Fqe 2.
Prem remrr i p pn nor
.
.
Lk Lk rer rere e pr prn n
•
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
. . . . .
66 7
Prdo Prd o rime rime t gabu gabuara t t di sa r rjve jve t pre prem mrave rave ronr ronr : A osst e n n r B. Moprsh prshta tatje tje n n gJin . . . . . . . Pèe èemi mi pron pronor or i(,è i(,è)v )vet et . . . . . .
3.
PASQYRA E LENDS
Prem rem pyet p yetss
.
.
V YJ AT T K MR q e PES P ESA A : ç:SHTJE T MORFOLOGJIS . E M I l
Gn . ms emre ms emre mk ums i eme emrr emrr . Emr q rdoren m n m km i emrve emrve k i i r km k m dyt dyt . km t ret km kt kmi emrve n nmin um vretje rdorimn e rjt drrim i gn s di eme mashkuore ne n m
l U M E . P E R
E
O
.
I
.
32 3
37 3
40 42
4 44 48 .
.
49
.
52
. Pr Premr emr et . . k eme veto ; . . . •�. jtje eh s doree gbu ree eto . . . . Tj e skr remve veo eje ret s rdomee gr t rjte skur pr' . . . emrve veor .
.
�
.
.
.
.
7 79
.
. . . .
.
.
B l I , NUM UME EO O D H M
Funks unksonet dhe kar kare ersti rstikat kat gam gam kore kore t t n n y jve jve
8 8
88
88
Lak akm m nY jve . . . . . Ds rste k de prdo nyj te de j se Disa Di sa rase kur kur duht p p dour dour nyja ny ja se dhe o o te . i çse çse t tjer t rdorm t nyjve
90
94 96
87
]3 1
RJ
. .
63
53
5
5 57
F O L J A
.
Foe kimtre e jkimre Ditez e ojes . . Mnyr e oljes . . . Ko, vet dhe um e et ka e jam . . Ndrj e foljee n gede Zgedmi i Zgedmi i dy Zgedi i tret Fe e reg Vrejje et rdormt rdormt t d re oe Mnyr doe E mj de e yer E kryer e tjesht nyr lidore Ma tore Mnyr dshrore ny udro Per ejtje ret dis oe oee e t eg .
.
.
100 100 10 0 2
0 3 04 08 109 1
12 127 128 28
28 5 19 14 2 2
•
5
6 6
149
.
•
52
ae PJESA I I : PJESA
TAK KSES INTA ESHT TJ TE SIN çESH
PRDOR I EMRIT N TRAJT TRAJT SQUA DHE DHE PA SHQUA
·
.
KUNDNORT
IV BM DHE EM N UNKSIONIN E PCKOI
.
.
.
.
.
.
64 67
PJS
70
·
PDO NJAVE, I PAAJALVE D I PEA PAA GJMTYVE HOMOGJENE FOLJET NDISE N · KUEIT K UEIT HO OGJEN Pror i yjave para gjytyrve hoogjee . Prdoimi i parafave para gjymtrve homogjee Prdori i peszae para gjytyrve homogjee Prdom i foleve e allzest homogje
.
. .
.
.
.
. .
.
185 185 86 87 88 89 190
I:
çiSHTJ E TE FORMMIT TE JALiV .
1 93
Ndrtmi i als Nara e fjae spas formimit te re Ali e fa fas s sipas dtimt he sis fomt t
196 96 8
20
75 76
8 0 8 2
.
TIPT TIPT FJLORMS FJLORMS PODUKI E AKI AKI N SQIPEN E SOTE LETAE
80
.
175
0
I SI FOROH FJLT E EA SHQPE E LTAE · · ·
A FJALT E PEJDUA l.
V
HYJE . .
1 73 ·
62
1 72
Prshtatja e mbiemrt ose e premri q prca j g gh homogee Rei i paktore j gjye. .
84
N djtim (t) P . Mdis m, m dhe nmt rdr i em hor q. Nga k j ku r g • G q gj gj ci/ ci/ . . Apo
1 72
Prdorm i emit fuksionin e kudrinot pran nJ emri folo Prdorm Prorm trajtave shurtra t pemrave veor . .
.
Mbi
62
·
.
1 57 l 59 60
Prdorimi foljeve gjsmndise md e duht prpara j foljeje idhore . . . . . . Prshtatja e foljevekallzes n o Prshtatja e kazuest me kryefal Nrtmi psor . .
.
184
VI
1 60
I PDORM FOJES N UNKSIONIN E KALLUESIT
. ER DHE PREI N FNKSON .
PDOR I IS PFALE DISA LIDZA E E A FJALVE LIDHSE .
157
Trajta e emrt t shoqruar nga nj premr dtor Trajta e emrt t shoqar ga ny ja nje . Trajta e ei s hoq hoqa a ga j numror Tjta e mbiemri t r . . . . .
.
a
155
8
FJAL T FORARA ME PAASHTESA Formme me parashtes pa- Formme me ashes Formmee e Formm e paash paashe e - Formme m parash per· Fo ie me parastes ç--/ Formme me parshtesa mb e neo-
203
203 203 2 05
205 2 06
206 207
F'qe
Faq , S HQ IP IPE ERI M I
T
D A A RA SHT S A V T T: : H U J
2 08
PJALE T E F ORM UARA E PR PRA A P AS H T E S
Pra rap pasb sbt ta a è) è)ss . . . . Pra Pr apash shte tessa a ar r, -ta ta . . Prap apa as ste tesa satt -or, to tor r rst ist raastesa i apastesa • Pp se Papastesa je .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
apa a - s sttj ji ish shtte . Praash esat i, (e (e)s )s e er r . . Prastesa shem . . . . . . .
Prapas ashte htes sat o ,
-
•
.
.
. .
. .
.
21
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
212
,
•
.
-
22 7
r pashtea -o s . Papashtesa sj-az ()st
2 30
.
SH QI P RI M I 3.
I
214 6 6 27 27 218 220 220 24
ro , to so-, -zo -
231 23
D A PR APAS ST TE EA AVE TB UAJA
23 3
FA ALE LE T F O M V AR ARA A N JE JE K O H I S T R RA A S S M PRAPATES
·
·
·
4 4 49
Tipa yeor kompoitae mbiema
4
e . . . 1 T me e T ip i me mbimer . . . 3 Tipi nume (ose pme) mbime Tipat yesore kompoiave flje . 1 Tip nfol + o j , . . . . . . . . . . . 2 T i pi me folj Kompozia p akm he . . . . . . . .
49
21
.
dho te paszqua paszqua ue 3 T p i umero (e shume + me e dho 4 Tip pme me . . . . . . . . . . . . T pi fo /j + me
•
4. FJ FJ L T T F OR MU A R A A A A RA RA TE TE A A A APA PASH SHT T ES
3 236
FJALE TE FORMUAA NJ KO HE I SHT ME KOPZM E . . M PRAPASTES . ç. FJALT E PNGJTURA C
·
·
SA
lV :
4 422 4
B. FJA LT E R R A ( K OM OMPO POZ ZIT ITA AT)
243
Tip at kye yesso o t kom poz po z a ve mr mraa
24 24 2
l . T i p i
237
240 240
53 53 54 254
7
. NOR T PRJITHSHM
2 20 26
dret hkmi . Dejs h qipt dhe dret shqpm pm dretshq O bje k i dret shqiptimt . . . Stlet e shqi Stlet e s hq ip e . l etrae gju uss letra ingujj t e gj T ingu .
.
.
.
262
I DRJTQT l AORV
240
me r
+ m e . 2. T pi p i ndajfo/ o/ + m me er
52
DlSA NGA RRUL KRYSOR T RETSHQI-
T T GJUHS TRAR SHP
.
. mz m . . 2 Mbezimi a) bema e panysh b bemrat e nyjshm 3 Najfljezi 4. aa fjalzi m
50 5 52
.
.
. .
rja a e e t hesu ar norj Z no j e . . . orj anor Zan uarr . kssua thk a e e th ja Z no j patt heks ur oa é e pa Zan ano oree hekss or aratthek no o rja e para Z n i-jj a pa rah ekso re e fj alet a) i-
26 3 2 64
26 2 e
dot t n ndo ae ku a n dhee te ae pa 1 me dh
. . . . . . . ken p . b) :-j raheoe e fj prjrdhura e p p apshs .
.
6 2
Fa qe
:ja arates u te ee e a e rr e g u a . Zaorja è asheore . . A È-ja pasheksore jofore B ja asheksore fdore Zane u dhe y Zanja . Gu oreve e Gue e zaoree ue, y .
c)
.
266
26 7
26 7 2 69 27 2
2 73
273 27 4
DJTSHQPTM I BSHKT BSHKTNLLOV NLLOV Bang Ba ng e be e r e fja Basinlloe / / ç- oe Sqi i ja n u u e f te fja Baslja h Bashkna rr Takie shkgoe . l Tam gse oe i n-se e DRJTSHQPII I FL ME PRJA T HUAJ
274
27 9
Trazhi: Tr azhi: 3 000 kopje
·
Fomt 60 x 88/16 Fomt
Syu n Kombnan Polgaf s "HAL DUR, - Tr n
? 7
276 28
•
THKS ITEAT E OTS UEE
275
280 281 28 282
.
284 286
Stsh 220472
" m :
m " m "
·l
E M RI
GJINIA
§ l. Ginia e emave n shmicn mese aseve mn d · alohe mofoogiish nga maesa q main aa n ran e a ass emèroe è nèsi: ema masho main maesè -i ose -u: plp-i mndim-i vèa-i, burri u) gjum-i gmè zog-u, dhu e; ema femoè man maesn a ose -ja:> ke-a, puhk-a, radio rad radio ioa a e shépi-a shépi -a Iu lul-ja i ujt-ja, radio ema asnanès main maes -t(e) ose -it: te ftohte è Jrdhe-t tè z-té tè curi e
·
Sen Se nim. Ket esht fjala ne rahe te pare per mrat pergjihshem Gjina maikor mrav te pervçem te njrezv percaktoht nga s ksi i prsoni ktes, p.sh. Lek Leka, Ded Ded De Dea, a, Kol Kol Kola a Koço Koço Koçoja ja ane mra mashkllore mgjithes shkojne pas lakimit te mrav fmeroe nga ana ter m a si Nermn-i, Antgoni tj. j ane mra fmeroe meroe mgji mgjihes hes shkojne as lakmit te mrav mashkllore. Po keshtu disa ma si axh axha, a a aja, geg gega, tos tosk k tos toska, ka, qe shenoj ne frymore te sksit mashkllr gjihes shkojne pas lakimit te mrav fmeroe i prkasin gjiise mashkllor2' > (ane mra mashkll ore te Iakimit te trte -shih me poshte § 38).
Ginia gamaioe e emave emave msipm pveçèm e p ihshèm spehe sinaiish faè pècaese he fa e ea psaen me a ema vihen n ran e gins sho p.sh Lka i Madh; Kola èhtè peor i duar; Nrmin èhtè u �netr · daar axha im; daj a i vgel e q e dalin d alin me at q qa r ve ve at sh shqa trajten n -ja ne trajten arrin 1) Marri p> > § 8a es shq shqp 8a.. gjnh nhes rimii i gj tshk hkrim Drts h dh dh «Dr Shih .2 ) Shi
e
os
-o
thksuar suar t pa pathk
p rdoresh n mb è emrash , t ct d kur pr num r emrash, § 2. Ka n numr em rores e tè n e shqu shq u ar t em tra tn form o nn trat d h e e formo uh h s a a jans dh gu for è h : dr i the- t, gjalpet e t . Ko for ph -t,, p mbares n -t 1zores zores e e mbares ka1 ka daleket e n t foluri e brezt t v e npr daleket het ende sot npr dgjoh dgjo llor, or, d.m mashkull s i mashku a emra p p rdoren si k ta t sotme kt N ghn gh n erare t e mbares mbares njjsit m mrores hquar e e frmojn rajtn e s n -i. Emr Em r at n fjè mbar esn kallzor es me mbares t e shquar shquar t kallzores trajt dhe traj
SSI I
an a
Tratat Trat at femrore é yr yr e, si borxha, eja eja ligja, lodja, lodja, nd ndera,prcb/em era,prcb/ema a
oiza, ratiza, araza et. , kan kan a asht nors s otme letrare he nuk uhen prorr. Emri frre sht gns rore frra he o furri)
all
all
r r brm r r jat da djat djat dy lle d h alle dham ur
dri rit t dyl yll l dal all l dja ja grur
dri ri dyll yll da all ll dja ja grr gr r
gja - gjal jalp p gjal jalpi pi l l l es l ill l i ill ll mie il
malt u
i i jalt alt j aj
i i ja jallt j vaj
Shenim l. Trajta Trajtatt anjane te ketyr mav mun te perdorn ne v indiiduclizuar ndonje pronazh m ane te gjube o pe te kaatrar per te indiiduclizuar trizuar gjube nje pok te kaluar Ato mun te perorn jitbabtu db ne ku hj fraologjik, fraologjik, pb : m'u ngjeh msh o kur kàne marre nje ku bprhj bpr t te vçnte ph : uj ne kuptimin «ujet bolle), hjmt (ne mjkei, p. peo hj hjm) m) . Senim 2 E Err i kye, kur perdort m kuti min koke ne aen me me o kallezor, ehe ehe kudohre anjane dh formon formon trajten bquar m ba ren -t, h m dheb kye, ndera, kur perdort m kuptimin krytar, i pae» o «kapull ri ehte kurohre mahkulor h ormon trajtn h m men -u, ph : keu ven, keu e tj
§ 3. N numr emrash, t ci an prorur m par e ashkullor, ehe s femror ose proren ene kshu n fole t nryshme, kan kaar sot prfunmsh n gnin mas lo ore, re, psh psh.. : borxh-i djeplot-i, t-i, nder-i>, nder-i>, pll-i, q ie1� jep-i,i, kry ryq q- i, lgji, lo -i i t rp-i e tj tj.. p o k sh rogr rol i pro gra -i, komushu dhe l a-i, u e dh e pro nizzm-i, ma ni marrizm izm-i -i org orga anizm nizm-i, -i, reu reumat sarrkaz cializzm-i et j_ matzm kazm zmi, mi s ociali i, sa
etee a rsy ubt tbe l) Per ket ben ne falem emn nde der t dh j o f / r i, i, f lem emiind er der rs f er t /e mnde a l e mi nde der rs.
§ 4. Meet e ormmt t trats s shums t emrave n � ghn sotme letrare an t larmshe
N prgjiths, trata e shmst ormohet me an maresash Ng k k to m t prd pr dorshet jan: jan : -, -
-e,
p s h.
antare gur
,
et. . d, f odr, pll et. et. akione, ofr et i o, tt etj. Nj ven t rnsshm nr metet e formmt t shms n ehe maresat j e - a psh arij, mullijpej herojftoj et jae fat, aI je et N numr emrash e kan tratn e shums ot me tn e nst, psh je nene e nxen nxen j e sum e nje nje dite dite e dite je je kala ka/a, nje d e id nje tep tepii e tepi tepi je lag lagj j e lagj, lagj, nj nj po po e e dp poo e. Dsa emra e ormon tratn e shums ke psuar nrrme ingush n en e tyre tyre Nrrmet kryesore an a>e e>. kq, > ll> >j. pjes nga kta emra marrn ehe n mares s r rrezik ik rre rreziq ziq, , kunat - kun kunt t et., kurse r g rigje , rrez t ert nuk marrn aes da da d d mik , plak pl pl gll Pr shkak te n t aekteve ose varanteve letrare mparshme, pr sa tpa emras n ghn e folr e n gjhn e shkruar nganher neshen ene y ose m shum trata shus s oi ra e oficre xpa e xp, xee trat pa mares) e xenea darde, trajt a pa mares) e darda gjra e ko raste zakonsht vetm nra nga tratat sht n patm me ormn e sotme letrare, nèrsa trata jetr nk sht normatve he
du het mnja duhet njanua nuarr nga p pro rorm rm l ltrar trar.. Nè pr pragr agra at m osh osh· · do r rego ego j m se cilat jan tr trajta ajtatt no rm rma a tiv tiv n k ktt o rat t.. Po Porr m èp arè le t shik o jm jm isa rre rregul gula a f o rm rmimi imitt ra rajs js s sh shu u mè mèsi si gj gju uhn letr tra ar
I I
EMVE
MSHKULLORE
§ 5. form E fo rmoj ojn n shu hum msi si rr rregu eguli lisht sht me mbar bares esn e m ra as ashk hkullo ullorre q e da dalili n me : c c:: ku ku ace, perta tacce, tu tulla acce e j ; -: a ae e ba baçe çe kul ule e tr traz azoa oaçe çe ej (por la laçç la çe);
ar a r fo og ogra ra par arag agr r e etj .; ba b a sh shta tarak rake e fusha shara rake ke k apa ae e ros rosak ake e us ushta hta ra rak k ej j -aq: hutaq hu taqe, e, shk shka aa ara raq q etj . ; : ba ash sh w wash ash a aras rash h ej .; e : gj v v , , r y yn n çe etj . ek: brk br k rr/ / ysh yshk ke e fs sh hke ke h ke ke ll lk k�� mjk kee et etjj . ; - e n : host ost e e ka ka e e e e s s e e s r r e e ej ( b j nè p r j a s ti tim m : b P P - b b a lq q q q ); - ik: aa a ke ke ca ae e ab abtk tke e h s sor or br brk ke e klr lrk k roa ro atk tk zh zha ak kee ej j ( por : ar rk k ar arq q fk fk f mik mi k - iq iq); ); in: b b ue e ko kof f a a e e g gu ue e qfe ej ; i s : aso a so ste ste akt kt stè stè art rtse se ba as stte k k sse e o ost st; fut ut o oste ste a aa as se ko kou us ste te koo oor rt tvs vste te kor orste ste l st stee ar arks kss se e spc ca as stte s r rst ste e trakt tra ktor orse se turs tur see etj. ; -ok: -o k: a aok oke e a a ke ser serok oke e } shte shtero rokè kè pato patok k sho hoke ke ej j or agr rso sore re abaa aor ore e ba bao ore re es esh hor ore e . ao aore re fr r or or kryq kr yq or ore e e eso sore re pro ro s sor ore e pu pue eo or r tr rko kore re a apo por r af:
-ak -a k:
ator k or orkor kor korror koi e (por: autor ator or aloshe arkoshe kataroshe kroshe tros j (n pèrashim kosh kosha alo alosh sh dlo); spote hspote haroe patrote sote (n pèrashim lot ka shmin nso si èès pE t-et) raèn shar lo t-et) r çlrtare keetare lotar letre shkrtar tore kosatore klttore ratore pètor tj; -tr: -: bshtukè kopke e Falè sipérme ormoné shmsn e mbares edh ras s s pérdoren si biemra né ginié mashor e psh : dem a shkrtare roatk ees petor e. E oroè j shsi me mbaresén eh ghé mbemra er t panyshm ashklor an me oreO e msipre ph: rharak artstk çaarok . § 6. E ormon shmsin prgjitbsisb me mbaresn - era ashklor ain é -( i)an aro aropae pae vropae aae aae ae ae haè f fka ka rae aravaè orae haae hropla hs rae kaae lae atatkae partae poltk rpublkae sahae shaae shta tpe tae rae e. barbare tare shaare habare k{ar kèpure r : korçare skar ushtare e . orolce race ce strc pace -ec -er: brbre re rorre kalore ocr shofr e -ir lre apre hre e. -ol oole kaqole e.; boe toe vaoe e on ase ae pre sapé se e -un -sh:
Me mbaresn -é e oro raj e susi ee ber ashkl oré q a in m ore e msim, osar arkalc ravc e. ) Fdo qt qt tng os tngt ft fae q shne shne s f a rtriz j
-
nm emash ain me na noe si ema e m pm n e omo shmsn me mbaes po me - ose m poshé po shom m oshm pe e e mbaesn a aa, patlhaa n -c
-n
ca kaka/ca, katavca kca, pca bshtalca bshtal aafoa, ato aaf atof foa oa k kf foa, tloa e é gha e haa pa q a si gm -fo kupa, apoloa; yé -fo
-l: un:
ola, qa qaf fola, kola, tla ua ua
e mbaes - a uha u ha n
: :
r: ir
-n un
yqa ha kava, a, oqa a� pa, sta taa u/lka>; hooa a, pz q/a sa ta a sa, za e kotc; kast, akt, , st e h, aast, paa; ballko, ckl, lt, fo, o ho•, ko, poo, salo, habll, zko; ku
alè jal, tlktualè, vaal, vasal aalè a
e
kstal ctal, stva/, al, kaa/ kaaval koal, lokal, al, al, atal, al
e po
kutal;
:
e:
z e
apat lat at, atè looa kusat atuat ; aat toat vaat
aatè lat, ploat, ploat, koat, laat, vloat et po kuat aat apaa, attat oat oat,, kapoat kat, kobat pa/at pa/at kat, shpat e po stat atapaz habaz kaaz plla
e
e
/ klè tvq/ e o haa/a akua/ u/ ho tl kaptl kaptl pat/ tul tu l zal e la la ja tla tla e.
-e:
ajt assttè oct, lt tè tY
-e
'-e:
atlt aatèt ptt e po poaltt;
t akultt,
qtt, htt, tt
-an -a n
qe e
fomonee shu fomon baresa esa t shueesin me mbar
a
os -e,
k
.puEl '
. .. oz . " k'z, taz bz
l) Te gjhe m mrat e e s heno henojne fry frym mo .
e
:
-
§ 7 ma é ain mé -l an a - l, n e - d, - i, n s eg e omoné shmsn me mbaesén -, shénon mo e e noneé me a , n shno ymo:
è
e
2-54
z oabz tapz
e po
e.
a;
e
�
-
ae r
.
-e;
etjj.; v ald et inv d-t, in abasd herakld
e:: e
;; dee od mo rom de ro siide de ok s lode alo e, mea de, hbrd hbr
1 -e:
Je r l
inxhn er nfermier r nf ier en urrìer rigadie r av enu art er
gazzinie maga er cier karrro ci e, ka . _ ; tJ; tee etJ porte
,, p ne é. traa e mitr
t . ii e re t ua eree kua ier ani kan
it
ri etri para zi , pet t m m t ritt, k stri a st oka ok e g -e;
.;; .
j iitte su cie ej ie ii gra ie ie , gra sf fo ie, e,, fo s ice te,, defic site ok si );; ri ) hiri shi tt, s e sae (p : sa .; .; ontè e e ontè qe inq ntt rin k n
t: ont -on
�
-e:
-
_
ro n f ron
D sD ars bar mb m m sin m mesin m s n s on mo orm -U,, oz e for jnéé m -U rojn Ema qe mb aro : é y y é f jé énj ku uk shén -a,, ku d m -a é,, d oé ymo ym é jé -e, ku shé j -: -:
-D:: -D
�
a
ile;; pile k o p
l cv l
�
,
§ 9 Sç ésè ér né 4 a Ìaskuoè e -�, s -yes ké raé e smési néso s té és: s bledhés mnd nxénés qs endé a(p or = dg d gjues, ésues suues raps heuryes èrthyeJ udhéréfes et Nuk a mbase ne smés as mbma mask é qé ln m fd mésièrm p. s : tendésha bararjès co és apinj eles >
z t tj . ; o z ng o ra ng m a ra m a z karqjo z z kar loz bajlo -a: -a:
gram d era èbéré b m -e: mr ga - gram è nèsiv é a è sés, m gyé è dé dé ké faé faé : en gm defa ktram,
.>> /a ej. trnda . /a arf l l ; tr k' karf
i/ee ) (p idi/
�
§ 8. Ea ashkoé qé daln me ab, ezb l, -i m , -ion )um ozb -us, fomo e smesn m mbasen e alazhe, ambalaz upze plazhe /azhe han4 -azh: ; -ezb ortezhe; (asambél) cile cké); m ote krime punie vedime . -in: atalone divizione dominione mbone, kmin mo jione one lesione ozicone roesio èr) oisone legji et. (por: aon sa· (") 1 u u al ue o r'd'um s1mpzum, ; elozhe -ozh: Ema qè da mé � fmoè s hmesn né éé e ny m mb a sén e: daame nogae entagrae radi
).. rrg rrg za etj (por: l ) z l z ral t ra t
-
t é pan yjshém qe daln me fun dore c n e : sn esn m mbas jnee shumes for mo jn f , g g p e d kèe kè n nd é r n rrm teka l; l ; inee min krm l,, kr bel emb orantè dem n in } ora lia an ia ali l;; i deea . normal d é lé kul shk rat msh imr Mbim
-
noz v ita mno z . mett e ij: l. je zg q6 ptme dya a kupt esi n e -a e te dy umesi mon n shum formo lbi i e for 1) Ei bi lb fe bl y . ; 2. v egel per te fe buku u ; ke nd ndon buk
10. Sç vmè é dk mé a (§ 4) r nè nme mras tp érmndr né 58 né guhé o o ay-é d é g b èn e kuar èdorn dy nganeé i raa shu mé Né é s zaonis èra pe tye ésè ae dré norm• kus é tjeat uk ané orative, pada dn méan gjuh l
Pr
s
shtllua n �§ 5-9 shi edhe «Drejthkii i gjuhes shqip» §§ 34:
rdooluatv n prd yo te luatv paraqitu rastt kyo Me poshte jane par maskule. mrv mask umei te mrv tatav te umei mn mn t a: pedoura n a a,, te pedour asen ativ m m mbase rma jonrm Tajjta jon § 11 11.. Ta : n -e -e: aen ativ mbae nma tatav nm a) e vd te tatav tata nomv
taja natv ma me ent,
antt an
aunta kunta lta tuta kfcta ut tj. altalata aata kabuata tj
agut kut l tut ut alta aat kabu
a ga guta kalléa kqa llza ga bla f fla afta uz tj
rjt joorv
p nè n xO kzn
n n fxn kn el
dm km
m m kn tj ) )
k nxn po vv t t
ma e tje:
g gu kall ky llz g bl fl fl aft uz
rt ortv
uk f nxn t vv t f f tg tn etj
en
c
é b) ne vnd e ajtav normtiv m mbasen -e (e hu é n n, , ·i. - -(i)er, en, -ent -el e m an, e mbarojn mbarojne e mra q qe astv an ane e r f rmojn shum e n § § 4-6, fr spgua né §§ e clet, s clet, s iç u sp or -it, -on, or m );
t /g
tn tn e
m> tunt
nt dn e
-
frymore. shinon frymo l) K K nuk shinon
Ku fryo shinon
c i iv ieç kat é
telvizorè / rakt o ore re t rakt
cvla kl
s hqJ p e s vam�
r
zinxhré
hira v ira
zinxhr zinxh r
akamste r t t as
asta fash is t t i s trumn trumntsa
trum. kmuni t � rte ki 10/t hah i te te , n
kmunisa koopaivisa
shhsa tankst onisa ursta t .
-()o
done, kamion è tz n / v e
a kaona tmona vaona t
-or _
profesorè
majmun iuna Ds rst te t ra :
t
ana çkç dolaa skata toa
t.
semie e ra seshumie ve pa pa mbrse (ne shu normave tajav norma ) vd te tajav 8 e k gua e § 8 shpjgua ys te cilt , ç shpj mr mraa me -es, us ys humes nesoj si ejes):
ve
mansta soisa
tele/oni , t ur te
dre e e le v o o ot o re
majmuné pruné bad/e 1 çkiçe l dolape akate 1 t o ze
aamsta
fashise_
ransormator �
t
rtst
televizora
ora trak t o transformatora
doora lvatora or a ot o r of or a
tja rmv
tjt jomt
rè rè _ b e b e e j j tè /
b r r e re ga z sjle grykèsa orrèsa yèsa mjèsa mrotèsa mkrtesa natesjles nxtèsa r érgea rr té sa sh i tès a trtésa
y
gasje
gre rrè è
mbjès mbjes .
mkré nèsjè t i t
r èrè te rr te
ujje eh
jjels zut eh ue ejte ue tnetue nspotue hekuthye çue khye mues
-o •y
je ejue e tnmete nspote hekuhe çe kthe me j.
E mjeh ka humn nj nn nj meht hum mje jesht, sht, pra raja h nuk h n paji m mn m rar Traja ono1aiv m mbar e pdura a) n vnd raav nrmaiv m mbarèn a raja nrmaiv
raa joma
yl e e ès gl m
bèl e e e çese çengee ìme yme ps mne soe tp t pe xhp
ps m to xhp
b n vnd raav nrmaiv barsèn e: n huc rav jan ra m af an, -e on o un cJ ç u p gua n 4-6 fmojn humin e)
raj nrai
raja jonomav
è p
ççfe pe
- op o p d xh gè g
op o p f xhe jogne g
dmè dè ou hmbè hgè g psh v
me d foml hmb ge mg psh u j
/
fene go
e
fgoee
o kshu d do l/p l/p spu
Traja nrmav m mbarn e, pèrdrura a n vd raja rmav m mbrsn -
§
tiv v ti t t
ive a ive rma rajta jonorm rajta
a ila m obil tom auto
obi l l tomobi autom
oza alo itral mitr
zè mitralozè mitralo q lme z e goz rroogo rr te ri te shi ri afile nda treend tr inç ç e e j. vin
/m ogoz r t s h r ila a ren n dafil re
nç
vç m(pvç e (p s mbs t m mb mt nom jav no rajav d è ra vnd b ) é vn nuk 6, é § n u pjgu hpjg h s lé l é c id id t t -ent -en a n, -an, v mé -a t t kéto -e -e se 'se ' és hés h n n mo fo fo é, ymé, jé é frym fr oj o sh sh )er , ()e z -( r r rssh m e a r, a z nr tiv vi né n nortiv nor -i )
tjt norma
tt jonorm jonor m
mnte rnte r rte te koncentte
amantte di aman nte riante v aria ratte apara
mente mente eemente> strumente hre semnre thes� ersonzhe kntere mnere mn ere mnstre mkroe me
ment elementé nstrument hr semnr thesré ersonzhé knteré mner
koncentrt evatt kreva
l)
K nu sheno frymoe.
stir ir ana ast man
kro b é mi krob et sal am et
14.. Né nu é § 14 érr emras ash h te gj i i sé ma sh shku kullo lloe, e, qé s è n o ysiss t fm ysi mo oe e e om o mo t tat ate e sh shum um s s b ba ase se r r p.sh : q) q) ob ob t D i sa p p t t péso ésojé jé ndo oje je e e t tgu gus s t te e p s h . : et trr (ate
net et r
t t i m r t v vl l a s s t le ler r.. Em z ot ot ka dy t ta ata sh si sipa pass u upt pt tt te c il ili i p pdo dor r: .�,, k pd .� do ot m u upt pt «i zot zot po oa a», », z ot otri ri j, k pér érdo do t s ti titul tul d d ii 1 a a q sh é n oj né f o o a a r ra atta è ès s njé m ba bas se e e j j tt t mba bas s -e o se -a -a: : ç am am ç amr, amr, gjysh sh labé ebé ebér nip nipa a pr pr d e
�y yaa
kto ta tata a a o o av v,, p o né g ju h én s ot otm m r jé p p pe pe tè paa ap pl lq qy yrr ta attat b ar areesé sén n e os -a -a..
vihe hett
§ 16 16.. Pe dis isaa ma tè ti tip pv v tè spè pèm ka aaas taj tajtés no atv tv te sums um sit it péd do o tt - - d j é tajt ajtéé j o orm rmat atv v
m bsé
-èr:
jt normative jt
t jormatie
rgté vokté ujq je esh ev t j j uté greké kec
rgtér voktér okeé ujqér cjeér eshér eltér hjutér grekér kecér t
Trajt rajta at bar baresn esn -èr an da dalt lto o os t vtu tuaa aa a a betu beturr jash ashté té nor norms ms s so sotme tme le letrar trare. e. § 17. Dsa m ma a fy ymo mos, s, u u pé pédo don n e kup upm figurèm èm,, pe pe q llm llm stilist ilistk-s k-sh hp phs hs m u n ta for foroj oj é ta taté té és m mba ss -e r r,, p . sh : b ér ér hajv hajvaé aér, r, klys lyshér hér qe qenér nér uq uqér ér etj
§ 33. Edh p j numr mrash gjns fmror pr shkak ndm t datv os te varant trar t mparshm n r uhtj n prdormn rajts s shumst Pr t jjt mr gjun four four n gjuh shkruar prdorn rhr rhr dy shumsa nga t clt vtm njr patoht m normn sotm trar M posht jane paratur rastt krysor t uatjv n prdo rm n trajtav t smst t mra fmror § 3. Trajta joomativ m mbars nd t trajta noratv pa mbars:
-
t prdorra
trajta jo normai deg eg-
et ttt goh t goh gjum-t jymtyr jett
mot mo pjehk rugt
dega-t /etat gozdat gjurmat gjymtya j eta et att
mish kofsha- ra- moa- pjeshat rrug rru ga att
stina- streha shegat dhat tj § 35 raa jormat pa mbars t prdrura n té aja ormat m mbar �a orma
raa jonoma rt rr bish
eyrat far- fora- fuhat fytrat krpudhat kisha-t asat maja mnyra-t mynxyra-t nevojat phurat pisha-t pu/pa-t qepa/a-t sup-t hem/tyr shtlungat k-t hika ve ta- ta-
dey fa form- fush t fy yr yrt rpudh kish /ast majt mnyrt mny neojt phurt pish pupt qepa/-t supt sup shemy shtlung tot hikt vet-t j
Shenim. Ea banke (ne e dyja kupt), anje, kontre frjne h in m ba basen sen - :
Taja m mbasn : ank- (os bang) ant kntrat nuk jne aiv dh uk dhn pedoru. m a gjihash dh ra ra E nyj nyje-t dh j »
»
rrobet.
§ 36 Dsa ra mror q mbar oj m -e né trajt pashua njjs, ka ga dy rata shums spas kupt m t lat o
rinj: ij- (p.sh rinj e trupt) inj (psh npr to rinja) ;
op-t ph j op ta) opa-t h dy o opa pa buk buk yk: ryk-t i é upi moé dh mé d grykat h, rykat e alee, t psee è topae ; kok kkt uéim ag, om m h sa kok dhe? koka é é giha upi a, h kal bi kokat toa) toa) krè lèkur h prpuii lkre kura lkur lkura a e ee pet ptt h pe e brekt) pea gu ho é pahu m é cii émié dh o a é) ik pt ph fioi O pik) pia sh. pikat e shiut) op:
MRA Q PERDORN VTM
§
§
LA I MRA MRA 38
Lam uh hm ma ipa aa N g
N SIS
37 Ka é um ma é édo ém é aé mé o yih é éé aé Kéa ma mud é da é hu
m
a,
m h è arra dkrra jepurat, t oat, tè korrat jkat tè lasa, aara tè bjela qequria urra, shqerra sa patha p h : rudet, ehe, ae�t perie ye-t shalare vie me hua h be �e, h brek gèrsèrè grt; me hua p h : si h dè gjid dt me go
att sh sh v, , nga c a lakmv kétyr lakm sqyr yr tt kétyr dsaa pa pasq Po jap im ds du du ne , d dryshm shm, m ma é rasa dry marr rr mars saa ma ç' ç'mar s. sh s. r m sh m v ga gam uh am m uh r çdo p a
§
39. LA Numi njejes
Rasa
Trjta pshquar
Trjt hqur
E Gj h K.
E Gj D h
(ne) mal (, e (e) mal- (ne) mal-i (n) mal (ne) mal
mal- ( ) mal-t mal-t mal-n at
Rr
(ne) lume ( e) (ne) lum (nje) lum- (ne) lume (nje) lum
lum- (i, ) lumt lum-t lum-n lum-t
E Gj D h Rr
(ne) vea> ( e (ne) vea (ne) vea- (ne) vea (n vea-
vella- (, e) velat
K.
Rr E Gj D h K.
Rr
G j. D h.
to fto t ( e ftot ftoit ftuan os fton ftoit
(nje) (nj e) ftua ( ) (nje) fto- (nje) fto (nje) (nj e) ftua fto-i (nje) fto-i (nje)
(i )
R
zer zeri t (i e zerit zer-t zerin zeri-t
(nje) zé (nje) zer (nje zer (nje) zé (ne) zeri
inoor , dhnor rrjdhor tip pit ze - zeri ne jin Emrt ti qur pr m b rsa hq tn n h a j t tra tr é saat n ith h rs p ash �ur dh ne t e jit ri ri lori hn f or lo koh ako a tu htu h e K . r n rn lor etin gelo s rasor k n é bas r r ll a k k a r u h u l l - ul l ul l r s y pe per ips ko h n hre-hre sip lk e j. P or dis ng keta mr l §
40. 40.
t ip . te t ete anee m e k qe kan tik nti fon isee fo eris te ng j s h er hk per shk
ve tive ajt j o normati tra tr
Sheo heoiim.
Ne r ras asen en mer ero or r,, n kal alle lezo zor r n e rr rr d dho hor r te a ae ess se se p pas ash hqu qua ar rr a m und e perd rdo o n n d dh h te pa pash sho oqer erua uarr ga ny nya a nje os os nga n d on nee fj fja ale j j er er pe perc rca akt ktu us s, , p p.s .sh h : oa a sh shtt lume i madh dh;; 'k u um m e m t t k kul ulu uar ar se Va a-bona na;; u lam me u j lum umii et etjj . N e ras asen en i io or dhano nor r at ata a pe ed drrn ku kurrdo doh hr ree te shoq oqru rua ar n ga ny nyjj a os n ga nd ndo o ne fa fale le tj tjt ter er pe perc rcak aktu tus s, , p .s .sh: h: (i (i)) nj ma ma, , (e (e) kt mal alii (té çdo çd o mal t t. . Kete kup upti tim m ka n yj yja a nje ve ven n e ne kl la lapa pa ga ae e lak aki iii e pas ashq hqu uar ar -·
Nga m mra ra mas ashk hkul ulor oree q e daln m e -a e h hk ksu sua a,, la lako koh hn n s spa pass lak lakm mi i e e par aree a a dy dy-- mesh u err errok okes esh. h. Em Emrrat nj njer errok rokeesh s ka ka,, va v a ak ako oh hn n s as lakimi te dye: kau, vau.
te t-
juh ltrr. lla n u k j n e normativ dh duhn m en j nur n Ja dis sh m buj :
rn t,, g j r i r rt lri n lrt kal lr i r, kal lr kal l lir h�ri rt sh ku sé rr ku s �
zt przn prz, przt yrrn , s y r t, t yr y s yrr s y
\
iu ut, g j un giu
luun ut kal u kal l l ut kal u
sh hé ri n heri ut ku s sh sh heru ku s ku s eutt, peun pe peu
syu, syut syun
ki ak rsses kllezor te rv te a Trjt . hqur r b m t o h r fo (ttipi t e pr e qe brojne -a te thksur ( §
41.
�h jo
O rO r
uh t : -in in,, pr duh
haban
dhe
baain budaan èa xaxan ej.
»
vèanè xaxan
§
44.
e a,
Kalèzorja shqua e erae ak yè qè baj• o se -i heksar, forohe e baresèn -un e jo e ne,
-e,
he j
kalzren e shqua edhe era e pèreçè kèsht e è akii par qè barojn e -a è hksua dhe j o mza anè Hamz Hazan Haza n » /san /s anè Isan » » Rzanè Rzain » > oain ej. Toanè § 42. Era q è barojn e grpi ar ua ip ftu tua a - /to toi) i) è y fora ras kale t squLU ose / » kruan kn » peon » n ej è p ha ur ur
»
anè
dne
)
)
)
anè bne b ne .
nxne
»
)
n ej.
P ksh e era e rveç qè barojnè èso s èm: dhe
§ 43. LA I DY Num
Rasa E
Gj. Dh K. Rr.
E. Gj Dh. K. Rr.
Ta e pashqua (njè) sok , ) (nj) (nj) so soku ku (nj su (njé sk ( sk-u (n) d (i, ) (e)•u 1 (nj) -u (1jè) nè) du
ejes
aa squa sk-u ( sku-t ku-t su sku-t
( )
d-u u
kanè an
Alu
)
m è-
Skènnè ne
Bu
)
)
B
Dmu
)
)
Dm
)
)
Ganine .
Taa me masè -ne p aea aea s r n ( un; l e sat an nun e
TRTE1 TE1>> 45. L I TR
e
§ 46 . E Errat qè da dalin lin m e - tè path athk ksu suar ar ruajjnè atè nè rua nè gjinore, gjinore, dhan hano ore e rrjedhor rrjedhoree t6
(i,
rduh rduh Numri
Rs G h
K. Rr
K
nj) eleje
Rr G D h
( e)
R G. h
K R
ush-a , e) ushs ushs ushn ushs
(nj ush (njj) ushe i, e) (n nj) ush-e sh (nj)ush (nj)u nj) ushe dele
Gj h
rt shqu
Trajta e pashquar
i, e)
nj) lri , e) nj) lr-e lre e njj lr n njé) lr njé lre
e é
ì
eja deles , e) deles deles delen en dele ana ana (, e) ane anes ane aness ane lra lrs , e) lrs lrsé né lrné lr lrsé
axhi, djé tj . e axh oe o u hu sa mra mah bn d b sa shb perfsh im perf akim l) Ne ket ak § 2)
dh j o
ee torj lushe msuesje qytetae stuene t
)
nè g gin inor or dh dhan anor or
ani, _ çésht� f�m,
tj t j
ane, an e, tè pa pash shqu qua ar arr rrin in mba ba sè sèn n p ra rand nda a ta shk hkr rh hn n
-Je n J era p a s t j etr tre e s.
f or or a tè dr dr ta ta v v ih htt r s hrè rèh hr rèè pèr pèrdo do rn gab abim imis isht ht for ora a p a bar arse se,, p. sh. : kap ka pt ten en i njé ane ne;; rn rn sa e k kssaj ç ç she she,·,· prej prej njé jé f fam aml le sha-
tàe ,
urs duh kaptten nj a kap aneje neje rèn rènd dèsa e ks ksaj ç çsshej hejee p rej nj fam amil ileeje
shatare.
§ 48 LAKI I KATERT Nmr
Rs
r pshqur
h K r
njè)) t toht njè ( e) njè) njè) t toht nj)) t toht- nj è) t toht toht
E. Gj .
nè) t ecur (, e) njè) t ecur- (njè) t ecur nj) t ecu (njè) tè ecur-
Dh K r
r shqur
t ohtt ohtt , e) t toh toht-t t-t t tohtt tohtt ttoht-t t ecurt e) tè ecurt t ecur-t t ecur-t t ecurt
llloh terrt dl kte r ki iii i k ésiipér ht g psqr és S ç shh Sç l é l t é r ur u q ézzr sh érr e ké g pr vté é ér e ke k st t rs r b r t st s r rsst t s -i-itt Né br kki ktert k b kimeve j a né té n j éj ta lak yre la
49.. 49
t
Gj.
L A K I E MAVE
§
Si i lis lisa a lako n n d té g gj jtthe he rat mas ashk hku ullor oréé qe e be é sh shum uméésin m -a -a,, p . .h h : dem ema a gjemba, p lepa, pl plu umba ba,, qil ilm a, te tella
N N SHE
v kooh é oo, v shuués k Té gtthhé rt é uri sh
rk e uri t pérk cit imt té ci kkim tppi i t os iii os i shtt éssh rés
shuués f rh é bze e tés rrt sh jes.s. T rj rso e j éje éérors sé pshqur shués, sé ciiees shth brst perkté sé
uéést u t é shu ttt sh rt prr tr t p h t ash lisas ve lis isave sa,, /isa lisa s p h : lis li s dh ) dh -a) lis-a : -a (lis . sh sh p r r u u r se qé tr rse br s b rs br e d mb ke k
m�
(ca ca)) male eve ve
D
ca mae-ve ca mae
(ca) male-sh (ca)
(i, e
maeve ma-1 maeve
S i m mri male a ak kh dh te gj gjth théé mra ratt mash shk kullo lorré q é b é éé sh shu umés ésiin m -e, p s h fise se,, b igje, sh shtig tigje je,, le ledh dhe, e, ho hottel elee� zab abel elee kan anal alee, me mend ndim ime, e, p prrpai im me pun unim ime, e, ve vend ndim ime e ko kom mbe, knde e nde jo jok kse se,, bos oshte hte,, kop opsh shte, te, tr tru uste po posste te,, f fon onte te,, vagje je,, har arqe qe,, parqe t
h) -sh) isa-s ve,, lisa a-ve lisave,, -sh (lis p sh : -ve sé rsé go r rgo mbrsé qé t r tté te tr é tr h k éss dh é shués rt Ashtu s é é é
G D h.
i i té rv é u i sqyyr i dis psq pi M é poshté p p
r
qur shqu té te sh rté urr é tr shqu
male
( i, e
ca haar (i,
(ca a f fsh shata atar r--ve ca) a) shat ata ar r-ve -ve (ca (c a) fsh sha ata ta (ca) (c a) fhata a-h
shat hatarar- t
shues
Si em emr r fh hat ata a a ako koh hen edh dhee té gjt jthé hé em emra ratt mashk hkul uloré oré qé e frm rmo o né shumésin m -e, p sh sh : anta tarr, ha ham mbar ar, , zanè za nè,, inte tellek ektua tual l,, m o tor tor, , be berrbe ber r,, l ttètarè, sh httar r,, pe eh hq qrr, zi zi xhi ièè, sho hokè kè guè t.
M R MS HKUL OR�
Rs
G D h
K Rr.
hquur Mbrs shq ps T
Trt
shur Mbrs lisa- t
ve e ca a lsa ca /sash
ve
save a-ve
-sh
lisa t lis lisve
- ve
(i ,
haarve shaa-ve haarè- ve
e ve
t v
· Gj . D h
K r
(,, (
(ca ca)) ai (c a ainj jvve (ca ca ari rin nj jve ve (ca ca)) ain a inj j (ca) a arinj rinj-sh -sh
•
aznJ-e arn-ve anve an- arve
Hl
R E M R l
P EMI VETOR
t.
n.
P
N U M E R O, O, R l
sé spas nis sé daloe rè, , vem ve m treftri daloe nmrorè § 54 Nga nmro g ema t d ore me tre r . Numro Numro rdoe. e m t me t cln p rdoe
maskuloe p.sh : e dem re kalema tr lek etj gjy a n si gjy rb q an n ede o e rb rdoren o ksh prdore te.. tyr t fnd umon te n ntjet e tr psdhjet e tre nxn nntjet zett e e vullnetar, psdhjet ze jet etj Numo tri pdoe me em gjsè emèoe, emèoe, p.s èsh tri aza tri pea, tri fetore, tr pes tri co ej. ; po èsh
pdoen ede n éo e éb qé a s gjymty fnd pdoen fnd nmoi t: jzet e ri pes dyzet e tri vueta set tri xése tdhjeté e tri it etj Ky dam g he ede o tet èdoe a e i pa né ase è a Sa sok sin? Tr Sa o be Tri sa p e ? Né tr.
§ 55. Pema v e oré ja jan nè :
shums
ti ai ajo
ata ato
veta I
I
N tè tr raa vet etat at pèe em mra ra kané num nu mè nè èè è s d dee s m m 11 r vet et n ve eén én e tet t etéé aa d alo loh h en ed edh h e si si as g j jn nsé sé : mash h..
ai, ta .
fe ao, ao
è èem emat at v veeo l a k o h e s sii a s pasq y s s séé m o sh
LAK LA K IM
I
P R E RA VE
e
V ET O
Vea e paè d e e
Veta e pa Ras
E.
Gj . Dh. K.
R r.
Nj ès
Shuès
Vea e dy jéjès
Shumés
m
traj tat e bashkua trajtat bas hkuar r ia, ua m nd t daln da ln n dy mnyra : i aij aij)) e at) at) (atj) (a tj) i at ata, a, ato
dhee ejt t dh drej jt se t dr drejt nnn e dre ndr drn ur n prè rèur ej pr t· s p ota , P s . : plota ave té pl trajt jtave osee kr aha s tra oren n vet m os d ore
dhsh br shou. (atyre tyre + e a u (a at t U dhs br soe.
A mb med ? Nu t mb med
s -tjetr etrs �jra ra-tj rané né �j rtraa pra su urtr jta t s trajta dee dy tra renn e d prdo rdore Mun undd t p ets s anor oree (e vet s d dan rass urtr tr e ras ur ajt e s t tr trajt st paraa s aste te e par too r as N t ta a e dy dyta drsa shust), drs o se t shu nj j st ose o s e t tret, t njj d yté os par t dyté s par s uose e s jjs t ose e tr et e n jjs re (veta (veta e tret allzore urtrr e rass allzo traj t e s urt sht trajt sht ohee n as h oh o re und t ash dano urttra t rass dan traj at e s ur .t.. traj ss t), d .t
urtr rtraa su rajtat jtat e s e tra
e
ose
i
es.. llézr zres t a allé
uara bau rraa ba hkurr tavee t shku trajtav sqya a e traj Pasqy Pa
l
l
rajta e
ajta e ra r
Trajtta e Traj
anoes
alloes
aua
e at
t i n e j
(mu (y i (, s n ee j ue yre mu y i s n (ee (ue (yre
+
+
e e
e e e i ata ato) i i i i
n j
as ash h
libr lib rat
s ho hokut kut
ua < u (atyre (atyre i ata ata,, at ato o Ua
dha hash sh
bra bra sho sho ve.
VER VER JJ R RH DSA P ERDO ERDOR RIM IM TE G GAB ABUR URA A
E TRA TRAJT JTA A V TE SHK SHKU U RTRA TE PER PER MRA V V VTO VTOR RE § 60. Mj aft er er ve ven n r p prdor rdorime ime t g aba abara ra t trajta tr ajtave ve t k ta t pema pemave. ve. Kto gabime gabime jan ja n dy dy faès faès : gabi gabiee n nm nmrr
UU
e ae n vet
S e
M dh bri T dh ibri dh ibri N e dh br J d /ibi U dh ibr M'i dh ibr T'i dh br dh br N i dh br J dh ibr U dh ibr
ABE N NUMR
a h yre
e jo
h yre
dhe i ja jan n t rajta t shku shkurtra rtra t rass dan danore ore t p rem remrav ravee ve vetor tor ve vets ts s tret, tr et, por u s sht ht trajt trajt e shu hust st (tyre u), ndrs drsa a i trajj t e n jéjs tra jéjstt ( (t t sj sj i i.. K r ndrn ndrna a e z dre drejt jt st s t nj n j e ér nj pre prer r n nur n sh sh s, ede ed e trata t rata e e s h urt urtr r e pre p rert rt q q ps stt k ndn ndnn, n, duet duet t t jet je t n nu n nu in sh sh s d.t d .t u d e jo i . U
st te gjt sejt e post j kjes i m i u ushtoe shtoett tu me metod todave ave t re rej j; Nj Nj pj pjes e tallime ve nk i prg ta rge e kushteve te tene; ne; Rr Rruga uga dhe dhe drta i ngt gten en male aleve; ve; Us Ush h tart tart e vdekjes vdekjes po i afro afroeshin eshin ure ureve Malra ve Mal ra q i prgji prg jigjen krksae rksae blersv; gjen k blersv; Nu Nu i v ur esn esn s shlave hlave mi mia a Rinia Rini a i ndrysho ndrysho pa pamjen mjen kty ktyre re odrae; odrae; Pr sa i prke prkett msa msave ve q Jn marr marr kndr kndr thasrs thasrs et etj., j., trajta trajt a i sh t prdorur prd orur gabim g abim N N
en t saj uej po taja e sst sepse t gja un na e ejta jan n nn ss meode ushee mee ree r ee rese se se yre odre mse
ga jo pasqy set se o f apostro sreen e apostr a) veH� ttrrajtat m 'i t'i sr n ndar ndaras; ren t rajtat n a e na i s re b) ve t trajtat
e unna speet e y a su ea t basé en nt t n nun njéjs tajta e suté uet t vet n ss epse u pégjgjet sa nnave pa e jo p.s
Pèrleh�e e eve n vet
fo r ar nga ju + e ju i) u ar jua (e for bashku rur ra r ajta e bashk prdorur duhet prdo duhet + e ose u i) . u � r nga f ormu� ormu u a (e tr a jta dhe jo tra rdorurr gabi ht p p rdoru sht u j ku trajta ua s s hembu Ja disa shemb i, do t'ua kron oni, a/e q na kr ateri ria/e tha; Mate jitha; thn t gji kan thn Juv uvee u a kan m ditim edjej je p o ua raditi aj edje sa kaqett e ks muajiit Shkaqe rgoj jm brenda muaj drgo
a) j c) ç
post et
e o » » »
» » »
( dhash dhash das atr ( dhas atr
dyt, t, n e dy vetn t n vet sht det et sh zhd ina na e zh kund ndi shem em b ku kta ta sh T e k
bas hkua jua: ua a u t t ata e bash dou d u hc p do foll es du pa n fo anda pan p anda Juve)) et t ? - Juve o j j (Ku drg dr g t'ju t'jua a ) D o Juee thn K t - Ju thn re tyre hash h a ty tyree d e o ju dhas h atyr dhas ash u dh vet s aagafi tha se ata e vet M lat n p i kn a t k ti paag v ets t tat s s ve isht n v e nd t tat gabi he e gabi doett he tet p doe s tet edh e gab i i i e edhe v ihet e ashj j uve. Po vihet } u ve p ju dh ash dha ash }u d yt ju , p sh dh e gabim gabimii st anhe et ng n ganh doet dy j p do ta t a e vets s dy ndt : tat pkundt pku bu a she shebu dis tet . J a disa s tet atss s v e ts s ven d t t at n vend a nga /uan vet ng fil/uan okvve se . . ; A ta fil shok thosha edhe sh kshiil/oi t tho M ksh it htirs s im v shtir s e gux gu x tn m mposh mpos h ta i gj A ham ham k t j ne n u dhee puna pu na dh rr thrr rim ma ve t m i! - th lumtt tri lum rtimitt t u rs ndrtimi jatt nd q ju dol doln n gja fve se etj. thon f der ju thon prinder Disa prin adieri ri Disa brig igadie gzim im br me gz shku t ata e shku pd o u tata duhe pdo but e s i p duhe sebut e t g ith se s prk asin v ets s sh e mbuj i prkasin k ta she hdrejtt a te kta nat e z hdrej undrin r , s epse k undri ve i trma mave lut t tr tyre, re, u) ; U lu okve ve K ujt? - A ty hosha a sok T'uu thosh ree t. T' r
2 PRRI PRR
c)
Kut?
-
§
Pemat Pe mat po o mund t paaq paaqit it n kt kt pa pasqy sqy
61
lese lese
1
Vea e pa s Sus m f m f i
i
o ta toa
ll
Vea e yt s Sums m f f t ot
a a
t ta
l
Veta e te s Sus f f t t i sa} sa}
ta taa i tr tr
j
sa sa}} tr
Atr, ) et Atr,
atyre dhash sh atyr jua a dha dhee o ju atyre dh dhash sh atyr ç) ua dha u a rshkru imin q u p rshkr gab gabimin j i t b t ke kei t ras rast n k Ede at her ret, ath vet s s ret, prk e vets hd r ejt e falis i prke ku n drina e hdr s ipr kur k ur kun tre + e atre for muar nga a ar a, e formuar ashkuar r traj tra jta e bashku rdor duhet p rdor a. jua. trajt a ju o, dhe o trajta ato, at)) ose i (ata, at at a: abuara pr orimess h t g abuar s hembujj prorime Ja disa shembu jetet et ; jitha a mjet in t gjith prdor dorin re a ta pr tyre /imeve eve t ty itur q q/im arritur Pr t'j t'jaa arr et. huese rod pun ns rod ndsin n e pu sve r rndsi nxnsve qart nxn bjm t qar jua a bjm Duhe Du hett ju se kundina kundina e sepse p dou t ata ua, sep duh e pd sip m duhe ut e m sip shembut Te shemb u ; s vets hdree jt i p rket hdr
ga asqya e sipe siet se se pea pono asu s i v eto kan i vea e poen n ns e n sums ema eo kan ee gini ata e ginis askulloe poe ku em q pcaktoet, st askullo, nsa ata e ginis fem oe poe ku ei q pakoe st femo, ps dali , shok yn, qdrii yt, dii tj, qdrii
t; aza e, shoqa on, sa jote, skadra tj, sha
i
E
K K
d E
Db
Dh.
K.
K Rr
Db
Gj D h K Rr
G. Dh K
Db
d
ç ua e drr gabmsh n end sua
dres a dsa seb seb
e eméres shé
ej.
im ia yi oa oa uai uaa
e e gjnres de e jedhres s suas de j us sh as e am § f
de » » »
» » »
» »
i ima o oa i a a ua uaa
aa azos po gams as s
» » >
m n end m m m y o o o y » o » » ua ua.
50
ssh a dsa sembj me drme gabara So g qyi o o u s vulr pr urud Koopriv o po orco gj su K rdur vlli ; D s drus rdi prsri Suss q rriu
Rasa Rasa re Gnre D an e Kaézre Rrjede
Ve I ns Vea I sms raja e Traja e T raa e d ree . T ra e d ree gab ar gab ar
1
im m
J m i () s sim js sim m s si
o o o o o o
ls o i () klss so lss so ls o klss so
ps Kene s' e v v sn urre Mrs l l shprhn ne shesm e hlle t K ké pém � é t t né n d a ata a p gJ asllo p nn f aé tata
mO
·(
mhku
h
�
g fo
ftot fto t ps
l)
Ky ler eshe eshe Ko for esh Ke ir ne Keo lor ne
«onai» n aso
Ky lr eshe K for esh e Ke r ne Ke fl ne
«onai» né fo
d e
RMR RONOR
l
65. m pono ( e) v, né uhn toné ta oéta pèot tè m pè tès n os hum:
shou shoq shoe shoq
80
i
, s yr ( s yr = s, r
forcat e veta siguran nj baz materiale me vleft Mee forcat at ivistt); M ativistt); nnuptt uar: yefjala fjala e nnup (krye (kr
3 . PRMI PYTES
.. .
uk
§ 68 68.. P re rem ma a pyets pye ts ja n fj fjal al t kus h , ci ci.. clat clat ?, ç ' , çfar çfare sa' i sat? sat?,, me se , pr sse? e? l > et etj. j. Ata r rdo do en p t ye yetu tu è è
frym fry mor e sende send e ose p tipa tip a e t tyre.
Premri kush? lkohet n kt mnyr:
libri im y libr sht mi çadra me jo çadr sht imj djali yt yti sht ky djal tryeza jote jo tryez sht jotj apori yn y vapor sht yni shkoa on kjo sholl sht on ·esi juj uji sh t y çels ht pia pia j uj sht kjo shti
dhe o »
»
»
»
»
»
»
»
»
»
>
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
im mi e me mj i yt yti e jote e jotja yn yn e jon e jona j juji e j e juj
Premt prono e (t) . m, e (t ma, e (t) tu, e t tua (e, hen me ny hkuhen e,, t vet hku saj (e t tyre i e ) t t (e, t saj ame n t gith tratt dhe pdorimet e tye
\
shot e m, shrat e mi, djemt e t, uart
ij mtra �
e
e
ta, shola e
oqja e ve shoqja tyre , vellai vet, sh saj, fshati tyre tyr e, kenga e tyre,
tJ
h jo shkolla t, motra saj fshati tyre, vai vet tjV
dh «Djtshii g jhes shqp» §61 , l ) Sih er kee dh
kus ush h G i ((ee) kj jtt Dh R kuj K k Ky e emr mr pé pédor dor et ve vetm tm
num in nj js, js, p.sh p.sh :
Kush sht atje ush erdhi et Pro imi i pr Pro pr emt kus h me k utimin e shums shumsit it,, q vie vi e t re nonjher non jher (.sh: (.sh: Kush erd erdhn?) hn?),, ht i g bua dh d h e nuk uht uht I n guhn letae Premi ci k trta t veçnta gjininé masuoe e f mrore, p numin né e hum A lohet né két m yè
Njjs
Shums F
E cii G (e) cilit D,Rr cil cilin K
c a e) cls c s cln cl n
M.
EK.
\
_
i (e (e clve clve G Dh.,Rr cilve
F clt (e) cilve cilve
èemri kush dbe emri ci kn kto dme n pérdomin e tyre 1 . Premri kush zoniht prdoret p té yetu ér neéz ose p qene t personfiura (n pllt) pllt),, p . shh t te porta Kush s
- A g g m m l ) Pemi pyte
s
pot vt i shoeu shoeuaa afal.
kush sherb h sher Pe m i kus bn n pe pe t é py pytu turr pe perr ne p p rson te p anjoh njohu ur os te ppe os pperm rmndur ndur me pare ne b isd isd,, p .sh. :
- P ke e ke bler kt ibr? P P /ln /ln e ogl ogl Kush kndon m uku se un? th K Knd ndesi esi..
uk duh e
edhi?; Kush ht ae? qfe Ne qf e s pys pysim im Cii erdhi? s Cii sht ae? ae? kerk ker kjmé jmé t dimé ci iii pikeri piker isht nga a qe mnd mndm mee n s s mund te vijn vijnee os Ksh
per e pyur
kafshe .
m un d
Kuh je Kuh
ap o ela? qumsht,, dhia apo m shum shum qumsht
Kush
shh t i rs
d hekui po baki?
T shmbu mesiperm ne vnd e kush duhj perdrur c, Cila jep m shum qumsht. . . ? Cii s sht ht m i nd nd. . . ? Permri c mund e perdr per e pyur per njrez, p afsh dh per snd
i/ pra:
l
2. -
m-
t te nuk duh duh
av si percakr i
dm.h. sh gabim huh:
kush e u ite?: Kus tit e t l k gjimnstik kt or? or ? Me ke h hoqe oqe shkove D?
Te Kus
T shmbu mesiperm dh ne e giha ras jra e ngashm uh prdrur permri c c d m h Te cii mjek mjek.. . ?; hoq ? . hoq
Cii
trk tr ktor toriist . . ?·
Cila
kls.. ?; kls ?; Me
cilen
Permri ii perdr dh pa mer mer prane si permri permr i kush h si percakr i nje nje mri psh Cii je ti? Kush je ti? Cii shok k pr j h hok k rdhur? Duh pasur parasysh s permri c perdr per e pyur pr nayren os per idniin nje njriu e ne kafsh a e nje sni, d.mh. per e dirncuar per e vçuar nje a me shume frymre n je kari s ne n e rupi o s snd brnda nje klas nje rupi psh Ci epart e fitoi famurin famurin e garave? garav e? Cila kng fitoi mimin par? Cii sh t mali m i art i Shqi Shqipis? pis? Cii hh t kpiteni i kds?; Cila sh drejtoesha? Cilat jan qytetet m t mdha Ai ?; ii s shht qimi i jets? jet s? I ci s lo lop p sht ky i? j e
e jne aj. Ky dallim ne kup kupimin imin keyr permrav shpn s ps k k mun d d prpara mr. mr .
�
�' � \)'. j
t } v. N YJ AT T K E M R I, M B I M R I. P R N U M ER O R I D H �\
;
NET D H ION �IO
IKO ORE GRTIK
l
T KAT ISTKA ERIST �TER NJAV
T
me n guh n dryshme rbimee t ndrysh sh rbim kryejj sh t,, s krye § 69. Nyja t i, e, t Ato prdore kryesist jsh : (i, e) nyjsh uajt r t ny ve t quajt iemra rave rbrs see e mbiem es p prbr pjes l . Si pj pua ua e t ditu,, (, e p e ditu art,, (i, e (i, e art mi i i,, e) gjat, (i, par,, i, e) tr r (i, e) par rst èrorv orvee rs èr rse e pèrbrse pj e s pèrb 2 . Si pje t, i, e) tet, i, e ) katrt etj. osee fol oree os ardhje je folor prej ejardh (me pr sa emr emrave (m disa èrbrs see e di 3. Si p jes pèrbr t formuar formuar prej pessh t tjera t ligjrats ligjrats cur-it, r-it, tè ecu a) ardhu a. t koat, e t qar-t etj t ardhua. ngrn-t, t t menduarit menduarit,, t ngrn-t, qeshua, tè vjela-t etj.; o re, folo teme fol j teme stes tes prej j rpas forma rmarr me p rpa b) emr a tè fo emra olme e folme ardhs hma, e f adhshme e ardhshma, adh ma os osee e adhs p s h: e ardhme e adhma e ola ola etj; ve,, psh ps h . : i biem emve ativim tivimii i mbi sbsta ar nga sbst oruar c) emr emr a tè foru , e mira mira e keqa keqa, d rejta u a, e e buk buku u ; , i dek deku etj agosur, u, i pl p lagosur ardhu, ardh e tj ta t lash lashta ho/a-t, tè dhèt e t; t, tè ve vedhèt ngrohtèt, ngrohtè tt, t tè ftoh ftohtt, ; etj. 4 Si pjesè prbrse e disa premrae
a e prerave proor (i, e) t, i, e) sa, (i, e) , , , t saj, t tyre, e mi, e mia, e tu, e tua· b e pèremrit dftor i til, e till tè tlè, tè tila c e pèremrit lidhor i cii, e ci/a, t ci/t, t cilat 5. Si element prbrs i trajtès sè rasès gjiore (nya dallo, atdheut,, gjiore ga daorja daorja), ), p s : reaizimi i lani, mbroa e atdheut lenet e Lurs, shok te armve etj 6. Me fuksioi e j pèreri proor para disa erash qè tregojè tre gojè lidje gjiie ose marrdèie marrdèie failjare, psh i ati, e èma, lai e mo ra, i shoi, e shoa, i u i et p : llai «vllai . 1 tJ ose 1 s a J», e motra «motra e tiJ ose e s aJ» etJ.).
� !
:
�
=
=
\
Disa nga kta emra prdore gati kurdoherè t shoqruar me yj ose me jè pèrer proor tè paraedosu paraedosu, , p. sh : i ati, e èma shoqi, e shoa ose im at, jot m, yt sho, ime shoe>, dèrsa t ert md t prdore prdore me ose pa yj, ps : erd erdhi hi m J (t) motè, vajti te (i ai etj § 70. Nyjat kaè gjini, mèr e rasè Gjiia, umri dhe r e yj s e bie rat, te mrorèt rrestorè, te pèrerat po o i, e) t, (i, e) saj et., te pèreri dèor i tillè dhe te erat nè rasè gjiore pèrcaktohet ga gjiia, umri de rasa e emrit qè dode para tyre Kstu, kr emi unè unèto to i dalluar dali dali i t, rreshti rresh ti i katèr rastet rastet kemi y j i, sese emrat dytè, detoi i shkollès, tè katèr u to to,, djal, rreshti, rresh ti, rejtori, rejtori, q è dode para saj, jaè emra as kllorè è uri uri jèjès, ras emèrore Te sebujt sebujt unèto e dallua, dallua, tokè e unuar, klasa e est , festa e ç/iimit kem yJe e, sepse emrat unètore, tokè, klasa, festa, q dode para sa, ja ema femèror mri jjs, Nja te shembuj si t quet gramatik edhe nyje e lidhur sepse gjiia, umri dhe rasa e sa are ga emri emri q ka pr para unèto i daluar, puntore e dalua; detori i shkollès, festa e /rimit) Gjiia, umri de rasa e yjs te emra si tè verdhèt, e ardhma, diel etj, de te emrat q tregoj lidhje giie e marrdèie fa-
.
l ) Emrat shoq, shoqe, e pasboqeruar m nje nye t os ne permer proor e paavndosur, nu perdorn m kupimn «ashkeshot».
e
jnee tèè fj a aaa ku ato bè jn na vt varrn na ess t j. va t, s mbes rit, ìljaa r s t biri ìlj
sh : psh er, r, p je aee j jèè fj fja j o g a do j or rdo pè rd cè è pj sè o s m è c pj è nyanè an j k , d a è, ran ra n anè an p snj sn j e a nise gj nis ra tè gj mra uriit, j anè m eccur ht, t e rdh verd biri bi ritt e, èn a y j j k n daj da ran ra n , ror r mèro mè f èr mèr tè m shtè jen te, e arh mja èsh
raandaj mrr nyjèn _ norr r hano sènn dha lorr nè rasè kulllo shku èshhtè m èr mash ès arssy han nor r ktè ar n dha rasn fm m r or n ras mr f shté mr besss shté rsa m be dèrsa dè
rrr mr e
nyje je dh ny kè dh ik ram mai h e gra quh m qu èr èrm s shm buj si è mès sh Ny ja j è do do idhhn aj,, nuk id ia,, numr i dh rasa s aj jinnia pss gji ur p putur kep ke
lè è tyrrat mbbu i dety è shm
i
os
e
es,, yj · pshooqes ai i se sh /a se ardhmes, v/ r. tur. èpu èp utu k sht sh t è se y t d ja n y sa drr ur, nd idh hur, sh s ht lid e
E nj b popu j ( e (n be te popu D h (nj be te popu (n b te popu r (nj be te popu
ba e popu ( e bs se popu bs se popu bn e popu bs se popu
E j Dh K r
ba e dashur e) bs se dashur bs se
(n b e dashr be te dashur (n be te dashur ( b te dashur nj be te dashur
e
V JAV LA I NJA
§
71.
A E YJA NYJ
ca ushar (ba te popu G j. i, e) (ca ush ushta tarve rve (b (bav ave e po ult ult Dh (a usharve (bave te popu K usar ba) t popu r (a uhrsh (bash te popu
UR DHUR L IDH
Gjiia ashkur nj shr i popu popu ulit shtrii te pop (i e e)) (nj) ushtr G. (i opu t tarii te popu shtar (nj j) ush D h. (n
R
K.
opu ulit tarr te pop shta (nj (n jé) ush njé) ushr te popu
ushar i ppu opu it aritt te popu ushttari (i, e) ush ulitt opuli shta arit te pop usht ultt opul arin n e pop shttari ush ou ult rit te po htarit ushta
ushar i shkah né ushar i shkah atht shkath aritt te shk shttari (i,, e) ush (i t kath kat h s h te ushttari ) ush (n) (i,, e (n Gj. (i t a th th shk sh k t e r it h tar ta ush us het t h kathe kat i s te shtar tari j é) u ush (nj Dh.. (n Dh et the shk kath arn n e sh htar usht (njé ushr te shkah et the shk ka th rit te sh hta tar ush us (njé) uhar te shkah
E
te, se te, te e te e
er è dyja jiiè
Numri njejes
bs se dashur
te, se te, se te te, se
Numri shmes
éyyré : h é kéé é lkkh N aa l
I.
e e e
Gja frr
i te te te, e te
e
te te te, te
te te te te te
shar (ba e pop j (i, e usharve (bave te popu D. sharve (bave) te popu ushar (ba popu usharve (bave te popu E.
e
e
e
te te te
(ca) ushar te shkah ushar e shkah te, . ( e (ca usharve te shkah (i, e ushave te shkah te (ca usharve te shkah usharve te shkah te ushar shkah te, e (ca ushar te shkah R a usharsh te shkah ushare te shkah t
Dh.
e
dassms kngt e da per kngt s (éshté fjala per Myzeqes dasm smss t Myzeqe kngt kn gt e da
Myzeqe yzeqe sinn per sin (éshte te fjala per at stins stins s vers kt viti (ésh Gjat
k vii
e
ver s
ua s cila péca caua pé éé pé mésipém ipém si é més né né as as si si Siç si im o idhja hja kup kupim se,, duh z bulua llid , te apo se pédou pédou, duh yjé duh
u: : po é u im s s kkup kupim dsh dsh m ud é lidi k falév falév sis bujqsis njsitt e bujq puno pu nonjsi
se
re, alore, zonav zon avee malo
unoobujjqsin e zonave malore o pé p un fal é pé bu u bé é falé duk duk sik siku zon av is é kéy kéy zona bujqs sis njésit e bujq e §§ 3 , tra uara e ha rast ras ttt tra gj itha hshm pé pér té gjit prgjith Rr gulla prgjit Rr
74
éé é é ko
d ku ka édoé paa ma Du ska s dau mot s bad di s ke nn m s buku i
merr rr nyjn njéjs, s, me quarr njéj shqua gjinor oree t sh rasn ras n gjin
E
Gj. (i, e) .
»
»
»
shkret te sh krets s nni
m
e na s én s n
K.
pogami i s diel aqje e oai i s� ndeja e s mku paaimi i s adm mbeuint e papja e s nni � A
se
kurr pcakon ku pcakon
dej
prca!Ùo rca!Ùonn ur nuk p kur
te
k em.
NYJ JA SE RUR R NY ORU T PRD PRDO DUHE HET TE K DU ASTE DISA DIS A RAS
DH JO TE
pécako ko mi é péca o aa mi ém éd édo i i s sém bimi § 75. K mbim ih 71 f. 92) : ( shih ké putu (sh y é kép lakoh t si y t i j lakoh atéhré n ya ti
K umun nn R s lumu nn
umua nn i e) s umu nn s umu nn e
t
buku dit
nn én
kall é n skall bimi i és ésé d ku� mbim a mb b po a o d Na N
i-
dit bkrn dit rs dit, m m te bkrn krs t, (i, e) m m s k bukura buk ura di dit,
fii ua pédo pédof shé é i gab gabua Pa ésh
i
d é vd nyjés e é v
n
d o
»
»
i t del e die i mu e mku i adme e ala e e pe �
o késu po d p ma fméoé fafii ku pédo m é é d o i b ujdei i s b ! ! _ mo l a se mot oqe koi s oqe
[
�
�
ISA çESHTJ T TJ T PROT T NJAV
po é fomua m pézé w: e
»
Pédoimi i é d é gio, do é do d kéo a éé i gabua
n nyjn jt k k emr, he nyj prdrejt prdre
m
§ 76 Ed ma fméoé fméoé é é sém a lako iu si é képuu :
or n fem ror ass nj 1mri femr snn gjin gjinoore, q vjen a ras Nj em emrr n ra
E. G D.
shqiua:
dau mo bad di
t
d o
e
yj e
oé ém fé éoé sém ima ma s do mi dao ao do io o d a i a
§ 77. Ku é aé gio né mi fméo é ném dn d a é pépam , aéé paa nga kéo (d o dta) zdéo m
ppaa 7 -s4
v
5
ppaa
s 97
FOLJET
kam jam
84.
kisa pasr kis kist kisim kisit isin
da isa ma am am
pata pasr pat patì patm pat patn
kisa qn ìs kist isìm kisit kisin
do t km pasr ks t kmi kni kn
o t m s t mi ni n
patì patm patt
am
ka
Mnya fto ftoe e
a k a kmi kni 3 kan
pata pat pati4 patm u patt patn
isa is ist2> isi isit isin
a
isa kis kist 2> isim kisit kisin
st mi n 3> an
am pas pas k ka kmi kni an
qs q q qm q t q
am qn k ka kmi kni ka
do t km ks kt kmi kni kn
do t km qn ks kt kmì kni kn
Mnya be
t km
t ks t kt t kmi t ni t k
t isa t kis t it t is isim im t isit t isin
t m ts t t ti t ni tn
t isa t is t ist t isim t isit t isìn
2
04
05
E
kryera
E
ne te km pasur ti te ksh ai te t ne te kmi j u te kni ta te e
» » » »
ryera e plot
te te t te te te
kisha asur » kish kisht ishim sht kishin »
E
ryera
E
ryea e lt
t kisha qe » te kish te kisht » te kishi > » te ishit » te kishin
te k qne te ksh » te te ) t ki te kni » te ne
E
ryera
un e
pa s k a m pa sur ti ask } ai paska } e pask » u paskni » t askan »
E
k ry e r a e p l o t
pasksa asur pasksh » asksh paskshi paskshin 5.
3. E
ashmj
ne do ) ti a ) e ) u » ata
te kisha kish » » sh ) kishi ) sht kishi
E kryra do te kisha pasr » kish » ) » kisht » » kishi » » » kishit ) kishin }
>
tashmja
vne paskam )
ti ask ai asa ne aski
ju asni
ata pasa
E
E
E ta s h m j
krra
tasha
do te isha » ish » » isht » ishi » » isht » ish
do t kislw qne » » kish » > kisht » kishi » » » kishit ) » kishin
P! . ai pa st ti
n e�
aryera
paskesha assh askesh paskshi paskeshit paskshi
E tashja qna 1 > qnk qnka qnkmi qnkni qnkan
}
}
E
paryera
qnksha qnkesh qnksh qnkeshi qnkshit qnkeshin
ryera
E
k rya e p l ot
paskam q n e pask sha a sk paska » askm » pas p as k ni pas ks shhit pa sk a n »
>
» » »
Men yr a des hir or
ryea1 rye a1 >
aça pasur paç » past » aim » pa i paçi »
E
tashmja
E
qofsha qofsh qoft qofsi qofshi qoshin
kr yer aO
a a q n e p aç
past paçim açi paçin
E
ki ki ni
» » » » »
A C t � P- �
Men yra ur dher or
E tashja
Menra abior
) Trajta askerkam, paskek ask eka . . ; qenk qenkk kam am,, qenkerk, krk ane dialko dh nuk dh proru n ghn lrar. 106
u ne �
E
6
4 E
Menyra kushtor
}
E
tashja
}i }i
p ) 1 �\ �\ .
Pjsorja asur 2>
C A .fvl
qené
E y yr m y yes es d sh sho o fo foll v kam e jam ( (sh sh u si dh dh ds aj a e t o h or or te e ey y fo l ) p do ot t s h um r ra ae, e, p or ke kett u es esh ht d hn nee pr a pa q q tu p o s s st t zg zg d d h m t . 2 ) T patw· qe p prd rdo o m f ftt h hr r n n t t ra ra es es par es esh h or or h d ht m u g a g h . . N ga p so so a l a n fo form rm u a h pe edo do g h h L L f fal al t : i pau, pa i pasank , n r rsa sa t ra t a w w·· m b o ou u � s i s mb mbeeS b t t j pe t fo m u j l te rj a .
1 07
E
ué lva t le lu ne lm j lt ata ln
E ardhshm
ryeer a e th je sh t kry J
-v
ve
é té é -né -n
E
l le l lm lt ln
va
ve
-té é né n
do t j t do t lsh a do t lj e do t ljm do t ni ta do t ljn E
kryera jam far » je sht »
km /r » ti ke » ai k ne kemi » » keni aa kn »
unè do t lhem t do t hesh a do t lhet e do t lhei do t lhen at o t lhen
emii jem
»
jeni
»
jane
»
arhja e rpare
n do t kem !r i do t kesh » ai do t ket » ne do t kemi » } do t ken ata do 1 ken
do t jem r do t jes } do tjet » do t jei » do t jeni do t jen »
E kryera e lot sh !r ishe
é kish r » i kishe » a kishte ne kishi » » kishit ata kishin » E
n p r i pe » a pti » ne ptm » ptt » ata ptn » 110
e ishte isht
»
ishim ishit ishin
»
t lj t t lsh a t f' e j t !ni ta t ljn
-j
t lhem t lhesh t lhet t hm t lheni t lhen
sb
-jé -jmé -Di
jné
-bem -besb -be t beri beni bn
E akrera
k ry e r a e te js hk ua r
qesh r » qe » qe qem » qet » qen »
t j t lje t nt t lni t lni ta t lnin
t lhesh t lhesh t lhe lhej j t lheshim t lheshit t lheshin 111
E
kryra
4.
Men eny ya a ha habi bittor or E
e t a n ata
tash m j a tas
u ne la lak kam ti la la e
n �i E
at
kryra ploe
-i
i
� E
e t a n u ata
p a k ry e ra
W
� -
> Mnyra kushtore
tashma
kryra
e t a ata
i paske i ju aa E
kryra
E
kryra plotè
une
paskesha !are pasksh sh i pak keesh n e askshim » j u pasks sh hic » ta paskhin ti
ai j ata 1 2
tè
sh h t do te s
»
do te shim
shin do t e shin
»
8 - 54
qnke kessh
»
>)
1 1 3
5.
déésbirore yra d ny Mé n E
ércjelorja
duk ar
ashmja
u afsa u lafs u /afte u lafshm u lafs u lafsin
ne afsa afs a !aft n lsm j lafs aa afsn E
du u ar
§ 8 7 . ZGJDE
raja pso l.
ne rrit t rrt a rrit ne rriim j rrini aa rrtin
Pa taje te shkure
yra urdbérore ny Mé n
Me rajte e shkre
un rria t rri i rrist ne rriim rinit t rritnin
-a e ni m n E
Pjesor
/are askaora
\
n rria rri rri e rri rritè ta rrin
ashmja
m -n -in E
6.
Mnyra dftor E
qofsa /ar qofsh qof qo fte qofs qofshi qofsn
DY
Traja vpor
kryera
ne paça ar » paç » a paste n paç » j paçi aa paçn
I
- -e - - ém
t -e
rritm rrits rrtt rritm rritni rritn
-em -e m -esh et emi en en
rritsa rrits rritj rritshi rrtsht rrsn
-esha -esbe -ej esbim -esbt -esin
pakryra
ryra thjhe
u rria u rri u rrit u rrièm u rritt u rrin
a e -ém t e n
krra
m rur es e es ) }m
km rrur ) i k ai k km ) n aa knè
E kra o
s rrur s s sm ) sn
ks rru i ks
a ks ksm ks aa ksn
)
arsja ars ja rar
n do e km ju do è kn aa do è kne
2
pem u pè aa pen
e
i e rres ai e re
è è è è è è
sh - -
e m
ju e aa e rrn
) )
e
)
un e i e ai e rs
rm rs rr rn rrn
è rrs è rrs e r è rsm e r è rsn
e rnm u e n a e rn
E arsja
t a
My Ie
arra qse r q q q me
p ru ai p
asja
E
p
do è m rriur do e do è do e m do e n n do è ne ne
un do e km rrur
i do e ks ai do e ke
rra un è km rur i e ks a è ke n e km u è k aa è knè
e m u e s e e è m e n e ne
e sh et -ei e e
a lo
t kiha rritur
t ihe i t ihte t kihi t ihit a t ihi
t iha rrit t ihe t ihte t ihi t ihit t ihi
3
na habit
E a u rrika u rritke u rritka u rritkei u rrtkei u rritka
itka rritke rritka rrtkei rritkei aa rrtka i
E ak
Mnya khto
rritkh a
1
do o do do do do
t rite
do t u do t rritit a do t riti
do t iha itur do t kihe � d t ihte do t ihi do t ihit aa d t i'hi
u u u u u u
rrtkhe a rrith rritkhi rritkit aa rrthi ti
t t t t t t
E do do do do do do
t t t t t t
rriteha rritehe rritej rritehi rritehit rritehi
iha rritr ihe ihte ihi ihit > ihi
ka
akei
paka
paha rritur pakhe pakh pakhi pakhit a pakhi ti
qeka rritu qee qeka qeei qekei eka
paka rritur
pake paka pakei
rrtkha rrikhe rritkh rritkhi rritkhit rritkhi
lo
qekha ritur qekhe qekh qekhi qekhit qekhi
�
Mn ·he
ZGJEDHIMI I TRET
ts n s ti s
Tt éore
.
ne s s t sn
u sn
y
n pç u pç pse ne pç
pçn
Trt veroe
u s
qos u os qoe os qos qosn
�,
ts
ze
z zs z z
t z z
ne zee zn t zene
zn er
Mn udhe
P tt t t
e trté t srtr
ti n
n
Mna dfe
u un
né z ti z i z ne zn zn t znn
zs zs z zs zs zsn
ea
ryer e test
u akajj
pe u u ceja
uk u
uk u u
né u ti zu i zu ne zum zu t zune
-
n
u u u u u u
zu zu zu zume zue zune
e -
121
a z e ht » je e ja
»
né ka z e ka n ke je t a
pép
n do t ke zé do keh do t keté n do t ke do é ke t do t ke
pté
nè è ish is ha zn
né kha z ti khe he n kh kh t kh
ishe
»
ish is h te
m ishim ishi
>
it shit ish
ishil ish
»
sh sh
n paa z ate patì n pa patt t pat
né do z t
qeh z qe
qe qe qet qe
zih hem do ' zi hes sh do zihe et zihet do t zih
n do t z do z do z
ihemii do t zihem
ihe eni do t zih hen n do t zihe
n
sh
i
t z t z
do do do do do do
Mnyr lhe E sh t t té t té é
zhe zheh zhe zhe zhe ze
p n z�a ze zte n z zt t z
té é t t tè
t
n té e t keh ket e ) e ke
t je z té jeh té jeté t je t je t je
zeha zhehe zhej zheh zheht zheh
» tè
t je zéè t jeh t e }e té je t je
e m es e e e e
ye e plo
t t té té t t
t kisha zn t kishe té kishte e té kishim té kishit té kishin
4.
isha zéng ishe ishte ishim ishit ishin
sh znkam znke u znka u znkmi u zénkeni u znkan
u
u
i nka znkei znkeni znkan
Mya kushte
E pye
s o o o o o
do t za i do t ze do t zinte e o t zinim o t zinit o t zinin
o t kisha zn do té kishe do t kishte e o t kishim o té kishit do t kishin
té té t t t t
ihsha zish · zihej zhshim zihshit zihshin
ye do do do do do do
Mya hate
té t té té "t té
isha zné ih isht ishim ishit ishin
zénkésha u znkshe u zénksh u zénkshim u zénkshit U - znkshin
u
zénksha i zénkshe i znksh ne znkéshi znkéshit zénkéshin
E e
skésha éné t pasksh paskésh e paskéshm askésht ksn
enkam zéné enke ka enke ene enkan
akm éné ake paska e paskemi pakni askan
E krra p enkésha zné enkéshe » nks nkshim nkshit ekshin
askajorj
èr t'u zène
pèr è zènè E tashmja
Prcelloja
u u u u u u
zènça zènç zènt zènim zèn zènçn
E ryera ça zène > ti p » ai ase ne paçim » j açi ata paçin »
qofsha zene » qofsh qfe » qofshim » qofshi » qofshin »
dk u zèn e
duk zènè
FOLJET
E
PAREGULLA
§ 89. Prveç foljeve q q klasifiko e nè zgjedbi me, a edhe nJe umèr foljes qè n gramatik qen te parrgu/a. Njè pjesè e tyre temn e sè kryerès sè tbj estè e t jesores e kan re jt t dr ysme nga tema e s tasmes krse isa te tjera soj drysime fonetizgjehi- baskoen me asj ga tri zgjehi ke t v eçanta de n uk mun lla jnè kt o : arregulla sore tè parregu Foljet ljet krye kryesore t. Fo met. me E
Pjesorja
E ryera e thjesbt
tasbmja
dhashe
dhène
rl prra
prre
ha 6. Mnyra udhoe
asur Pa rajè tè srr
N �f '*'*++
rr
Me rajè è sèr
7
-100. ,' -1 ·
.
JU Zlnl
zr zrn
zh z"hn.
dua hm
-
vdu; afr
Pesoja
zne 126
in édormin Pr pédorm shh § 1 1 4 .
\) '
e
sa
è gabara t
arregullta arregullta
JTJ JE REJT VRE
RRETH
RD D ORIMI T PR
T
DISA
TRATAV TRATA V FOLJORE
follllta o orr mat ve p dsa t a fo regu u llta tavee t r reg trajjtav ahass tra § 90. Kraha e dor r p rdo r r krua kru a s h dhe ju h tu e g e ash as h lu, , e folu fo je sh si n gj u h pajj tm e q u k ja pa ktor ore iale lekt arra e d ia gb ba a t g trajt jta he tra edhe -her er ed e e -h osht ht m p pos ukjj e m vm m d uk o t rajt a po i v to raree . Kt etrar ot e l et rm e ot e o rm h v vee . koh v e e ko y ra rav ny ara sip a s mn pua gru pu
MB\Y DFTORE HMJ D H TA S HMJ
E
K RY ER A PAK PA
ur asur hmee du hen p as ashm ohn n e t as oljeve ve k oh h m i e folje zgjed edh Lid ur me zgj e osh shtte po ejtje tje e mp rej ysh vr rasy paras js njjs par tt um rt nj vet èn e par it t par, par, é vet dhmit e zgj zgjee dhm olje e § 91. Folje n pra : resè -j 4e jo n mba aresè arriin k u rdo her mb marr nj lan la d h e jo /a j bnj bn b b nonj » noj j uno u j konj skon s soj j uanj kruan skr sraj lyenj etj. lyeej ly pa dhe t vetn e pa er, vetn pakry ryer, e n oh e pak folje gjitha a folj § 92. T gjith pra a: ja n njje pr nja hee jo n j�� h are s at -ja, j njj è s, m arr mbares dy njjè anja, lanje dhe jo laja, laje bnja, b ba, bje shonja, sonje » > koj je shko oja ja,, sh so s sranja, shkranje sraja, sre nonja, punonje pun onje ) pnoja, pnoje ynja, e eja, leje hanja, haje apja, haje je rrtn tnje ritn tnj ja, rr rri rria, rrie itne ja, ritn rtn tnj vr vria, vrje nfee shinf ja, shi tnj shtn itje shitje itja,, sh sitja � inj ja, pnje pin pee a, p a, hana, hanje aja, ae bia, bje ej ba, be
§ 93. F o lje ljett e zg zgje jedh dhii t d yté e e mé è -t, s i m a t zgja gja rrit,, çudt rrit çudt e tj . , nè ko h e tas tashm hmee dh tè p p ak rye dhee n tè ryer r p prd rdor oren en e e dh dhee n t ra rajt jt m e s : mas, ma massja et et.. , p o ta ta no norr a a ive k kry ryee so e è s h
a jo k u r uh e -a -a e em s, pr pra a:
n ne u ata ne j ata n e j ata n ne j aa
mat matim matni matn zgjat zgjatim zgjatni zgjatn rrit rriti rritni rritin çdit çditim çditni çditin
n ti ne ju ata n ti e j ata ti e ta
ma ma matnim matnit mtnin zgjaa zgjae zgjatnim zgjatnit zgjatnin rria rrie rrtni rritnit rritnin
( -54
m mir
>
}
se
mas masim masim masni masin masi n zgas zgjasm zgjasni zgjasin
rris
rri ris sm
rrisni
rris isin in
çu dis çud çdsim çdisni çdisin e
)
}
>
masja mase masni masnit masnn zgjasa zgjasje zasni zgasnit zgjasin rrisa rrisje rrisni rriisnit rr rrisni risnin n
horr es : t rajjt at e d ho asyys h e d h e pr tra parr as asuu r pa aree P . K jo u h e pas trar letr le . n le j fle t f t , m le j fle t f t , j et d he jo t fl , t le fle t f i, hip i n n u m ri n n j j s zgj e d h o h e n n iki, ci ik F o lj et eci § 97.
C1 ) K}
tè nj èèsit èèsi t tè sè t ashm ashmes. es. Kèto tra trata ta ialek ialektor tor h en èn ènaa aa
}» »»»
nga g juba e nga ettrare rare.. Pra Pr a :
)
i iki ci,, ik ( u nO) eci n cn ec
ik h i , u t , a) ec, ik hee o : ( u h j.. j, ij, h pj c, i n c un as : u
oree ov e p ror jo s j jts rajt tra t t hmee s t té s ta s hm i té ytèè t n j j s i n e dyt tn vet N ve er er h n ren re o rdo prd p q t tat ajta aj r T h. eh. e h f shf esh e n sn arees arrr n b ar jett m ar oje thaa fo t gj th és rmé rm o n t e j kej ke h s é é j b rb r p e d h re tore to k ek e ia es , j a ares t mb ar kt heer p a k h aree ra trar etr me e otm s ot
»
»» » »» »»
dks ages rekes ta!es ta! es argoes sqetsoes eroes
ag rk tae !argoe sqetso ro
lllloo ren
.
,yjj�. f,y
t-
bre-j gje vle-j
3a-
luaa-j lu
), �
�r
» »»»
§ 1 00 . N jé n m èr èr f foe oess h tè zgje zgje hm hmt t tè parè né tè tè rye yerèn rèn e t h jes jestt é he he n p eso esorr e e zgje ro ron n tem è è e tyre me ba shkè shk ètng tngè è
zgjj e zg shtt p a m sh bm ee g a b -h re-h hre n h rn r o do d e s· e, are, par p te mit ii tee - j m v d t n n (n e v at m e, sat mbas t est njj e j es te n re te are e vtén ne n - i n sen se : h .sh .s p s s m s h tas ta e t e s est u mes su tee t e s trt parre t e tr n e pa ten vte n e v vi,, fry ; ri,, vi ngri fshii, ng le,, fsh unee) ble (un m; rym m ry vim rim m, vi m, fshim, ngri lem (n ble . n. n y f r , in, in v , in, in r ngr ng , ' n, hin hi f s , n, len le b ) ta) (ata (a k ak .. Per sha a ta a l t ua gju a r n ga gj nua janu m enja n m n du a du aa ua abu te gab ta·· te g ajta traj Keto tr aj tra tr m h dh d n o o e a nga ng t e d und un sitt m rajj t a t e shu mesi se tra -se ess s e - ge mung a j jta jt jtatt d j T a jta tj t en blen bl , m lem le : b e t st hjs hj t se t se s res yre ry r e se s te es a t es rka perk t r f
dkes erres etes taes ta es afroes aes medoes
P r p èror èrorimin imin e tr trajtav ajtavee folore fol ore norm normative ative tè k saj ko h e duben dub en as r pa ra s ys h v ér érej ejt tet et e m èp èpo o sh shtm tmee .
jtéés jo e p raajt eréés t r ryer k ry pak sitt t sé pa jési t t n j jé ret n e tre etn vet vee n d t k s a m n -ej / hej. N v sn res bare in m ba rrin marr jett ma ha fol je tha r ore tè gj t etéés s é esaa esh hesh e vet ares shtt mb ar m sh abm gab et g oret ér eréé pér -her r-h r ese her
� ! \�1 J t1z
» »»
E K RY RYR R A HJ H J ES HT�
99. N é
l)
j erej te taej aroej aej
brj-ta gjet-a jt-aV ajt-a
_
ra-j rre-j re-j di l) Ta Taja ja
ose me gr grupin upin j jtt-, p sh:
mbajta rajta rrejta rejt-a dta 3> t-a3> fet-a
brejtr gjet-r jtr ajt-r @r2 rajt-r rrejt·r rejt-r dit-r jet jet rr
v/eu v vtes tes se trte trte njejes njejes nu nuk k eshte ne ne pajti m pajti m sstmn sstmn zgjdhm zgjdhm e kesaj foljj fo ljj dh dh per kete kete arsy nuk uh uht mbaj mba jtur si n ormativ ormativ. 2) Trajtat lo loj jta, /ojtur ane dial dialktor h h nu du duhn pe peorur.
)
h imish pr d ore g a b imis her pr her--her rme her siprme m sip fol jeve t m Nn n di k i mi n e foljeve mrr fo j esh t t j e ra, k ry e s isht t z gje he n j n u m edhe jeruaar ed e te m t z g jeru shp p esh en m sh rdoren uj j -ye j Fo jet q p rdor -y,, - u -ej j -y aj -e dh imt t p a r, aj : ja n uar gabuar ri t gab zgjeri me k t zgje y j;fry erthj;fr hj, zb zberth pert erth sp rbj, s j, spe sp erb rthj mberth kthj thj,, mbe j,per ,perk kth thj blj, lj, k shaj, haj, b uaj j j sua hkru aj, shkru hkru krua persh , pag paguaj, pers krua buaj, krua pesh eshttyj; b dyj, p ndryj, ndyj, yj, ndryj, hkass. ol j a shka dhe f fol sh qyj, ty dhe erlyj, shq yj, p perly jyj,, perk perkrryj, ngjyj j, lj, ng kryj, erry yj, kry err res pr ko jesores dhee t p jeso th jeshtt dh kry er s thjesh drejta t s kryer rajtt e drejta T raj
») » »» »» ») ) ) ) ») »» ) »» »» »» » > » ) » S\o�
saa lea kthe prkthea rthea shprlea sprthea rthea ya
})
kra paga
prshka shkra
hajta bljta kthjta rkthjta brthjta hrbljta hrthjta zbrtjta ryta, ryjta hyjta dryjta dyta htyta blojta, blajta krajta, krojta agajta, agojta ?rhkrajta, rkrojta rajta hkrojta, hojta, hajta
shar yer prkthyer mrthyer shprlyer shprthyer rthyer fryr hyr dryr dyr pshtyr ar krar pagar prshkrar shkrar shar
») »» »»» »»» )» » )» ) »> »»» » ) » »» » » ·» >
\�\ �
·
hajtr bljtr kthjtr rkthjtr brthjtr hrbljtr hrthjtr zbrthjtr frytr, fryjtr hyjtr > dryjtr dytr tytr blojtr, blajtr krojtr, krajtr agojtr aajtr rhkrojtr, rhkrajtr hkrojtr, hkrajtr hojtr, hajtr
rra rrta2> grrea krea ea gea prkre prlea pr lea shea thea shkaa
1
» )»» »» »»» »»» ») »)
rrojta rrajta rrova grryjta kryja lyjta gjyta rkryjta rlyjta hqyjta thyjta hkajta
rrar rrtr grryer ryer yer ger prryr prlyer shyer thyer shar
» »» )» )) » » »» ) » )
>
rrajtr, rrojtr, rrar rryjtr kryjtr lyjtr gjyjtr rkryjtr rlyjtr hyjtr thyjtr hkajtr
§ 10 1. N zgjedh zgjed h in e dyt dyt ka nj nj n umr folj foljesh esh -l. -I a ci at ka n tem aoren a ose grup gru p in je, p .s h : dal dal,, arr vje jel, l, sj, bj jrr, rr, xjrr, xjrr, rr et. N t kryern kry ern e thjesht thjesht kto kto folje e folje e d drro rojj n zanor zan oren en a ose se grupin grupi n je n : ora o vola,, o dhee ra vola ol/a, l/a, dh a ten
veprore, ve prore, a shtu ed edhe he ttrajtn rajtn j ovepror oveprore e p.sh :
dal
doa3 dol t dol
ar
- ora ) or ) ort or
el
l)
1 :
» »» )»» »» )» »»
dal dalt dal ) aré art ) ar
)
al alt alt ) al
ol ol ol olt (u ol
ve
prcell
-
-
sjell
a
rr
de jo )
)
rcoll (u rcoll (u rcollt u rcoll
ul ult u ul
))
)
)
))
oll (u oll (u ollt (u ol or � or or
))
))
)
)
)
>
e t dyt t njjsi arrn pas saj baresa baresa pa h
ojeve me te zanore jan gabuara de u duen ejuar gjuhn erare, pra:
(u rcull (u rcullt (u rcu ll
ftoh
bur burt bur
jell oll ot ol pje jell pje - po vje1 vje1 oll oll l ll l oll; err tor tort tor etj
(u oh
kreh (u krehe reh (u reh (u rehe groh (u groh (u grohe xeh (u xeh (u xehe rrh (u rrh (u rrhe shkreh (u hreh (u hkrehe
(u ul (u ul/t u ull
Po su ede
de jo »
»
)
>
o shtu
njoh
é gja folje e prendura sipr e ruajn zanoren o té pérthyer n ua ede n ven e re njjst n trajtn jovepror t sé
veore -a, -e. Trajta ndkiin in e en nganjher nganjher nn ndki prdor oren baresat - va, -ve , q prd d he he me me baresat
né
))
)
e e h e rujn kt § 10 Foje e zgjed t t dy e bahkéingélore ede né kryern e jes de n veén e par
(u joh (u johe u joh
de jo
u o (u oe oe > (u kre (u kree (u re u pre (u gro (u groe (u xe (u xee (u rr (u rre (u kre (u) kree (u joj (u jojte u Joj
etj
etj
ryers thjes
u or u ol u o u oll u rcoll u oll u çor u xor
dhe jo
ur u ul u vul bull u rcull u ull u çu u xur
M�NYRA LIDHORE l d ores sht e nevojs me trajtaa ve t ld P r prdo prdori ri in e d rejt t trajt ste t raste ve q v en re n ra orai ive jo n ora sys di form i me jon para rasys disa sa formi k he n pa khe sme
té
etj.
aneeandajj v çan fol ss ftoj p anda hjshe e fol a t hjsh ya e j an anee ky toe rata ) ftova , (u fto ) Trata ta-ajta peon ne vnd te aj mos peo jds qe ato te mos kujds kee as duht p asu ku st pe kee rist ri tim.. kqkup ptim dh kqku lindin in dh ftoh,, pasi mund te lind foljss ftoh hjshe te folj kryress se h ve te se kryre
§ -sh
dalOsh
-js.
ash blsh t vsh t mesosh pnosh shkosh shruash hysh
apèsh è hqèsh ar< è nxjresh
105.
v z
§ ee
e,
dale,
e e
hkrua hkr uaje je t thyjè; t t nxjrrè
-esh: -i
-ish,
>
he
dai hapi
d e
ohet ng ng e tashmja dhshmes form formohet e sé ar ardhshmes § 106. to o punooj < do + te punoj), t pjesz do (do te pun e uke rr rr pjesz e lidh lidh o oe trajt n e s r dhshme, edhe pr trajt q u thn th n §§ 1 0 3 - 5 , v l ejn edhe
heq >
flase j
hshe
m l) T dersa
bahkengellor (s tè humb) kjo eshte mbaresa vetore, tme me zaor (si e Ja-j) mbs sh -jé.
in mb mbaares u k arr a rrin ore n nu ktingé tingéore bashk tem è m bash § 11 0. F oljet me tem res: dhrores: jsitt t u rdhro tén e dy t nj jsi n ve vetén
hp! ec! ! ol! hrr!
hp! ec! ! fol! hrr!
sh!,, uj ! etj. Siç sh ihet sill! l!,, sh! me rr!, sil hd dh ! mer hap! h o k sh tu: d{! ha dhurdht njj nj j s t ur n e dy dyt etn esn -e n vet aresn errr mb ar sn j foje n uk mer ka sss s prer) t kas (pre va prer pres (prev grgass, ngas shkas vras, pr ojett grga F oje n kryer yern t (shih (s hih 8 5), t c ia t e form oj n t kr it t dy dyt jedhim imit t t zg zgjedh dyt dy preva) vrav a preva) shka va, vrava ngava, shkav (grgavva ngava, mbaresn -va (grga m e mbare e th thjj esht me re me d y rdhro rore en n u rdh prdoren pa r, prdor dhimit it t par, zgje jedhim fol jet e zg jsojj s i foljet n jso vrn!� gn !, ng !, ngin! shk !, shkn !, vr ! vrn!� ggn grgt ! g grgt
p pr n ! pren n! pre !, pren vran! n gan!, vra! vra rgan! nga!, ngan!, grgan! or ed he: grga! g
n e dyt dyt té njvet tn sht e n ve shpie, sht ljet hyj v, z, l be, sh Foljet § 1 1 1 . Fo mb aresP: marrin mba me r dhe nuk marrin res e zgj zg j erojn t emn me urdhrores èsit t urdhro shtjerr ! shpje !, shtje !, shpje hyr !, vr !, zr !, lr ! bjer !,
tjer t gjith t tjer folje,, ashtu s i gjith k to folje t tè shu shu msit k dyt Vettn e dy Ve
vr z l! be! shper! sher!
mos e n! mos e zn mos ln! ma bn! a shpn! mos u shn!
vren! zren! rn! berman! shper shp eran an ! sherun!
qp» § 9 g . uhss sh shqp» krim i guh «Djh jhkrim te dh d h «D p ke kete l ) Sh h p
48
§ 1 12. Ta Tata ta p pso soss fo fomo mot t m ané té p ap apts tsa a r r : -r fo fo o nè j js so o n sh shu uica ica dè dè ue s e e fo foljeve ljeve t z gj gjedh edh it tè arè, .sh. : !ar tha tha bler bler fs fshi, fryr fryr hy hy shty s hty tj . blua lua pun punua, ua, shkru shkruar, ar, thyer hyer pqye pqye rrf rrfy yer, shpr hprble ble t t,, si d d ds saa fo fo tè g dh dhii ii t t d ytè n don è fo fol l su sup p tiv tiv va, ng va, nga a ssh hkar, pe, par.
b) M a aaasht shts sén én - -rr fo oo o n è ps s n n psa é a ad d e fo foljeve ljeve tè zg zgje jedhim dhimt t tè dy dyté, té, p. sh: hapu hequ, hapu heq u, djegu egu,, mby mbyllu llu nsur nsur çel çeluu pjeku pjeku matu matur r uji ujit s d h o ol l t g gd d hi it t è a aè è q é n é t è k y yé é n th thj jsht shtéé g gjj on è t é n os -j -jt t (s h ih § l 00): gjeuur m b aur gje aur uajur uajur vuaju uaju t t ; o k èsh tu tu dh dit dit. . c) Me rap rapaa shtes shteséén -e e or or ojné jeso jesore ren n fo folj ljet et e zgje zgjed d tè dy tè dy tè me te teè è é -1 -1,, ll -rr, tè cilat né tè krye kryerè rèn n e t tjesh jeshtè tè s o n è nd èm mtt a > o os je > o, s h: -
B
a dlaa dl dal mar mora mel ola e vel vola ve mbell mbola mb ola sell sola ell ll e volla xerr nara r ara Po kés tu tu e formon for mon jesoren jesoren edb folja e e parreg parregut ut bee b rra prr
i
Skm S km jo - f e shnuar
!
e ·!
nè klapa klapa v vt t
9
ng ndi ndi thks thks
§
GABIM SHKRIMI: NXARA duhet te ishte NXORA, TARA duhet te ishte TORA
n
's s
) M raah e formojé jeore da foje é gj
r e a folj arrgulla, n nxn vn zen pzne shpn shtene dn n ngrne qn ene thene.
Vhe re her-her érore jor oruara j o rregullave mrme, dmh kudérhm me orm rar ome N r�h rar r�h akohe kéo dy lloj gabmeh : N vnd te tratav norativ perdorn gabiisht traa
Sç u hjelua m lar, me raaheé · e formo formo j ere folje, cla lo loo oj j kohéh d kuhe a emé m Il a rr dhe 2) kreré hjeh éo rrme > o oe e > o. Flje e jera e em Il a or uk oéoj uh y (uk e drroj o zaore e é krr e hj eo raah ahmja
krera e hjeh
Pra
r
S u hegua h rrm raah , ra (
»
dal marr m ve mbel rcell sjell xerr terr
folje krer formoj eore
jo » » »
»
» »
»
»
»
»
»
»
daur aru ju vur bju pcjur sju nxrrur rrur
Edhe kur hyjé é rbrje akajor a ércjellore rre bemra, uk marré jé yj érare uhe rore e raaheé -: r dale ble p t nxrr,
duk dae duk b/e duk nxrre
i dale; mbe i xrre ej.
ç fai flas ng hku u v/ byl korr tkur thrs
ça
shkua ua va by/la kora tkura thira
»
»
»
çe alé folé ngé shku/e ue velé bye koe tku thirre ej.
Foje zgjeh é ma lav mbaro me ba hk jeér, é dryhme ga o edhe folje q é e hjehé e zgjeroj em me oe t e formoj je urdoheré m raaheé r (hh ehe ké b aragra érm) érm) Pra
»
idr shmagu ' fikur
dhe jo
apr nisur shtitur gdedur
»
i
2. Ne vnd e tratav normaiv -ur perdor gabiis t
dhe jo
çelr falr folr gelur skulr ulr velur mbyllur korrr tkurrr thirrur
-
idhe hange fik ndk hape nisé shetit gdhnde
it vendos gjet mbajt at a t
(km) » » » »
dh o » »
» » »
»
rrt vedos� gjet mbajt maV tj
Edh kr hyjne perberjn pskjors te percjllors kur perdorn s mbmr duk mrre nje nyje te pérprm, sort foljv te mesiperm duht te perdorn vtem ne trjten -or :
pr t t çelur, pr t mbylur, pr t korrur, pr t ldhur, pr t shtitur,
duke duke duke due duke
çelur, mbyllur, korrur, lidur, shtitur,
i i i i i
çelu mbyllur korrur lhur shtiur tj.
ju) un (ti) (unn (u (ti)) (ti i) (ai) (a 2.
�epi JepJa JepJa epjeje ep Jepem Jepe
Fol
»
jipni jipja jip jipje et j .
h jo » »
»
»
»
»
»
»
»
jipe jipesh jipe tj
ha
ryre Folj ha ne te k kryre
\ hnga
e
thjshte be
ndera trjt pjsors eshte eshte
kam) 3.
ngn
Folj
§ 114. Ne § 89 u permnden nj e numer foljsh foljsh te prrgu Po terhm vemndj n t dis trjt jon ormtv te tyr e d n menjnur ng gjuh ltrr
i
l . Folj
jap.
Trjtt p j-: (un ap, (ti, ep, (ne) apim, (ju epni (ose ipni, (ata) apin tj jne dlktor nuk dhn perdorur Ne ds trjt vtor te kesj foljj znorj a tmes a prndjj trjt te dr gjuhen ltrrè nderroht ne e po jo ne i ; prnd jne: Kjo folj shkruht m
nstor
) Pr ke asy dh mbimri i amat, q perdort nganehre nganeh re ne guhen pamatm. kruar, esh nj formim formim jo i rrgull; duh duh: : i pamatu os i pamat m. 152
nden�a ndenur 4 Foj
(kam hangr
dh jo
Kjo folj nuk gjron m te p jsors pr
vERJTJ RRTH DISA FOLJV TE PARRGULLTA
hanra,
dh j o
dh jo
-t
tmen se kryres se thjshte
ndenjta denjtur, de njtur,
vij
or zanor illojn illo jn e m zan folj she te k te k esaj folj h she se kryr kry res se h rajtat se Trajtat
eh edha, edhe, ehi, edhm, edt edt eh Trjtt qe fillojne m a si ara, are ardi
ne dlkdlktor dh nuk duh te pedorn ne gjhen ltr r m a- : rkudrraz, m rs sé s f ljj illn rkud j srs Trt js (kam) ah dh jo erdhur>. sh te : dtjss sht rshendtj drjte e pershen tra jta drjt keto dl s trajta Nga keto l ) Nga Mi se erde! d jo rdhe fja-sess e kjo fja rdje, je, se mirseard ht t por: mirsea » adh ad erd dt ! » se er Mir ir hur . rdhur soj j a ard a p pso nga rdh hje je,, qe d ng ri ard n m mri ermba ban le perm 13
5.
ka
Foa
tbm.. tbm
Kjo fole n a un)
e e n
v
e
pa nsit s ae ae dhe o
the
s
d fto re s
thom;
po u edhe n rajta e formuara prej a : t them, d t thm. Vea e par dhe e dy e njjst pakryeré aé: (u) (ti)
thosha
dhe jo
thosh
»
»
thoshja tosh
PJ SA DVTE
ç E H TJ E E S IN TA TAKS KS ES ES
l P R D O R I M I l E M R I N R J J T T S Q U R D E P AS AS Q R
RAJA E ER SHOQRUAR NGA N PRER DFOR § . guh shu g p fé
k ko o p, s gul, pshqu
E pshqu sh m pé éf q q p, p.h
ky ved kto e o t d to ee hu
gush s g pp upm, shu h g pép g gsh shph s pu, q sh fé s g fs fs pshqu s s s, us pé ulz s u g rap i
çer eg at kre rther si g hebt k trego eçse rqs guh p p
ssh up (gus, fus). Tgfsh prer dor + er pshqr p fl Ì shqu, , p y u zsé zsé u u fsh fsh c be g pu Kt Bletza (s etzat) uu lu m u hh oe hh . Kt pe (s ple) hh § 2 E shqu g p u h shqu, u p u g, p p pf q shph , s u p h m A shpet i plaka rrgjuar fort (kjo) plaka shkre kre mbi ler ler;; Ishte rrgjua e jo pea e sh hkse hks jo bhhe. e Rx e ezi mb xhhs e
é p pp sh qu q g g
I l . P E R D O R M I l ' O LJ S N E F U N K S O N N E KA L Z U S IT
MSE IHM VE GJYSMNDIH JEV II I FOLJE PD OR N . L F O J A A R R T P E HE M UND E H
IDHRE
§
8.
r fo j a m un n d o n aa nj fo j e e n m n yr n
eaal z mi t t ve t, do ret n d sn e e r t sh pe hu r nd sn oee r d o oes : E k us tee t n j j s t ko hs s as e t d o f o rm n e v et s s t uurm a lne lli p u n v ih ih te e n t unee s si m n ta ii je m e m ir s un mund ta ulli li pop po pul e yr y r kurs s akur a sm hansm han g jit ji t j krahh perr kra diJJ ; Pa n pe kunn di jku a nda Brnd Br nar na r ucio uci o vol vo l r or or ull ul l pop po p ria s s u h j nizo zoh rga ani mund te org azz ar ne a ul/u /uar ruub ul ere r ua a rere asttu sht ht pas ras mun ta ks ra or
Perro Vogl.
or v eta dh e k oh a je pe li or d + o li und rt m e t t a un drt - N n d osu su r, p ra n da do et e n gu o fo ja m u n re u s e fo e f olj e n n l d o re
j an n t j e T e n or n d e n u aj t ur si rd or e q s' jan un n d y s on s as vet s d he oè s ojj a mun rass te k u o g j it h a a to ra es e ases um r las gojm jmee m nje n um go dim m e ofe s n o te mundi e ( du e yre yr pas pa s e k e iloj ilo j t p ndi nd i m u ra,, nduura prr m nd larrp see e la s ) ; Po nu . . . m e iloj ojm e rpil rp te p un un jme jm e go o tg t qof fe s mn te N e qo ab a b t d e s k u i mur r amu a e ojm o jme e f i t mi m m n n e, uk n s am a m p p e).. tojjm e) e t u mun te to aaa n fo je je n n r n § 9. Ku r fo j a u q n d ro n a t t vep z ea1i1iz d os h m r n e ea osd hurr d om os p e hu shp oree pr t sh d or ta tass h e de s s o k s t j teet nj ets s s t m n e et om dor oreet n fo d
er s. ryy er s a r
oret Prd or et n formn fo rmn e vets s s tret n j js t s ashmes, ashm es, ku r folja n l doe s s ht n t t tasmen tasme n dhe n n t kye kye n : Puna dh dh mni du duh ci c ht t'i ksh k shtohn lu tohn lu turis s s aheu aheu h op opulli. ulli. D Dh h è t n mbarimi i marsi os l/ii i prilli Pdoret n for for mn e vets v ets s t et njj nj j s t s paryer paryerès, ès, ku lja n li d hoe st folja fo st n t pa ry ryen en ose n t kyeèn kye èn e p ot: Po L abris, ku duhj te sh ne gryka La s hkon Evr Evrno nozi zi pr te y yrr ne krqnd q ndrre rble rble, , ndro ndro nt Ariani Ariani i . ; Kishi Kishin ndrra tyr tyr ata duh tu ihin ergjigur Ka aste q gjhn gjh n e s h ka as ht si edh e n guhn guh n e folr, prdoree t oma e s tashes uh, ku fol prdor fol ja n doe do e st n yen o se n t kye payen pa ky e èn e pot : Une uht 'ia pro provoja voja asaj s sa mad isht dashuria . Emrat tyr duht te ishìn gji gjihe he e jeloje, asu asu si daoi daoi qe mbani mbani e e af af.. . ; Kta dut a a xrr iu al, s e uh a ihin biua me pa; Ajo duht te mos m os kist be aee gabm. bere a gabm . Pdoi s tases uh
duj
§ 10. Foljet gj y smndis e m und de uh uh t jan t ldh ura
mund
duh
Es e m v n te b py: a mun Es arda kombear t bn je grush sti pa sirn Pntagoni!? a mund t bnt gara ) N of ofe e'' s mun m vre e nj kohe ka e spe e ndiz zjarri i dii ne oke ane te ipi r pr ri, y do e je sukss i mad ni ipi e qoe mun t ndiz m te re ne n} kohe kaq te sp spjt . . )
§ 1 2 . N fjalt e pba kustoe me ldn po foljakall zues e jess s nnendtur mund t jet n t kyen e thjesé t mnyrs dftoe de n t gjita kot e ldoes Po se bajt n dor pushn, ta rrmben toren Po ksh ullnet, mund t bsh çdo gj Po te kn qe ndoher n bregun e detit Jon do ta tim. fshattin tim. edhe fsha par edhe kenii par ken Nn ndk imn e ndétimee t lgj imee dalek toe, asen né gjuén letae fjal t pba kushtoe me ldn o, né t cilat fojakalues e pjess s nnendtu ést n kon e tasme, n t pakryen ose né t kyen, n end q t iste n t kyern e tjesté ose n nj nga nga kot e mnyés ldoe Po k (duet pa sqaroe e ur t emi t rans m ede ede ne Po s 'i r sqaruar, sqaro nt (duet: te os pelqnt eta a tje, le t mblid pelqnt pelq mblid e fsha shatn tn tu thoshe se si qndrone puna; Po ka btur (duet te k btur) ndonjher, ma honi tu n shesh. Pdorimi i foljeskallues t pjesés s nnendtu n t tas men né t pakyerén ose n çdo oé t ménys doe, reç sé kryes sé tjest, duet mnjanua nga gjua letrae, s e skuar de e folur, sepse st né kundéstim me nomn § 13 N njé fjal t pbé kooe me idn ur, foljaalléues e pjess s nnendtur duet t jet n t tasen ose né t pakryen e ménys ldore né ofté se foljakallues e jess yesoe ést né t adsmen e déftoes ose n t tasmen e kus tores ur te bjre dielli, ne o te j n vendn e cauar. Kur e duksh ne, ata o te lajeronn me t stna pushsh. Pédorim i foljeskalléues t pjess sé nenditu né t ad smen e déftores ose n t tashen e kustoes n end t s tasmes ose t s pakyers s lid ores, si n sebuj t e mpostm Ne do t jemi due due br msim, ur do te vje (duet te vje rofesor ani Shot e tog s s di dinin nin gra l la a q do t 'i ndenn etm ur o te kthhshn (duet: te kthhshn nr fsha tra tra e tyre nuk st né p érpuje me normén normén pandaj duet mnjanua nga gjua letare
166
P RSHTATJA KALEZUSIT KALEZUSIT M
RYFJLN
§ 14 nj fjali t prb prcaktoe e pemn ldor si kyefjal foljaalléues e pjess s nnendtu nu und t psatet e péemin lidor q, meq y ést i palauesm, o e emrin a pérerin q zendson pemi l ido une q ka q k, a q ka ju q kn etj, p.s Kombnati doli n horizonin e qytetit si ai vapor i adh e jas jas aonshm q shfaqt n ian am une q pr sheu ran tje kam ngjyr rodhn e that t bu s me ga e lo t Ty q gjt mua gjet gjet e mia! Ju jeni si ao rera e veriu q trazojne rat e el�ee n esht Sheim. Ne qofte s prmr lidhor q zevndeson dy ma bashkrnur, shums: Larg, ne shpat da!ohj da!ohj nje shkemb h nje shtep q rrin te vtmua ne ms e a pyli te gjlbe. kallezus viht
Ka dy undés n pstatjen e alléues t t pjess s n enditu, kur jala q zéendson pei lidor, yen funksonn e k alluesoit (pédoret sé basku me foljen jam). Ai und t p statet me kallézuesoi n o se e kyefjaln e p jesés kyesoe Ne emi njerzt q ngrje ose ngrjne) uzna, q shshoje o se shshojne male Ju jeni ata q bete (ose bene) lufn; Ti e vetmi q so t'a dish ( ose sdo t'a dje nga to gra. Pérstatet me alluesoin, ku si subjekt i epimit endoet pesoni i spreur nga kalléuesoi; kalléuesoi; pstatet me kyefjaln e pjess yesoe, u s subjet i epit mendoet pesoni a pesonat e spe pej saj yefjale 1
§ 15 Ku yejala ést nj eé pbleds, si regull, ka lluesi viet né njjés E mor vesh rse ei ardhur, tha fsata r sot gh grara e fshati t pun ksht n goj Eshte ngrtur tr opuli n uft kundr zakonee rapanie de besee etare. P o, s idomos, ku kyefjala s t njé nga kta e a é mbleds boa nerzia, demuria, graria, bagta, alHSues mund t pstatet ede sipas fors gaatikoe, ede sipas uptmit, pa, und t et n shums Bota thosht (o se thoshn se rronte, po shpia e qau r s gjalli Po zbrt (ose Po zbr�n) bageta ga maet; Si do te quaje ( ose quajne njreza pasaj?
NDERTM I P ESOR § 22. Quhe kshu ai ndrim q ka n baz nj foe psore, .sh : Trana u çlirua me 1 7 neor 1944, n cilin tregohe q ve rimin nuk e kryen yefaa siç due a n shembuin e m srm Karakerisik e ndieve ia s osspreha e vepruesi ose sepse sh nj fak i njohu dhe r k arsye s'sh evoa rmene Gjrmt mia te 1tra n kost ishin mbuuar (i kishe mbua bora) Oborri i stis s'njihej asush se ihe) ; ose sepse fosi nuk e i a uk do a rego Edh lampa oss ks mbr yr d at} i utoh qe ao ihte thyer po ae nae e s kur Elsa (se di se us e ka ye
ur duam v n due veruesi (ush e krye epimin) rdorim ndrimin eror a n baz nj oje e roe Tranen çlro Usra Naconalçlrimta me 7 tor 94. N ndrime verore veruesin e shpreh kryeaa dhe suesi sedin pson verimin) e shreh kundrnor i dej
N d ti et s o e me v u es t s h r ree hu , eq eq n u k ja n re z ul t a t i h hvv ii m it t b ren dsh m t g uh uhs s s hqi e e m e q nu k s spre pre h in ut u t m e a n gy gyrr im imee u pt i m o r e t re a du h en m n a n ua r ng a g u a l e r rar ar e s i n d r r i me q s' an n pa pa ti m m e n o rm rm n . N k o ra ras see d u he p a su r a ras y sh q v ep r ue s i r an an n fo l e je sh p re he m e kryefj kr yefjaa ln e nj nd rtim rtim ve vep p ror . Shen im. Nuk duh duh ngater ngaterruar ruar pe dom domii ne mr mr m paa paafale falen n ng nga a os pre rej j pra prane ne n e olj pes pesor or qe s hp hph h v vpr prus usin in,, per te te cn c n u fol me m e la, la , m
pe edo do m n e n e m m k ko o pa aaf afjaH jaHSS pa ane ne n o ol l pes eso o,, po po qe sh shp p h hk h kaku aku , p .s h : Puh uhoi me du dua a r n /is ho / q q u pua nga psh psha a e ti tij j Emira u zjua zjua ga ga je tro trok kiur e fo fo n de de n n e dho hom ms a a;; - E mor bi bi ? - pye pye laka l aka , duk dukee h hr rngu ngua a r buz uz q i dr dridh idhss in pj pj plqe plqese. Nde det tm m e t illa an anee ons nshm hm pe zao pe e e g ha ha s s g u he hess ltr tra a h an e ne n e p ppu puth th m n o ome men n
guhn e some shrua shu ubcsi dhe n ersin shecoe e eknike hasen ede ndie soe me veprues srer me n em ose re e arafjan ga ose prj, sh Po suan sh d y xaa s' u kutua far prej nnés; A vaor qe varrosu nga et fshatart prae arolai! A u ndihmua nga eforma agrr; Gjate dy jte kaluar jan br sh mara poli pe fuqive e mda o fai e ea si o nu jan n je me srukn sinasore shies ao pasyoj niki guhve huaa n guhn erare sie pana ede due aiciae Shipja epruesin e e me emr n rasn eoe q kryen funkso nin e kyefaH�s e jo e er soqrua e arafa! ga ose prj. oa erare e shqipes kro ko jai ke n ba o ndriin sor por nrii eo Po sua t t dh kee axha néna se utoi far Aatori kishin vaosur fshataré prane aropla Ae ndihmoi reforma agrr Gjat etr je je e alar fu meda kan br shu ma•ra o 1 70 17
ta e kihin organizar mire nn t'u n non none e hit . . ; Tu kem herbimt ktror lnjv me v frtor ta kkoin t'i jenin fun htrnjteimit te madh te jte
R
R R RV V SUTRA RV R V V 11 E R I D H R R I N F U N KS KS I O N I UNDRINORIT
N
RR S KURR P N : R nj e funks ionn nje dhanor né funksi Emr i né rasén kallézor os dhanor § 23. Emri folj : Flovart zakonisht n ga né folj z h drté vart d r jte a té zh u d rinor té dr sa Eshté shtres shtre endnin en dnin llnjé form té pashtjlluar rit praé njé kundri orit orme me pérdorim pérdorimii i kundrio or es: as anes: m ér foor asan jor, jo r, qé ka n é pérbérn sa né mér trn, Me t marr le marr letrn, atdheut heut t ' i shrbyer atd pr t pr timsh tè nd értimsh s dh dh prané ndér n, t nxjerr kok ko kn, nj t ari br mbaroi se l lxu xuari unuari toen toen, , i (pushoi) se p tila, si: mba mbaro roi
ngon ngon e ari dja/n rimit tè kun rast te perdo perdorimit asn rast styt te te sotém asn Po n é gjuén gjuén styt Mundes n -j: Mundes ljorè m m prapastsé prapastsén mrash fo foljorè pran mrash r inorév pran rinorév per ar mire punen pun en per organizuar kishin organizu gj etjes pun pun jan shumta; A a kishin gjetjes tural ja sherbi mv kul ultural Kryerja r. Kryer sherbimv javor. ien punonsve punonsve te pushimv javo dhnien dhn imit shrensimit dhnien nien fund shrens ruttor , Ata keronin dh ullinve ullin ve e e emve fru
te madh te jte. dèm é lla daln aal é véa
jln kqkum d é kè ay nuk dun édu Sç u a mé la kundn éd ané jé jj é llua è ajlua adaj qé jalé méém jn né éuj m nmé du kn n vnd m lj njé mé é lj
;
punn . . . ; késhtu shtu Mundes r t gjetur pu r , è shprehen ké pérkaése, p pr Mundesite ite r
§ 24 Pané da m kum kalma djé qé anjn kund jé mé né aè da éd kaa aj é kué è ém v é da d aa kué né kallé ia arr qeimit, ia ni oj) ne, ia elca gazit ia
kri vrait, ia dha vrait (te qhrit) ia mori kenge, thote far keaj n, ia kaloj hokt j Pédm · ajé é bakua ia i + ) né kéa gjaléha ébén mé, ku édm vém ajé é kué é da i arrita qelmit, i a vrait ébé
klj nm § 25 Taja kué ém v q évd kund é mgjn è bakdu u m ma m éma né é d é dhu m dhéa , h, dh, a a déa éd d né n, d é umè a Ku kundé mgné nddn aa kaléu aja kué éd akn é humé a, éa a kum kundné mgé Taja hkué ém v v né vén aè, né qé md kudév è bakédu a é ud è hhu hhu m émé émé v né vè aè aè Ede mua, ede t ede Agimit do te na v/t
h e We
t
v né vé dyé né qé md kndnv hmgj k kndn è u m émé v né vén dyé é v aè As t, as Hodos, as Mak oks nk u non trri v né vé é, né qé 'ka kundé è u m émé v né vén aè è dyè Oigjinalitetin, stilin, fomn njrzit tane te ltere dh te artv t' krkojne dh do t' jjne ne radhe radhe te are ne ambintin rvolcionar kr te oll tone te tlnr Pali e jegin i kii ercjle ri.
Po nk nd te qhn s kj nor ratt ratt ndones te rra1a
kr trajta krter p er t at t d kndrnorn me t e afer : Zo e hka sa e o d . b) K kndrnoret oogjne ndodh pas kaezsit, trajta
skurte nd te ershtatt kndrinori e te afert te viht ne njejes Pua pergigjt ll ezaz e kke se ma oizmit konsevatoizmit ufte konsevat jo para para i shpali ufte sav; sa v; A Ajo
he liberalizit ; dhe d
os m un d te ershtatt sa kptt te viht ne sues: Pasta} rdhe mysaret dh te te harra ehe ' e ehe
V. V. M B M R D H M R N E F U N K S I O N N · PERCAKTORIT
PRSATJA E BIEMR OSE E PREMR Q PRCAKON NJ VARG GJYMYRSH OMOGJENE § 26 Mbim a perri qe percakton nje varg gjytyresh hoogjn, ers at gjytyren oogjn e : Aty -ket eper grykat dh pllaat zshra ds brigada je e ajza eja qe o hapn brzor· Md Mda a tU pre ga a gesa dh dha sht fudor e e ph phjll jll de mj mj ae. Gte je de ajza e a ane m shkoe; Ti dut te pshos p e eja joe ae lodr. Po ne dsa rast, i ne sbujt meoste: esust d e sust qe poe ne koopratvat buqesor komuste d pa part, je e aha aah dht te ndhoe e gr vprtarise artistik e fshat ; Sot eshte dta desoreF ne dte ad qe opl opl ye ua a stuar bje e bjae te t a p ej Ne sale ae bldhr e e ee eshte ne gjn ne shkor, s gjinia m e pe bri eshte faqe su s , mgj t he s ri pane tij eshte ne gjin feror Perdor te tla jane te pranush s varant te ndsh te noes trar § 27. Mbir ne funksionn kaezusorit (bri qe idht t ja ka, b� tj.) vt ne gjinne ashkor, ne nu n shumes, ne qoe s gjymtyret homogjn (kryfjae os undi-
1 no noèè e drjte) drjte) te lidhura lidh ura m dbezat shtus os pa idhèza, jan gj i n sh te ndrysh m: Si To Tomori, mori, dhe Gjal Gjalìca ìca ja barabar bar t bukur; jane ne bara Ao dh syrn dh vesn unn duht ta t t mpreht Kta kooperatvst de kooperatvste jan t at t lua dh s
_
atral.
RNDI I
PERCAKTOREV
TE TE
NJE GJTYR
N em i p s ymty fa m t ma m shè s cat ta pcat t shpehe me mbma, me pm e mb s me , me mbiem e em me paafal ose pa aafa, aafa, me em e me ps t t cat > et et ita e pcat t m bht ba ba t sa uav t catuaa § 28 N s yty t a y pcatb a pej t ci i sht i yshm e tjeti i ayshm, vendin e pa e z cat i shehu me bm t yshm t yt p atoi i shehu me mbiem t payshm: Si blrimi mi faq malsh po mbit popja e lavdse partzane; Pika ujit tani o rcist m nj tigu/1 t qart rtmk.
i pt i cat t shph me bma, s shb e mpshtm Nga larg far larg dg dgjohj johj nj nj zhu rm rm rtmke e thell. sht sh . y end shté ppth m, vtm em me mbemn e ayshm t s t vetm, a v le e tm, sh: kungull ujs i mad mb H �rd bstje pr. umbull gjatore mb
§ 29 N s yty ndiet a y pcatè t shph me pm, tjeti me bm ose me em v pa e pcat shph me p, t yt cat shehu me b se me eme Doktori isht nj arsy tjetr t fort ( arsy t fort tr) pr ta br opracioni hqipria jonè socalste ( Shqpria soialst jon) po hyn ltra ps v vçar çarin in pst; ps t; idoq idoqooft si shpgon shpgon i ju gnd gndn n te tè vèsl ) M trmin pjs e nnrenditur do eon ao nder sinakso q dysh jae quajtr dh ali e varur.
trè shprtèrore (jo gnd ndjn jn vshtir shpirtror tim) o sht ana tr mdas (p t ndshohet endi i catv n kt shem bu emi t'i kaonte emit t yt Fusat sapunit sajoni ylbre mbi duart tona me kallo.
Pemi ono mund t poet as mbiemit vetm ku su es ht e drjte lgjshme ona, qe na fa/ oha stantivohet jo esht }ta, rvolucioni· Tani shte ala pr nj gabim tè rnd tèndn,_ pr ete fna, - ndr ndrhyri hyri srtari srtari i partise partise K end i mbsu me
pem t substantivua sht benda caqeve t noms si vaiant mundshm, pijet vetm ku snohet t theksohet ajo she het nga emi § 30 N se ymty ndiqe nga y cat t shehu nji me mbiem, tjeti me m asn gjinoe, � dh dhoore ose t shoqua me arafal vndin e pa e z catoi i hehu e mbiem, t dtin catoi i shpehu me em Ne ajr ndih .
kundrmimi vakèt i pranvers Larg ne fushe fushe isht ish t po ajo bardhesi b ardhesi trondtse e hènès xhad po alont nj op e madhe dhensh Me kae thne s br ne abint tè zke!; ulprat ishin éshua u/ si topa t bardh me ush.
Rendi i t i écatév n togfjaH�sha t i shté rj drras drras kundshtim me nomn jo vetm att si rva t rj yatsh, rrathé bari t trashé, ku foma e mbiemit nuk na e bn t qat se me ciin em idhet edhe n aste t tia, si 'al gzimi papritur, vlimit te puns t nvojshm, ku foma e mbiemt na e egon qaté idhjen e tij me emin e a Vetm n disa aste e n ushte t caktuaa endi i unt sht n uthje me nomén a) caktoi i shehu me mbiemé édoet as caktoit t shprehur m e emr né rrjedhor parafjall é, kur ky i fundit sé rrjedho r e pa parafja
bashku me emin e catua emétojné n send t vetm a ka veén e njé temi gjel det i majme, vaj eshku i fr st b) Pcaktoi i shehu me mbiem he i zgjeua me aé t tjea édoet gjithashtu as catot t sehu me em Rs te uq dritash rreshqitnin mbi zan e lumt t lagur ng su Vshtroi m bisht te srit shnat e sulmuest t mbrthyer n gozhup. Pdoimi i caktoit t geua aa caktoit t she 1 2-54
r me emr ose e b paqart fjal;
•
si lm ose e ndyshn kupimi e
.
mb allin la ga sna mb
gohup t sulmusit c) Pcktoi i shpehur me mbiem mud qdo edhe pa pckor shprehu me emr ras giore po vem aher ur h i ubsttivua dhe i veçua, p.sh Pva dgn e pms, (kaho o Pva dgn kalb pms E n van t kalbun (kah n a an n vgl v gl t a Bas ? kahso so E n xha Bats, t ogln? kah N ndtm i tll sht vin i mudshm i orm q pdoet ur dum t vm dukje at q shpehe nga mbiemr § 31 N qo se n gymtyr dqe ng dy pcktor t hpre h jri me emr s gjnoe tjeti me emr pr nga prfjl ata rendte n kt mny: ) Em me pajl vhet i pr emi gjioe i y u gjymtyra pej cils ve shpehe me emr jofoljor Sm p gui t ksa kull; Plak is ga kan pa m t p is l sm nv ' sillnin a dg nga mllt m fam t iins; P m sku t bgetit tn p vndsn m planacin grumsh Sbenim. Ka rast r per skak te kuptt lkskr te prcatorev té fores se tyr graator este i unshe rnd i perkunert s né sbn e meposte: Hépér ate plan miku m mis pue Perbysja rnit lt nrysmn ercaktorev ne ete sbl pla/n me mis pul miku do te s lt kuptimt, sps ri ne gjinor o te lj rn pe e o m mrin pla/n.
b) Emr giore vhe i pi emi me parafjl dyti, kur gjymty prej cls varen shpehe me em folo: Ata ndmn p pgatitn e sve taal n n ni t /a jo p pga
n n n n niv niv /a t psv atal N s s k in i dsia at p pl tsimin dtya m sukss (jo p pl tsmin m skss dtav dtav V Vsimi simi i lumnve n fusha jo sim s im n sa i lm lmnnv . ; Kasia e pm· m tik jo Kasita m tik pmv ) etj Pdoim i dy pcaktorve é ll n shum rste e b vsh gjh, i humbet zhdvelltsi zhdvelltsi dhe dhe hpesh hpesh kijo mudé p keqkuptme Pd duhe b ppjekje q dtme ill mnj ohe kur sht e mudshme, duke i zvedsu me dr ime tea m zbrthyer Ruga m e dejt q mund t die
ko a asse, do is ish he z èvedsm mii i e tt fol j or m e n j nga fora e f ol oljje prej s c l l v j e Ks sh hu, p h . ndrt rt Gja jae e p p n kall lp pe t sapunit rro roba bav v . m u nd nd j e pe j m mr r K prit t n kall llp p sa sap p un i r rob obv v ; fj jllia A ta nuk sh shin in dak akoord m dim imin in Sak ktt p kkimin ng nga a S tambol ollli te nje princi k, u t j epej m dej t pr t kruar g Sta tam m bo bolli lli nj pr rnc nc ur ur ; oe dt tmi S Sk ks ssst n punn o l kti tit t nd ndrmar arrrj s s o mu d je jep p ej m é m m kh hu u : Suk uks ss stt qe a a arrritu turr ne p pun un o ol lk k i nd n dma ma j s s s s n . § 32. N qo oéé se se n n j g gy mty dq qeet a j p c kto shp hpr r-hu me e m dhe g j pes es e nn ne ed dttur pckoe kjo e f d jee p a pc kto t t é shp ehur m e e mr Nj rr j rrz z di ll llii , q fute nga drita tarrja, n dan ant t kor orrrd dor orin in m dy sh m nj sh hrrit shk/qy · Edh h p pa ak i d dh hj j pr pr a arr rritu iturr ko ko an anda da brig iga ads q s ste te ndosu t kazr rm mat. N dét tme té til ill l si : U d di nj vs s i i ça av v qe vzull llo oni nga dil llli, t shtpiv ivee fsha haa ar r , ku p j e a e e end ndit itu ur ckto toe e del pp pa péc ck kto to é shp r eh ehur ur me emr uk éé n pér érp puth thje je m nor mé e s t é t tll lla a d uh e m én j an u . .
.
fjl Ne o e ksht nga ne clle a (cella - kr fjl e ee e men m en sa Ga Ga h ta mv q (jemt di i djt tem pekt ket vn dy g gjh f lt gjh lt ldh qe drt kdri M ' m rfjl j J m j m _ M mri ldhr ci d djflj lidh ato mal sht la s cil g Ata te gthe shn shoket dh q a t g cilt dh j qe) as vka nk mn ta nant Po aq ah eshe toa k dh j qé) �ane ene vn vaat ma
i JO
lesse; Fsha N nk o te ha o oee ate meng mengs s te vnt vsh vsh t k dh j qe) mbloh te t shsh Prdm mr ldhr qe fk j kdri
zhdrjt t j kdrr m rfjl j rrthr dh mjh i drm kdrhtm m m h hm bj t ill kt q d j m h k j jtim m mq rmr dhr qe ht rdr vd rri ldhr ci djfljv k k fk q v dj m t Pane sshs se akse mb tavolne qenont h ne kan vag; A tehe s o ta mae ko ko b q dhj t ci) vnt a vag; gae nmntn q dhj pr t cili eshte ota?; Ne mblhn patatv q dhj me t cil moen kssht te at ate ltat e ma ka ps q dhj k te mos ke qne a Sot
. .
ne ne v ne kombat po l ,5 he e shme s sa eshte poha qe nga vt 19 q d r) e ns nsta ta otaht ne q ttn tone
Nga ej k prej ga 46 D h dm gjh hyit vh r rd imi lkciv nga k k nga mdj dh ng k) cilt j j t rd rct d gj vdi g i vrimi vrimi h U t ne ne e ae ga k a nk mn
88
di//t pra di ra e· Kis Kisht ht ze zene ne vn vnd d n e kry ry te sh shkal kallev lev prej ku mund te o' trol rolont ont pune unen; n; U en enee gard ardh h n e b uz uzee te Zl ltt te Zara aranik nikes, es, pre prejj nga ng a ri rij j te lar arg goh ohshi shin n kom omuni uniste stet; t; Kis ish h t e errfo forrcua cuarr shti shtig gj j, , prej ga g a k u mun und d te t e hynt h ynt arm a rmiiku ku.. d d m m te tl tla a nu k kan as nj m bs bsht httj tj n gj gjuh uhee n olu olurr Ao A o nuk pe pepu puth thn n m no m mn n gj h hes es ar ar , p pan andaj daj uh uh e m n njan jan oh ohn. n. Ne gju n l la a,, n perp erpu uhj hj m g juh en gjal jalle le opu opull lltt ky kup tm s hpr hprh h t z ak akon onsh sh m nda dajfo jfoljn ljn l ldh dhs s ng nga, a, o pe perr n je qa qartes rtes dh m te mad adh h m und ped edor or spas s pas ra rass t dh d h per perm m i ci ci i sh shoq oqeu eu ar para rafja fjallen ng nga a o s r rj: j: U fut n e nje te te ç çar aree, n ga (o (os s n g a e cil ila a) nu k m mun und d t tee d d/t t m m e ; K Kiish sht t z zeene v vn nd ne kr kry y e shk hka alle llevv, ng nga a mu ud d te kont ntrrol olo ot t une nen n; U ben enee gar ne buze te te Za Zalt lt te Za Zaran ranike ikes, s, nga rit ritj j te larg rgoh ohss hi hin n ko k omu munis niset et ish shtt pe p erforc rcuuar s hti tig gjt ng nga a os nga t ci ciJa Ja mun und d t e hy hyn nt ar arm mik ikuu .
Gj q gj e cia Gj § 47. Lo Lok k uc ucii on onii l ld dho ho esh es hee kara rak kt tr rs sk k p r p u b bic icis is-i ken dh ik dh p e lt trrs sne ne s hk hk nc nco or : gj q Nga kup upm m,, n d dtm m gje qe j an anee e af aft taa m nd er erm m m ba sh shk k er rnd nd jj q e ld dh h n m iidh dheez zn n dh e n dj ku r n ga pr rm m kjo os og ogffj a e esh shii kjo gje je:: A gim imii dhee kjo ( dh gje q e) ok oku u c io ioni ni n k pe pedo do n e gj gjuh uh n p p o pu pul l d h ne ne g gju juh h en l le es sis isee ari riss k k A i mb t t br br nd ndaa c a q qvv e nor orm mes v ve em m ne g ju hen pub ubll c cis isk ks d h t vp prrav av s h k kn n co co . P r rd d o oim imii i t ij n e gj uhe n lt ltersi ersise se a ts tsik ik esh eshte te at atfcia fciall d h d h h uaj ur shk lj n o rm rm Nga gaje jehe he g j tha thash sh u ne pu b bstik stik d h n l tr trss n sh nc ncor or,, vih ih r p erd rdo orm rm i lo k c co o ni ni m vl vl rn gj e cila gj K y p erd erdorm orm,, q e en don stln, stl n, nu k esh esht t n p ajt m m nom nomn n p pand andaj aj nk duh duht t erd erdoru orurr ne a sn snje je s t t t gj gjuhe uhess l lrar rar. . =
Apo § 48 N gjuhn leae leae lidhza apo pdoet p t idhur gjymtyr ose dy pjes homogjene n jait me pyetje t dejtpr pada apo ga ura t ket odhur k dejt ose t tthot: Nga pada moh m i pemve frutore t kaluar? D o t iki apo do t rrii prprgjthj?; Ai m pyet i tallesha me ta apo e ksha me gjth me Sidomos n gjuhn e pubicistiks, vihet e q lidhza apo prdoet edhe n ojet e tjea t fjaive doe e itse n ven t lidhzave ose a: Jo pa qllm zgjodha poe dhe jo j roma apo Ve tm fshat i e madh (dejt ose a) dram; Vetm ma dh Sugari ga zjarri i hapr prej polcis reaksoare u vran a dej dejtt ose a u plagos 11 fshatar; N çdo skaj t vedt ku çahe toka t reja apo (dre ose, a) hape breare ehoj ehoj gt patrot ke Pdoimi i lidhzs apo n kundshtim me gjuhn e gjall t popuit n vend t idhzave ose, a sht aticial dhe e nd gjuhn Padaj duhet quajtu gaba pdomi dhzs apo n jait dtoe dhe xitse n fali t tia duhet t pdoen idhza ose a) . N çdo sti t gjhs etae idhza apo duhet t pdore p t idhu dy gjymty ose dy pjes homogjene n jait me pyet é drejtpdejt ose t ttht.
PJESA E TRET
CSHI T FORMMT T. IALVE
HVRJ §
l.
Prr a zotruar ir dhe n m nyr pl n orn lerae P lera e
obae s e nejshe t jhe edhe yrat e pat e ft t fave n guh e soe. Fr i fjave rea spas mdeeve dhe rreguave p para ga gjha prb rrg kryeore t pasrt t falort shqpes s some eare eare Fom fave reja sh gjarar sm sos pas rt s paso e zhvt ghansh konms arsm lus etj Jan pasrar e fja t reja veçans ao sfera t les q ldhen e zhvm dhe organz e podmt ndstra e bqs, e deg e reja t prdht e prcese dhe mee e shumlloshme t ns e ardhe e reja prdh e n shoq, e yrn e re qeversjes e eess, e ideogn scase e e up e Shuca drese e tyre fr meve t rea an fja é forara e papashesa ose falé t préra (opoza) Ja sta shumé ghah edhe falét e forara e parashtesa e e mnya é jera. Nohja e tpareve hemeloe hemeloe t strtués fjaéfomese gh a rédés é dysh: ga nra an, p é upa ngaesn up toe, ldhe reale e té dhe falés n vagn e e faléfomues de nga aa jeé pér té nou modeet faéfmuese t gala qé veproé né shqpen e some leae, né ményé é aé e rea qé forohen, é jen é pa tm e stktuén faléfouese é shqpes dhe e prret e sotme té vl té sa Noha e tpave dhe e egullave t for té faée né sh ase, s do té he dke pot dhmo edhe pr shrmn e shqpt e deté yre. 13-54
r t ptr ldjet e fj n vrn e vet fjforme po jpim emn e formimit t fjlve t prej dr n mie i lire n t dyj ptet reore ] o r 2 . q n . .
i lire
lirisht risht -li lir-
liro} -lirim
a ima çlir r}} çlir liriim -çlrim
çlirus i çlruar
lre
i çiret
liresi . +lireoj lzrszm +liro
N em e mprme et e nre ptimore e secilè rej fjlve t prejrdr n memri i lire ldet me p e j n e cl jo dl drejtprdrejt mejte t jt t n n temel ptimin e miemrit i lir Ko em treo dh e i ien jet mndt fjlformee t j: n di a mè me, n dia a degzme, gj at e me degz vargu fjalformues ht m i gjat p ar i mbie mbie i shkurtrr ose v etm me nj gjymtyr. Kuptimi i par i shkurt sh pr fja lsh m t madh fjal ejprejjep uds r t krijuar nj numr m lire jep
i ku dryi Kyy n dry kuppptmn tmn e dyt t t ij K rim me p rdr rd r n rim p ku miemr iemrii p kupptrt ng m r emrin emrin trt formr i me n q pr t form ime rte te rd oret p pr prd mi n e pr p tmi t
- i:
ptimin timin e d r pr p ndr lir-i, nd lir-i,
gj ka ormime ime né gj to to form te te -si: liresi. Pr t dy ),. egr),. er-si (i egr ger-si t), g ree e p.: p .: b utesi (i t), vepre mod ele t g jll vep mires mire sii
-i lumturr), dahu dahu-i lumtu ur-i (i lumtu buu r ) lumt ur-i (i buur bukur-i (i m ir) eettj. ; buk
(i a u u r) e tj P o m od odee l e t nu nu fr yt ytz zo oen t g j it it a p l ot is is A to p l ot ot o o he n e pau urr o en gj at z v i l llm m i t i itto r i t gj u é se ci ci ss s oqr ria ia i i tr o n va vazz dim imii t r re eaa t t r rej eja. a. G j u n n e ri j oj n d d e e zv llllo o j n p pii ri ri t at a q e e : :aa in G ju ju letr le trar aree o m btare t t var ia ian nti m i p r p u nu a r i g j u p o pu pul l ton to n jo etm ng a ana gr graam a ti or e, por ede n g a an anaa e l e k k u d he or rm i t fja l lve ve S a mè m r r e z o t j at m t t p p nj nj aq m e g ja jallll de m e ve t td dij m e b et vep eprri ta tarr ia e ty tyrre r ij iju ue gju gj u so sore re M qart e u d o, j o v e eri ri ta tar r du e t r ji ji i e nè pr rdo dori rim mi n e fja jalèv lèvee t re re .
PRPAHTEA IM
PAPAHTA -1ST s me rejardhj rejardhjee t hu prapashtes huaa § 15. Ko K o prapashte formi m e emrave qé ertoé prodktive prodk tive pr formim eshtrisé ose és qé krye, psh : buldozers eskaatorist, eektricist, futbolist, ariurs,
sh br aft sh sipa é perso sipa cenrals, çs, ooperavs,
agonst, t, volrakors, vvagons ahist, tans tans,, rakors, t, sportist, spo rtist, sh shahist, aris, motoris motorist,
nst, volejboist et eértiee paroen edhe edhe eérti shtese form formoen prapashtese Me an an t késaj prapa te p.sh.: orgaizate rryee ose orgaiza jé durie rry tizaéve a té pasuesve t jé anarkst (aarkizém), fasst ashizm deals idealizém) peralst erials aerials markss kss (arksizém a izém), mar ninist (leni ) e leniizém), eninist imperializém imperia lizém) aterializm) socalist (sociaizm) etj Sipas kti odeli aé for uar edhe ballist (Balli Kombétar), fanols (Fa Noi) ajs (i majt) zjarrist (Grpi i zogs Zogu et Tipi ésht prodktiv dhe ativ ghé e sote.
APHTA
-I
§ 16 Me aé t késaj prapashtese foroe pre foes -oj, ej emra veprimi (emra qé tregojé vepri) p.sh acar acaro acaro
admrm (adioj afrm aroj betonm betooj) cop copé dmr (diroj), grmm (gérmoj) kuvedm (kuvedo) pr pérgithéso), plerm plehro), rreza rrzato) sund (s udoj) udm udéto etj., dfrm dére) b kéb . rc krcej plqim pélqej), rrm rréfe) sprb (spérbe . Disa ga emrat e ormar me prapashtesé im pérveç uit té veprimit ka ede kuptimi e rezultati t t veprii ps o ( t botarit, p.sh . Botim Botim «sors s PPSH» qe j arje arje e shnuar pr masa punonjse de pr artn; 2. vepra e botuar ose trésia e kopjeve kopjeve t jé vepre vepre té botara éerésh éerésh psh. boe e reja, botm dy etj.) po késhtu edhe ert, ompoz ompoz, , propoz, vret et Disa emra t tjeré m -im kan vetém kuptii e rezuait t veprimit p.sh. agim, blerm, vendm. ipi i emrave t ormuar e prapastesén im ésht shum pro dukiv dhe aktiv é gjhé e sotme letrare
26
§ 17. e aé t ks ksaj aj pra prapas pashtes htesee for oro oe e pre prejj oje ojesh sh mè -i, e e oj emra ab abstra strakt ktéé fe feé éror ror qé er rto toné né kry kryesis esisht ht nj a ar r
zur z uree ose feno enoe ene ne at atmo mosfe sferik rike, e, ps ps.: .: bleg blegrm (ble (blegé gérin rin) ) rsl f sl férs érshèl hèli, i, f frs rsèlle èlle) ) jhk jhkm ( (shk shkl li i s h él éllej, lej, s shhkèlo kè lo) ) gog gogs sm gogsij m ( gog sij) ) gu guz zhim (gm him (g mzh zhij) ij) h ng nglm lm ( higli g lin) n) krclli rcllim m (ké kércé rcélin) lin) os osh htim tim ( osht oshtin), in), psher herm (p (pshe she rétij) étij),, rra rapm pm (rra (rrapéll pélloj) oj) sol olm m (s (soké okéllij) llij) sush sushu urime (sh (shsh shu u ri) ri ) trng trngl lm (trigl m (tri gli i tri trigl glo oj) rokel rokellim lim (t (tro rollj llj) ) ulr ulrm m (ur urij) ij) utu utur r ( (tur turin) in) et etj.; j.; ubu ubullm (b (bbul bulin) in),, shr shrp p shk shkrep reptin tin vet vetim im (ve vetti ttin n etj Me kt kt prap rapash ashtes tes a n for foru uar ar edh e m mr r e eras ras h t teré q ka ka kp kpim imee t dry shm e si cn ngrm grme, e, çrr çrrm, m, rr rrukuuku1 1 , shk shkarz arzm m, , vog vogl l �tj . Tipat e m ési pr prm m té em emrav ravee t fo formu rmuar ar m e prap prapash ashtes tesn n -i -ime me an a n pro duk duktiv tiv e eri diku ak aktiv tiv,, si sido do os tipi i em emrav ravee q te gé zhurmé Pr disa dis a nga em emrat é -im -ime e qé regojn regojnéé njé zhurm, zhurm, p p rdore heréeré-eré eré ed edhe he nj var variant iant ma mas slo lorr m é -im, p.sh p.sh : jrs jrshel helime ime e fersel fers el,- ,-,, s shk hkme me e sk skeim eim, , erc ercelm elmee e er ercelli cellim, m,,, trn trn gem emee e trng trnge e m, m , etj. Né pérgji pérgjiéési ko variante variante fjaléform fjaléfor m use té ginisé a a shkulo shkulorre kané a a é nga nora nora e so sote te er erare dhe duhen ménauar nga pérdorii
APAHTA -ES § 18. Me pr prapashtes apashtesén én se jan janéé fo foruar ruar e fo formohe rmohe ng nga a tea e koés sé t sé t as ashme hme té folj foljeve eve -oj, -j, -uaj em emra ra konkreté konkreté e e abstraktè abstraktè qé eé eértoné rez rezltatin e njé vepr vepr mi ose n é send sipas puné pun és pér té ciin ciin shérben, shérben, ps. : an ane es, s, fejes fejes, frges, frges , harres, je jets, ts, kri es, ujte he hes, s, artes artes mu munges, nges, ndale ndales, s, ndrtes ndrtes ngarkes, ngarkes, ngaes� qndre q ndres, s, shte, sht e, urdre urdres s vones etj.; banes banes, , fshes, fshes, kulle kulle, ,
bue, drresa sres e ipat e erave té forar e prapashtesé a prodktiv or su ak akiv gh e sote etrare
lj) lgjkh (ojké nth (ayré (ayré nde (der ngeh (e) pth (par) eìh (rrek) hh (sjé ujh (uj vllh (ém vullh (rul) ell h (ze) ej Na pkpamja e kpm kéa bera é pérjés zbér ee é «q k q ht + en q hben te lfuee ps : eh <\qé ka qé ésé me arsye h h qé ka, q és me fam uh· qé k mjaf ujé l; qé ésé si ujé} vl «qé ka élm té mah ose q je/l je/l (q t hte + uee» uee» p.s. dh «qé sje en q hben te f dém dbh qé sjell ob> teh qé è se merr» ej Dsa mbemr s fh tuph m è keé spas koeksi eré jr eré jer a kpme e mésipérme. Ee a kéa mbemra mud formoe aoime me par esé pa- por o uk aé è musme é è ja rase So péroe çfe aoke eh dh dbh fkh fuqh gjh neh ellh
peh pdh pbh pfkh pfuqh pgjh pndh peh ej,
por rore aome, si i pbujh ph hh pujh ej. Né kéo rase moim i ipri ée m pjesézés mouese jo: j bujh j i hh e. ipi i mbiemrave formuar me prapasesé a e dfojore s sumé mé pak produk se dy jeré Mie lé jé ndejh theh bendh dkuh jeh kte k tejh jh ktuh k tuh enheh enheh i ngdhé pjehé pheh qkh jeté jeté othé vjethé e. Kéa miemr reojé jé ipr sps upi e loruee. Na ké miemr uk formoe aoime pr se pa.
R A P A S HTE SA T 0 - RO-, TO, SO Z 23 Kéo prap apaasesa s séé rbe j é pr é fo forrmur fo oje je de umi cè e rase evve b a s sk k oe me em emaa emér éro ore re mbiemérore e da oj ore re.. Pra rap pas ses esaa ro , to so , z o o j a é z jer erm mee é prapase es sss -o--. T é j -o aa fo foj e e form rmu uara me ké éo o prapa passesa ja ja é k asé é pr é z je je é par (s (s § 85 é pj esé sé «çès sje è m or orffo o o jisé ji sé»») m é v e eèè e par jè jèjj è s è k o è s sé a assm mee ma rr r a re ress è j j,, v e e e par jé jéjj é s é s krye yerrs sé jj es es é é m m r r a resé -va , rsa é pjeso sorre a ai i m è - ua r ( (uu - u uj pun -
-
-
-
p unua uar) r)..
. Pphte e o o j o é s é p ra p a s e s a m é p r o u k v e e mè ae p r for i m i e folje e é j u è e ome erare Me aé è k sa ap es e for m o e fol je krye s is prej e ma s e m é r o r e m b i e m r o r e a j fo j ore p .s . : j j (aj ér) > n nj (a è), be ej (besè) d j ( mr), ek pt tjj e k s p or) l looj (m m)) utu tuj (uur, gé éh heet tjj ( érse) Jutj (u ( ué) en nooj (me d) ndej (der) pu uj p pu u é) h hoo rrfs) qk j (qark) h jj (sarré) h heeh hj (ses tm e e (me rr) thu hum m bj (umb) ud dhh j j (urér) v p p j (vrap ze zem m é (zemér) hv j (zavorr) e . ; çl ( çaè è) ) h / /ooj ( i o è) pt jj (i pasèr pu uo ojj pasur) rra ra oj (i rr rraaé é), ), sh shk k urt urtj j ( i s k ku urér), sh shttrembè bèrrj ( i s sttremb ) sht sh ten enttj ( shtrenjt jté) é) th thee l lj ( eelé é) ) varfèr èrj (i varfr) jet et jet j etér ér)) ej . ; aroj (afér) a assh j ( aské) /argj (a arg rg ) mjatoj (mja ja p o (p (péérpar araa) shp hpeejtj (s sp pe e te tep pr rj j (tepér ér)) veç (eç eç)) et t
1) P e i os o t -s p athksor t folj e ormuaa rj m ma as m -è, el h h:: «D sshkr g ju juh hs shq » § 5 ç.
tohm (e en b bashkohen njkohssh parashes per- dhe prapashesa t), pqesoj, perjtesoj, permresoj, pervtesoj (e ea faq, jte, mre te bashkohen njkohssht parashtesa per dhe prapashesa s) nguros me temn gur bashkohen n dhe s) frytezoj e emn ryt bashkohen sh- dhe z) zbukuroj, zgjroj shfrytezoj sh (e eat buur, gjre bashkohen z- dhe -o- zhburoj (e te bur(e bashkohen zh dhe -n) ej kt nyr jan foruar edhe nj varg berash e erash s erbindshem, perbotshem� pergjumshe, perjashem, pershprtshem, i perishem (e temat bnd-m, bote, gjume, jae, shprt z bashkohen njkohssh parashesa per- dhe prapashesa shem shem)) pagjumes (e en jue bash kohen a- e si perjtes (e en jte bashkohen per- e si ) etj S shhe nga shebuj e spr n fja e foruara nj kohssht me parashes e e prapashes parashtsa produkve sh per- drsa prapashest produkve j - pr fojet e shem r be ra ; s ea fjaforuese n hum n e raseve shrbej ea emrre e berore Tpa e ae oruara njkohssht me parashes e e prapashes ja m pak produ esa forme e e parashes ose e e praashts pr ka tpa ja mja ak n hqpen e St e }r! ' ' os n s n bror
4 FJAE TE FO�ARA PA PARASHTS A PRAPASHTSA PRAPASHTSA
era te rja etj or kur ko fja prdore pa ern q prakojn ao en ve era psh n}e i ri nga fabra jone rja N; e rinjte dh te rjat; te rja nga hnca dh tna; ufta sé rse m e vjren etj
ERZIMI
rz a subsantv uhet shndrr n emr njè pjee t gjrs nuk sh er prgjths erzohen brat dhe pjesorja Duke u erzuar bemr be er sendt qè ka tpar csor t shprehur prej j ose er i vet css p sh. i dtur,- «njeru dur» buur,-a «gjthçk sht sht e bukur» (ph : buura ne /ters dh ne art) ej e an erz berave forohen forohen a) Era personash gjns ashkuore e ferore t ka çmndur,i ur,i çmnd çmndur,-a, ur,-a, akerzuar spas nj par t yre, psh i çmnd
dashur, dashur, dashur,a, a, i njohu,i njo njohur,-a, hur,-a, mbytur,- mbytur,a, pasur,- mbytur,a, pasur,- pasur,a pasur,a,, i seure, seure,ii semure semure,, a, shty pur,- shty shtypur,-a, pur,-a, dur,- dur,- dkur,a, dkur,a, i ,-ja j a et etj j bsn bs n,u ,u bn , ja, gen genjshtar, jshtar, - gen genjshtar jshtar ,-,-ja, ja, meng mengjerash, jerash, i mengjera jerash, sh, a a,, shtatan,u shtatanshtatan-ja ja etj meng b) Era abstrak abstrak t gns ferore ferore psh bukur,-a, drjte,-a, , a, lg lge,a, e,a, re,-a, sotshmja, sotshmja, shuar,-a, vertte,-a i
ej § 29 Nj vend rnsh n sse e fjaform tè gjuhs s soe erare zn edhe pat e fjave fornara a ndo nj parashe a prapashtes por duke kauar nga j pjes gjrae j jer Ky kal ndodh pr shkak ndryshmt kusheve s naksore rdor yre Fj r, r jan bera de ajze jze r prdoren prdo ren pr prakuar prakuar nj er p.sh : dja/e r a
N dsa raste nga e njjta te sht oruar edhe nj er bstrakt e prpshtesn -i ose (e)si por e nj ngjyr kupor drjte,-a pak a sh t ndrysh psh: buur,a dhe buur,a drjte,-a he drjtesi,-a, mre,-a dhe mres,-a, vertte dhe verttesi,-a etj c) Era tè gjns asjanse kryessht absrakt psh te badhe,t,
l
Pèrdor dhe for i erave q radht n pk c, ar dhur duke u paksuar gjuh e soe erare vhet re prja pr
k as; folja
bindem
a kptimn «çudm, bee e goe hapr».
te et-t, te tohte,-t , te q,t e, te u, te, te mbare ,-t te mire,t, te muget,-it, te nxhte,-t, te r,-te, te thate,-t, te dhe,t er undjeje) te i,te (e urt) ej
23 237
t po p to one emra abstrat t g s femo omua me prapastes, s bares, res ugee ugee rn, tati� ez et sa ase poen me t tn uptm e s aasvlersme nga ppama e norms rare ehe trata asnja se, he rata emore, emore, ps te fa, te nt nt nxh nsa n sa rase t tera emr asans ose emo pa prapastes e em emror me prapastes proren me uptm pa a sum t nysme, psh barha �e vezs, e syrt e ba hesa (e bors), te ftohtèt ose .ha .ha (e anart e esia (aonsht me uptm gurav «to «tohts hts n marrnet me k, po ee t t en en foh, shall e ohtt», psh fesa auli et), tè nxt, nta (me uptmn temperatura e at e atos ers ose e rup t t sur> e nxtesa (e urrs e motor et, mth <t ent nxeht, shalla e t nxeht») Shenim. E m rat as foma p mbiemash poe deu n nj nm shpehjes h zologike, si : m te butè me tè ge me è kq, vjn si mè tè uq, mb t me te madh, me ale m te urte , te zie ullit etj . Ne keo shprhj pedoi mi mra ve asjas sh omati.
emo q proren vetm n sh ms psh . : è ç) Emra emo dura,-t, te /la,- , te kora,-t te astat astat te bl blla,-t, la,-t, te buua,-t e palara,-, te jlat et ga em m pesoes an oruar emra asnans s nojn vepe absate absate s ps h te aruar,-it, te ale,-t, te degjua,t, e olur,-it, tè hyrè,-t, te arre,-t, te batur,-it batur,-it , te mnuar,-it, t nur-it, tè ngrenè,-t tè nuhatur-it, tè njrrè,t, tè pare,-t, tè u nuar,-it, te qaè,-t, tè qshur,-it te eshtruar-it, te zene-t ej Sumca e emrve peolor asnans n upme njja me emra e ormuar me prapastesat - i m ose ng ema e po sj oee, p.sh : tè a aruar-t -a -arim, te baskuar,-it bashi bashi- i, tè naluarit na luarit na nali,-i li,-i t ndr ndrçuar,it, çuar,it, nr nriçi içi-i, -i, tè astu astua,-t a,-t p ast astr rii te renkua, renkua,-it -it èni èni,-i, ,-i, te zbulu zbuluar,-i ar,-itt zbul zbuli-i i-i,, t · vlluar-t uar-t zvll zvll,-i ,-i tj; j; te d dhu,i hu,i hj hj,-, ,-, tè çare,t z vll çar,-a çar ,-a tè larè,-t lar,-a, tè ly,-it, ly,-it, lyr,-a, tè prasitu- prasitu- j/le,t e,t sjl jl-a, -a, t pras,-a, te qnè-t qni,-a) , te sj/l l) Vtem ur pedort me pim absa
ujiur,t ui ujiur, ,-a, ,-a, e }l:· } l:· v ,-a ,-a,, te zen zenè,-t è,-t zeni zeni,,-a a N k ktto rste n gju hn e sot m e ja n o iv iv v etm em ema a e fo mua m e p rap rapas as tesa tesatt -im o se -, pa du h e h : afim imii i pr pra anv nvres res,, nda/i nd a/iii i qar qark kul ulmt mt pra prasi si a srt etj.j. , dhe jo tè afruar srt et uart, t, tè nd nda a luari uari e pra prashtu shturt rt et . N j pe s e emra rave ve pe ejf jfol ol jo r as nj an ans s p rd rdor oren en m e ku p ti m d ei d ik u t nd ry rysh sh e n ga ato t e a ve p k k at atss fo om m ua ua m e p r r sh shte tesa sa -im os osee - -,, p . s : te çu ua a,-i ,-itt çi çim m i i,, te ed eduar uar,, kè kè -, te mnd nduuar, ar, n nii te ès èsuar, uar,--t esi esi,i ,i e pun punuar uar-t pum m, , è s hr hruu,,- sh sh ri ri-i -i e tj . ; l uu uurr,-it lu lu,a e ngj gja are re-t -t n nja jarrj/, /,a a tè py pyur,ur,-ii py py f f,,-a, a, te har haree-t sarjf arjf-a et etjj Pj Pjes es or orja ja e em em rz rzua ua n k kt to o ra raste ste e jp mè th thek eksu sua a k up tim timii pr proo cs cstt ve vep pim imit it n d ds sa a fo fom mim ime e me p a apa pash shtes tes em e m o on n ve vep pim im n si si no no ci cion on a bst bstra rak k dh dhee n m a aft ft a ase se emo em ojn jn e ehe he vet ezu ezul lai ain n e ve vep pim imi. i. P ik é is h p k a sy syee n g u uhè hè n e s o tme let letaa e kt e m m u u t pr doen m vle vle e y y k up upim im o e t veç eçan ana a,, p .s h a rti i t kend enduuari arit, t, po : Mk im k ènim ènim tè mèsu èsua ai pè p èrm rmnns, p o mèsim èsimii i kènges nges poc pocsi i t m nuarit, u arit, : :ooca mn mnd dimit gjuha gjuha h h mn nim imi; i; mènyra m ènyra t sp phhuit, po : sh po shprhj prhja a fyty ytyèès lp lprj rj b ukur etj. N dis as e ka h as e mave pej pejffo ljorè asnj asnjaa ns p p do doee u me t n tin ku pti m ed edbe be em emra ra pr pree f fol ol j o t g jini jinis s fem fem oe oe : t è oit o itur,ur,-it it · god odtu tu,-a, ,-a, tè qs qshu hur,-i r,-itt q qsu sur,r,-a, a, t e htè htèn nt t shten shtenfè,a, fè,a, te shtyrè,-t shtyrè,-t sh shttrfe,-a ej, p . sh: u dègju dègjua t qhuri q huritt ( ose e qeshura eshura)) e ti. N raste raste t till ti lla a n gj g j uhn e sotme sotm e letae letae era era em emoé an vaia vaiannti no no mati mati be melo Shénim Sh énim.. Em Emat at pjfo pjfoljore asnj a nes ka kan n e nje pe pedoim te te gje e qenus hem ne gj ush gjuhen so sotm lta lta ne nje nj e vag shp sh phjsh ményas ményash h te heni heni m ka karak fraz frazoogjk, s: s : me tè qeshu qes hu me tè ngjhu: ngjhu: me me è è lutu lutu· me è ngyngys mè mè tè gdhi gdhiè,· è,· mè te pènd pèndua ua t di t di lt; lt; nè nè tè hyè è è fsha fshatit ne è piè è piè e si sip pèr a ma m aè è tè ku k u,, ia p/a p/a tè t è qarit s'k s'ka a tè ushua us hua tj. Pe Perdor rav te t te tip ip it esperrm nè shp t r espe shprhj te tlla shte potessh potesshtt noratv noratv ,
e dhje bashkérendtse mn té bhehen n shc e tee n tgfjas me gjtr t dhra me dhat ke , h sh: rteh: drt de je hkbton (hekr dhe etn) htblrj stje e berje) konomko-shoeror enmk dhe hrr) bjqesornstrl (bjqsor de ndstra) etj. Kmztat kéjre nd t jen ema se mbemra ea: rteh, gsht v vjshte, jshte, hkrbt o jln jlnj, arredhen, ht blr blrj, j, hrh mc, vrln vrl nj, vriprend vripren d vshb thj et; bar-bf, br-llsht hkr-nkl hotlrornt, hyja, rkshk rk shkrkm, rkm, pote tgr tgrf ft lfon on,, rércj/ rércj/ va vajt jtj-r j-r h etj; biemra: bjesornstrl, konokoshoeror, hstorko jogr jogrk, klsorrvolco nr, (un) eor-ktv po ltko-kltror, tknko-mtral, tknko-shkncor, shtrko-poitk etj; arkno-tk, stro-hngrz, grko-rok knosh Jtr
etj Nga tpat e msprm t kmtae épujore, m rdktv e m aktv né gjhén e te sht tp mbemàe s bjesor nstrl, n t ta ést e pasr strl, konomko-shoeror etj Me ormme t eçanérsht gjha e btmeve pt-sqrore e tenoskence Te pjesa e made e kétre bemrav bemravee tema e par de m ane o (shh sembjt mé art) e a srben s anre e r gjm trt e kmpts). K tema e par st e prearr e e m -or, kmpta nk ka ane dhse klsor-rvoonr (he j klsororvolconr). t kompta kur vhe n trajén e gjs erre marrn praashtesén - o etm te gjmtra e dt pr edhe te e para sh . : (fya (fya klasor-rvoconar Shmca e kmptave kuje, emra mbema shkren me vé dhse né mes sepse gjtrt e te an t barasvershme ga piképamja uptmre dhe ka et tre mane éses s rsjelta Vetm sa kmpoa a gyy e t clave jané njsa pltéssht s nga na esore ashtu ee nga na g gamare amare skrhe skrhenn njés s shembj m lart> 1 ) P bn bn nsh ose e viz viz om poziave kuje shi edhe «DeJtshkr gJs shqe» § 67 Ac, § 68 cd.
§ 32 Kompozi ia at rcator a n é f al t p rb r a pr y g j mtés h ga a n ra pé rc at n t j eté : e para y én p . sh . k q tt h ur thys mir irem embbaj et se e a ar n p s h : ééshi, brgd t , fa bare s ptr trt t vin inçç-r P sa a h e e k o p oz za avv pé c caak r an anéé ra e e b e r a . K p t taat j e j an é è p a k a ·
TI PAT KRYSORE T E KOMP OZI T AV M § 33 S p a s te ma e p r e j t è ci ave o o n d h s p as a d n vv k u p re rm je jett ète teae né g u én e s e l e r ae d a l o n kéa p paa kr y s oè k o p oz aav prat trre e ma l . TI PI
M ER + R
Ky p n a n é aatr n n a : a) G j m tr raa e t è è tè e mé r j i v pr u s e p r a p a s h t e s n -(e)s. F i e t e k j p p'' é o j è s o n a s p a s p o fs n a p u n s qé b é n s e e ga e m j ete t e n e p ps shh grh n de g g d n s kur th th s (k r + k ys) k eéeres ( k é p é + b èr és s sspns e p n se , l lt trs rshheares ( l e èr + s h p r n a és li libbrald dh h s b ra + h s , lfnxites ( J u é + nxi ts) o re rennre r + n r q , r rob aqpes (r (rro rob b a + q ps . ; brume gat b b gaus akehds ( ak ak + és s, , la lar rs sma es (l (laa s a t ) ) rrufp prrte tess (rru e + p s ujejs + s j e ss ) e j T k é o k p oz oz aa g y ya e paè p rc rcaak o n y é é g o n o b k k nn vp è s a p s libraidhes « d s I av a q h b ra» a! d ds « n a q é h ak > j K y p é s h s é p r d k vv e a k v né g h n s o r ar r M k p o z aa k an zv n s ar s d o o s s u é f a m e p r a p a s s ss n k k x/ç sh sh h m ar § 2 7 4 b ) y y yrr a e d y é s s é n ér folj r v vp p e pr a a s h t es esaa t -j e s - i m . K o p o aa e fo forr ar a n é ké é ny é k a n zak o n s h k p m ab sr at p s h bseli lid dj b s I ) , fry m ema rrj
(fyme + arj), rahearrj (krahe + arj), H!avrasj (ea vasj tj ; areshi (arme + pusi botekpt (bote + kupt), eser bl im ( em shpbli), teshk (jte skr ) lterkebi (lter kemb) tj T kt ozta gjthastu gjytyra pae percakto te yte d trgn objktin vprimt vprimt te saj p.sh : fryearrj (ma fme) teeb (e bj ltra tj Ky tip eshte gjthashtu sm odutv d tiv ne gjuen sot ltrar. ) Gjytya t este nj er çaedo are a i prja ur (du ersié m raashtsat -im os -j e) . kmztat etj t gjytyr e peca}tus este zanist yta yta ps gèt (bgu i tit), at e in in (data djs), tea (ta rgèt r daljs), teyrj (ta hyjs) ltjofti l lter ter jo i snate ms ats kepa e pamjj), iekj ( pjkjj) vargal (vg s, (d ba) vndkalim d kalim tj. pr ka komozta komozta te ket ket ti, t te clat gjymyra srim a es, e ae) par péat te dyten p.s gyseolon (koo j tipit kask, st é a paaes ral p q e é te vette ésté i va u n g j e s htt jter, hurdhe (ud kuri) kryqytt (qytt kyso j é stti, ku a sle qra tj Kooztat tt b e ae si gjytyre te dyte je er v ri prapastsat -je s m, dallo ga opoztat tipit c, s s t te arat r i rt éste gjytye peratar .s ryearrj rahearrj gjytyet fye rahe percojn ' gjymtyre arrj) dersa t te dytat r pit eshte jytyr� eaktus s., t f tea tehyrj jytyrét da, rj eraktoje gjytyre te d tje lloj saj Kooztat tipi t c gjytyre te yte nje er me -m a me -je dalo gjtast a opoztat tipt b sps kae si urm tgjaesat e e e rrj or os e gj or tea = fte daj flta das, nbani = vn ban vn baniit j ç opozita arede ecatodjshtr er mjt gjy tyre tyre te ty ty p.s : doez qyt-mz steiz ytt-hro dyqan-shtei hot-nsion agoncistrne agon-rsto agon-rsto
an t, vin in k kl lee nç nç -e -e,, org rga an iz ate eba baze ze (p un ie ) s s ie er rim im t (briga ga a e ) p p sh sh rt te e it it,, la lan nd dty tye e q nu uj j tj . N e et etoo ko o zt a g jy t yr yraa d yt e p erc ercaa kt kto o te pa pae enn : qy qyt ttt-m muz < je q yt ytt t qe esh shte te z ,, a ago gon n c st trn rnee « je v ag ago o qe esh shte te c st st ee » s s i -shfrte zi sh p m q e b eh eht t pe pe sh f fyt ytez ez tj . G ja jate te l l a ki t te te o p oz ozta ta v v t tee e s spe per r d ry s ho v vte te gj y y--
tyrr a p ar ty aree : q e e u e te i i ze qy ei in n -m z e; vi nçu r nçi i r in inççi i i inç nç inin -ure t tjj (dh (d h jo in ç rra, inç rrs in ren).
-
p p z zt tat at e s er er sh r h n v vze ze l dh es es e s Ky t p es est tee pr prd d uk t tvv a k t v e gj uh en s ot ot l t tra rar, r, ç ça a er er h t e fu fush sh en t tr r n o og ogj j s e t n k -sh kn co co . She heni ni m. D u he he d a lu lua a r ko m p ot taa t p a ak kt r r-- d a Js t m o e t s sp p e c c a att s h b b n s s e m rt e , ga ga to togf gfjj a ss a t e m mee d j jee n nd d a js ht o o e (g (gjjym e e t t i iv sru ueen n d as as)) , s n d m mk k ven end d v ela h ha arr h ho o ne h hoin in , an pop u u h har e t j . t c l ltt n u s b bjjn si e e Ko z t a t d he ogf _a _a s s at e l d hje d ajs i e d a e e d h e ga k pa pam m a e f o o s: n u s hu s t e ko po z ttaa n d ys ysh ho t m j jm m y yaa e pa : v vn nça çattu ur r,, organi nizzaa aba bazze qy -m z z e . d s saa t e og fj fjaa l lss ha d ry ryss ho j j d j ja a g j j r rtt n n - m q vn n elz zees n nn n a tt hro rona e j j
2.
TIP IPII NDA J FOL FO LJ
+
MER
Za o sh shtt jy tyr a dy dyte te e sht htee nj e er os os pr pruu si m ra m raa as sts tsat at - i m jj ( (ee)s, - tor -t -tar ar,, .s h dre rej j n nd drm dre jtshk rim, kq qtra trajt jtii ir irek ek p t m m,, pa ra a lim e } }.. ; e das s��e e,, arg rghh e hje je mbre re-v t j . ; bashk hke enx enes, a ash shk k bis isd du us, mireb ebr rs p ar ara aardes es t tjj ; ba bas s aut utoo r, ash sh u un nto torr tj bas ash h ( ('' ha hata tar r ba bash sh q te ar t tjj ; bash k sh or barasesh tj . Ky t p (m (mg gjj t he hess s i g j y t y re pa pare re e k e to fo r sh sher erb b n j e u e e uz ua ua n d aj o ojs js ) e sh shte te pr od u ti tivv d ak akt t n e j e s o l tra r r.. l) S hh ed he «D «Dj j ts kri m uh uhss s hq pe» § 68
c.
aa b, qe ka nde si s
sabes» s» tj. te sabe populi fo l r e populi u e fol d a s e ue poktiv d e s e poktiv K p es ersss e arti stik. gjuhen l ers n e gjuhen a s t dh ne e v es e je t e dyte e a ese per ckton te mtyr re perc jymtyr b Gjy jtè e hees s drit drite o bres bre s: (), p ps: papa stsen m papastsen rimi m etj. ashes pu pue e tsjlles tsjlle s hes, l lo o liri liris s henes henes d ltrar , si sotm ltrar, a tiv ne gjuen sotm p r odkti v dh a Ky ti p èse pr blciskee p u blcisk co e pu tiko-ss co ti ooise tiko è fuse tiooise mos è 2. TIPI
+ BIM
atoht a p e atoh tya pae pe T ko m poztat eij tipi tya olè fjholè driteshku urter, fjh shpuar, driteshk do reshpuar, dorembre, dore blholle, e, doremb t a ps. : blholl t pepa ja Nga pepaja zhurmemah t. Nga tullz zhurmemah yshkrurr, tullz floevvre syshkru floe e kee m ee: blbe e esipe be b iat esipe kpti kpti o biat qe ka doren tè mbarè» e « mbare dore rembare hll e «qe ka b in te h ol> do i as h è a tè te ash e es esh h tè tè ègjse t i p pègjs etj.; kes h t upti gojemalte. a sot a è uhè sot pou tiv h ati è èstè poutiv K t p èstè re t tipave tipav e mer + mer ose me mbiemrore Shenim.. Ka disa k ompozita mbiemro Shenim bask pjessh h t bask mua prej pjess fomua cilave sht e fo gjytyr tyr e t cilave bime nja gjy ve t pjesve dhss e dhe pjes ds dh pozita t t ila ds ompozita ra e e lidhz e. N kom rnd ndra ) + (gJuh) v i ldhse _ > , ph. gjuhehlm- thike (gJuh ho he nj vi ashkredit it ura hohe ashkred hoshe) ) + (bard (bardhoshe --reg eg ush--r hosh ush eegjibard bardhosh eik, ik, ushe ushe--ll --lleegji ee e hirter spe-ze (madh) et.
3 . TIPI
NUMERO (OSE PERER) + BIM
uerr, ç d o uerr, s ebje çd und t s k e e p und Si g y m tyrè parè p arè nè ke papecakuarr trg ojne sas te papecakua js e ata qe trgojne desa ga permrat marri jse to, jenjeto, ndonjehr e sa), p sh . : jevjr, nje (zako n isht shume ndonjehre em shuma nshem dyanshem,, i shumansh ahem em,, i dyanshem hjejar, ar, i ah r dyjçr, dyjçr, hjej mujo jor shumevjçr, disvj tj Tipi este rodu tiv dh a v ne g ue sotm ltrar .
qpe» § sqpe» kr gjuhs s «Dr eskr ehee «Dres l) S eh 250
67
n. Ab,, sh Ab shn.
Shenim Shen im l. Mbim bimrat rat e tp tptt nuer nueror or + mujo mujor, r, vjçar, vjçar, q tegojn te gojn njs njs kohore, kohore, thehen leht a thehen a,, p.sh: t tmujol mujol gjash gjashtemjoi, nen nentemuor,-i . ' dy dyeçar; vjça, (pan dy eçar; nj n j nga nga sh-insttute sh-insttute t pdagogjike pdago gjike yvjeçare yvjeçare j fmj trvj dvje d vjeçça) trv j nga se jçar-i çar-i j se edago edagogke gke tevjeçae; tevjeçae; j fj f j teea, ps psevç evçar-i peu pe pe pes vjets ar-i (j peu vjetsh h ; j j pan pesvjeça pe svjeça) ) gjahe e-t e-t m mj j gashtv gas htveçar, eçar, psembed psembedhj hjevjar,i evjar,i (j i pesmbhje pesmbhjet t jeçar; j pa pesmbdhjetjeça et j. etçet t rnjt jzetve ça e.; o o uhet uhet pas parasy parasysh sh se pr ea ea eridha eridha kohoe pre pre h vjetsh e art (akoisht shmshe t dhjets) poe oe t tipt uo erin vjtesh psh.: dhjtevjtesh (njetv (njetvjeshi jeshi t djetv tsh tsh par i kti shekulli etj he jo dhjteva, njevjçr etj . Memat e e zua t kt k t q q ka s i gjymty gjymty t dyt dyt bemrn bem rn dto, nk jan ormativ ve e so pdoe ea e prb t tipt numor + mer ne dhor shumes te pashqua, s djted jtedtehi tehi semb dh dhjedesh, jedesh, neztitesh etj (dhe jo djedtor, p sembedhjteditor njetdtor et . . be do et biem i tpi tpi numeo javor q pdoet sot) sot ) m t eohet p.sh dvor i pae i shao o krahas ktij si varant forues nomat proet edhe e i pb dyjavesh-i c ka j ae t ge. Shenim 2 N guh e shtypit proen heher isa biemra t prr, ormar nga dy tea mbemore nganjher tea e par und t jet e a e t cave lhet e j er ven sh koran itn, jrman mrikn dsa jea e er e j ane orzonit vrior jugo ndor renmor. Mema t tl ja kornojugor ose jugkoan oanovor ( ikoan vtnmzovor (ose vrvina), vnamogor ose u itnamz ariknoro amrikanojugo gjrmanondùno etj Siç shihet ka biemra idhe me erti geogakook s Kor Korja ja Jugut , V i Vr, Gjmani Lndo e Kompozitat biemroe t siprme e ja pkthme dejtpdrejta re gjuhsh t haja k ja pajtim m sistemin e oimit t fae jhn shqpe pana ka be ur i kuar de uk kan srbyer s ode p t formar bea t er t gjashm > Suktura fjalfoese e gjhs sh q kko q n ven t kyre koozae be moe t pdo et eimi eimi gjeogak pkats pkats asn goe p sh qvr kukl e Korse s Jug (dhe jo oanojugor opull i Vitami e Vriu he o itnamo ror ose vvtnam, saa per/aes Gjrmaise Préndimor (he o joprenior ndusa k jrmise Lidor (dhe jo jmao ndor ipriizmi i Amrikes se Vriu ose i Ames rior dhe jo amrk novrior ptriotet e Iandes se ut ose e landes o e vriiranze e
) sht sht Vri ut, Shpeia ug ug Evropa Penmor ga emtimet Shqpea Vri etj . nk jan formua mbera shqiptaovo ose vrshqar shqptao shqptaoju juor, or, vropanoprendmor et 251
P J E S A E A
DISA NGA RREGULAT KYSO T DJTHQIPMT H TR HQP
1754
l . NJOHURI T PRGJTHSHME
OBJEKTI I DREJTSHQIPTIT. DREJTSHQIPTI DHE DREJTSHKRIM § l. N zn m dimi gjè è ètè zgj mè, ndj k nvjè vndjn e· nmv djkim tt d nvj vndn n mv é njèjt djtitim Djitmi èè njé itm g é ign imin djè d è njèjé jèv Ai mbè k it mè i gjièm t d j k iim vçn dikt Midi djiimit d djkimi è gj i kzi j idj ngtè; ndikjné njéiji Pimi djkimi è i ét imi ntik é gjièi jè jé tè ktimm k n t iç n igjimin t idm n tiin é iimi k imit i mit nik, djtkimi i njè i i mbè gjèi d n imin mgjik, i cili kèkn è jè d jé èbéè è imi jtèm jèm è kn njéj, i ng ndim ing è kk igjv nik qé vjnè n gjèn n Vimi i imi mgj né djtkimin gj gj é i ndik n vzdimi d mb jitimin, j vtèm kjmè iç qijmè d ijmé t iç kjè K né hiimin nd , djtitim i nèn jkimi, ci kiizimi è nmè gjè dé gj e k
-ja udo a qe d oj ag hs, s tuè, u, btè è qe ajo e os shpoh a dh jo gje e pasqyoh dh e oe so djshmo
ZANORJA
E E TKSUAR
Fjale e la -a hsa pegjgj hsosh J a j e dj ga je bashengello hudo, shqpoh dh o l > Po esh shqpoh dh e gjha ja� pjadha os péba pj y, pavassh ga vzja hs bèj, j, è, è, èti, ètoj, ètoj, i, ètua ètua, , èb, è· psh bè ba, ènè, ènè, èni, (,) èbè, èbèè, èbèo, èbèto
ènè, ènèa, nè èn, ènè, bèj, èn, nènt n n ènè, rènjo, paatè j Dh pasu ujds pé jalé: (ue , njè, nèjè, njj, njè jèa, nè, (ue , (ué zè, e la shpshhe shqoh ga bmsh os i vd s , nji, jj, i njjt, nji, nja , z e gjha eo jae dh e shqpoh Ppashsa duh shqpoh dohe , ash ss shuh, dh o i : jo
) )
batakçik, batakçiiq bok bok, boiq buaak buaaiq ouk aai atapaz, aapazq pazaik, pazaiq pianik t tiq t
ja s hnr ( mne nh rnr- i phmnhem, ne nr e, q kan hyr n ghn erae me shqipohen e shkhen e (sh edhe «Deshkri ghs shqp shqp § shim) krsee shkhen fal: i jre re jreh Shqpohen e e ash s krs rj jrim krher.
E PATHKSUR
js sè rrokjs odh t pra p ra rrok dodh ar u d t é d athks ksar ja p ath aorja § 7. Z aor ksar sar js s se th thk . pas pa s rrok rrokj ftohtes ftohte s os bè, b è, ant, an t, p sh: ksar, ksar, t , végl, végl, dsm dsm pst, ksizm, m, (i, ) pst aksiz U�s psh. ps h. : a nd te fja fjaU�s rup p a ne ne nd ne t ru atizn, pn tj.
6
batakçièk bataçièq dh boèk boèk, boq buaaè, buaaq ouèk aaè atapazèk, atapazèq pazaè pazèq pianèk tèk, trèq
ZA
ZNORA
E RATHKSOR
ha rokj j t ha ht e r rok dodht thksor ksor d t dod parath Zaorj orjaa para § 8 Za , g, g : ylur, ur, p.sh p.sh j té mb mbyl o os os ne rro rro km -so a-nta ta km-s , p.sh: p.sh: a-n , léh fjaléh takoht oht t keta tp a fja ksor or tak arathks aorja orja p arath im. Za nd-tim. nd-t oe e a.o nd ndo d he e fa t ku a.o pamee dhe ahekso ksoee te fjalt e pam a) E-ja pa paahe n okn p r byr i fjalés fj aléshh n rro kj é by esa katgor katgori or k esa hksor E-j para p arahks g , geltit, g gqc, goj, j, fkim fkim,, gqc dgo toht, t, p p h : d shqptoh shk r d h shqp obta ta rkob pèpao paoj n rk pèus us pèrfsh, pè kèrcej cej pè kèrbaç, baç, kèr ahè, a hè, kèr
nèrjt, toj, vtt, vèttoj j. rokjn jn r, kur nd odh t né rrok apr, rokj j t h ap thkor orcc ne r rok rathk E-jaa pra E-j a, kuca, et,, kuc è, , k et irè irè fè : p s: toht ht q q t, ps pa e, shp shpto -sé jn fja le k pas -sé gjthaate, né dsa fja tj. Mgjth i yè i nyè n usm, m, b kèrr kèrrus kab èrye ka ja , si p.sh l gèrye tnglor lorja ash a shtng pas as dhu u S Sp u udh t mj a hqptoh ptoht , ja s shq a/l tj , pè pèa/l d, nèrroj n èrroj,, d n l l gjuh gj uhn por po r ne , krhn hn r shkr sh ms ipr ip a]t t imi , fj fja] jtshkr hkrimi drjts dr dhurr . rrdhu et mj af e rr qipth het shqipt trare kjo sh ashes s prap apashe hua me pr prejad dhua fal t e preja hekorre e fal para raheko ) E-ja pa t g g shkh kht kso ca sh paakso ptt ptt té se paa sh 1a sh Shkal1a Shkal
formar maraa ga je t é a e huraa te for prjard jardhur fjat t pr isht t fja isht copèè + r (p. p.ss h, opètoj - cop tgelo elor bashé bas hétg in mé t sash qe nis pr pas past jo ku kuht si zano a k ajo dhua pjadhu tj a te pja t falt fal t tja + t oj) dh t na nga na fa e vat t n nje fae i,, va bujjq + + i jqi ibu (buujq ts s (b ésht b ésh ket K u ket v e n d odn paa d h pas -se. Ku ng1o 1ov séng ty a ba tya b asé httes, pa nde ptohtt h shqptoh njee grp gr p q shq lo fo fo ojne nj tngéllo bashtngél bash
5
trajt jt e ne me -me dhe j o em tra suhe ohen dh dhe suhe Shqipohen Senim 2. a) Shqip jsit t p hqua ema feror: feror: baè baem dhe jo çze çzem » » dase daem » » » » fem re gjye » » gjyem kazem » » kaze krie ksem. » » ! ç ah! flm ngum sum, shq p ohe ah -1, s i: flm b) Emat Emat q dln me grupin -1, gabua sulem) ht gabua ngulem sulem) kulem ngulem pimi me -e (lém kulem e. Shq S hqpimi he. s h
ZANORET U DH Y asysh parasysh v u dh dh y duht te kmi par zanorv hqptmn n zanor § 1 1. Per shqptm qe :
T mrat mbmrat m
ul ur anra u spt
t gjta rasat, astu s srut akul/n aku lli, akul/n a) akulli, \ kka kkas kba, kba noa, noén eta petat eta setae a tn eta etés tra trén ekri ekrae !epri erin bkri té bkrat
ak/lin ak/lin aklli, dh jo aklli, » > kka, kkas » > kmba, kmbae ) » noa noén ) » pea peat » ea, qae a, a, a én, én, ) » » » ea, es etj, » » ra r ) » ekri, krae ) » e epr pr,, e epri pri n ) » bkr té bkrat
2) Sptn srun m
u m y jat
be bet, betore, ke (ésar, zné rta-t, rtore, njèra (,e ( ,e rn r njè jè,, rm rmè è ra ra sk ské é rm rmooj, n njer jer tempe tempe turlii etj. l turk tu turrqisht, turl k uloz uloz tune tunel tuberk attur, tuber a
3 ) Sh pt hn sh sh ruh n m y h j m u a alé létt raze r zerr dyqan, fry t0 , f frryts tsè è f fry ryttd è ènnè è,, gjyna na myar m a my y te terri tr try ysn yn ynd d yrè rè vr rtty t tj tj
ZANORA I § 12 11-ja ja sht za zan nr rahés s prp rpaarm rm ngrt tjjs s lart N é rastt mpsh shttm j j za zan nr n l gj jrrm mn ltrar sh sh ip ipttht i dh jo y : a) j jaal ltt u j za sht thsuar h h n ht par n e ash ke tingell llo orj b uzor, p . s h : h i i k ri ib b k rè k rip ripor oree ql lim im,, rp, h qi p etj. (por : lyp, ypès) ; b ja jallt n rm bt taar r s id roc oceentr tral al,, d rogjen n d rol lz z ipotek è ipote tennsio ionn i i/ is iste terr ito too og gj tj tj h p pttm j jaal t gru rup p a b m y (h yp k ry ryb k ryp yp
ry y ypor oree, y yy y rry ryp p, y ; y yd d roc oceent ntra ra yd rog ogjjen en,, d rroo z è ypo te tek k è y yp po te tennsi sion on dy, myst ster er ytol olog ogjji) sht n
s h ti m me
un u n é r
nrm rmén én stm ltr traar
GRUP I I I ZANOREVE
lE
§ 1 3 . Emra ratt t t cl lt t gr gru up a n r i e n t n g a n j é ash sh n nggll lrr ln nggt (I (I I r) s e di diel el d ie ie, e e qe e er s h
aal ltt r rm muara pr rjj tyr s d ie ieor or ie ie or or,, er r ttè tj tj,, shpt th hn m e m m thsn n l lm mn nttn n p paar : d e e,, q qeel h m (m (m t th h ss é l lm mnt tn n yt d , qj j .. Ky grup ruh t s t é n s h p tm h t jt t t cat n qtt nga mbar q rssa j : z zeej zi zieen n z z iejn iejnèè· p prrz zen en,, pèr èrz z iej iejmè d deej, nd deejé, ejn 2> . Kt j t s h pthn m tm n trajtat n s t t s ryr s s thjs h t t étrs ( zje a a zjee, zje p pèèrz je jea rzj zje eee, pèr èrzzje; njea a n jee, nje e)) h n tratat sh rrs (zjefsa a z jefs s z je jef ft zjefs , z jefs,
z jefsin in èrz jefa érz jef pèr pèrzjeft t n jefsa a n je jef ftè n je jef f n je jef f njefs n) n) l) Dhet dal lu uar n h hq qpt ,, ashtu s edhe n shkri ei fu ute te,, fru fruta ta (e k p tiin «pem>> ) nga fry t rytt,-i (me kpt tm m abst taakt <fyti i pns» . 2 ) Edhe n hqi h qipt pt dhe hett b br r dal ali i kup upti tim mo o dis ie (p (prrv o n o n j ndje je j�) dhe nde ( fa fall f fa an dikujt ).
272
18-54
RPT V UE YE fjalsh t parme § 14. Gha letrare rban n varg fjalsh t prejardhura prejardhura (sidomo e m pyes, thyej) thyej) e t krye, lyej, lyej, pyes, arsy, fyell krye, arsy, zan o ue m ) q prbajn g rupin zano -shm q prbajn mbiera -sh t vepruest vepruest dhe dhe mbiera vazhdueshm zhdueshm o e jtueshm, va shm, i papa papaj msues ues palexue palexueshm, (gjues, ms n e grupee shqitiin pathyeshm) . N shqitii grupin zanor zanor ye (i arsyeshm , i pathyeshm). dryshme ryshme n n vhe n re luhate t d nn t zanorev zano revee n fjalt e kti tipi vhen ndiiin e shqipteve dialektore e t tradts shqiptiore t rianteve letrare t arshe di sa i shqpto n t lota ars yell ry lyej pys hyej djues sus i palexuesh i papa tushm, i vazhdueshm ; i arsyeshm, i pathyshm e t.), t ter i dhin ratsisht n y dhe u ar arsy sy yll ry lyj pys hy hyj; j; dju dju sus i palexush i papa papajush jush i ahdus ahdush h ; i arsy arsysh sh i pa hy hysh) sh) N mjaft raste erat ues, y yes dhe bierat -uesh yesh) shqiptohen edhe me u y djus su i palexush palexush i pahysh). pahysh). Pr shqiptmin e ktyre falve ligjrimin letrar do t dhei nga dretshkrii dke i shqptar ato e ue dhe y e t plotè Pr do t shqiptojm asht siç shkra: arsy yel ry e ys hyej jues sues i palexuesh i papajuesh i az uesh; arsyesh i pahyesh (dhe o arsy djus i pae arsysh as djus sus i palxush)
JT S H Q PT PT M I I BA BA S H K T I N G L L O R EV D R E JT BASHKTIGLLORT SHM N F N TRUP T FJALS
§ 15. Sipas pesmarres ose mospjesmarre s zrit, bah tinglloret, iç sht rendur n § 5, ndahen n t zshme dhe t hurdhta. Bashktiglloret e zshe d, xh kur genden n fd t fal oe né trup tè a rpara nè bashktin
o oree t sh shu urdhè rdhètt oe prp prpa ara bahk hkttLgl Lgllo lores res n, né gj gjèè n etr h etr hipt iptohen ohen i t z zshm shmee, a ahtu htu iç h u uhen hen p.sh p.sh : / /b b, un un,i ,i m , , br br ,, qn, ho, borx borx , ga, ara hu hum m t t mu mun nt, t, vn vn ti t im m , h t t,, di dit te, e, i ho hosh shm m ho hot t,, i gazt azt gator tor;; hu m mnni, m unn unni, m b/i /inni, d ni ni et) Po e bash bashk k ing ing llore llore t t z zss hme s hqip hqipto tohen hen edhe mbe mbe ra ratt e pejrdhu pej rdhurr me prap prapashte ashtess n -sbe sbem m pre era erash sh fem fem ro r tema tem a e clve cl ve gja gj atè fjalform fjalformimit imit del m m bash bas h ktin kting gllor lloree t zshme shme,, ps ps.. : }avv i pra }a rash shm m , buz buz r rbbus ushh m, ndrg drgj jegje - i n nr re eg gj Shq Sh q pt pt fjalve fj alve m spr sprme me m e ba bassht htii ngll ngllo ore t hurd hurdhè hè (p, unt, i m ath, ath, brek qnq nq,, ho ho borç borç,, gas gas,, gar gara ash h ump umptt, mu munntt, vnts vn tstrh trhm, hitht itht, di diqq te, i ho hof fshm , ho hof ft, i ga gast st, , gasto astorr; h um pni, pni, m untn ntni, i, mb mbllithn ithni, i, iq iqnni; i prj prja afsh shm m , i prb rbuussh sshm m i ndr drg gjq jqsh shm) prbn hkelje prb hk elje t t norms norm s etr etrare t t sote sot e
BAS ASH HKTIN TING G L T T SHSH-/Z Hjç NI O OR RE 16.. P Prr fj § 16 fjaalt me sh-/ zh/ç h/ç-- ni tore (sh peh n fun fun si o a hte htese) se) siç dhet, d het, dre drett shr shrimi imi a d h èn kt kt zgi zgid dhj e : Sh ru h - fa fallt jo n diqe diqett ga n j b ah ahting tingllor lloree e sh shurd urd h h ( p, q, t, t), p sh : sh shf fryj, sh shkkpu putt, sh shp pyll yll im , sh shqqt tssoj sh shlo lojj hthr thr e kur kjo ndqe ndqett nga nj b ashk ashking ingllor lloree e zè hme ( v) v) p h z hbllo bllokkoj hd redh, redh, zhg zhgjjako akoss; me ç ç r k o nd-· et nga njè za nore ose nga n bas bash h ktin ktinèllo èllore re e tig tig llt (1, 11, r, r m, r ) ) p h : çar arm m atos atos,, çl çliri irim m tar, tar, çnjer erz etj. z or or et j. S iç sh shih ihet et,, p é sh in e tyre fa falve lve dre jtsh jtshrm rmii mb mbsht shtete ete n pa parimi rimin n onett d he er p a ray one raysh sh na tr trn n e tingu tinguve ve p asue asues. s. Shq ptm ptm Ie Ie r ot t n ti tillin e tij t t plot plot n t n t g jitha jitha o ra o raee d hh qe nga dr drejth ejthrim rimii , d mh mh.,., to fjalè q q pto ptohen hen ash asht t iç h hue uen n
k qu m fm è ce n nee n q ;
SHQ I J
pqu p no e e shèngè mgu
tim qiptim ja j ruh t n e s hqip ellorja tingellor shkee ting Bashk Ba prj yr, yr, uara frm frmuara alet fj at d d fjalet k mr mrat Tk a) T : es t m mes erkt erk p nor erzanor erza n d llor n ngellor nge §
17.. 17
an » b ) ba » » çaji ) f » » » n » » i » {i » ) kaaj ko,a » » ) ) oji ) aji ) pi » » i pajiu ) ) kn ) ) vaji
ku
ani ani bi bia ai i i in ii i i kaai koi I i ai pai aiu ki ai
jate trajtav t rajtav e laar g gjate hksuar m erore me -e te t hksu mrat merore T mrat b) T tte terr : anor an or n e z n ga nd ndiqt iqt sar ar hks orja ja thk kurr zan or mt, ku
h o bé - é éjja yé y é - y y ja ja » aé a aééja » ) ié i iééja » » kaf ka fé - ka ka éja ) » é é éja ja uué - j » » vé - é éja Koé - K Kééja
b y aa ia kafa a ua va K
aj a j a aa nj nj nj jjja ji ji j pj pji ijjja aqj qjaa aq - a
» » »
»
»
aja jja jia aqa
Tk m m pegshem h è pèçm qe n n o e pku (o koto, pk Kono Niko ) n g n , ns è ho e nèèsi è psqu, e mè se nees è qu nj oj kotoj, pakoj ; oja kooja pakoj, Konoja Nikoa Ne mèon hqu kè m, nn nkmn e e k, è shqpn uk b non o ne a ua kotua akua, Konu Nu pm m kmn, q k me ps qipmn m pègis n m k uh hqpn -ja ua p
poja o kotoj ko tojaa » Nikoja » »
pua kotua Nikua
folj t mè aj e, d) Tk foljt e, -ij o o u, , e n e , e e u ua a y ye ,
nn uo ku u ppngn r shu e i : a a a (okun (okun ai ai (okt (okt (h o a aii aii kko kko kojni (okun kkojini (okt ( o koi, kkoini kkoini a aj j (ytyn j jii obat obat h /a /ai /ai ; poj poj uno uno n, unon tokèn (h jo uno punoni.
on, rt, rh, , hh, hur, , n, jr, � on, , kkornt kkor nt n, k, oon, ptt, rd, droc drocnt nt rojn jn, p, pno podro, pokrt, r, too to, oon, rd, ot, yt, kornt, koon et. P shqptohn me h si shkruhen, edhe emr prve t nerz d t vendev si Hjn, Hod, okrt, o H, Hno n, ungr po kshtu hunr
ere", nn ndikmn e shiptiit daekor, da a m h n poiion undor si ps ftoh, prh, njoh, hoh e, hqi pr njo njo ho Sqiptimi me i kyre hen e psh fto pr
sht n skee norms s some dreshptmore at m rm duhe t shqiptohen kdoerè me h h e f0. BSKETIGELLORJ RR
Bashktinor s n ngu-one (sh 3) o mund tè ndodhe né m, né es dhe n è und und è aés; shq ohet e rté dhe né mnyr 1eshe nga - n tè t è poiione Sptohen me rr aè s § 0
a rh, rrh, ) r, rrp, rr, rrh, ,) rr, rn7
(,) rrpt, rrht, rrhto, rrcth, rrt rro, rth, rr rk f fj, rr, rr, rr r rj, j, rrh, rr rruj, uj, rrnoj, rrnj, rrnor, pr rrh r, rr, rroj, rr, rp, rrt, rrjdh, jp, rrj, rr j, rro, rrodh, ro rro, rroj, rrok, rrok, rroku, ro t, rrot, rruj jkrn, por ruj hp), rru, rrudh, rudh ruj, rru, trr, rru, rruor, rruh, rruu, rr e ) rr (pemé, por r me rr), rronc, rr, ry rr {pie, por r «vr) urrck rr, urrrr, frr, fur, krr, rr, rrç korr, korrj, kurr, kurr, hrr, r, prr, pru, (,) pjrrt, rr (met tansporti, o qr sunde éure), urr, ktrr, orr, trr, hrr, hk rror, rror urr!, orr et. Beje prashm faet ofto oftim (a oh te cat a guu e koes e e a e shkrim e sqptim m tate me f
) b çjrr, drr, ndrr, ndrr, horr, koèr, ko èr, korr kor r marr morr m orr nx nx o, o o, o, , rr, rr, mr, var, (, ocèrr, ocèrr, jèr, jèr, za, zhaor. z haor. Senim Se nim t. Ng Nga a foljt e shq shqipton ipton d sk skruhn ruhn m r n n koen e ta tam m eft eftor, or, ato qe ne t kryren thjste thjste pesojne nderimn nderimn je o, os a : o, n ete koe shqpo h shru m r: çjrr po: çoa çoe çoi çoém çoé o m arr por moa moe moi moém moét moé nxjrr por xoa xoe xoi xoém xoét xoén tjrr po po toa toe toi toém toèt toé o: o : kor, koa koe koi koèm koét koé kurr, tkua tkue tk te
tkuém tkuét, tkué. skru m dh o m rr fa Shenm Shqpoh Shqpoh fat t aoté i ut acé ahé ebel emta emta esht pusho), esh istè éo ol ys/et shte (d o kaoé (i e uté acè ah ah ebe ' eisté ko ol shfet shte i ashte emta esht hém}
BSKEGELORS
§ 21. KII I Gè OSE I N-se
M J-ne
K é dh rat ash m heks n rren parndt k tè iat se e temés akhet e -né prapshtes a t mbaress j + , rrdhn + j, prtn + j, pdo + j t) Pér dtsqiptin aim -sé ose s e n s'pérbèn pre seii tigu ruan vésn, shqiptoe si ingu mè vete Duet pasur rasysh se dreski, pr tè ménanur hqipin kye d shkve n ngu tè veté (g n), krkon qé a a e kéti tip è shkren me i de me j prt s hqip dhett t' shqip dhe pav rsisht ). éto aè, aè, pavrsisht na, n a, pdaoga pdaoga). me de me i d + j rrdhn + , prtn + j,
pdo + j), p no si edhe aét e tera tè ormur n nyr naoge, nao ge, ku ku nk takoet g- ose n- me -né, si ps: ndar + j je,, prit + je· prgjs + ja, student ja, etj. pèrha + je je pjek + je
kazem koejium kompeten kuotizaion /ajtmoti /ejion makin manjo/ie men neuoo neuooj oaki p/enum pojekto pikiati qeamik ejio eumatizm imoni imptom tanito oejbo zeo zhone
dh jo » » »
» »
»
» » » »
» » » »
»
))
»
»
) »
azem koejum kopeten kotizaion eitmoti ejon maqin manoie men neoo neooji oiaqi penium pozhekto pihiati keamik ejizo ematizm inoni imtom anzio obo xeo xone
ormuara prj os è nj ip ipii m o dh jal jra ormuara
r jal huaa oè mra è pèçèm os è pgjhshé hjn n gjuhén on hksi akonsh guoh spas na shps n shumin as i n okjn paaund p disa as b dh n rokjn und a hks bi n okjn paraundi n jal kssh ndkomba si - eektonka kibenetk
dh jo »
»
»
»
binika eekika kibeétika .
hksi bi né rrojn nd né jalé si dh jo baim ) Cm )) ) kaim manezim ) ) natim ) penm
bum u kim maézim nium pénum
c k njé vag huamsh nga uqishja s bakr, atr h ve, shihe . n gju eqe tenxhee, xhez x hezve, qohe, he, qese, ten teneqe ue, pee qo shqipm. n r luhatj luhatj né shqipm. vihn ikmin dialktv, dialktv, vih nen nd ndikmin hen he n folur nen
oh jugo shqip shqipoh folmv jugo n mè è madh é folmv fjalè n pjsè pjsèn Ko fjalè Ko
bakù ù hat hat,, . . te tenxh nxhe eéé tj nds m hks né rrokjn undi bak
V. THEKSI
i (bdker hdter, kjn paafund pa afundi rrokjn ne e folmt vrior, vrior, m hks ne rro
§ 29. N gju gjuhn hn shq shqip ip thksi thksi m n d t bjr bjr né ç do do rrokj rrokj
tenxhe j o n pèrgjhési ésh norm ltrar shqipmi è jalév m hks né rrokjn parand bkr, tr, h ée he, qée qée tenéqe tenxhée héze h hhe he j
jals jals (l (l, , pa paalajm alajm m, m, dt dt,, i k uéssh ésshm m,, ppul ppul k ktt) tt) or ne p jsen me te madh adh te fj fjalév alév bi ne ok okjn jn par parafun afund d m m , , dr dr ngfy ngfy g g gug gugdh dhénds énds tj) tj) S rg rgull mr mrat gjat gja t am a mit it dh dh olt olt gjatè z gjh gjh it it ru ruajn ajn th thksin ksin mbi t njtè njtèn n rroj (p.sh (p.sh #b #b / / ae; ae; e ex6 x6 exoje exoje lexn exnte, te, lex{ a a lexv lexv
i 9i J9
b ekskun de mb ormm e e gu sqe I, Trn 197 378
L E R A U R P L O S U E S E* Studim te pergjithshm
eksndr Xun <Parashtesat e gjuhs shqipe n «ste gmtks s sqes s sotme II, Tr qr qrem em be 975 f 5-55 eksndr Xuvn «Prapashtesat e gjuhs shqipe> Trn 1962 - qrem be Drejtshkrimi dhe shqptimi letrar, n «Kongre sts Dod Dre tskr mt t G us Sqe I Trn 1973 89-98 drok Kostr «Gjuha e sotme letrare shqipe he isa proble themelore t drejtshkrimit t saj», Trn 19 de n «Kongres Dretskrmt t Gus Sqe I f 51135 drok Ko�tr Mbi disa veçori strukturore e unksionale é gjuhs letrare shqipe t kohs son n «Sud oogke 1970, f 35 de n «Sud mb ekskun de mb ormmn e fe gun sqe I Trn 972, f 7-50 drok Kostr Mbi tiparet kryesore t shqipes s sotme letrar n «Skent soqrore n sko> 967, f 61 -7 -74 4 drok Kostr Parimet themelore pr hartimin «alori t guhs s some shqipe», n «Stude ogke , 1968 f 431 de n «Stud *
Ko iaue ploesus pefhn pefhn ne num sudims e enés enésishm ishm pe en som a e cila mund 'u shebne e gih ay qe ehio ehio guhen guh e zo ne hone nouie ne ee use Du qne s ne ps e ey sudimv an shua isa oe me pa ne o nganehe a zdh peundim qe nu ane eesish ne aim m nomen som Ia Ne e gia eo s uhn panua si nomaiv gidh omandi Qe n ne sin «Gjuha Ja hq t gjhé» ne oim ud té gaaia soo.
orgj r
Form i gjuhs letrare komb tare shq ipe dhe eorit themelore t norms s sotme gjuhsore (dsens botm kutett t Skene PotkoJurdke) Trn 975 136 36 f Gjuha /etrare, drejtshkrimi dhe dialekte shqpes, n «Kongres Dretskrmt t Gus Sqe , Trn 1973 99-307. II
Stdim te vçanta
A rm
ormimi mbiemrae n gjuhn e sotme shqip
A Drm
hgime rrth ngules s norms gjuhsore Vhgime V n publcistikn e pasçrimit, n «Studme -
n «Studme oogke 3, 197, f 4380 de n <ste t grmtks s sqes s sotme» II Trn 197, f 11-188
oogke 3 969 f 25 52. Adro Kostr Kompoitat dshrore dhe urdhrore t shqipe n «Studme oogke 1968 3-70 d n «Studme mb ekskun de mb fommn fe n gun sqe I Trn 197 1 53-90 53-90
ekzo cen trike t shqipes sh qipes si tema fjal Ak Kostr ompoita t ekzocen formuese, n «Buetn Unerstett Stetro t Trns ser skent soqroe 3, 196 348 de n «Sudme mb ekskun d mb formmn e fve n gun sqe I Trn 97 f 95-135
alès sé pèrèré n h Androkli Kostalari, i disa veçori tè alès Buleti i U Uives ivesitetit shqipe, sh qipe, n « Buleti itetit Stetror Ste tror t ras sera skenat shoqrore, 3 196, f. 3-24 dhe «tudme mb lekskn dhe b formm e fjale fjale n n gjuhn shqpe I 1 9 72 f 7590
Enver Hys
Fatmr Agalu
erdnand Leka Soka Morcka
Jn Th
ehmet çelku
enela Totoì
enella Totoni
Formimi i dajfove me prapashtea nè hqipn e sotme letrare n «tudme lologjke» l 1970, f. 1 1 -120 Emrat q pèroren pèroren et m nè shum n guhén guhén shqipe, n «stje t foetks de t graa tks s ses s sotme I, Tran 192 f 87-05 Zhvillm
o Smar
Pal Haxlaz
aban Demra, Xeva os
dhe pasurim pasurimii i terminologji terminologji pa
Vzhgim Vzhgim
m bi
a nton ntonm m
m . paras arase esa sa
né
juh en sqipe, é «Studì bi eksìku dhe m b orm orm in e fjal fjal ève gj gjhn hn shqi shqipe» pe» I, irae f. Vzg mb folor e aashte -shem n gjuhn sqp é «Sdi b lek sk d mbi orm fjalév g she I ra e, 5 «she t e sem mror t uhs hqipe» Tir a , Mbi sdimin e çorive sstike t shqipe «S b lksi d mb fom e fjaev e e g qp» I a 97 . 87
/irimit ne «tudme mbi lekkn dhe b ormmn e fjal gjhn shqpe l T an 97 f 859 Mi renin e alève n struktur stru kturn n e frazolo gjimave t sqipes nè «dme mb eks kun he b ormn e alève nè gjhn shpe T ra né, 97 f 38539. she t nor m m or orf folog ologjike jike n letrin artitike pa /rimit n «tude looge 3 969 92 Kontrukte m e foe aspektive t llimit t ve primit né guhèn hqi hqipe pe nè «de oo gjke l , 968 8596 Trajtat e pjeore pjeore é foev oevee me tem n likuide né tokrishten «tde loogjke� 965 f. 33
o mara
-48
bi leksikun politiko-shoqror t qipe bi zhvii in e t pas lrimit n «te leksk e b formn e fjav gjuhèn spe I, ra 97 275-8
1 95
Fqe 2.
Prem remrr i p pn nor
.
.
Lk Lk rer rere e pr prn n
•
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
. . . . .
66 7
Prdo Prd o rime rime t gabu gabuara t t di sa r rjve jve t pre prem mrave rave ronr ronr : A osst e n n r B. Moprsh prshta tatje tje n n gJin . . . . . . . Pèe èemi mi pron pronor or i(,è i(,è)v )vet et . . . . . .
3.
PASQYRA E LENDS
Prem rem pyet p yetss
.
.
V YJ AT T K MR q e PES P ESA A : ç:SHTJE T MORFOLOGJIS . E M I Gn . ms emre ms emre mk ums i eme emrr emrr . Emr q rdoren m n m km i emrve emrve k i i r km k m dyt dyt . km t ret km kt kmi emrve n nmin um vretje rdorimn e rjt drrim i gn s di eme mashkuore ne n m . .
l U M E O R J .
. P E R E I
.
.
. Pr Premr emr et . . k eme veto ; . . . •�. jtje eh s doree gbu ree eto . . . . Tj e skr remve veo eje ret s rdomee gr t rjte skur r' . . . emrve veor .
.
�
l
. .
.
.
.
.
7 79
.
. . . .
.
63
.
B l I , NUM UME EO O D H M
Funks unksonet dhe kar kare ersti rstikat kat gam gam kore kore t t n n y jve jve
8 8
88
88
Lak akm m nY jve . . . . . Ds rste k de prdo nyj te de j se Disa Di sa rase kur kur duht p p dour dour nyja ny ja se dhe o o te . i çse çse t tjer t rdorm t nyjve
90
94 96
87
]3 1 32 3
37 3 40 42
4 44 48
49
52 53
5
5 57
F O L J A
.
Foe kimtre e jkimre Ditez e ojes . . Mnyr e oljes . . . Ko, vet dhe um e et ka e am . . Ndrj e foljee n gede Zgedmi i Zgedmi i dy Zgedi i tret Fe e reg Vrejje et rdormt rdormt t d re oe Mnyr doe E mj de e yer E kryer e tjesht nyr lidore Ma tore Mnyr dshrore ny udro Per ejtje ret dis oe oee e t eg .
.
.
100 100 10 0 2
0 3 04 08 109 1
12 127 128 28
28 5 19 142 2 6
•
5
149
.
•
52
ae PJESA I I : PJESA
TAK KSES INTA ESHT TJ TE SIN çESH
a
155
PRDOR I EMRIT N TRAJT TRAJT SQUA DHE DHE PA SHQUA
157 1 57
Trajta e emrt t shoqruar nga nj premr dtor Trajta e emrt t shoqar ga ny ja nj . Trajta e ei s hoq hoqa a ga j numror Tjta e mbiemri t r . . . . .
l 59
1 60 60
I PDORM FOJES N UNKSIONIN E KALLUESIT · · Prdorimi foljeve gjsmndise md e duht prpara j foljeje idhore . . . . . . . Prshtatja e foljevekallzes n o Prshtatja e kazuest me kryefal Nrtmi psor . . .
62
62 64 67 70
. ER DHE PREI N FNKSON KUNDNORT .
1 72
Prdorm i emit fuksionin e kudrinot pran nJ emri folo Prdorm Prorm trajtave shurtra t pemrave veor . .
1 72
IV BM DHE EM N UNKSIONIN E PCKOI · ·
175
1 73
Prshtatja e mbiemrt ose e premri q prca j g gh homogee . . . . . . . . . . Rei i paktore j gjye.
VI PDOR I S PFALE DISA LIDZA E E A FJALVE LIDHSE . Mbi
NJAVE I PAAJALVE D I PEA
0
PAA GJMTYVE HOMOGJENE FOLJET NDISE N · KUEIT K UEIT HO OGJEN
80
Pror i yjave para gjytyrve hoogjee . . . Prdoimi i parafave para gjymtrve homogjee . Prdori i peszae para gjytyrve homogjee . Prdom i foleve e allzest homogje
8 0 8 2 8
. . .
. . . .
90
PJS I: çiSHTJ E TE FORMMIT TE JALiV HYJE . . .
Ndrtmi i als Nara e fjae spas f fmmt mmt t re Ali e fa fas s sipas dtimt he sis fomt t
A FJALT E PEJDUA
Formme me parashtes pa- Formme me ashes Formmee e Formm e paash paashe e - Formme m parash pr· Fo e me parastes ç--/ Fmme me parshtesa mb e n-
1 93
I SI FOROH FJLT E EA SHQPE E LTAE · · ·
l . FJAL T FORARA ME PAASHTESA V PDO
84 185 185 86 87 88 89
N djtim t) P Mdi m m dhe nmt rdr em hor q Ng k j ku r g • G q gj gj i i Ap . .
TIPT TIPT FJLORMS FJLORMS PODUKI E AKI AKI N SQIPEN E SOTE LETAE 75 76
184
196
96 8
20 203
203 203 2 05
205 2 06
206 207
F'qe
Faq , S HQ IP IPE ERI M I
T
D A A RA SHT S A V T T: : H U J
2 08
PJALE T E F ORM UARA E PR PRA A P AS H T E S
Pra rap pasb sbt ta a è) è)ss . . . . Pra Pr apash shte tessa a ar r, -ta ta . . Prap apa as ste tesa satt -or, to tor r rst ist raastesa i apastesa • Pp se Papastesa je .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
apa a - s sttj ji ish shtte . Praash esat i, (e (e)s )s e er r . . Prastesa shem . . . . . . .
Prapas ashte htes sat o ,
-
•
.
.
. .
. .
.
21
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
212
,
•
.
-
22 7
r pashtea -o s . Papashtesa sj-az ()st
2 30
.
SH QI P RI M I 3.
I
214 6 6 27 27 218 220 220 24
ro , to so-, -zo -
231 23
D A PR APAS ST TE EA AVE TB UAJA
23 3
FA ALE LE T F O M V AR ARA A N JE JE K O H I S T R RA A S S M PRAPATES
·
·
·
4 4 49
Tipa yeor kompoitae mbiema
4
e . . . 1 T me e T ip i me mbimer . . . 3 Tipi nume (ose pme) mbime Tipat yesore kompoiave flje . 1 Tip nfol + o j , . . . . . . . . . . . 2 T i pi me folj Kompozia p akm he . . . . . . . .
49
21
.
dho te paszqua paszqua ue 3 T p i umero (e shume + me e dho 4 Tip pme me . . . . . . . . . . . . T pi fo /j + me
•
4. FJ FJ L T T F OR MU A R A A A A RA RA TE TE A A A APA PASH SHT T ES
3 236
FJALE TE FORMUAA NJ KO HE I SHT ME KOPZM E . . M PRAPASTES . ç. FJALT E PNGJTURA C
·
·
SA
lV :
4 422 4
B. FJA LT E R R A ( K OM OMPO POZ ZIT ITA AT)
243
Tip at kye yesso o t kom poz po z a ve mr mraa
24 24 2
l . T i p i
237
240 240
53 53 54 254
7
. NOR T PRJITHSHM
2 20 26
dret hkmi . Dejs h qipt dhe dret shqpm pm dretshq O bje k i dret shqiptimt . . . Stlet e shqi Stlet e s hq ip e . l etrae gju uss letra ingujj t e gj T ingu .
.
.
.
262
I DRJTQT l AORV
240
me r
+ m e . 2. T pi p i ndajfo/ o/ + m me er
52
DlSA NGA RRUL KRYSOR T RETSHQI-
T T GJUHS TRAR SHP
.
. mz m . . 2 Mbezimi a) bema e panysh b bemrat e nyjshm 3 Najfljezi 4. aa fjalzi m
50 5 52
.
.
. .
rja a e e t hesu ar norj Z no j e . . . orj anor Zan uarr . kssua thk a e e th ja Z no j patt heks ur oa é e pa Zan ano oree hekss or aratthek no o rja e para Z n i-jj a pa rah ekso re e fj alet a) i-
26 3 2 64
26 2 e
dot t n ndo ae ku a n dhee te ae pa 1 me dh
. . . . . . . ken p . b) :-j raheoe e fj prjrdhura e p p apshs .
.
6 2
Fa qe
:ja arates u te ee e a e rr e g u a . Zaorja è asheore . . A È-ja pasheksore jofore B ja asheksore fdore Zane u dhe y Zanja . Gu oreve e Gue e zaoree ue, y .
c)
.
266
26 7
26 7 2 69 27 2
2 73
273 27 4
DJTSHQPTM I BSHKT BSHKTNLLOV NLLOV Bang Ba ng e be e r e fja Basinlloe / / ç- oe Sqi i ja n u u e f te fja Baslja h Bashkna rr Takie shkgoe . l Tam gse oe i n-se e DRJTSHQPII I FL ME PRJA T HUAJ
274
27 9
Trazhi: Tr azhi: 3 000 kopje
·
Fomt 60 x 88/16 Fomt
Syu n Kombnan Polgaf s "HAL DUR, - Tr n
? 7
276 28
•
THKS ITEAT E OTS UEE
275
280 281 28 282
.
284 286
Stsh 220472
