรปการศกษาเป กษาเปนเร เร องยาก และไมรร ววาการปฏ าการปฏรรปการศ ปการศกษานั กษานั น ควรจะเร ควรจะเร มต มตนอย นอยางไร างไร ท�าอย าอยางไร างไร และควรจะเปนการศ นการศกษาท กษาท น�นาไปส �าไปส อะไร อะไร การปฏรปการศ ปการศกษานั นมอปสรรคหลายด ป สรรคหลายดาน จนดเหมอนวาแทบจะเป าแทบจะเปน ไปไม ไดเอาเส เอาเสยเลย ยเลย ระบบการศกษาของฟนแลนดไดรัรบการยกย ับการยกยองวามคณภาพ ณภาพ และประสทธ ทธภาพมากท ภาพมากท สสดแห ดแหงหน งหน งในโลก งในโลก เหนได นไดอย อยางเป างเปนร นรปธรรมจาก ปธรรมจาก 8
Finnish Lessons 2.0
โครงก โคร งการป ารประเ ระเมมนผลนา ผ ลนานาช นาชาต าตข อง PISA PI SA หรอ การจั การ จัดอันดับของสภา ของ สภา เศรษฐกจโลก จโลก นอกจากอันดั นดับท บท สสงแล งแลว ฟนแลนด นแลนดยัยังม งมแนวทางการจั แนวทางการจัดการ ดการ ศกษาท กษาท นนาสนใจ า สนใจ เพราะวธธการเร ก ารเรยนแบบฟ ยนแบบฟนแลนด นแลนดจะไม จะไม ใหความส� ความส�าคั าคัญกั ญกับ การเรยนท นักเรยนไมมสวนรว ม (passive (pas sive learning lear ning)) การท�าการบ ก ารบาน การท�าขอสอบ และการประเมนผลดวยตัวเลข ซ ซ งดเหมอนจะเป นจะ เปนส ส งท ท ตรงกันข นขามกั ามกับว บวธธการจั การจัดการศ ดการศกษาของไทยอย กษาของไทยอยางส างส นเช นเชง ความส�าเร าเรจเหล จเหลาน า น ไม ใชสส งท ง ท เก เกดข ด ขนโดยบั นโดยบังเอ งเอญ หากแตฟฟนแลนด น แลนด มผผ น�น าทางการศ า� ทางการศกษาท กษาท ได ก�กาหนดแนวค า� หนดแนวคด แนวทาง และแผนการด�าเน าเนนงาน นงาน ท ชัชัดเจนรั ดเจนรัดก ดกมมาเป มมาเปนเวลายาวนาน นเวลายาวนาน ประเทศแหงน ง นพร พรอมปรั อมปรับตั บตัวเพ วเพ อรั อรับม บมอ กับความท บความทาทายใหม าทายใหมๆ อย เสมอ เสมอ ลาส าสดฟ ดฟนแลนด นแลนดมมแผนจะลดการเร แ ผนจะลดการเรยนแบบ ยนแบบ รายวชา (subject-based) และหันมาใหความส�าคัญกับการเรยนแบบ สหวทยาการมากข ทยาการมากข น ในหนังส งสอเล อเลมน มน ดร. ดร. ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรรก ผ เช เช ยวชาญด ยวชาญดานการศ านการศกษา กษา และมประสบการณ ประสบการณตรงในการท� ตรงในการท�างานด างานดานการศ านการศกษาของฟ กษาของฟนแลนดได นแลนด ไดเล เลาให าให เราฟงถ งถงหั งหัวใจส� วใจส�าคั าคัญต ญตางๆ างๆ ในการปฏรรปการศ ปการศกษา กษา ซ ซ งส งสงผลให งผลใหฟฟนแลนด น แลนด พลกโฉมระบบการศ โฉมระบบการศกษาของประเทศไดภายในเวลาไม ภายในเวลาไมก สบป เร เร องราว ของประเทศเลกๆ กๆ แหงน งน ชชวยย ว ยยนยั นยันว นวาการปฏ าการปฏรรปการศ ปการศกษาไม กษาไม ใชเรเร องท องท นนา หมดหวัง และการปฏรรปการศ ปการศกษาโดยรั กษาโดยรัฐนั ฐนั นเป นเปนไปได นไปได ตั ตัวอย วอยางเช างเชน • ความเช ความเช อพ อพ นฐานของฟ นฐานของฟนแลนด นแลนดคคอเด อ เดกท กทกคนม กคนมความสามารถ ความสามารถ และ ควรไดรับการศกษาท ษาท มมาตรฐานเดยวกัน เทาเทยมกัน และไม แบงแยก ทกคนสามารถเรยนรไดหากไดรับการสนับสนนอยาง เหมาะสม แตในขณะเดยวกันกกใหความส� ความส�าคัญกั ญกับเด บเดกในฐานะ ปจเจกบ จเจกบคคลท คคลท มมความสนใจและความถนั ความสนใจและความถนัดท ดท หลากหลาย หลากหลาย • ใหความส�าคัญกั ญกับเปาหมายการศกษา ฟนแลนดไมสนใจวาเดก จะตองเร องเรยนว ยนวชาอะไรบ ชาอะไรบางเท างเทากั ากับสนใจว บสนใจวาการเร าการเรยนของเด ยนของเดกจะสร กจะสราง าง ใหเก เกดอะไร ดอะไร P a s i S a h l b e rg
9
• แนวคดในการจั ในกา รจัดการศกษา นโยบายการศ นโยบายก ารศกษา และการพั และกา รพัฒนา ทักษะอาช กษะอาชพคร พคร พัฒนาข ฒนาข นจากฐานข นจากฐานขอม อมลความร ลความร และการว และการวจัจัยอย ยอยาง าง เขมข มขน • ใหความส� ความส�าคั าคัญกั ญกับกระบวนการคั บกระบวนการคัดเล ดเลอกคร ฝกหั กหัดพั ดพัฒนาคร ฒนาคร และ สภาพการท�างานของคร างานของครอย อยางมาก างมาก เชน ครทท ฟฟ นแลนด น แลนดตตองจบว อ งจบวฒฒ ปรญญาโทและตองได องไดรัรับการฝกฝนทักษะในการจั กษะในการจัดกระบวนการ เรยนรอยางจรงจัง การใหครสามารถจัดตารางการท�างานของ ตนเองได และไม และไมมมระบบประเม ระบบประเมนค นคณภาพท ณภาพท ตายตั ตายตัวจากส วจากสวนกลาง วนกลาง • นโยบายการศกษาออกแบบโดยเก กษาออกแบบโดยเก ยวพั ยวพันอย นอยางย างย งกั งกับนโยบายการ บนโยบายการ พัฒนาประเทศ และเปนสวนหน นหน งของย ของ ยทธศาสตร ธศาส ตรในการพัฒนา ประเทศ จะเหนไดวา สาระส�าคัญของการปฏรปการศกษาฟ ษาฟ นแลนดน ั น คงไม ใชเพ เพยงแค ยงแคความส� ความส�าเร าเรจในเช จในเชงปร งปรมาณ มาณ หากแตเป เปนว นวธธการท การท ฟฟนแลนด น แลนด ใช ในการปฏ ในการปฏรรปการศ ป การศกษา กษา ท เป เปนการพั นการพัฒนามน ฒนามนษย ษยอย อยางรอบด างรอบดาน าน ใหคคณค ณ คา กับการเช การเช อใจกัน การพัฒนาคณภาพแล ภ าพและศั ะศักยภาพท แทจรงของมน ของ มนษย การเรยนร ยนร อย อยางม างมคคณภาพและมความหมาย ความหมาย มากกวาการให าการใหความส� ความส�าคั าคัญ กับปรมาณการเรยนและตัวเลขคะแนนสอบ เหลาน ชว ยยน ยันวาการ ก าร ศกษาเพ อควา ค วามเป มเปนมน ม นษยย ท ส มบ ม บรณ ณ และกา ละ การให รใหคากับการเ กา รเตตบโตขอ โ ตของง ศักยภาพความเปนมนษย ษยนัน ัน เปนแนวทางการจัดการศ ดการศกษาท ษาท ท�าไดจร จรง และมประสทธภาพ ซ ซ งดเหมอ นจะเป นจะเ ปนกับดักส�าคัญท ญท วงการการ งกา รการศศกษา ไทยยังไม งไมสามารถก สามารถกาวพ าวพนได นได แนนอนวาดวยบรบทท ทท แตกตางกัน การน�าวธปฏรปการศกษา ของฟนแลนดมาลอกเลยนแบบเพ อ จัดการ ก ารกักับปป ญ หาทา หา ทางก งการ ารศศก ษา ไทยคงเป ไทยคง เปนส ส งท ท เปนไปไม ไปไม ได แตการเร ารเ รยนรแนวทางของฟ นวทางของ ฟนแลนด แลนด นาจะ สะทอนใหเราเห เราเหนวา ทศทางของระบบการศกษาของไทยเข กษาของไทยเขารปเข ปเขารอย ารอย หรอสามารถรั อสามารถรับม บมอกับความท บความทาทายต างๆ างๆ ในศตวรรษท ในศตวรรษท 21 21 ไดมากน มากนอย อย 10
Finnish Lessons 2.0
แคไหน มอะไรอกบางท งท เรายังตองปรับเปล บเปล ยนปรับปรง อันจะท�าใหเรา เรา หันกลับมาตั งค� งค�าถามว าถามวา ทาท าทตอการบรหารการศกษาแบบไหนท กษาแบบไหนท จะช จะชวย ใหการปฏรปการเรยนรในไทยเปนไปไดจรง ซ ซ งแนนอนว อนว าคงไมใชทา ท ดังท งท เป เปนอย นอย อย อยางในป างในปจจ จจบับัน อนชาต ชาต พวงส� พวงส�าล าล โครงการผ น�น�าแห าแหงอนาคต งอนาคต คณะวทยาการเร ทยาการเรยนร ยนร และศ และศกษาศาสตร กษาศาสตร มหาวทยาลั ทยาลัยธรรมศาสตร ยธรรมศาสตร —
Pa P a s i S a h l b e rg
11
Finnish
Lessons 2.0 Wh W h a t C a n t h e Wo Wo r l d L e a r n f r o m Educational Change in Finland?
.
by
Pasi Sahlberg
ปฏรรปการศ ปการศกษาให กษาใหส สาเร า เรจ บทเรยนแนวใหม ยนแนวใหมจากฟ จากฟนแลนด นแลนด
แปลโดย
วชยา ชยา ปดชาม ดชามก
แด เอนาร เอนาร ฟร ฟรธธออฟ ออฟ ซอหลเบ ลเบรรก (1895-1977)
ฉันร นร สสกได ก ไดถถงอากาศท งอากาศท เปล เปล ยนแปร ยนแปร อบอวลทั อบอวลทั วท วทกแห กแหงท งท ตาแล ตาแล คณร ณร สสกถ ก ถงลมระลอกใหม งลมระลอกใหมทท พัพัดอย ดอย ไหม? จรงหร งหรอท อท คคณจ� ณจ�าส าสรเส รเสยงนั ยงนั น เสยงเช ยงเชนนั นนั น ไม ได? และโลกเองกเคล เคล อนคล อนคลอยม อยมรอใคร รอใคร โลกหมนอย นอยางเน างเนบช บชา,า, เปล ยนแปลงอย ยนแปลงอยางค างคอยเป อยเปนค นคอยไป อยไป นล ยัง,ง, เพลง “Rumblin’”
ค�าน านยมฉบั ยมฉบับพ บพมพ มพปรั ปรับปร บปรง ในอกจั กจักรวาลค กรวาลค ขนาน ขนาน
หนังส งสอ Finnish Lessons ของ ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรรก ตพพมพ ม พ ในจังหวะท งหวะทเรา เรา ก�าลั าลังต งตองการหนั องการหนังส งสอท อท มมเน เน อหาแบบน อหาแบบน เส เสยย ยย งกว งกวาช าชวงไหนๆ วงไหนๆ ตอนหนังส งสอ ออกวางแผง ส งท งท เรเรยกกั ยกกันว นวาขบวนการ าขบวนการ “ปฏรรป” ป ” การศกษาก� กษาก�าลั าลังแผ งแผออทธ ท ธพล พล ในสหรัฐอเมร ฐอเมรกาและพ กาและพ นท นท ออ นๆ น ๆ ทั ทั วโลก วโลก และเร และเร มแข มแขงแกร งแกรงข ง ขนเร นเร อยๆ อยๆ ประธานาธบดบารั บารัก โอบามา และรัฐมนตร ฐมนตรวาการกระทรวง ศกษาธ กษาธการ การ อารนน ดั ดันแคน นแคน (Arne Duncan) สนับสน บสนน “การปฏรรป” ป” อยาง าง แขงขัน โครงการของพวกเขาท โครงการของพวกเขาท ช อวว าเร เ รง เคร เคร องเข ง เขาเส เ สนชัย (Race (Ra ce to the Top) เปดตั ดตัวในป วในป 2009 2009 และไดบรรจ บรรจสสวนผสมส� ว นผสมส�าคั าคัญของกระบวนทั ญของกระบวนทัศน ศน การปฏรปไวท ังหมด ไมวาจะเปนการสอบ การ สอบ การก�าหนดมาตรฐานความ หนดมาต รฐานความ รับผ บผดชอบ ดชอบ และการเลอกโรงเร อกโรงเรยน ยน นักการศ กการศกษาต กษาตางประหลาดใจ างประหลาดใจ เพราะ เช เช อวาประธาน ปร ะธานาธ าธบดโอบามาจ อบ ามาจะล ะลมเลกกฎหมายไ กฎห มายไมมทอดท อด ท งเดกคนใดไ ค นใดไวว ขางหลั างหลัง (No Child Left Behind - NCLB) ซ ซ งเก งเกดในสมั ดในสมัยประธานาธ ยประธานาธบด บด จอรจ ดับเบ บเบลย ลย. บช และเปนท นท เกล เกลยดชั ยดชังในวงกว งในวงกวาง าง แตกลายเป กลายเปนว นวาโครงการ าโครงการ ของโอบามากลับสร บสรางข างข นจากฐานอั นจากฐานอันสั นสั นคลอนของ นคลอนของ NCLB แทนท แทนท จะโยน จะโยน การสอบเดมพันสงท งไปเสย โครงการเร โครงก ารเรง เคร เคร องเขาเสนชัยกลั ยกลับไปเพ ม ความส�าคั าคัญของการสอบให ญของการสอบใหมากข มากข นเข นเขาไปอ าไปอก ขณะน ไม ไมเพ เพยงแต ยงแตนันักเร กเรยน ยน และโรงเรยนต ยนตองเป องเปนผ ผ รัรบผ ับผดชอบผลการสอบของนักเรยนเท ยนเทานั น ตัวคร วคร ผ สอนจะได สอนจะไดรัรับโบนั บโบนัสหร สหรอถ อถกไล กไลออก ออก ก ขขนอย นอย กักับคะแนนสอบด บคะแนนสอบดวยเช วยเชนกั นกัน 18
Finnish Lessons 2.0
ขบวนการปฏรรปเร ป เรงเคร งเคร องเร องเรวข ว ขนในป นในป 2010 2010 นตยสาร ตยสาร "#$%$##& ฉบับท ท ออกในฤด อกใ นฤดใ บไม บไมผลของปน ั นตพมพ พ เร องน บนปก นป ก พรอมประกา มปร ะกาศศ กราวว าววา “เราตองไล องไลคร ครแย แยๆ ออกใหหมด” หมด” ราวกับว บวาตอนน าตอนน โรงเรยนถ ยนถกคร กคร “แยๆ” ย� าย ไปหม ไป หมดแ ดแลลว เม เม อ ถงฤด ฤ ดใบไม บ ไมรวง ภา ภาพย พยนต นตรรสารค า รคดดเ ร อง '()*)+, -./ 0123#/4(+5 กออกฉายพร ออกฉายพรอมการประโคมข อมการประโคมขาวประชาสั าวประชาสัมพั มพันธ นธ สาระหลักของภาพยนตร กของภาพยนตรเร เร องน องน คคอโรงเร อ โรงเรยนรั ยนรัฐบาลของพวกเราก� ฐบาลของพวกเราก�าลั าลังตกต� งตกต� า ลงเร อยๆ อยๆ และความหวังเพ งเพยงอย ยงอยางเด างเดยวส� ยวส�าหรั าหรับเด บเดกๆ กๆ ท ตตดอย ด อย ในโรงเรยน ยน รัฐท ท “ก�าลังตกต� ตกต� าลง” คอการหน การห นไปศกษาในโรงเร ษาใ นโรงเรยนทางเล น ทางเลอกในก� ก ในก�ากับ ของรัฐ (charter school) ท ท มเอกชน อ กชนเป เปน ผบรหารจั าร จัดการ มเชลล ช ลล รห (Michelle Rhee) ซ ซ งด� งด�ารงต� ารงต�าแหน าแหนงศ งศกษาธ กษาธการเขตปกครองพ การเขตปกครองพเศษโคลั เศษโคลัมเบ มเบย <หรอเม อเมองวอช องวอชงตั งตัน ด.ซ .ซ.> .> ในขณะนั น กลายมาเปนบ นบคคลท คคลท สส อให อ ใหความ ความ สนใจ เน องจากเธอพ องจากเธอพดข ดขมข มข โรงเรยนและแสดงความร ยนและแสดงความร นรมย นรมยเม เม อไล อไลคร ครหร หรอ คร ใหญออกจากงาน ออกจากงาน มลนธท ม ั ัง คั ง ท ส ดของ ดข องอเ อเมร มร กาบา กา บางแ งแหห ง เ ช น มล นธบ ลและ ลแ ละ เมลนดา นดา เกตส มลน ลนธธออ ไลและอ ดดธ บรอด มลน ลนธธครอบครั ครอบครัววอลตั ววอลตัน และ อกหลายมลนธ เทเงนจ�านวนหลายลานดอลลารสหรัฐเขาสขบวนการ ปฏรรปน ป น และสนับสน บสนนการสอบเด นการสอบเดมพั มพันส นสง โครงการสอนเพ โครงการสอนเพ ออเมร ออเมรกา กา โรงเรยน ยน ทางเลอกในก� อกในก�ากับของรั บของรัฐ หรอแมแต แตการใช การใชคปองในโรงเรยนสอนศาสนา (กรณของม ของมลน ลนธธวอลตั วอลตัน) น) หลายรัฐ ซ งรวมถ งรวมถงว งวสคอนซ สคอนซน มชชแกน แกน และอนด นดแอนา แอนา ยกเลก สทธ ทธการเจรจาต การเจรจาตอรองร อรองรวม วม
าง> สหภาพครหลายแห หลายแหง กลายเปนแพะรั นแพะรับบาป บบาป พวกเขาถกกล กกลาวหาว าวหาวาเป าเปนสาเหต นสาเหตของคะแนนสอบ ของคะแนนสอบ ท ต�ต �าและเป าและเปนตั นตัวการให วการใหตตนท นทนด นดานการศ านการศกษาพ กษาพ งกระฉ งกระฉด เน องมาจากระบบ องมาจากระบบ ประกันส นสขภาพและเง ขภาพและเงนบ� นบ�านาญคร านาญคร ผลการส� ผลการส�ารวจแสดงให ารวจแสดงใหเห เหนว นวาบรรดาคร าบรรดาคร ตางเส างเสยขวั ยขวัญก� ญก�าลั าลังใจ งใจ ซ งก งก ไมนนาแปลกใจอะไร าแปลกใจอะไร เพราะทั งตั งตัวคร วครและว และวชาช ชาชพ ของพวกเขาตางถ างถกโจมต กโจมต !" ! " # $ & " ' ( ) * +,
19
ดังนั น เม เม อหนังสอ Finnish Lessons ของ ปาส ซอหลเบรก ตพมพออกมา มันไดใหม ตตใหมในการอภปรายเร รายเร องการศกษา ประเทศ ฟนแลนด นแลนด ไดคะแนนส คะแนนสงในการประเม งในการประเมนผลนั นผลนักเร กเรยนในระดั ยนในระดับนานาชาต บนานาชาต โดยท โดยท ไม เคยท� เคย ท�าอะไร อ ะไรเหม เหมอ นท นท นักปฏรป ของอเม ของ อเมรรกาเร าเ รยกร ก รองเลย งเ ลย ฟน แลนด แล นด มระบบโรงเรยนรัฐท ท เขข มแข ง พวกเ พว กเขา ขาไม ไมมท ั ง โรงเ โร งเรรยนทา น ทางเงเลลอกหร ก หรอ ระบบคปอง ประเทศน ก�กาหนดมาตรฐานส� �าหนดมาตรฐานส�าหรั าหรับผทท ตตองการเขาส าส วชาชพ สอนหนังสอไวสงมาก พวกเขาไมมโครงการช ครงการช อ “สอนเพ “สอ นเพ อฟฟ นแลน แ ลนดด” ซ งปลอยให อยใหผผ จบการศ จบการศกษาระดั กษาระดับปร บปรญญาตร ญญาตรท ไรประสบการณ ประสบการณเขามาสอน ามาสอน ในโรงเ ในโ รงเรรยน ซอห ซอห ลเบรกไดอธบายถ าย ถงหลักสตรฝ ร ฝกหัดครท ใชเวลา 5 ป ซ งคร งครททกคนต ก คนตองส� องส�าเร าเรจการศ จการศกษาก กษากอนจ อนจงจะสอนในโรงเร งจะสอนในโรงเรยนได ยนได ในฟนแลนด นแลนด คร ครและคร และคร ใหญ ใหญสัสังกั งกัดสหภาพเด ดสหภาพเดยวกั ยวกัน พวกเขาไมเพ เพยง ยง เจรจาตอรองเร รองเร องค ง คาจจ างและสภ งแล ะสภาพแ าพแวดล วดลอมในการท� มในก ารท�า งานเท งาน เทา นั น แต พวกเขายังยนหยั นหยัดเร ดเรยกรองในนามของเด องในนามของเดกๆ และโรงเรยนดวย วย ถงแม ประเทศแหงน ง นจะม จะมหลั หลักส กสตรแห ตรแหงชาต งชาต แตคร ครกกยัย ังได งไดรัรับอ บอสระอย สระอยางมากในการ างมากในการ ปรับหลักสตรใหสอดคลองกับความตองการและจดแขงของพวกเขาเอง ส งท ดดท ส ดคอฟนแลนดไมกาหนดให า� หนดใหนกเร กั เรยนตองสอบขอสอบมาตรฐาน อสอบมาตรฐา น จนกวาจะจบชั าจะจบชั นมั นมัธยมปลาย ธยมปลาย กเหม เหมอนดั อนดังท งท ซอห ซอหลเบ ลเบรรกเข ก เขยนไว ยนไว โรงเร โรงเรยน ยน คอเขตปลอดการสอบมาตรฐาน อเขตปลอดการสอบมาตรฐาน เร องหน องหน งท งท นันักการศ กการศกษาของอเมร กษาของอเมรกาหลายท กาหลายทานช านช นชอบอย นชอบอยางมาก างมาก เก ยวกั ยวกับ Finnish Lessons คอการท อการท หนั หนังส งสอเล อเลมน ม นฉายภาพให ฉายภาพใหพวกเขาได พวกเขาไดเห เหน โลกอกใบหน กใบหน ง ซ งให งใหความเคารพนั ความเคารพนักการศ กการศกษาและช กษาและชวยให วยใหพวกเขาท� พวกเขาท�างาน างาน ของตนไดเตมศักยภาพ โลกแหงนั นตระหนักวาสังคมม งคมมหนาท ท ตองสร องสราง หลักประกันดานสขภาพและสวัสดภาพใหเดกทกคน ซอหลเบรกรด วาเร เร องราวของฟ งราว ของฟนแลนด แลนด ตางจากส งจากส งท ท ก�าลังเกดข นในสหรัฐอเมรกาและ า และ ประเทศอ ประเทศอ นๆ นๆ เหมอนหนั อนหนังคนละม งคนละมวน วน เขาเรยกขบวนการท ยกขบวนการท สสงเสร ง เสรมให มใหมมการ ก าร สอบและการเลอกโรงเร อกโรงเรยนว ยนวา GERM หรอขบวนการปฏ อขบวนการปฏรรปการศ ป การศกษาระดั กษาระดับ โลก (Global Educational Reform Movement) 20
Finnish Lessons 2.0
ใชเลย เลย ในความเปนจรง สหรัฐอเมรกา กา สหราชอาณาจักร กร และ อกหลายประเทศต กหลายประเทศตดเช ดเช อ GERM เขาให าใหแล แลว หนังส งสอ Finnish Lessons 2.0 คอยาฆาเช อ มันชวยเตอนสตเราว ราว า ไมวาชาต ชา ตใดกสามารถสร ามาร ถสรางระบบ โรงเรย นท นท นาช ช นชมได ชมได หากชาต หากชา ต นันใสใจกับความต ความ ตองการของนั งการขอ งนักเรยน คัดเล ดเลอกและเตร อกและเตรยมความพร ยมความพรอมนั อมนักการศ กการศกษาเป กษาเปนอย นอยางด างด และสร และสรางช างชมชน มชน ทางการศกษาท กษาท ไม เพ เพยงแค ยงแคดดงด ง ดดใจจากส ดใจจากส งท งท เห เหนภายนอก นภายนอก หากแตยัยังเอ งเอ อ ใหเก เกดความส ดความสขใจในการสอนและการเร ขใจในการสอนและการเรยนร ยนร ไดแอน ราวตช ตช
—
Pa P a s i S a h l b e rg
21
ค�าน านยมฉบั ยมฉบับพ บพมพ มพครั ครั งแรก งแรก ภารกจใหญ จใหญยั ยังไม งไมล ลล ลวง ว ง
การปลอยดาวเท อยดาวเทยมสป ยมสปตน ตนกของรั กของรัสเซ สเซยในทศวรรษ ยในทศวรรษ 1960 สรางแรง างแรง ขับเคล เคล อนมห น มหาศ าศาล าลให ใหเกดการ ก ารพัพัฒนานวั นา นวัตกรร ก รรมด มดานวท ยาศา ยา ศาสต สตรรและ ละ คณตศาสตร ตศาสตร ในโรงเรยนของสหรั ยนของสหรัฐอเมร ฐอเมรกา กา ในทศวรรษ 1980 และ 1990 ปรากฏการณจากด จากดนแดนอาท นแดนอาทตย ตยออทัท ัยและเหล ยและเหลาเส าเสอเศรษฐก อเศรษฐกจแห จแหงภ งภมมภาค ภาค เอเชยท ยท เรเร มฉายแสง มฉายแสง ณ รมขอบฟ มขอบฟา กระต กระต นให นใหเก เกดการเร ดการเรยกร ยกรองให องใหสหรั สหรัฐฯ ฐฯ เลยนแบบวธการจัดการศกษาของญ ษาของญ ปน อันได ได แก มอบหมา มอบ หมายง ยงานใ านใหห นักเร กเรยนอยางเขมงวด มงวด ขยายขอบเขตผลกระทบของการสอบมาตรฐาน และเพ และเพ มจ� มจ�านวนชั านวนชั วโมงการเร วโมงการเรยนการสอนของแต ยนการสอนของแตละป ละปการศ การศกษา กษา สวนในช วนในชวง วง 10 ปหลังน เศรษฐ เศ รษฐกกจท ท เจร จ รญงอก ง อกงา งามใน มในออนเด เ ดยและจ แ ละจ นได นไ ดเร งให งใ หคณะ กรรมการและโครงการรเรเร มต มตางๆ างๆ ของสหรัฐอเมร ฐอเมรกาหั กาหันมาส นมาสงเสร งเสรมการสอน มการสอน ทักษะแหงศตวรรษท ศตวรรษท 21 สนับสนนการใช กา รใชขอก� อก�าหนดหลั ห นดหลักสตรท ร ท รัดกม กวาเด าเดม และก�าหนดมาตรฐานร าหนดมาตรฐานรวมระดั วมระดับชาต บชาต แต ในขณะเด ในขณะเดยวกั ยวกันก นกจัจัดสอบ ดสอบ บอยข อยข น กระตนให นใหครและโรงเร และโรงเรยนแขงขันมากกวาเดม และเรยกรองให ทกคนตองท� องท�างานหนัก ขน ถงกระนั งกระนั น ในชวง วง 25 ปมาน มาน เรากลับพบวา มาตรฐานและผลงานของคร มาตรฐานและผล งานของครและโรงเรยนอเมรกันกลั กลับตกต� ตกต � า ลงอย ลง อยาง ตอเน อเน องเม องเม อเท อเทยบกั ยบกับเกณฑ บเกณฑมาตรฐานนานาชาต มาตรฐานนานาชาต แตถถงผลลั งผลลัพธ พธจะออกมา จะออกมา เปนเชนนั น ตลอดระ ตลอ ดระยะเ ยะเวลา วลากว กวา 2 ทศวรรษ ทศว รรษทท ผา นมาของ นมา ของการ การปฏ ปฏรป การศกษา สหรัฐอเมรกากเหมอนกับชาตแองโกล-อเมรกันอ นๆ ท เปน 22
Finnish Lessons 2.0
ตัวอย วอยางอั างอันสมบ นสมบรณ รณแบบท แบบท สสดของความบ ด ของความบาตามท าตามท ไอน สไตน สไตน ไดเคยน เคยนยามไว ยามไว นั นั นค นคอ การท ซซท�ท าท า� ทกอย กอยางเหม างเหมอนเด อนเดมแต มแตกลั กลับคาดหวั บคาดหวังถ งถงผลลั งผลลัพธ พธทท แตกต แ ตกตาง าง ยทธศาสตร ทธศาสตรการปฏ การปฏรรปท ปท ลลมเหลวไม ม เหลวไมเป เปนท นทามาแล ามาแลวในชาต วในชาตแองโกล-แซกซั แองโกล-แซกซัน หลายแหงตลอดระยะเวลา งตลอดระยะเวลา 2 ทศวรรษท ทศวรรษท ผผานมา า นมา ก�าลั าลังถ งถกน� กน�าเสนอในห าเสนอในหบห บหอ ใหมและน�ามาบั ามาบังคับใช บใชออกครั งดวยพลังและเจตจ� งและเจตจ�านงอันแรงกล นงอั นแรงกลากวาเดม ยทธศาสตร ทธศาสตรทท วว าน า น ไดแก แก การบั การบังคั งคับ การกดดัน การประจาน การแทรกแซง จากเบ องบน องบน ตลาด การแขงขั งขัน การก�าหนดมาตรฐาน าหนดมาตรฐาน การสอบ การเขาส าส อาชพสอนหนั พสอนหนังส งสอท อท งงายและเร า ยและเรวกว วกวาเด าเดม การสั การสั งป งปดโรงเร ดโรงเรยนท ยนท ลลมเหลว ม เหลว การ เลกจางคร างครและคร ใหญ และคร ใหญทท ท�ทางานไม �างานไมเก เกดประส ดประสทธ ทธผล ผล และการตั งต งตนใหมกักับ ครหน หน มสาวและโรงเร มสาวและโรงเรยนท ยนท เพ เพ งก งกอตั อ ตัง งดๆ ดๆ ตามกันไปเข นไปเขาเส าเสนชั นชัย
นักวจารณจ�านวนมากไมรรอท อท จะออ ะ ออกม กมาแ าแสด สดงทั งทัศนะ ไมเค ไมเ คล ฟลแลน (Michael Fullan) ท ท ป รก ษาด ษา ดา นการ นก ารเป เปลล ย นแปล นแ ปลงใ งในร นระดั ะดับ นานาชาต ท�านายวาย ายทธศาสตรเรเรงเคร เคร องเขาเส าเสนชั นชัยของประธานาธบด บด โอบามาจะ โอบา มาจะตตองลมเหลวอย เหลวอ ยางแน ง แนนอน อ น นโยบายน นโยบ ายน เกดจากควา จา กความตั มตั งใจจะ ใจจ ะ กอบก โรงเร ยนท ยนท มมผลงานแย ผ ลงานแยทท สส ด 5,000 แหงทั งทั วประเทศ วประเทศ ยกเลกข กขอจ� อจ�ากั ากัด ตางๆ างๆ เร เร องการก องการกอตั อ ตังโรงเร งโรงเรยนทางเล ยนทางเลอก อก และประเดมใช มใชมาตรการเช มาตรการเชนการ นการ จายค ายคาตอบแทนโดยอ าตอบแทนโดยองจากผลงานเพ งจากผลงานเพ อยกระดั อยกระดับค บคณภาพคร ณภาพคร (Fullan, (Fullan, 2010) ฟลแลนกล ลแลนกลาววาย ายทธศาสตร ทธศาสตรน แทบจะไม ได ทบจะไม ไดใสสใจการพัฒนาความสามารถ ฒนาความสามารถ ของผน�น�าโรงเรยนและคร ไมวาจะเปนการพัฒนาร ฒนารวมกันในหม นในหมบคลากร ค ลากร หรอการพัฒนาทั ฒนาทั งระบบ งระบบ แผนน ยัยัง ตังอยบนทฤษฎ บ นทฤษฎท ลมเหลว มเหลว ซ ซ งบอกว งบอกวา เราสามารถเพ มค มคณภาพของคร ณภาพของคร ได โดยใช โดยใชระบบการให ระบบการใหรางวั รางวัลท ลท มมการแข ก ารแขงขั งขัน เปนตัวตัดส น ทฤษฎดังกล งกลาวมฐานรากจากโมเดลการบร ฐานรากจากโมเดลการบร หารจั หารจัดการท ดการท ม ชองโหว องโหว เน องจากให องจากใหบบคลากรจั ค ลากรจัดการเฉพาะหน ดการเฉพาะหนวยการท� วยการท�างานของตน างานของตน และ ตองรับผดชอบผลลัพธท เกด ขนเอง ซ�ายังตองแข องแขง ขันกับเพ บเพ อนรวมงาน มงา น Pa P a s i S a h l b e rg
23
ทั งหมดทั งมวลน กอใหเกดการแบงความรับผดชอบ การไมประสานกั ระ สานกับ หนวยอ น และก แล ะการ ารทท บค ลากร ลา กรไม ไมมส มรรถ มร รถนะ นะหร หรอ ส ส ง จง ใจมา ใจ มากพ กพอท อท จ ะ ชวยเหล วยเหลอซ อซ งกั งกันและกั นและกัน อดตผ ตผ ชชวยรั ว ยรัฐมนตร ฐมนตรววาการกระทรวงศ าการกระทรวงศกษาธ กษาธการ การ ไดแอน ราวตช ตช (Diane Ravitch) กกลาวประณาม “แผนการศกษาท ษาท เลวร ล วราย” ของ ขอ ง บารัก โอบามา เชนเด นเดยวกั ยวกัน เธอมองวาโครงการน าโครงการน กกอความเส อ ความเสยหายย ยหายย งกว งกวา กฎหมายไมทอดท งเด เ ดกคนใด ค นใดไว ไวเบ องหลั ง หลังท ท ออกม อ กมาก าก อนหน อนห นาน และถ ล ะถก เยยหยั ยหยันอย นอยางหนั างหนัก (Ravitch, 2010a) แผนการดังกล งกลาวสนั าวสนับสน บสนนโรงเร นโรงเรยน ยน ทางเลอกในก� อกในก�ากับของรั บของรัฐ แมจะม จะมหลั หลักฐานช กฐานช ชัดว ดวาโดยเฉล โดยเฉล ยแล ยแลวโรงเร วโรงเรยน ยน ประเภทน ไม ไดมมผลงานท ผ ลงานท คงเส คงเสนคงวาหร นคงวาหรอด อดกว กวาโรงเร าโรงเรยนรั ยนรัฐบาลท ฐบาลท มมอย อ ย แล แลว ในแต ในแต ละเขตการ ะเข ตการศศกษาแต ษาแ ตอยา งใด ส งท ท โรงเร รงเ รยนทางเล นทา งเลอกท� ก ท�ากเพยงแค ง แค “ชอนเอานั อนเอานักเร กเรยนท ยนท ดดทท สส ดในเขตช ด ในเขตชมชนยากไร มชนยากไร ไว” แลวปล วปลอยให อยใหเด เดกท กท เหล เหลอ ดนรนกั นรนกันไปตามยถากรรม นไปตามยถากรรม (Ravitch, 2010b) ในขณะเดยวกั ยวกัน การจาย าย คาตอบแทนโดยองจากผลงานกผกการใหรางวัลครเขากับการสอบท ออกแบบแยจนชวนตระหนก อกทั งยังนากังขาวา สมเหตสมผลหร ม ผลหรอ ไม และ “ท�าลายท าลายทมเว มเวรรก” ก” ในหม ในหม บบคลากรว ค ลากรวชาช ชาชพ ทั งๆ งๆ ท พวกเขาควร พวกเขาควร “ตอง อง แบงป งปนเร นเร องท องท แต แตละคนร ละคนร ” เธอสรปว ปวาการปฏ าการปฏรรปน ป น “ใจด� “ใจด�า จองจะลงโทษ องจะลงโทษ และ ไมแยแสต แยแสตอป อปญหาจร ญหาจรงๆ งๆ ท คร ครตตองเผช อ งเผชญ” ญ” หยง จาว (Yong Zhao) ผทรงค ทรงคณววฒระดั ระดับแนวหน บแนวหนาของ สหรัฐอเมรกาท เช ช ยวชา ว ชาญเร ญเร องกา ง การปฏ รปฏ รรปการ ก ารศศกษาใ ษ าในป นประเ ระเทศจ ทศจ นและ นแ ละ เอเชยตะวั ยตะวันออกเฉ นออกเฉยงใต ยงใต ชช ให เห เหนว นวา ประเทศจนซ นซ งเป งเปนค นค แข แขงทางเศรษฐก งทางเศรษฐกจ รายส�าคั าคัญของสหรั ญของสหรัฐอเมร ฐอเมรกานั กานั น ก�าลั าลังกระจายอ� งกระจายอ�านาจเร านาจเร องหลั องหลักส กสตรออกจาก ตรออกจาก สวนกลาง วนกลาง ใชรรปแบบการประเม ปแบบการประเมนผลนั นผลนักเร กเรยนท ยนท หลากหลาย หลากหลาย และสนับสน บสนน ใหทองถ งถ นมอ�านาจตั น าจตัดสนใจและ ใจ และสร สรางนวัตกรรม กร รม จาวสรปวว า ในขณะท ในขณ ะท ประเทศจนก� นก�าลั าลังกระจายอ� งกระจายอ�านาจและส านาจและสงคโปร งคโปรก�กาลั �าลังส งสงเสร งเสรมสภาพแวดล มสภาพแวดลอม อม แหงความคดสรางสรรคท สะทอนผานหลักการ “สอนนอย เรยนรมาก” (Teach Less, Learn More) การศกษาของสหรั กษาของสหรัฐฯ ฐฯ กลับดั บดันท นทรัรังท งท จะ จะ “ขยับ 24
Finnish Lessons 2.0
เขาหาลัทธอ�านาจนยม นอกจากนั นยังยอมใหรัฐบาลสั งการวานักเรยน ควรเรยนอะไร ยนอะไร เรยนอย ยนอยางไร างไร และโรงเรยนควรสอนอะไร ยนควรสอนอะไร และสอนอยางไร” างไร” (Zhao, 2009) วัฒนธรรมและสังคมแองโกล-อเมรกันท�าใหเกดความหมกมน เกนพอดกับส ส งท ท ใหญกวา ยากกว ยากก วา หนกวา เรวกวา และแข และแ ขงแรงกว แรง กวา ไมววาจะเป าจะเปนประเด นประเดนทางวั นทางวัฒนธรรม ฒนธรรม การเมอง อง หรอธ อธรก รกจ ไมเว เวนแม นแมแต แตการ การ ปฏรรปการศ ปการศกษา ดังนั งนั น เราจงเหนบรษัษัทท ทท ยอมแลกความปลอดภั ยของ ยของ ลกคากับมลคาผถอหนท ท เพ พ มสง ขนเปนเวลาสั เ วลาสั นๆ ธรกจท ท ท�าลายระบบ ลาย ระบบ นเวศเน วศเน องจากตองการเพ งการเพ มความสามารถในการท� ความสามารถใน การท�าก� าก�าไรดวยวธธท บาบ าบ น และส มเส มเส ยง ยง การลมสลายของภาคการคลั มสลายของภาคการคลังซ งซ งเก งเกดจากหน ดจากหน ทท ใช คคนไม นไมหมด หมด มลค ลคามหาศาล ามหาศาล ผ ผ เช เช ยวชาญด ยวชาญดานการกอบก านการกอบก ธธรก ร กจท จท รรอถอนแนวค อถอนแนวคดเด ดเดมตาม มตาม อ�าเภอใจแล าเภอใจแลวตั ว ตังเป งเปาการเต าการเตบโตท บโตท ไม สะท สะทอนภาพการณ อนภาพการณทท แท แ ทจร จรง และก�าหนด าหนด โควต โค วตาการ ก ารเล เล กจ กจ างบ ง บค ลากร ลา กรทท กท� าตาม าต ามอ�อ�า เภ เภอใ อใจพ จพอๆ อๆ กัน ทั ง หมดน หม ดน เปนผลมาจากความใจรอน ความอหังการ ความอวดด และความโลภ อันล นลวนแล วนแลวแต วแตเป เปนลั นลักษณะของธ กษณะของธรก รกจประเภทท จประเภทท เลวร เลวรายท ายท สสด ความลมเหลว มเหลว การไลบบคลากรออก คลากรออก การแขงขั งขัน และการปดโรงเร ดโรงเรยน ยน คอผลลั อผลลัพธ พธทท เก เกดข ด ขน ในภาคการศ ในภาคการศกษาอั กษาอันเท นเทยบเค ยบเคยงได ยงไดกักับการเปล บการเปล ยนแปลงท ยนแปลงท ไม ยั ย ังย งยนของภาค นของภาค ธรก รกจ ส งท งท พวกเขาน� พวกเขาน�าเสนอก าเสนอกคคอการปฏ อ การปฏรรปโรงเร ป โรงเรยนท ยนท สสดโต ด โตงเหม งเหมอนนั อนนักก กกฬา ฬา ท ใชสารสเตอรอยดหร สารสเตอรอยด หรอการปฏ อการปฏรรปท ปท ขนาดใหญ ขนาดใหญเก เกนควร นควร เตมไปด มไปดวยความ วยความ กระตอร อรอร อรน และถกเสร กเสรมสร มสรางให างใหมมความสามารถแบบปลอมๆ ความสามารถแบบปลอมๆ ขนมา นมา แมแตในแวดวงธรกจ เหลายทธศาสตรการกอบกธรกจและ การพัฒนาประเภทอลั ฒนาประเภทอลังการงานสรางเหลาน าน ก ไม อาจน�าไปส าไปส การปรับปรง คณภาพอยางยั งยั งยนได ได บรษัทอาจลมเพราะม เพ ราะมคนถอนห น ถอนหน สนทรัพยถก ขายทอดตลาด และลกจ กจางถ างถกไล กไลออกโดยนายจ ออกโดยนายจางไม างไมตตองรั องรับผ บผด ทั งหมดน งหมดน อาจสรางผลตอบแทนระยะสั นส�าหรั ห รับผถถอหนไดกจรง แตยท ธศาสตร ธศา สตร ประเภทน แทบจะไม ทบจะไ มชวยใหใครไปรอดในระย ครไปรอ ดในระยะยาวเล ะยาวเลยย และในท และในท ายท ายท สด บรษัทท ท ด�าเนนการกอบก การก อบกธรกจตามแนวทางน ตามแนวทา งน จ�านวนมากจะต นวนมาก จะตองสังเวย Pa P a s i S a h l b e rg
25
ชวตใหกับพฤตกรรมบมบามของผน�าพวกเขาเอง อันท จรง มันเฟรด เคตส เดอ เดอ ฟรส (Manfred Kets de Vries) ผ ผ เช เช ยวชาญด ยวชาญดานการจั านการจัดการ ดการ อธบายวาผเช ช ยวชาญด วชา ญดานการกอบก นการ กอบกธรกจจ�านวนมากก นวน มากกไ มตางอะไรกั งอ ะไรกับ คนท หลงตัวเองจนเข เอง จนเขาขายมอาการทาง ากา รทางจจต พวกต พวกต อตานสังคมท คมท ไมรจกั ผดชอบชั ดชอบชั วด วด และพวกเจ และพวกเจาก า กเจ เจาการท าการท ชอบควบค ชอบควบคมสั มสั งการคนอ งการคนอ น (Kets de Vries, 2006) หนทางท สามและหนทางท สามและหนทางท สส ในเบ องหน องหนา
ในประเทศแองโ ในประเทศแองโกล-อเม กล-อเมรรกักันอ นอ นๆ นๆ ขบวนการปฏรรปโรงเร ป โรงเรยนท ยนท โดน สารสเตอรอยดเล เลนงานหนั นงานหนักท กท สสดกลั ด กลับบรรเทาอาการลงได บบรรเทาอาการลงไดเพราะหั เพราะหันมาใช นมาใช ทางเลอกอ อกอ นท นท เบากว เบากวาและม าและม งเอาผ งเอาผดคนท� ดคนท�างานน างานนอยกว อยกวา แตส�สาหรั า� หรับอเมร บอเมรกา กา เปาหมายและจ าหมายและจดประสงค ดประสงคทางการเม ทางการเมองของการปรั องของการปรับปร บปรงการศ งการศกษาท กษาท ใช การ การ ทดสอบความร พพ นฐานในว น ฐานในวชาการอ ชาการอานเข านเขยน ยน คณตศาสตร ตศาสตร และว และวทยาศาสตร ทยาศาสตร เปนตัวขับเคล อนนั น ยังคงถกบังคั งคับใช อย อยางไมยดหยนและไมยอหยอน แต ในขณะน ในขณะน ววธธ การดั ก ารดังว งวาถ าถกท� กท�าให าใหดดทท เลาเบาบางลง เ ลาเบาบางลง ดวยวาทกรรมเร วยวาทกรรมเร องการ องการ ปรับปร บปรงค งคณภาพท ลดระดั ลดระดับความร บความรนแรง และดวยความช วยความชวยเหล วยเหลอในการ อในการ ท�างานท างานท มาในร มาในรปส ปส อการสอนท อการสอนท มมคค ณภาพมากกว ณ ภาพมากกวาเด าเดม ทรัพยากรท พยากรท เพ เพ มข ม ขน และการฝกอบรมท กอบรมท ดดกว ก วาเก าเกา ราว 10 ปทท แล แลวในประเทศอั วในประเทศอังกฤษและเม งกฤษและเม อไม อไมนานมาน นานมาน (และใน (และใน รปแบบท ปแบบท แตกต แตกตางออกไป) างออกไป) ในรัฐออนแทร ฐออนแทร โอ ประเท ประเทศแค ศแคนา นาดา ดา และใน และในประ ประเท เทศศ ออสเตรเลย มการผลักดันและสงเสรมโมเดลหน งข ง ขนมา โมเดลดังกล งกลาว าว อยก งกลางระหว กลางระหวางความมอสระทางว ระทา งวชาชพอยางเต ง เตมท แบบในทศวรรษ บบในทศวร รษ 1970 กับการปฏ บการปฏรรปท ปท ใชหลั หลักการสร กการสรางมาตรฐานซ างมาตรฐานซ งใจด� งใจด�า ตระหน ตระหน และใช และใช ตลาดเปนตั นตัวขั วขับเคล บเคล อนของประเทศอั อนของประเทศอังกฤษในทศวรรษ งกฤษในทศวรรษ 1990 และอกหลาย กหลาย แหงในเวลาต งในเวลาตอมา อมา โมเดลน เป เปนโมเดลท นโมเดลท พัพัฒนาไปได ฒนาไปได ไกลกวาสองขั าสองขั วข วขางต างตน “หนทางท “หนทางท สาม” สาม” (Third Way) ของการเปล ของการเปล ยนแปลงทางการศ ยนแปลงทางการศกษา กษา 26
Finnish Lessons 2.0
ท สะทอนใหเหนในโมเดลดั ในโม เดลดังกล กล าว น�าความพยา ควา มพยายามป ยามปฏฏรปแบบสด โตง ทั งสองแบบมาพล งสองแบบมาพลกแพลงถ กแพลงถงสองชั งสองชั น หนทางท สามม สามมลัลักษณะดั กษณะดังน งน • เนนวัตถ ตถประสงคเชงศลธรรม (moral purpose) purpos e) ของการศกษา อยางชั างชัดเจน ดเจน • ท มเทเสร มเทเสรมสร มสรางความสามารถ างความสามารถ (capacity) องคประกอบทั ประกอบทั งสองน งสองน นันับว บวาพอฟ าพอฟงข ง ขนและสร นและสรางแรงบั างแรงบันดาลใจในทางว นดาลใจในทางวชาช ชาชพ ไดมากกว มากกวาหลั าหลักการปฏ กการปฏรรปชน ป ชนดท ดท ไล ลลาและข า และขมข มข ให ววชาช ช าชพการสอนต พการสอนตองยอม องยอม จ�านน านน แต ในความเปนจร นจรง พวกมันก นกยัยังม งมปปญหาอย ญ หาอย มาก มาก ประการแรก ในทางปฏบัต ความกาวหนาในเร ในเร องวัตถ ตถประสงค เชงศลธรรมของการปฏรปแบบหนทางท แบบหนทางท ส ามนั าม นั น ถง แม แม จะน ะน า ช น ชม แตวัตถประสงคเชงศลธรรมท ธรรมท ตังไว ไ วกลับ เหมอนกันไปหมด ไมวาจะใน วัฒนธรรมไหน ฒนธรรมไหน ประเทศอะไร หรอบร อบรบทเช บทเชนไร นไร วัตถ ตถประสงค ประสงคดัดังกล งกลาวค าวคอ การ ยกมาตรฐานและลดชองวาง เพ เพ อชวยปรั ย ปรับปรงคะแนนผล คะแ นนผลสัสัมฤทธ ฤทธ ท ไดด จากการท� ากกา รท�าขข อสอบในรา สอบใ นรายว ยวชาการ า การออานเข น เขยนและ น และคณ คณตศาสต ศ าสตรร (ซ (ซ ง เช อมโยงกับเปาหมายเร หมายเร องผลสัมฤทธ ฤทธ ทท บังคั งคับใชเหม เหมอนกันทั วทั งระบบ) ไมววาจะเป า จะเปนท นท ออนแทร ออนแทร โอ ออสเตรเล ออสเตรเลย เบอรมมวดา ว ดา หรอเทศมณฑลเกรเทอร อเทศมณฑลเกรเทอร แมนเชสเตอร ในอังกฤษ งกฤษ และเปาหมายหร าหมายหรอจ อจดประสงค ดประสงคเช เชงศ งศลธรรมก ลธรรมกแทบ แทบ จะเปนพมพ มพเดยวกัน แมประเทศและวั ประเทศและวัฒนธรรมจะแตกต ฒนธรรมจะแตกตางกัน แตสไลด สไลด พาวเวอรพอยต พอยตของท ของทมท มท ปร ปรกษาในแต กษาในแตละท ละท กลั กลับด บดเหม เหมอนๆ อนๆ กัน ในหนทาง ท สามน สามน บคลากรไม คลากรไม ไดเป เปนผ นผ นนยามหร ย ามหรอพั อพัฒนาว ฒนาวสัสัยทั ยทัศน ศนหร หรอจ อจดประสงค ดประสงคเช เชง นเจ าของ วสัสัยทั ศลธรรมท ลธรรมท พวกเขาม พวกเขามรรวมกั ว มกันข น ขนมาเอง นมาเอง พวกเขาไม ได พวกเขาไม ได เปนเจ ยทัศน ศน พวกเขาแค เชา พวกมันมาจากคนอ นมาจากคนอ น ประการท ประการท สอง สอง ในขณะท ในขณะท หนทางท หนทางท สามม สามมความม ความม งมั งมั นอั นอันน นนาช าช นชม นชม ในการส ในการสรรางความสามารถ างความสามารถ แตมัมันก นกมัมักจะบ กจะบดเบ ดเบอนความหมายของ อนความหมายของ “บคลากร คลากร ผมความสามารถ” และเบ และเบ ยงเบนผ งเ บนผคนออกจาก นออก จากจจดประสงค ประ สงคอนประเสร นั ประ เสรฐ Pa P a s i S a h l b e rg
27
ซ งเป งเปนท นท มาของหนทางท มาของหนทางท สาม สาม ความคดเร ดเร องการสร องการสรางความสามารถปรากฏ างความสามารถปรากฏ ขนเป นเปนครั นครั งแรกในบร งแรกในบรบทของประเทศก� บทของประเทศก�าลั งพั งพัฒนา ฒนา การสรางความสามารถ างความสามารถ มความคลายคลงอยางมากกับมโนทัศนและยทธศาสตรการจัดองคกร ชมชน การสรางความสามารถคอการชวยใหชชมชนชวยเหลอตัวเองได วเองได มโนทัศนน เช อในสมรรถนะของมน ในสมรรถนะ ของมนษยและการเพ ละการเพ มศักยภาพให กยภาพใ หบบคลากร และเนนช นชวยเหล วยเหลอผ อผ คนให คนใหสามารถเต สามารถเตมเต มเตมเป มเปาหมายท าหมายท มมคค ณค ณ คาต าตอพวกเขา อพวกเขา เอง แตกลั กลับกลายเป บกลายเปนว นวา ในนโยบายตางๆ างๆ ของหนทางท สาม สาม การสรางความ างความ สามารถมักจะถกท�าใหกลายไปเปนอยางอ งอ น มันกลับกลายไปเป กลายไป เปนการ ก าร ฝกอบรมคนตามย กอบรมคนตามยทธศาสตร ทธศาสตรตตางๆ างๆ ท ถถกก�าหนดมาแลว เพ เพ อใหบบคลากร คลากร สามารถบรรลเป เปาหมายด าหมายดานมาตรฐานความรั านมาตรฐานความรับผ บผดชอบ ดชอบ (accountability) และจดประสงค ดประสงคทท คนอ ค นอ นน� นน�ามายั ามายัดเย ดเยยดให ยดให ในหนทางท ในหนทางท สาม สาม การสรางความสามารถเปนเร เร องการฝกอบรม เพ อให อใหสามารถด�าเน าเนนการตามนโยบายได นการตามนโยบายได หนทางท หนทางท สามตางจากหนทาง างจากหนทาง ท สส (Fourth (Fourth Way) ท ท เดนน เดนนส เชอรลลยย (Dennis (Dennis Shirley) กับผมน� บผมน�าเสนอร าเสนอรวม วม กันหลังจากได งจากไดรรวมงานกั วมงานกับเขตการปกครองท บเขตการปกครองท มผลงานด ผ ลงานดเล เลศอย ศอยางประเทศ างประเทศ ฟนแลนด นแลนดและรั และรัฐแอลเบอร ฐแอลเบอรตา ตา ประเทศแคนาดา หนทางท หนทางท สส เป เ ปนหนทางแห นหนทางแหง แรงบันดาลใจ นวัตกรรม และความรับผดชอบร วมกัน และในหนทางน การสรางความสามารถจะเก างความสามารถจะเก ยวข ยวของกั องกับการเต บการเตบโตและการพั บโตและการพัฒนาท ฒนาท บบคลากร ค ลากร เปนผ นผ รรเรเร มเอง มเอง (Hargreaves & Shirley, 2009) ผมขอกลาวโดยสร าวโดยสรปอย ปอยาง าง ชัดเจนเลยว า หนทางท สามเปนการหยบย บยมและปฏ มและปฏบับัตตตามนโยบายของ ต ามนโยบายของ ผ ออ น ในขณะท ในขณะท หนทางท หนทางท สส เก เ ก ยวข ยวของกั องกับการถ บการถอครองกรรมส อครองกรรมสทธ ทธ รรวมกั ว มกันและ นและ การพัฒนาเป ฒนาเปาหมายท าหมายท มมความหมายอย ความหมายอยางล างลกซ ก ซงต งตอช อชมชนเอง มชนเอง เสนทางแห นทางแหงแสงเหน งแสงเหนอ
ทามกลางนโยบายท มกลางนโยบายท ผสมผเสกันมากมายน มตนแบบแห นแบบแหงหน หน ง ท นาเอาเย เอาเย ยงอยางด ง ดานการศกษาซ ษาซ งไมนาเช เช อวาจะเป จะเป นไปไดอยางท งท สด 28
Finnish Lessons 2.0
นั นั นคอ ประเทศฟ ประเทศฟ นแลนด ประเทศนอร ประเทศ นอรดกเลกๆ ท ท เพ พ งจะมประชากรถ ระชา กรถง 5.5 ลานคนแห านคนแหงน งน ไดสสองแสงให อ งแสงใหผผ คนเห คนเหนหนทางอ นหนทางอ นท นท จะน� จะน�าไปส ไปส เป เปาหมาย าหมาย ทางการศกษาและเศรษฐก กษาและเศรษฐกจ ซ งต งตางไปจากหนทางท างไปจากหนทางท บรรดาชาต บรรดาชาตแองโกลแองโกลอเมรกักันก� นก�าลั าลังสร งสรางข างข น ฟนแลนด นแลนดแสดงใหเราเหนด วยผลงานท วยผลงานท เหน เหนอกว อกวา ชาตอ น ชน ดคาด ดค าดไม ไมถง อย อย า งต งตอ เน เน อ งจ งจาก ากกา การส รสอบ อบวัวัดผลสั ผ ลสัม ฤท ฤทธธ ของ อง นักเรยนในระดับนานาชาต และคาความตางของคะแนนผลสัมฤทธ ของ ของ นักเร กเรยนท ยนท นนอยท อยท สสดในโลก ด ในโลก <แสดงถงความเสมอภาคของการศ งความเสมอภาคของการศกษาทั กษาทั วทั วทั ง ประเทศและภายในโรงเร ยน> ยน> นอกจากน ฟฟนแลนด น แลนดยัยังอย งอย ล�ลาดั า� ดับต บตนๆ นๆ ในดาน าน ความสามารถการแขงขั งขันเช นเชงเศรษฐก งเศรษฐกจ ความโปรงใสในองค งใสในองคกร กร สวัสด สดภาพ ภาพ และคณภาพช ณภาพชววตโดยรวม ตโดยรวม นักการศ กการศกษาและผ ษาและผ ก�กาหนดนโยบายทั �าหนดนโยบายทั วโลกลวนสงสั วนสงสัยและท และท งกั งกับ ตัวอยางท งท ไมธ รรมดาขอ รรมด าของปร งประเทศ ะเทศฟฟนแลนด แ ลนด พวกเขาจ พวกเ ขาจง พากันเดนทาง ท าง ไปเย ไปเ ย ยมชมประ มช มประเทศ เทศสแก สแกนด นดเนเว นเ วยแห แห งน เพ พ อตามหา ตา มหาเคล เคลดลับแห แ หงความ ค วาม ส�าเร าเรจ นับว บวาผมโชคด าผมโชคดทท ได เป เปนหน นหน งในนั งในนั น ในป 2007 2007 ผมไดรัรับโอกาสอั บโอกาสอันหา นหา ไดยากให ยากใหพาท พาทมงานกล มงานกล มเล มเลกๆ กๆ ขององคการเพ การเพ อความร อความรวมม วมมอทางเศรษฐก อทางเศรษฐกจ และการพัฒนา ฒนา (OECD) ไปเยอนฟ อนฟนแลนด นแลนดเพ เพ อส� อส�ารวจตรวจตราหาความ ารวจตรวจตราหาความ เช เช อมโยง ม โยงระ ระหว หวา งค งความ วามส�ส�าเร จของฟ จขอ งฟนแลน แ ลนดดกับยทธศาสต ธศ าสตรรท ใชช ในการ นกา ร ปรับปร บปรงค งคณภาพโรงเร ณภาพโรงเรยนและพั ยนและพัฒนาภาวะผ ฒนาภาวะผ น�นาของประเทศน า� ของประเทศน (Hargreaves, (Hargreaves, Halasz, & Pont, 2008) พวกเราแตกตางจากผออกความเหนคนอ คนอ น ๆ ท ก ล า วถ ง ประสบการณของฟนแลนดตรงท พวกเ ว กเรา ราไม ไมไ ดใชช เฉพาะ ฉพ าะแห แหลล งข งข อมล ทตตยภ ยภมมเท เ ทานั านั น ขอม อมลท ลทตตยภ ยภมมมัม ักมาจากการสั กมาจากการสัมภาษณ มภาษณผผ ก�กาหนดนโยบาย า� หนดนโยบาย ระดับอาวโสไมก ค รัง หรออางองงานว งาน วจยด ัยดานการศกษาท ษาท มเผยแพร ผยแพ รอย ทั ทั วไป แตพวกเราเขาสังเกตการณ งเกตการณและสัมภาษณนักเรยน คร ผบร บรหาร โรงเร โรงเรยน ยน ผ บร บรหารเขตการศ หารเขตการศกษา กษา ผ ทรงค ทรงคณว ณวฒฒดด านการว า นการวจัจัยในมหาว ยในมหาวทยาลั ทยาลัย และบคลากรของกระทรวงศกษาธการ ไลไปจนถงเจ งเจาหนาท าท ระดั ระดับสงสด พวกเราไมเพยงอานเอกสารดานประวัตศาสตรและการจัดการของ Pa P a s i S a h l b e rg
29
ฟนแลนด ในฐานะท ในฐานะท เปนสั นสังคมหน คมหน ง แตยัยังอานท นท เก ยวกับบรษัษัทชั ทชั นน�าท ม พลวัตของประเทศน ตของประเทศน อย อยางบร างบรษัษัทโนเก ทโนเกยด ยดวย วย พวกเราตองการเข องการเขาใจประเทศ าใจประเทศ และประวัตศาสตรเทาๆ กับท กั บท อยากเขาใจโรงเรยน และเราตองการรถง ส งท งท จะอธ จะอธบายการฟ บายการฟ นฟ นฟดดานเศรษฐก า นเศรษฐกจและการศ จและการศกษาอย กษาอยางรวดเร างรวดเรวหลั วหลังการ งการ พังทลายของก�าแพงเบอรลนและการลมสลายของตลาดการคาของ ฟนแลนด นแลนดทท เคยได เ คยไดรัรับการค บการค มครองในสหภาพโซเว มครองในสหภาพโซเวยตในป ยตในป 1990 จากการ วจัจัย พวกเราคนพบในเวลาไม นพบในเวลาไมนานเลยว นานเลยวา ผ ผ ทรงค ทรงคณวฒแถวหนาในเร าในเร อง ยทธศาสตรการปฏรปดานการศกษาของฟนแลนดในตอนท เราท�า วจัย รวมถงในขณะน งในขณะน กกคค อ ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรรก ซอหลเบรกเตบโตในครอบครัวท ท ผกพันกับการศกษา เขาเคย เขาเ คย สอนในระบบโรงเรยนฟนแลนดกอนจะมาสอนในระดับมหาวทยาลัย จากตรงนั น เขากาวไปด าวไปดแลย แลยทธศาสตร ทธศาสตรการพั การพัฒนาทางว ฒนาทางวชาช ชาชพให พใหกระทรวง กระทรวง ศกษาธ กษาธการ การ และกเหม เหมอนกั อนกับนั บนักว กวจัจัยและผ ยและผ ออกความเห ออกความเหนท นท ดดทท สส ดทั ด ทั งหลาย งหลาย ซอหลเบรกเคยและยังเปนทั งคนใน ค นในแล และคน ะคนนอก นอก ในฐานะ ในฐ านะคนใ คนในผ นผภักด และเปนท ท ไววางใจ ปจจบันซอห นซอหลเบรกรั กรับต�าแหนงเปนผน�น�าองคกรดาน าน นวัตกรรมแถวหน ตกรรมแถวหนาแหงหน หน งของประเทศฟ ของประเทศฟ นแลนด เขามทัท ังพ นฐานและ ความเขาใจท าใจท เข เขมข มขนและแท นและแทจรงในเร งในเร องกลไกภายในระบบการศกษาและ ษาแล ะ สังคมภาพใหญ งคมภาพใหญของประเทศ ของประเทศ ซ ซ งมั งมักเป กเปนส นส งล งลกลั กลับอย บอยางย างย งส� งส�าหรั าหรับผ บผ มาเย มาเยอน อน ท เป เปนคนนอก นคนนอก เม อ ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรรก ตองจากฟ องจากฟนแลนด นแลนดเพ เพ อมารั อมารับต� บต�าแหน าแหนงส� งส�าคั าคัญ ณ ธนาคารโลก เขาไดพัพัฒนาความสามารถในการท� ฒนาความสามารถในการท�าความเข าความเขาใจ าใจ ตความ ความ และสงเสร งเสรมระบบของประเทศหลายแห งในย งในยโรปตะวันออก เอเชยกลาง แอฟรกาตอนเหน กาตอนเหนอ และตะวันออกกลางได นออกกลางได ในเวลา ในเวลาอัอันรวดเร นรวดเรว นอกเหนอจาก อจาก ตพพมพ ม พบทความว บทความวชาการช ชาการช นส� นส�าคั าคัญเก ญเก ยวกั ยวกับประเทศบ บประเทศบานเก านเกดหลายต ดหลายตอหลาย อหลาย ชน เขายังได งไดเข เขยนรายงานประเทศ ยนรายงานประเทศ (country report) วาด าดวยฟ วยฟนแลนด นแลนดฉบั ฉบับ สมบรณ รณ ใหธนาคารโลกด ธนาคารโลกดวย วย สถานะคนในของ ปาส ซอห ซอหลเบรรก ในท ในท นน นันับว บวาส� าส�าคัญอย ญอยางย างย ง 30
Finnish Lessons 2.0
เขาไมเพยงสนใจการปฏรปการศกษาทั งระบบโดยใช ระบบโดย ใชแคเพยงสมองของ เขาเทานั า นัน หากยังม งมความห ความหวงใยอย วงใยอยางส างสดหั ดหัวใจต วใจตอนั อนักเร กเรยน ยน คร และช และชมชน มชน ซ งเป งเปนผ นผ ทท จะได จ ะไดรัรับประโยชน บประโยชนจากการปฏ จากการปฏรรปในท ป ในท สสด และทกวั กวันน น นเขาก เขากยัยังคง งคง ผกพันกับทั งนักเรยน คร และชม ชนอย ชนอย างลกซ ง หน หน งในคณลักษณะท ษณะ ท โดดเด โดดเ ดนของเ ข องเขาค ขาคอ เม เม อเขาเด เข าเดน ทางไปป ทาง ไปประเท ระเทศไห ศไหนก นกตามเป าม เปนครั ค รังแรก แร ก ในฐานะ ในฐานะผผ ประเม ประเมนและสนั นและสนับสน บสนนระบบ นระบบ ส ส งหน งหน งท งท เขาจะลงม เขาจะลงมอท� อท�าเสมอในฐานะ าเสมอในฐานะ มออาช ออาชพค พคอเข อเขาสอนว าสอนวชาคณ ชาคณตศาสตร ตศาสตร ในโรงเร ในโรงเรยนมั ยนมัธยมธรรมดาๆ ธยมธรรมดาๆ แหงหน งหน ง ในประเทศนั นหน นหน งครั งครั ง ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรก ชวยใหพวกเราท พวกเราทมงานของ มงานของ OECD ไดเข เขาใจ ดังท งท เขาจะช เขาจะชวยใหผ ออ านหนังส งสอเล มน มน ไดเข เขาใจ าใจ วาอะไรท าอะไรท ท�าใหการปฏ การปฏรป ของฟนแลนด นแลนดส�สาเร า� เรจอย จอยางหาใครเท างหาใครเทยบได ยบไดยาก ยาก รวมทั งช งชวยให วยใหเข เขาใจด าใจดวยว วยวาใน าใน ฐานะตัวอย วอยางท างท ควรด� ควรด�าเน าเนนรอยตามในด นรอยตามในดานการเปล านการเปล ยนแปลงทางการศ ยนแปลงทางการศกษา กษา นัน ท�าไมการปฏ าไมการปฏรรปของฟ ปของฟนแลนด นแลนดกลั กลับสร บสรางความย างความย งยากใจให งยากใจใหบรรดาชาต บรรดาชาต แองโกล-อเมร กักัน ปาสแสดงให แสดงใหเห เหนว นวาระบบฟ าระบบฟนแลนด นแลนดมมลัล ักษณะดั กษณะดังต งตอไปน อไปน • พัฒนาและเปนเจาของวสัยทัศนดานการเปล ยนแปลงการศ นแปลงการ ศกษา และสังคมดวยตนเอง วยตนเอง โดยท โดยท วสัยทั ยทัศนน ไม แบงแยกก งแยกกดกันคนและ นคนและ เป เป ยมความค ยมความคดสร ดสรางสรรค างสรรค แทนท จะเช จะเชาว าวสัสัยทั ยทัศนมาตรฐานซ าตรฐานซ งถ งถก พัฒนาข ฒนาข นมาในบร นมาในบรบทอ บทอ น • พ งพาคร งพาครทท มม คค ณภาพส ณภาพสงและผ งและผานการฝ านการฝกหั กหัดเป ดเปนอย นอยางด างด ผ ถถงพร ง พรอม อม ทั งค งคณสมบั ณสมบัตตดดานว า นวชาการและม ชาการและมววฒฒ การศ ก ารศกษาระดั กษาระดับปร บปรญญาโท ญญาโท คร สนใจเขาส าส ววชาช ชาชพน พ นเพราะภารก เพราะภารกจเพ จเพ อสั อสังคมท งคมท จัจับจ บจตจั ตจับใจพวกเขา บใจพวกเขา และสภาพแวดลอมในการท�างานท เปยมอสรภาพแล รภ าพและได ะไดรับการ บการ สนับสน บสนน ซ งนั งนับว บวาแตกต าแตกตางจากย างจากยทธศาสตร ทธศาสตรการเข การเขาส าส ววชาช ช าชพอย พอยาง าง รวดเรวโดยอาศัยการฝ ยการฝกอบรมระยะสั น และมอัตราคร ตราครลาออกส ลาออกสง ดังท งท เราเห เราเหนกั นกันในหลายประเทศ นในหลายประเทศ เชน อังกฤษ งกฤษ และสหรัฐอเมร ฐอเมรกา กา • ใชยยทธศาสตร ท ธศาสตรการศ การศกษาพ กษาพเศษ เศษ (special education) ท ท ครอบคล ครอบคลม Pa P a s i S a h l b e rg
31
ผ เรเรยนท ยนทกคน กคน นักเร กเรยนเก ยนเกอบคร อบคร งหน งหน งของทั งของทั งประเทศจะได งประเทศจะไดรัรับการ บการ สนับสน บสนนด นดานการศ านการศกษาพ กษาพเศษบางร เศษบางรปแบบในช ปแบบในชวงเวลาใดช วงเวลาใดชวงเวลา วงเวลา หน งกอนส� อนส�าเร าเรจการศ จการศกษาภาคบังคับท บท กกนเวลา นเวลา 9 ป แทนท แทนท จะใช จะใช ยทธศาสตร ทธศาสตรการศ การศกษาพ กษาพเศษท ศษท ใชกฎหมายระบ กฎหมายระบวานักเร กเรยนมความ ตองการพ องการพเศษ เศษ การจัดเด ดเดกเขาเรยนชั นเร นเรยนการศกษาพเศษหรอ ในชั นเร นเรยนปกต ยนปกต <มทางเล ทางเลอกถ อกถง 6 รปแบบในกฎหมายว ปแบบในกฎหมายวาด าดวยการ วยการ ศกษาของผพการของสหรัฐฯ> รวมไปถงการตตรา <ระบความ บกพรองของเด องของเดก เชน เดกท กท มมปป ญหาการเร ญหาการเรยนร ยนร ม มความบกพร ความบกพรอง อง ทางการไดยยน หรอม อมอาการออท อาการออทสต สตก เปนต นตน> น> ซ งจะด� งจะด�าเน าเนนการ นการ กับป บปจเจกบ จเจกบคคลเป คคลเปนกรณ นกรณๆ ไป อยางท างท ชาต ชาตแองโกล-อเมร แองโกล-อเมรกักันน นนยมท� ยมท�า • พัฒนาความสามารถของครใหสามารถรวมกันรับผดชอบการ พัฒนาหลักสตรและการประเมนเพ อ วนจฉัย ผเรย น แทนท แท นท จะ มหนาท ท แค สอนตาม สอน ตามหลั หลักสตรซ รซ งผอ นก�าหนดม ห นดมาให าให และเตร และ เตรย ม ความพรอมนักเรยนเพ นเพ อท�าขอสอบมาตรฐานท สอบมาตรฐ านท รัฐบาลกลางเป ฐบาลก ลางเปน ผ ออกแบบ ออกแบบ • เช อมโย ม โยงก งการ ารปฏ ปฏรป การศ กา รศก ษาเข ษาเ ขากับการพั กา รพัฒนาคว นา ความส ามสามา ามารถ รถ ในการแข ในการแ ขงขันดานเศรษฐก านเศรษฐ กจอยางสร งส รางสรรค รวมถงการพั การ พัฒนา ความสมานฉันท ในสังคม งคม การอย การอย รวมกั ว มกันอย นอยางไม างไมแบ แบงแยกกดกัน และชมชนท มชนท ททกคนร กคนรวมเป วมเปนเจ นเจาของในสั าของในสังคมวงกว งคมวงกวาง าง ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรรก กระต กระต นเต นเตอนพวกเราไม อนพวกเราไม ใหหัหันไปใช นไปใชยยทธศาสตร ท ธศาสตร การเปล การเปล ยนแปลงดานการศ านการศกษา (ซ งเขาเร งเขาเรยกว ยกวา GERM) ท ท ผลั ผลักดั กดันโดย นโดย ผน�าทางการเมองของชาต องของชาตแองโกล-อเมรกันและท และท ปรกษาด กษาดานการศกษา กษา ของพวกเขา บคคลเหลาน เม เมนเฉยต นเฉยตอบทเร อบทเรยนท นท เป ยมศักยภาพจากการ กยภาพจากการ ปฏรปการศกษาฟนแลนดเพยงเพราะมันไมสอดคลองกับอดมการณ ของพวกเขา ชาตทท ถล�าและจมอย าและจมอย กักับอั บอัตราความเหล ตราความเหล อมล� อมล� าทางเศรษฐก าทางเศรษฐกจ ท สสงกลั ง กลับเล บเลอกตอบสนองต อกตอบสนองตอความใจร อความใจรอนของสาธารณชน อนของสาธารณชน เพ เพ อให อให ไดมาซ มาซ ง 32
Finnish Lessons 2.0
ผลตอบแทนระยะสั นและน�าไปสการพดจาอวดอ จาอ วดอางเกนจรง ซอหลเบรก แสดงใหเหนวาบคคลทั งหลายท หลายท เมนใสฟฟน แลนด (แนนอนวา เพ เพ อจะได ใช ใช โมเดล มเ ดลทท พ วก วกเข เขาเาเอง องชช นชอบ ช อบมา มากก กกววา ) โดยย โด ยยกเ กเหต หตผ ลเร ลเ ร องขน ง ขนาด าดทท ไม ไม ใหญ ห ญ โตขอ โต ของป งประ ระเท เทศแ ศแหห งน งน ได ไดมองข อง ขามข ม ขอเท เ ทจจร จ รง ท ว า ประช ปร ะชาก ากรร จ�านวน านวน 5.5 ลานคนของฟ านคนของฟนแลนด นแลนด นันันใกล นใกลเค เคยงกั ยงกับประชากรโดยเฉล บประชากรโดยเฉล ยในรั ยในรัฐ สวนใหญ วนใหญของอเมร ของอเมรกา กา และการตัดส ดสนใจในเร นใจในเร องนโยบายการศ องนโยบายการศกษาส กษาสวนมาก วนมาก กเก เกดข ด ขนในระดั นในระดับรั บรัฐ ในขณะท ในขณะท มมขข อโต อ โตแย แยงว งวาฟ าฟนแลนด นแลนดแตกต แตกตางจากประเทศ างจากประเทศ อยางสหรั างสหรัฐอเมร ฐอเมรกา กา อังกฤษ งกฤษ หรอแคนาดามากเก อแคนาดามากเกนไป นไป (ราวกับว บวาอ าอนเด นเดย จน และญ ปป นไม นไมแตกต แตกตางอย างอยางนั างนั นแหละ!) นแหละ!) ซอหลเบ ลเบรรกก กก ไดแสดงให แสดงใหเห เหนว นวา ฟนแลนด นแลนดท�ทาอย �าอยางไรจ างไรจงเปล งเปล ยนแปลงอั ยนแปลงอัตลั ตลักษณ กษณและท และทศทางของตนในฐานะ ศทางของตนในฐานะ ชาตชาต ชาตหน หน งได งไดส�สาเร า� เรจอย จอยางน างนาท าท ง และประเทศอ และประเทศอ นๆ นๆ กสามารถและสมควร สามารถและสมควร ตองท� องท�าอย าอยางเด างเดยวกั ยวกันน นน ดดวย ว ย ในการตอบ ในการตอบค�ค�าถามเร าถามเร องการปฏ องการปฏรรปการศ ป การศกษาของประเทศแองโกลกษาของประเทศแองโกลอเมรกักันบางค� นบางค�าถามนั าถามนั น ยทธศาสตร ทธศาสตรของการปฏ ของการปฏรรปท ปท เรเรงเคร งเคร องราวกั องราวกับโดน บโดน สารสเตอรอยดและโครงการเรงเคร องเขาเสนชั นชัยท ท สงเสรมใหคน คน “งดๆ” ตามกันไปไมสามารถใหค�าตอบน ไดด แต แต งานข า นของ องซอ ซอหหลเบ รรกสามา สา มารถ รถ ตอบค�าถามเหลาน ไดด อยา งลก ซงถ งแก งแ กน น ไมม ใชช เพย งเพร งเ พราะ าะววา ปาส ซอหลเบ ลเบรรก เปนผ นผ ทรงค ทรงคณว ณวฒฒทท หลั ห ลักแหลมและน กแหลมและนาเช าเช อถ อถอในเร อในเร องการปฏ องการปฏรรป อันนาเอาเปนเย เย ยงอยางของประเทศเข งขอ งประเทศเขาเองเท าเองเทานั น แตยังเปนเพราะวา ในฐาน ในฐ านะนั ะนักการศ กา รศก ษาแถ ษา แถวหน วหนาในระดั ในร ะดับโลกแ โล กและ ละอด อดต ผทรงค รง คณวฒแ หง ธนาคารโลกผเช ช ยวชาญเ วช าญเรร องประ ง ประเทศ เทศและ และระบ ระบบกา บการศ รศกษาขอ ษ าของปร งประเท ะเทศศ ตางๆ างๆ จ�านวนมาก านวนมาก ซอหลเบ ลเบรรกเองได ก เองไดพัพัฒนาการมองด ฒนาการมองดวยสายตานานาชาต วยสายตานานาชาต ในเร องการปฏ องการปฏรรปการศ ป การศกษา กษา พรอมๆ อมๆ กับท บท เขาก เขากมมขข อได อ ไดเปร เปรยบของคนนอก ยบของคนนอก ตรงท ตรงท สามารถถ สามารถถายทอดเร ายทอดเร องราวท องราวท คค นเคยในฟ น เคยในฟนแลนด นแลนด ใหกลายเป กลายเปนประเด นประเดน สดใหม ในสายตาของคนอ สดใหม ในสายตาของคนอ นได นได วธการหน ารหน งท ท จะชวยให ย ใหครพฒนาได ฒั นาไดคอการเรยนรจากครคนอ น อ น โรงเรยนก ยนกดด ขข นได นไดเม เม อพวกเขาเรยนรจากโรงเร จ ากโรงเรยนอ ยนอ นเชนกั นกัน การแยกตัว Pa P a s i S a h l b e rg
33
ออกมาล�าพังนั นเปนปฏ ป ฏปกษตอการปรั การ ปรับปรงเพ เพ อใหเกดความก ความ กาวหนา ในทกเร กเร อง อง เราใชเวลาหลายทศวรรษเพ เวลาหลายทศวรรษเพ อก� อก�าจั าจัดการแยกตั ดการแยกตัวของคร วของครทัท ังภายใน งภายใน โรงเร โรงเ รยนและระหว นแล ะระหวางโรงเร งโร งเรยน บัดน ถงเวลาแล เวลา แลวท เราจะร ราจะ รอถอนอ ถอน อดมคต ท ววาเราน าเราน แหละเหน แหละเหนอกว อกวาชาต าชาตออ น (exceptionalism) ซ ซ งปรากฏในประเทศ งปรากฏในประเทศ สหรัฐอเมรกาและชาตแองโกล-อเมรกันอ นๆ หากเ หา กเรา ราตตองกา ง การพั รพัฒนา นา การปฏรปท จะช ะ ชว ยสร ยส รางแรง งแ รงบับันดาลใจใ ดาล ใจใหหคร เพ เพ อให ใ หพวกเขา วก เขาปรั ปรับปร ง คณภาพการเร ณภาพการเรยนร ยนร ของเด ของเดกๆ กๆ ทกคน กคน โดยเฉพาะอยางย างย งเด งเดกท กท ตตองด อ งด นรน นรน กระเสอกกระสนมากท สด ในภารกจท ท ส�าคัญเช ญเชนน ไมตองสงสัยเลยวา ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรรก คอคร อครทท ดด ทท สสดคนหน ด คนหน งเท งเทาท าท เราเคยม เราเคยมมา มา —
34
Finnish Lessons 2.0
แอนด ฮาร ฮารกร กรฟส ฟส
ค�าน� าน�าฉบั าฉบับพ บพมพ มพปรั ปรับปร บปรง
ยอนกลั อนกลับไปตอนท บไปตอนทสหั สหัสวรรษใหม สวรรษใหมเพ เพงเร งเรมต มตน ภมมทัท ัศน ศนดดานการศ า นการศกษา กษา ของโลกดตางจากทกวันน มาก ขณะนั น ประเทศแ ประเ ทศและเข ละเขตการ ตการปกคร ปกครอง อง หลายแหงเช งเช อว อวาพวกเขาม าพวกเขามระบบการศ ระบบการศกษาด กษาดทท สส ดในโลก ด ในโลก การลงทนจ� นจ�านวน านวน มหาศาลกับการปฏรปการศกษาระดับชาตไดชวยหลอเล เล ยงควา ง ความหวั มหวัง ท จะก จะกาวข าวข นครองต� นครองต�าแหน าแหนงผ งผ น�นาระดั า� ระดับโลกในการจั บโลกในการจัดอั ดอันดั นดับนานาชาต บนานาชาต การท การท ม เมดเง ดเงนมากมายเช นมากมายเชนนั นนั นมั นมักมากั กมากับค�ามั นสั น สัญญาว าจะได าจะไดความเป ความเปนเลศและ ศและ แนวทางแกปปญหากลั ญ หากลับมาอย บมาอยางทั างทันใจ นใจ ในชวงเวลาเด วงเวลาเดยวกั ยวกันนั น นันเอง นเอง ระบบการ ศกษาบางแห กษาบางแหงก� งก�าลั าลังพยายามยกระดั งพยายามยกระดับความเสมอภาคและความเท บความเสมอภาคและความเท าเท าเทยม ยม ดานโอกาสเพ นโอกาสเพ อสร สร างหลักประกันการเข กา รเขาถงการเร การเ รยนรใหแกเดก ทกคน ประเทศเหลาน า น ไม ได ตัตังเป งเปาว าวาจะต าจะตองอย องอย ในกล มชาต มชาตทท ดด ทท สส ดในโลก ด ในโลก แตกลั กลับ ท�าทกวถทางเพ อมอบส มอ บส งท ท ดท สดใหแกเ ดกๆ รวมไปถ รวมไ ปถงพ อแม อแม ของเด อง เดก เหลานั นดวย เร เร องตลกกคอในป ในป จจบนไม ันไมมประเทศท ตังเปาจะเปนท ท สด ประเทศใดเลยท ประเทศใดเลยท ส�สาเร า� เรจดั จดังหวั งหวัง สวนระบบโรงเร วนระบบโรงเรยนท ยนท ประสบความส� ประสบความส�าเร าเรจท จท สสด ในโลกขณะน ก กลลวนไม ว นไมเคยหมายมั เคยหมายมั นป นป นม นมอว อวาจะต าจะตองเป องเปนท นท หน หน ง หนังส งสอ Finnish Lessons เกดข ด ขนท นทามกลางภ ามกลางภมมทัท ัศน ศนทางการศ ทางการศกษา กษา ของโลกในรปแบบใหมท ก�าลังปราก ป รากฏตั ฏตัวข นมาดั มา ดังท ท ไดด กลาวไป ว ไปขขางต งต น 36
Finnish Lessons 2.0
นักวจัยทั วโลกเร โลกเ ร มคนหาปจจัยรวมท มท จะใชอธบายผลงาน ายผ ลงานดดานการศกษา ท ดดเก เ กนคาดของฟ นคาดของฟนแลนด นแลนด เกาหล เกาหล แคนาดา แคนาดา ญ ปป น รวมถงประเทศส งประเทศสงคโปร งคโปร และเอสโตเนยในเวลาต ยในเวลาตอมา อมา แตค�คาถามท า� ถามท รบกวนจ รบกวนจตใจผมมากกว ตใจผมมากกวากลั ากลับเป บเปน ค�าถามท ถามท วา ระบบโรงเร ระบบโร งเรยนท นท ประสบความส� ระสบคว ามส�าเรจเหลา น ไมได ท�าอะไร อยางท างท คนอ คนอ นเขาท� นเขาท�ากั ากันบ นบาง าง หลังจากนั งจากนั นไม นไมนาน นาน ผมไดพบค� พบค�าตอบว าตอบวากรณ ากรณ ของฟนแลนด นแลนดนันับเป บเปนความสดโตงท ท ผผด แปลกไปจากทกประเทศในหลาย ดานดวยกั วยกัน ดเหมอนว อนวาฟนแลนด แลน ดจะม ะมนโยบายกลางส� โยบายกลา งส�าหรับโรงเร บโรงเรยน ซ งม งมลัลักษณะเก กษณะเกอบจะตรงกั อบจะตรงกันข นขามอย ามอยางส างส นเช นเชงกั งกับนโยบายในสหรั บนโยบายในสหรัฐอเมร ฐอเมรกา กา อังกฤษ งกฤษ ออสเตรเลย นวซ วซแลนด แลนด และประเทศส และประเทศสวนใหญ ในโลกปร วนใหญ ในโลกประเทศอ ะเทศอ นๆ นๆ หนังส งสอ Finnish Lessons ท ตตพพมพ ม พ ในปลายป 2011 2011 เปนเร นเร องราวเก องราวเก ยวกั ยวกับ หนทางแก ไขปญหาด ญหาดานการศ านการศกษาแบบทางเล กษาแบบทางเลอกท อกท อย อย เบ เ บองหลั องหลังผลงานด งผลงานดาน าน การศกษาท กษาท ดดอย อ ยางน างนาประหลาดใจของฟ าประหลาดใจของฟนแลนด นแลนด เม อผมได อผมไดรัรับเช บเชญให ญให ไปบรรยายเก ไปบรรยายเก ยวกั ยวกับ Finnish Lessons ซ งผม งผม ไดเรเร มออกบรรยายตั มออกบรรยายตั งแต งแตหนั หนังส งสอพ อพมพ มพครั ค รังแรกและเผยแพร งแรกและเผยแพร ไปทั ไปทั วท วทกทว กทวป ในโลก ผมจะเร ผมจะเร มต มตนด นดวยการยกค� วยการยกค�าเต าเตอน อน 3 ขอซ อซ งผมอยากจะกล งผมอยากจะกลาวถ าวถงในท งในท นดดวย ว ย ประการแรก ความตั งใจของผมในการเข งใจของผมในการเขยนหนั ยนหนังส งสอเล อเลมน ม นและการน� และการน�า เสนอระบบการศกษาของประเทศฟ กษาของประเทศฟนแลนด นแลนด นันัน ไม ใชเพ เพ อโน อโนมน มนาวให าวใหผผ ฟฟ ง เช อว อวาฟ าฟนแลนด นแลนดมมระบบการศ ร ะบบการศกษาด กษาดทท สส ดในโลก ด ในโลก ส ส อนานาชาต อนานาชาตและผ และผ รร จ�จ านวน �านวน หน งได งไดสร สรางภาพประทั างภาพประทับแบบผ บแบบผดๆ ดๆ วาม ามมาตรวั มาตรวัดระดั ดระดับโลกท บโลกท ใชตัตัดส ดสนได นไดววา อะไรคอระบบการศกษาท ษาท ดและแย ละ แยท สดในการจั ในก ารจัดอันดับดานการศก ษา ระดับนานาชาตในปจจบันครอบคลมเพยงแคไมก รายวชา โดยทั โดยทั วไปจะ ไดแก แกววชาการอ ช าการอานเข านเขยน ยน คณตศาสตร ตศาสตร และว และวทยาศาสตร ทยาศาสตรเท เทานั า นัน ดังนั ง นัน เม เม อ ผลส�ารวจครั ารวจครั งแรกของการประเม งแรกของการประเมนผลนั นผลนักเร กเรยนนานาชาต ยนนานาชาต (Programme (Programme for International Student Assessment - PISA) ออกเผยแพรสส สาธารณะ ส าธารณะ ในเดอ นธันวาคม ค.ศ. 2001 200 1 และปราก และ ปรากฏว ฏวาฟฟ นแลนด แล นดตดอันดับท บท หน น ง ชาวฟนน นนบางคนถ บางคนถงขั ง ขันเปรยกั นเปรยกับตั บตัวเองว วเองวา “พวกเราตองท� องท�าอะไรสั าอะไรสักอย กอยางผ างผด แนๆ ประเทศเราถงได งไดอัอันดั นดับด บดทท สส ดในการประเม ด ในการประเมนวั นวัดผลท ดผลท อองกั ง กับผลข บผลขอสอบ อสอบ Pa P a s i S a h l b e rg
37
มาตรฐานท วัวัดผลสั ดผลสัมฤทธ มฤทธ ของนั ของนักเร กเรยนในว ยนในวชาการแค ชาการแคสามแขนง” สามแขนง” หากจะม นักการศกษาของฟนแลนดท เอย ปากออก ปาก ออกมาเ มาเองว องวาระบบโร ระ บบโรงเร งเรย นของ นขอ ง ฟนแลนด นแลนดดดทท สส ดในโลก ดในโลก จ�านวนท านวนท ววานั า นั นก นกคงน คงนอยมาก อยมาก ประการท ประการท ส อง ผมไม ผม ไมไ ดเ อ ยอ ยอ างใน ง ในหนั หนัง สอ เล เล ม น ห รอ ในกา ใน การร ปาฐกถาท ปาฐกถาท ไหนเลยว หนเลย วา หากประเทศอ หากปร ะเทศอ นลอกเลย นแบบและน� นแบบแ ละน�าโมเดลของ โมเ ดลของ ฟนแลนด นแลนด ไปใช ไปใชปฏ ป ฏรรประบบการศ ป ระบบการศกษาของพวกเขาเองแล กษาของพวกเขาเองแลว ส งต งตางๆ างๆ จะด ขขน ผ ทรงค ทรงคณว ณวฒฒดด านการปรั า นการปรับปร บปรงค งคณภาพการศ ณภาพการศกษาบางท กษาบางทานก านกอนหน อนหนาผมเคย าผมเคย กลาวไว าวไวววา การปฏรรปโรงเร ป โรงเรยนเป ยนเปนนั นนักเด กเดนทางท นทางท ไม เอาไหน เอาไหน นั นั นหมายความ นหมายความ วาส าส งท งท ดดเหม เ หมอนจะช อนจะชวยให วยใหระบบการศ ระบบการศกษาม กษามผลงานด ผลงานดเก เกนคาดในท นคาดในท แห แหงหน งหน ง อาจไมกกอให อ ใหเก เกดผลลั ดผลลัพธ พธเช เชนเด นเดยวกั ยวกันในระบบโรงเร นในระบบโรงเรยนแห ยนแหงอ งอ นก นก ได ผมต ผมตอง อง ยอมรับวา บอยครั งผมไดพบแขกผมาเยอนฟนแลนด แลนด หรอท� อท�าการศกษา ระบบฟนแลนดท เ ช ช อวาถาพวกเขาม พวกเ ขามหลักสตร ส ส งปลกสร สร างในโรงเร งในโรงเ รยน และครของฟ ของฟนแลนด นแลนด ปญหาท ญหาทาทายด าทายดานการศกษาของพวกเขาจะมลาย หายส นไป นไป หนังส งสอเล อเลมน ม นและผลงานอ และผลงานอ นของผมท นของผมท เก เก ยวเน ยวเน องกั องกับหนั บหนังส งสอเล อเลมน ม น ในทั ในทั วโลกนั นมวัตถ ตถประสงค ระสงค เพ พ อเนน ย�าวาเราสามารถเร เราสา มารถเรย นรจากกั จากกันและ กันได นได ฟนแลนดอาจเปนแรงบันดาลใจให นดาลใจใหนกการศ กั การศกษาของประเทศอ น และท�าให าใหพวกเขาได พวกเขาไดคคดอย ดอยางล างลกซ ก ซงย งย งข ง ขนเก นเก ยวกั ยวกับโรงเร บโรงเรยนและวั ยนและวัฒนธรรม ฒนธรรม ของตน มบทเรยนจ�านวนมากซ นวนมากซ งผออ นสามารถเร สามารถ เรยนรจากเราดังท ท ผมได แบงป งปนไว นไว ในหนังส งสอเล อเลมน มน ไมตตางจากท า งจากท ฟฟนแลนด น แลนดเองก เองก ไดรัรับแรงบั บแรงบันดาลใจ นดาลใจ จากนักการศ กการศกษาและระบบโรงเร กษาและระบบโรงเรยนทั ยนทั วโลก วโลก ประการสดทาย เปนเร เร องจ�าเป เป นท ท เราตองพงระล ร ะลกอยเสมอว ส มอวา นวัตกรรมด ตกรรมดานการเร านการเรยนการสอนในห ยนการสอนในหองเร องเรยนและแรงบั ยนและแรงบันดาลใจเบ นดาลใจเบ องหลัง นโยบายดานการศกษาของฟ กษาของฟนแลนด นแลนดสสวนมากมตนก�าเนดในประเทศอ ดในประเทศอ น ในชวงต วงตนศตวรรษท นศตวรรษท 20 หลังจากฟ งจากฟนแลนด นแลนด ไดรัรับเอกราช บเอกราช และระบบการ ศกษาเร ษาเร มพัฒนาเป นาเ ปนรป เปน รา ง ประเทศ ประ เทศเยอ เยอรมน รมนแ ละสว ละส วตเซอร เซ อรแลนด ล นด เปนต นตนแบบให นแบบใหแก แก โรงเร โรงเรยนฟ ยนฟนแลนด นแลนดยยคแรก ค แรก จากนั นฟ นฟนแลนด นแลนดกกรัร ับความค บความคด เร องระบบโรงเร องระบบโรงเรยนแบบผสมท ยนแบบผสมท มมความเสมอภาคมาจากประเทศเพ ค วามเสมอภาคมาจากประเทศเพ อนบ อนบาน าน 38
Finnish Lessons 2.0
ในกลมนอรดก โดยเฉพาะอย โดยเฉพาะอ ยางย งย งสวเดน ในระยะหลังน นักการศกษา ฟนแลนด นแลนด ไดคคนพบความค น พบความคดด ดดๆ จากอังกฤษ งกฤษ สกอตแลนด แคนาดา แคนาดา และ สหรัฐอเมรกา และน�าความคดเหลานั นมาปรับปรงการเรยนการสอนใน โรงเรยนให ยนใหลล มล ม ลกข ก ขน ทฤษฎหลั หลักส กสตร ตร วธธการสอน การสอน การวัดผลผ ดผลผ เรเรยน ยน และ โมเดลภาวะผ น�นาในโรงเร �าในโรงเรยนเป ยนเปนตั นตัวอย วอยางของอ างของอทธ ทธพลด พลดานบวกท านบวกท ฟฟนแลนด น แลนด ไดรัรับจากการว บจากการวจัจัยและการพั ยและการพัฒนาด ฒนาดานการศ านการศกษาของสหรั กษาของสหรัฐอเมร ฐอเมรกามาตั กามาตั งแต งแต ทศวรรษ 1980 หนังสอ Finnish Lessons ฉบับปรับปรงท ท ทานถอ อยในมอน บรรจขขอม อมลท ลท ทันสมั นสมัยเก ยเก ยวกับบร บบรบทการศกษาของประเทศฟ กษาของประเทศฟนแลนด นแลนดและ และ ขอมลทางสถ ลทางสถตลาส าสดท ไดจากการประเมนผลงานดานการศกษาในระดับ นานาชาต เน อหาของฉบั อหาของฉบับปรั บปรับปรงน ไดขอม อ มลมาจากการศกษาและการ กษาและการ ส�ารวจระดั ารวจระดับนานาชาต บนานาชาตทัท ังหมดท งหมดท ฟฟนแลนด น แลนดเข เขาร ารวมตั วมตั งแต งแตปป 2011 2011 เปนต นตนมา นมา จากหลักฐานท ฐานท รวบร ว บรวม วมได ไดลาสด น เอง อ ง สว นหน นห น งของ ข องเน เน อหาใ ห าในหนั นหนัง สอ ฉบับพมพค รั งน จะกล ะก ลา วถง การเปล การ เปล ยนแปล น แปลงขอ งของส งส งตต างๆ ง ๆ ท เกด ขนใน ฟนแลนด นแลนด รวมถ รวมถงรปแบบการตอบสนองต ปแบบการตอบสนองตอการเปล อการเปล ยนแปลงท นแปลงท พอจะเป พอจะเปน ไปได ไปได นอกจากน นอกจ ากน ผมได ผมได เพ มค�าอธบายเร า ยเร องการศ งก ารศกษาปฐมวั ษา ปฐมวัยซ ซ งตอนน ตอน น ไดรบการผนวกเข บั การผน วกเขาเปนสวนหน นห น งของระบบการ ของ ระบบการศศกษาฟนแลนด แ ลนด รวมถง ค�าอธ าอธบายเร บายเร องระบบการศ องระบบการศกษาส� กษาส�าหรั าหรับผ บผ มมความต ค วามตองการพ องการพเศษท เศษท ยกเคร ยกเคร อง อง ใหม และการลงรายละเอ และการลงรายละเอยดเร ยดเร องการสอบวั องการสอบวัดความร ดความร กกอนเข อนเขามหาว ามหาวทยาลั ทยาลัย เม อนั อนักเร กเรยนจบการศ ยนจบการศกษาชั กษาชั นมั นมัธยมปลาย ธยมปลาย การเดนทางของ Finnish Lessons นับวาประสบความส�าเรจ เปนอย นอยางด างด ผมได ผมไดน�นาเสนอความค า� เสนอความคดในหนั ดในหนังส งสอเล อเลมน มน ตตอรั อ รัฐสภาของประเทศ ฐสภาของประเทศ สกอตแลนด อังกฤษ งกฤษ สวเดน เดน ออสเตรเลย นวซ วซแลนด แลนด และสหภาพย โรป และสหภาพย โรป หนังสอเลมน พาผมไปร าผมไ ปรจกม กั มตรสหายและเ รสหา ยและเพพ อนรวมงานใหม มง านใหมเปนจ�านวน มาก ในป 2013 2013 Finnish Lessons ไดรัรับรางวั บรางวัลกรอว ลกรอวเมเยอร เมเยอร (Grawemeyer (Grawemeyer Award) ซ ซ ง เป เป น รางวั รา งวัล อันทรง ท รงเก เกย รต ท ท ม หาว หา วท ยาลั ยา ลัยลย สวล ลแ หง รัฐ เคนทักกมอบให มอบใหเพ เพ อประกาศเก อประกาศเกยรต ยรตคณแก ณแกความค ความคดส� ดส�าคั าคัญด ญดานการศ านการศกษา กษา Pa P a s i S a h l b e rg
39
ท มศักยภาพเปล ยภาพเ ปล ยนแปลง นแ ปลงโลกไ โลกไดด ในความเป ในคว ามเปนจรง หนังสอเลม น ท�าให ผมไดรับค�าเชญไปเปนวทยากรพเศษ ณ มหาวทยาลัยชั นน�า ทั ทั วโลก โ ลก ผมซาบซ งใจกับผ บผคนหลายร คนหลายรอยคนท สงข ง ขอเสนอแนะและความคดเหนตอ เน อหาฉบั อหาฉบับพ บพมพ มพครั ค รังแรกมาให งแรกมาให ผมได ผมไดน�นาค� �าค�าแนะน� าแนะน�าจ� าจ�านวนมากเข านวนมากเขามาเป ามาเปน สวนหน วนหน งของเน งของเน อหาหลายต อหาหลายตอหลายหน อหลายหนาในฉบั าในฉบับปรั บปรับปร บปรงน งน ผมหวังว งวา Finnish Lessons 2.0 จะช จะชวยสร วยสรางแรงบั างแรงบันดาลใจและ นดาลใจและ จงใจใหผผออ านเห านเหนว นวายังมหนทางท นทางท จะสรางระบบโรงเร างระบบโรงเรยนรัฐบาลท บาลท ดซ งจะ ง จะ ตอบสนองความตองการของเดกๆ ได สตรลับเพ เพ อสร สร างการศก ษาท ษาท ด ของฟนแลนด นันเรยบง บง าย นั นคอ คณตองหมั งหมั นถามตั ถาม ตัวเองอยเสมอว สม อวา นโยบายท นโยบายท คณวางแผนจ วาง แผนจะร ะรเร ร มใชน ันสงผลด ผ ลดตอเด เ ดกหรอคร ค รของพวกค องพ วกคณ หรอไม อไม ถ ถาค าคณเองยั ณเองยังลั งลังเลกั งเลกับค� บค�าตอบ าตอบ กจงอย จงอยาท� าท�ามั ามันเลย นเลย ปาส ซอห ซอหลเบ ลเบรรก เมองเคมบร องเคมบรดจ ดจ รั ฐแมสซาช รั ฐแมสซาชเซตส เซตส ฤด ใบไม ฤด ใบไมรรวง ว ง ป 2014 2014 —
40
Finnish Lessons 2.0
กตต ตตกรรมประกาศ กรรมประกาศ
กอนลงมอเขยนสวนน ผมไดแวะไปรานหนั านหนังส งสอแถวบานและอาน กตตกรรมประกาศในหนังสอของนักเขยน 2-3 คน สวนมากผมจะพบ รายช อยาวเหย อยาวเหยยดของบ ยดของบคคลต คคลตางๆ างๆ ท ผผ เข เ ขยนยกเครด ยนยกเครดตใหไม ตให ไมววาจะเป า จะเปนเพ นเพ อน อน รวมงาน วมงาน มตรสหาย ตรสหาย นักเร กเรยนนั ยนนักศ กศกษา กษา และบางครั งก งกเป เปนผ น ผ ทท ตต อต อ ตานความค านความคด ของผ เข เขยน ยน บางขอความก อความกชวนให ชวนใหผมน ผมนกสงสั กสงสัยว ยวารายช ารายช อทั อทั งหมดนั งหมดนั นสมควร นสมควร ไดรบค� บั ค�าขอบคณจร จ รงหรอ ส�าหรับหนังส งสอท อยในมอทาน ผมรับประกัน ไดเลยว เลยวาท าทกคนท กคนท มมรายช ร ายช ออย ออย ในส วนน วนน ลลวนม ว นมบทบาทในการพั บทบาทในการพัฒนาหร ฒนาหรอการ อการ เขยนหนังส งสอเล อเลมน ท ัง สน การลงแรงของบางทานอาจน านอาจนอยกว อยกวาทานอ นๆ นๆ หากแตททกท กทานต านตางม างมสสวนส� ว นส�าคั าคัญ การเขยนหนังสอในหัวขอท ใกลชดกับชวตและการท� และกา รท�างานของ งา นของ ตัวเองนับเปนเร องยาก ง ยากหาก หากผผเขยนไม น ไม ได ได รองขอ อง ขอแล และรั ะรับฟง มมมอง ม องของ ของ คนนอกเสยบ ยบาง าง ส�าหรั าหรับหนั บหนังส งสอเล อเลมน มน ผมได ผมไดรัรับการสนั บการสนับสน บสนนด นดานความร านความร ภมปญญา และประสบการณจากเพ ากเพ อนรวมงานและ มง านและมมตรสหายบางท รสหายบา งทาน ท ผมสน ผมสนทสนม ทสนม ความเช ความเช อมั อมั นของพวกเขาท นของพวกเขาท ววาเร าเร องราวของฟ องราวของฟนแลนด นแลนดมคคา ควรแกการแบงปน นับเป นจ นจดเร เร มตนส� นส�าคัญท ญท ท�าใหเก เกดหนังสอเลมน ขน แตล�าพังแคการฟงเฉพาะคนท เฉพาะคนท เหนดวยกั วยกับคณยอมไมอาจสรางเร งเร องเลา ท ดไ ด น เ องท อง ท ท�า ให ให ผมหวน มห วนนนก ถง ภมป ญ ญาท ญา ท คณ ย าถ าถ า ยทอด ยท อดให ใหผม 42
Finnish Lessons 2.0
ทานสอนผมวา “ถาทกคนคดเหมอนกันไปหมด นั นกเป นเพราะว นเพร าะวาไม ไม คอยมใครไดคดอะไร” ดวยเหตน ผมจงรสกส�านกในบญคณของบคคล หลายทานท นท ผมเช ผมเช อถอ ผท กลาขั าขัดหรอยกข อยกขอกังวลใจข นมาแยงผมอย งผมอยาง าง เป ยมวาทศ ยมวาทศลป ลปและด และดวยท วยทาท าททท เคารพอย เ คารพอย เสมอ เสมอ ผมขอขอบคณเพ อนรวมงานแล มง านและม ะมตรสหายดั รสหาย ดังรายนามต รายนามต อไปน เปนพเศษ เอรก อะโฮ, ลซา เบลซเบรก, เดวด เบอรลเนอร, องคกร CIMO, ฌอง-โกลด อง-โกลด กตตรร , ลนดา นดา ดารลลง-แฮมมอนด ง -แฮมมอนด, แคร ฟลเลอร ลเลอร, สลาฟโก กาเบอร, โฮวารด การดเนอร ดเนอร, เกาโก ฮามาไลเนน, แอนด ฮาร ฮารกร กรฟส ฟส, ทอม แฮตช, ยารกโก กโก เฮาตามาก, ฮันนาห นนาห เฮย เฮยแมน, แมน, เฮนร เฮกก เฮกกเนน, เนน, โอลล-เปกกา -เปกกา เฮโนเนน, มารตต ตต เฮลล เฮลลสเตร สเตรม, ม, สตเฟน เฟน ฮายนแมน, แมน, ปเตอร เตอร จอห จอหนสั นสัน, น, เบน เลวน, น, เฮนร เลว เลวน, น, สตเฟน เฟน เมอรกาทรอยด กาทรอยด, เซรา เมอรทัทัก (ส�าหรั าหรับ แรงบันดาลใจในการตั นดาลใจในการตั งช งช อหนั อหนังส งสอ), อ), น โคลัส เนโกรพอนเต, ฮันเลเน นเลเน เนยม ยม, เดวด โอลดรอยด, ลดา ดา ปเตอร เตอรส, ส, ไดแอน ราวตช ตช, เซอรเคน เคน โรบนสั นสัน, น, เวรา ซาโลเนน, ลอรา เซรวาจ, วาจ, โรเบรรต ชวาตซ, เดนนส เชอรลลยย , โทน แวกเนอร และ และ วน เวยนเก ยนเก ผมขอขอบคณ แซม อาบรัมสส� มส ส�าหรั าหรับม บมตรภาพ ตรภาพ ท ยย งใหญ ง ใหญและความช และความชวยเหล วยเหลออั ออันเก นเกดจากความอาทรในหลายร ดจากความอาทรในหลายรปแบบท ปแบบท ชชวย ว ย ใหงานเข งานเขยนของผมอ ยนของผมอานเข านเขาใจง าใจงายข ายข น แหลงท มาส� มาส�าคัญของแรงบั ญของแรงบันดาลใจในการเข ยนหนั ยนหนังส งสอเลมน คอ ผคนหลายหม นหลายหม นคนทั คนทั วโลกท โลกท ผมไดมโอกาสพบปะในการป อกาสพบปะ ในการประช ระชม สัมมนา และการประชมทางว มทางวชาการหลายร ชาการหลายรอยครั ง พวกเขาสอนใหผมเข ผมเขาใจและ เคารพอยางสดซ งย ย ง ขนตอความซั คว ามซับซอนของการเป นของก ารเปลล ยนแปลงทา นแป ลงทางกา งการร ศกษา ผลท ผลท ตามม า มมาก ากค อ ผมร ผม รสกเจ ยมตน ยม ตนททกครั ค รัง เม เม อได ไ ดยนค� าถาม าถ ามววา ท�าไมบางชาตถงสามารถให ง สามารถใหการศ ารศกษาแกพลเมองของพวกเขาไดดกว ก วา ชาตออ นๆ น ๆ เปนเร นเร องง องงายท ายท เราจะท� เราจะท�าเป าเปนมองข นมองขามความแตกต ามความแตกตางด างดานบร านบรบท บท แลวใหค�ค�าอธบายพ นๆ วาท�าไมนักเรยนฟ ยนฟนแลนดถงท�าขอสอบในระดั อสอบในระดับ นานาชาต ไดดดกว ก วานั านักเร กเรยนส ยนสวนมาก วนมาก ในแง นน ค�าถาม าถาม การอภปราย ปราย และขอ กังวลใจในประเด งวลใจในประเดนท นท เก เก ยวข ยวของม องมสสวนส� ว นส�าคั าคัญท ญท ท�ทาให า� ใหผมสามารถปะต ผมสามารถปะตดปะต ดปะตอ Pa P a s i S a h l b e rg
43
เร เร องรา ง ราวข วของ องกา การพั รพัฒนาด น าดานการศ นกา รศก ษาใน ษา ในฟฟน แลนด แล นด นักศกษาข ษ าของ องผม ผม ท มหาวท ยาลัยเฮลซ เฮล ซงกซ งเดนทางมา ท างมาจากห จากหลาย ลายประเ ประเทศก ทศกเปน ท ท มาของ าขอ ง แรงบันดาลใจ นดาลใจ เพราะพวกเราชวยกั วยกันส� นส�ารวจหาความลั ารวจหาความลับท บท อย อย ในระบบการ ศกษาฟ กษาฟนแลนด นแลนด โดยอาศั โดยอาศัยม ยมมมองของนั มมองของนักศ กศกษาต กษาตางชาต างชาต ซ งมั งมักจะหล กจะหลอหลอม อหลอม ขนมาจ ม าจากป ากประส ระสบก บการณ ารณและความ ละค วามคาด คาดหวั หวังท ท แตกต ต กตางไปจ ง ไปจาก ากนันักศกษา ฟนแลนดผมขอแสดงความซาบ นแลนด ผมขอแสดงความซาบซซ งใจต งใจตอผ อผ ฟฟงและนั ง และนักศ กศกษาของผมท กษาของผมทกคน กคน พวกเขาท�าใหการเขยนหนังสอเลมน เ ป นการ นก ารเด เด นทาง นท างอัอันนน า ต ต น เต เต น รวมถงเปนกระบวนการเตบโตจากภายในให บโตจากภายในใหแกตัวผม ผมขอขอบคณ กระทรวงการตางประเทศของประเทศฟนแลนดท มน �าใจเป ใ จเปนอย อ ยา งย งย ง ในการชวยเผยแพร วยเผยแพรหนั หนังส งสอ Finnish Lessons เม เม อม อมการจั การจัดงานตามวาระ ดงานตามวาระ โอกาสตางๆ างๆ รวมทั งมอบหนั งมอบหนังส งสอเล อเลมน มน ใหแขกของกระทรวงฯ แขกของกระทรวงฯ อกด กดวย วย หนังสอเลมน พัฒนาข น าข น จากฉ จา กฉบับับร างเด าง เดม ท ท เปป น ส วนหน วน หน ง ของ ขอ ง บทวเคราะห เคราะห งานว งานวจัจัย หรอข อขอค อคดเห ดเหนของผม นของผม ดังท งท ปรากฏรายช ปรากฏรายช อในส อในสวน วน บรรณานกรมท กรมทายเล ายเลม ผ ประเม ประเมนบทความและบรรณาธ นบทความและบรรณาธการวารสารว การวารสารวชาการ ชาการ และหนังส งสอรวมบทความ อรวมบทความ (edited volume) ซ ซ งต งตพพมพ ม พผลงานก ผลงานกอนหน อนหนาน า น ของผม กเปนอกกลมบคคลหน คลหน งท ท มบทบาทส� ทบา ทส�าคัญในการช ในก ารชวยขัดเกลา เก ลา ประเดนของผมให นของผมใหลล มล ม ลก อกทั กทั งช งชวยให วยใหการน� การน�าเสนอเร าเสนอเร องราวของฟ องราวของฟนแลนด นแลนด มความกระจ ความกระจางย างย งข ง ขน ผมรสสกขอบค ขอบคณ เปตรา เสมอมาส�าหรับการสนั บการสนับสน สนนและ ภมมปญญาของเธอท ญญาของเธอท ชชวยให วยใหผมเหนหนทางข นหนทางขางหนาในห าในหวงยามท วงยามท พลังและ งและ ความม ความม งมั งมั นของผมเร นของผมเร มมอดลง มมอดลง ออตโต ลกชายของเราก กชายของเรากควรได ควรไดรัรับจ บจบฟอด บฟอด ใหญ เพราะเขาค เพราะเขาคอเหต อเหตผลอ ผลอกข กขอท อท ท�ทาให า� ใหผมลงม ผมลงมอเข อเขยนหนั ยนหนังส งสอเก อเก ยวกั ยวกับการ บการ ศกษาท กษาท เด เดกท กทกคนสมควรได กคนสมควรไดรัรับ
44
Finnish Lessons 2.0
บทน�
เราท�าได าได! (แคเพ เพยงเร ยงเรยนร ยนร จากกั จากกันและกั นและกันให นใหมากข มากข น) น)
ในระยะเวลา 10 ปนันับจากน บจากน ไป คนวัยหน ยหน มสาว มสาว อาย ตัตังแต งแต 15 15 ถง 30 ป ประมาณ 1,200 ลานคน จะกาวเขาส าสตลาดงาน และจาก ทรัพยากรเท พยากรเทาท าท เราม เรามอย อย ตอนน ตอนน คนประมาณ คนประมาณ 300 ลานคนจะได านคนจะไดงานท� งานท�า ถาเช าเชนนั นนั นแล นแลว เราจะมอะไรไปมอบให อะไรไปมอบใหแก แกคนหน คนหน มสาวอ มสาวอกประมาณ กประมาณ พันล นลานคนท านคนท เหล เหลอ ผมมองวาน าน เป เปนความท นความทาทายใหญ าทายใหญหลวงประการ หลวงประการ หน หน ง หากเรามงหมายให งหมายใหเก เกดการพั ดการพัฒนาอย ฒนาอยางสั างสันต และเกดความ หวังในหม งในหม เยาวชน เยาวชน — มารตต ตต อะห อะหตตซาร ซ าร (Martti (Martti Ahtisaari) อดตประธานาธ ตประธานาธบด บดฟฟนแลนด นแลนด ช ชวงป วงป 1994-2000 1994-2000 และเจาของรางวั าของรางวัลโนเบลสาขาสั ลโนเบลสาขาสันต นตภาพ ภาพ
เปนท ท ป ระ ระจัจักษ ษ ชัดในท ใ นท กหน กห น แห แห ง ว า โรงเ โร งเรรย นแบบ นแ บบทท เ รา รามมกันอย อ ย ทกวั กวันน น น ไมสามารถสร สามารถสรางโอกาสให างโอกาสใหนันักเร กเรยนได ยนไดเรเรยนร ยนร ในส งท งท จ�จาเป �าเปนส� นส�าหรั าหรับ อนาคตของพวกเขาไดผ อนาคตของพวกเขาได ผ คนท คนทกม กมมโลกต มโลกตางเร างเรยกร ยกรองการเร องการเรยนการสอนท ยนการสอนท มม คณภาพ ณภาพ มความเสมอภาค ความเสมอภาค และมประส ประสทธ ทธภาพมากกว ภาพมากกวาท าท เป เปนอย นอย หากว หากวา กันตามจร นตามจรง ระบบการศกษาก� กษาก�าลั าลังเผช งเผชญหน ญหนากั ากับความท บความทาทายส� าทายส�าคั าคัญท ญท มัมักมา กมา ค กักันสองข นสองขอ ขอแรก อแรก เราจะเปล เราจะเปล ยนแปลงโรงเร ยนแปลงโรงเรยนอย ยนอยางไร างไร เพ อให อใหนันักเร กเรยน ยน สามารถสั สามารถสั งสมความร งสมความร และทั และทักษะชน กษะชนดใหม ดใหมๆ ท จ�จาเป า� เปนในโลกแห นในโลกแหงองค งองคความร ความร ซ งก� งก�าลั าลังผั งผันแปรไปในท นแปรไปในทศทางท ศทางท ไม อาจคาดเดาไดข อาจคาดเดาได ขอท อท สอง สอง เราจะท�าเช าเชนไร นไร Pa P a s i S a h l b e rg
47
ใหเยาวชน ยา วชนททกคนสาม คน สามารถ ารถเข เขาถง การเร การ เรยนร น รรปแบบใหม แบบ ใหมน ได ไม ววาเขา เ ขา เหลานั า นันจะม นจะมสถานะทางเศรษฐก สถานะทางเศรษฐกจสั จสังคมเช งคมเชนไร นไร การพชชตความท ต ความทาทายเหล าทายเหลาน า น นับเปนความจ� นความจ�าเปนทั นทั งในแง งในแงจรยธรรมและในทางเศรษฐกจส� าหรั าหรับสังคม และเหลาผ าผ น�นาของสั า� ของสังคมต งคมตางๆ างๆ ดวย วย ท นันับว บวาจ� าจ�าเป าเปนทางจร นทางจรยธรรมก ยธรรมกเพราะ เพราะ สวัสดภาพรวมไปถ ภาพรวมไปถงความผาสกของบคคลใดบคคลหน คลหน ง นัน ลวนก วนกอราง มาจากความร ทักษะ และโลกทัศน ท เขาหรอ เธอได เธอไ ดรบจากการศ บั จากก ารศกษา นอกจากนั น ภารก ภาร กจน ยังนับเปน ความจ� ควา มจ�าเป เ ปน ทางเศร ทาง เศรษฐก ษฐกจ เพราะใ เพร าะในน ยคปจจบัน การสรางความมั งคั คั งของ ข องชา ชาตตตองอา ง อาศัศัยความร คว ามร หรอควา ค วามม ช�านาญท านาญท น�นาไปปฏ �าไปปฏบับัตต ได จร จรงอย งอยางท างท ไม เคยเป เคยเปนมาก นมากอน อน ผลพวงจากวกฤต กฤต เศรษฐกจโลกระลอกล จโลกระลอกลาส าสดก� ดก�าลั าลังส� งส�าแดงให าแดงใหเห เหนว นวา คนหน มสาวท มสาวท ววางงานและ า งงานและ กลายสภาพเปนบคคลผ คคลผ ไร ซซ งความหวั งความหวัง จนสามารถลมรั มรัฐบาลใหพังคร งครน ไดอย อยางไร างไร คนหนมสาวเหล มสาวเหลาน าน จ�จานวนมากไม �านวนมากไมไดรัรับการศ บการศกษาและการฝ กษาและการฝก อบรมท เหมาะสม เหมาะสม อันจะช นจะชวยให วยใหพวกเขาสามารถช พวกเขาสามารถชวยเหล วยเหลอตนเองได อตนเองได หนังสอเลมน เก ก ยวข ว ของกับประเ ป ระเทศฟ ทศฟนแลนด แ ลนดและวธ การท การ ท ชาว าว ฟนน นน ใชพล พลกโฉมระบบการศ กโฉมระบบการศกษาท กษาท จัจัดว ดวาธรรมดาๆ าธรรมดาๆ ในชวงทศวรรษ วงทศวรรษ 1980 ให กลายมาเปนหน นหน งในโมเดลต งในโมเดลตนแบบแห นแบบแหงความเป งความเปนเล นเลศและความเสมอภาค ศและความเสมอภาค เชนในปจจบัน ตัวช วัดระดับนานาช นา นาชาต าตหลายต ล ายตอหลายตั หล ายตัวแสดงใ แส ดงใหหเหน วาประเทศฟนแลนดมประชากรท ระชากรท ไดรับการศกษาเป ษา เปนจ�า นวนมากท นวนม ากท สด ประเทศหน งในโลก งในโลก อกทั กทั งยั งยังย งยดหลั ดหลักความเสมอภาคในการจั กความเสมอภาคในการจัดการศ ดการศกษา กษา และใชทรั ทรัพยากรได พยากรไดอย อยางม างมประส ประสทธ ทธภาพส ภาพสงส งสด โดยเฉพาะอยางย างย งในระยะ งในระยะ หลัง การศกษาของฟ กษาของฟนแลนด นแลนดดดงด ง ดดความสนใจของนั ดความสนใจของนักว กวชาการจ� ชาการจ�านวนมาก จากทั วโลก วโลก ลนดา นดา ดารลลง-แฮมมอนด ง -แฮมมอนด (Linda (Linda Darling-Hammond, 2010) ก ษาในโลกทเท เทาเท าเทยม ยม เขยนเล ยนเลาเร าเร องน องน ไวอย อยางละเอ างละเอยดในหนั ยดในหนังส งสอช อช อ การศกษาในโลกท ยงไฮ ยงไฮ (Surpassing (The Flat World and Education ) สวนใน วนใน ข นแซงเซ Shanghai ) ท มารก ทักเกอร กเกอร (Marc (Marc Tucker, 2011) เปนบรรณาธ นบรรณาธการ การ เขาเลอกใหฟนแลนดเป เปนประเทศหน นประเทศหน งท สหรัฐอเมร ฐอเมร กาควรเอาเย กาควรเอาเย ยงอยาง โลกกับหนทางทสส (The Global ในเร ในเร องโมเดลการศ องโมเดลการศกษา กษา และในหนังส งสอเร อเร อง อง โลกกับหนทางท 48
Finnish Lessons 2.0
Fourth Way ) แอนด ฮาร ฮารกร กรฟส ฟส และ และ เดนนส เชอรลลยย (Andy (Andy Hargreaves & Dennis Shirley, 2012) กยกให ยกใหฟฟนแลนด น แลนดเป เปนตั นตัวอย วอยางของชาต างของชาตทท ประสบ ป ระสบ ความส�าเรจในการพลกโฉมระบบการศกษา ได ไดแอ แอนน ราว รา วตชช (Diane Ravitch, 2013) กลาวถงฟนแลนดใน ยคสมัยแหงความผดพลาด (Reign of Error ) เพ เพ อยกเปนกรณศกษาใหคนอเมรกันไดเข เขาใจวาการ ผดงรักษาการศกษาท ษาท รัฐจัดให ดใหมวลชน วล ชน (public (pub lic educat edu cation ion)) จะชว ยให พลเมองทกคนมการศกษาท ษาท ด ขนได ได อยางไร งไ ร นอกจาก นอก จากนั นัน ดเหมอ นจะ เปนเร อ งจ� าเป าเ ป นไปเ นไ ปเสสยแล แ ลว ท ท ห นังสอ หรอ คมอ เก เก ย วกับการ ก ารศศกษาใ ษ าในน ระดับนานาชาตทกเลมท ท กลาวถงวธคดและแนวปฏบัตรวมสมัย จะตอง บรรจเรเร องราวของฟ องราวของฟนแลนด นแลนด ไวหน หน งบท งบท หนวยงานด วยงานดานการพั านการพัฒนา ฒนา บรษัษัท ท ปรกษา และส และส อระดับนานาชาต ตางเอ างเอยถงฟนแลนดวาเปนโมเดลท โมเดลท ด และเปน “ประจักษ กษพยาน” พยาน” ในการพลกโฉมการศ กโฉมการศกษาเพ กษาเพ อมวลชนท อมวลชนท ประสบ ประสบ ความส�าเร าเรจอย จอยางงดงาม างงดงาม1 หนังส งสอท อท กล กลาวถ าวถงโรงเร งโรงเรยนและคร ยนและครของฟ ของฟนแลนด นแลนด เปนการเฉพาะได นการเฉพาะไดรัรับการต บการตพมพ มพ ทังในประเทศจน เกาหล ญ ปป น ฝรั ฝรั งเศส งเศส สโลวเนย เมกซโก และเยอรมน และท และท ยกมาข กม าขางต งต นกนบว บั วา เปนเพ เ พยง ตัวอยางส างสวนนอยเท อยเทานั น เฉพาะฉบับพมพครั ค รังแรกของหนังสอเลมน กม ผ แปลไปแล แปลไปแลวกว วกวา 20 ภาษา เหนชั นชัดเลยว ดเลยวาผ าผ คนทั คนทั วโลกต วโลกตางให างใหความสนใจ ความสนใจ กับประสบการณ บประสบการณของฟ ของฟนแลนด นแลนด ในช ใน ชว งต งตนทศวรรษ ทศว รรษ 1990 19 90 ขณะเป ขณ ะเปนหัวเร เ รอใหญ ใ หญ ในกา ใน การปฏ รปฏ รรป การศกษาของฟ กษาของฟนแลนด นแลนด ดร. วลโฮ ลโฮ ฮรว (Vilho (Vilho Hirvi) ซ ซ งด� งด�ารงต� ารงต�าแหนง ประธานบรหารของคณะกรรมการการศกษาแหงชาต งชาต (National Board of Education) ประเทศฟนแลนด นแลนด ไดกล กลาวส าวสนทรพจน นทรพจนตตอท อ ทมงานของเขา มงานของเขา โดยม ใจความตอนหน งว งวา “เรามอาจสร อาจสรางชาต างชาตท มม การศ การศกษาด ได กษาด ไดดดวยการ ว ยการ บังคั งคับ” บ” เขากลาวว าววา เราจ�าเป าเปนต นตองรั องรับฟ บฟงความค งความคดเห ดเหนของคร นของครและนั และนักเร กเรยน ยน ทั งยังตองอาศั องอาศัยการรวมมออยางแขงขันจากทกฝายเพ อกาวไปข าวไปขางหน างหนา ในประเทศฟ ในประเทศฟนแลนด นแลนดขณะนั ขณะนั น ครและนั และนักเร กเรยนต ยนตางย างยนกรานว นกรานวาการออกแบบ าการออกแบบ การสอน เน อหาท ตตองเรยน และเวลาเรยน ยน ตองม องมความย ความยดหย หย นมากข น Pa P a s i S a h l b e rg
49
และย� าว าวาพวกเขาควรม าพวกเขาควรมอสระในการออกแบบส สระในการออกแบบส งเหลาน าน มากข นด นดวย วย ฮรว รว ยังกลาวว าววา “พวกเราก�าลังสร งสรางวัฒนธรรมทางการศ ฒนธรรมทางการศกษาข กษาข นมาใหม นมาใหม และ จะไมมวันหวนกลับไปเปนแบบเดม” พ นฐานขอ ฐา นของวั งวัฒนธรรมให นธร รมใหมมท วาน คอการบ อการบมเพาะความไว มเพาะความไวเน เน อเช อเช อใจกั อใจกันระหว างผ างผ มมอ�อ านาจด า� นาจดานนโยบายการ านนโยบายการ ศกษากั กษากับโรงเร บโรงเรยน ยน และอยางท างท พวกเราได พวกเราไดเห เหนกั นกัน ความเช ความเช อใจเช อใจเชนน น นสร สราง าง ใหเก เกดการปฏรปท ไม เพยงแต ยงแตยั ย ังยนเทานั านั น แตความส�าเรจน จน ยังเป งเปนของ ครซซ งเป ง เปนฝ นฝายลงม ายลงมอปฏ อปฏบับัตตดดวย ว ย เปดรั ดรับประสบการณ บประสบการณใหม
ในทศวรรษ 1990 การศกษาของฟ ษาของ ฟนแลนดไมมอะไรพเศษใน สายตาของนานาชาต เยาวชนฟ เยาวชนฟนแลนด นแลนดเข เขาโรงเร าโรงเรยนกั ยนกันตามปกต นตามปกต เคร เครอข อขาย าย โรงเรยนก ยนกนันับว บวากระจายตั ากระจายตัวอยางทั างทั วถงและช งและชกช กชมเพ มเพยงพอ คนฟนแลนด ทกคนเข กคนเขาถ าถงการศ งการศกษาระดั กษาระดับมั บมัธยมศ ธยมศกษา กษา (secondary education) ผ ผ จบ จบ มัธยมปลายม ธยมปลายมมากข มากข นเร อยๆ และพวกเขาสามารถเลอกเร อกเรยนต ยนตอในระดับ อดมศ ดมศกษาได ซ ซ งไมไดเป เปนทางเลอกท อกท เกนฝ นฝนแตประการใด อยางไรกด คะแนนจากการประเมนผลระดับนานาชาตของนักเรยนฟนแลนดยังอย ในระดับใกลเคยงคาเฉล เฉล ยเกอบทกวชา ยกเวนวชาการอา น ท นักเรยน ฟนแลนด นแลนด ไดคะแนนส คะแนนสงกว งกวานั านักเร กเรยนชาต ยนชาตออ นเก น เกอบทั อบทั งหมด งหมด ภาวะเศรษฐกจ ถดถอยท เกด ขนอยางไม งไ มทัน ตังตัวและสงผลสะเท ผลสะ เทอนในชวงต ง ตนทศวรรษ 1990 ท�าใหประเทศเกอบจะเผชญภาวะลมเหลวทางการเงน ฟนแลนด จ�าตองออกมาตรการท องออกมาตรการท ท ังเดดขาดและรวดเร ดขาดและรวดเรวเพ เพ อแกปปญหางบประมาณ ญหางบประมาณ ขาดดล และฟ นฟ นฟการค การคากั ากับต บตางประเทศท างประเทศท พัพังพาบไปพร งพาบไปพรอมกั อมกับการล บการลมสลาย มสลาย ของสหภาพโซเวยตในป 1990 โนเกย (Nokia) แบรนดออตสาหกรรม ชันน�าระดับโลกของฟ บโลกของฟ นแลนด นแลนด ผผลตเคร เคร องมอส อสารแบบพกพา กลาย มาเปนเคร องจักรส�าคัญท ญท ออกแรงฉ อกแรงฉดใหฟนแลนดหลดออกจากก ออกจา กกนหลม ของปญหาเศรษฐกจครั งใหญ ให ญท สดเทา ท ท ประเทศเค ระเ ทศเคยเผ ยเผชชญมานับตั งแต แต 50
Finnish Lessons 2.0
สงครามโลกครั งท งท สอง สอง อกหน กหน งแบรนด งแบรนดของฟ ของฟนแลนด นแลนด ซ ซ งขณะนั งขณะนั นยั นยังไม งไมตตด ตลาดโลกแตมบทบาทส�าคัญไมย งหยอ นไปกว นไปก วากันในการช ในการ ชวยพล ยพ ลกฟน ระบบเศรษฐกจและสั จและสังคมของฟนแลนด ก คคอ เปรสโกอล (peruskoulu ) หรอโรงเร อโรงเรยนท ยนท ให การศ การศกษาขั กษาขั นพ นพ นฐาน นฐาน ท รัรัฐจั ฐจัดให ดใหเด เดกฟ กฟนแลนด นแลนดททกคนเป ก คนเปน เวลา 9 ป <เป <เปนการศ นการศกษาภาคบั กษาภาคบังคั งคับ โดยเร โดยเร มเม มเม อเด อเดกอาย กอาย 7 7 ป> ผน�าดานการศกษาจากหลายประเทศทั ษาจากหลายประเทศทั วโลกพบว โลกพ บวา ระบบการ ระบบก าร ศกษาของพวกเขาทกวันน มส ภาพไ ภา พไมม ตต างไป าง ไปจา จากท กท ฟ น แลนด แล นดประส ร ะสบบ ในชวงทศวรรษ วงทศวรรษ 1990 เศรษฐกจขาลงทั จขาลงทั วโลกส วโลกสงผลกระทบหนั งผลกระทบหนักหน กหนวงต วงตอ โรงเรยน ยน มหาวทยาลั ทยาลัย และการศกษาทั กษาทั งระบบ งระบบ เราจะเหนตั นตัวอย วอยางได างไดจาก จาก ประเทศไอรแลนดกร แลนด กรซ อังกฤษ งกฤษ และสหรัฐอเมร ฐอเมรกา กา ผลสัมฤทธ มฤทธ ของนั ของนักเร กเรยน ยน ในประเทศท ในประเทศท กลาวมาไมไดด ใกล ใกลเคยงกับร บรปการณท ควรจะเปนในประเทศ ในปร ะเทศ ท ใชเศรษฐก เศรษฐกจฐานความร จฐานความร ทั งๆ งๆ ท ประเทศเหลาน ตองพ งพ งพาควา พา ความสา มสามาร มารถใน ถในการ การผล ผลตและน แ ละนวัวัตกรรมเพ กรรม เพ อ สรางศั างศักยภาพในการแข กยภาพในการแขงขั งขันและว นและวถถชช วว ตท ตท ยั ย ังย งยน นอกจากน นักเร กเรยนเอง ยนเอง กเหนว นวา นับวั บวันการสอนของคร นการสอนของครทท โรงเร ยนและมหาวทยาลั ทยาลัยย ยย งน งนาเบ อข อ ขน เร เร อยๆ มหน�าซ� ายังไมสอดคล อ ดคลองกับความต ควา มตองการขอ งกา รของพว งพวกเขา กเขาทท อยใน โลกท เปล เปล ยนแปลงไปอย ยนแปลงไปอยางรวดเร างรวดเรว เร เร องราวการเด องราวการเดนทางส นทางส การปฏ การปฏรรปการ ปการ ศกษาของฟนแลนดในหนังสอเลมน จงนาจะน� าความหวั าความห วังมาสทกคนท คนท ก�าลั าลังกั งกังวลใจว งวลใจวาการพั าการพัฒนาระบบการศ ฒนาระบบการศกษาของตนเองจะเป กษาของตนเองจะเป นไปได นไปไดหร หรอไม อไม หนังส งสอเล อเลมน มน จะป จะปอนอาหารสมองแก อนอาหารสมองแกผผ ทท ก�ก าลั า� ลังมองหาหนทางปรั งมองหาหนทางปรับนโยบาย บนโยบาย การศกษาให กษาใหสอดรั บกั บกับสภาพความเป บสภาพความเปนจร นจรงในช งในชวงเวลาท งเวลาท เศรษฐก เศรษฐกจก� จก�าลั าลัง ฟนตัว บทเรยนจากฟนแลนดนาจะชวยใหทกคนรสกกระปร กระเปร ระ เปร า เพราะมันแตกต นแตกตางจากส งจากส งท งท เรามั เรามักอ กอานเจอในหนังส งสอหร อหรอวารสารวชาการ ชาการ ท วาดวยการพัฒนาการศ นาการ ศกษาเลม อ อ นๆ บทเรยนเหล นเ หลาน จะแสดงให ะแสด งใหเหน วาการพั าการพัฒนาระบบนั ฒนาระบบนั นสามารถเก นสามารถเกดข ด ขนได นไดจร จรง ถาเพ าเพยงแต ยงแตเราร เราร จัจักใช กใชววธธ การ การ ท ชาญฉลาดและยั าญฉลา ดและยั งยนในการออกแบบนโ ในการอ อกแบบนโยบายแล ยบายและย ะยทธศาสตร รวมทั ง Pa P a s i S a h l b e rg
51