LABORATORIUM LABORATORIUM SATUAN SATUAN PROSES SEMESTER GANJIL TAHUN AJARAN 2014/2015
MODUL
: Hidrolisa Pati
PEMBIMBING
: Rintis Manfaati
Praktikm Pe!"era#a! $Lapora!%
: '0 S!t!(!& '014 : 1' Ot+(!& 2014
O!" Kelompok
:4
Nama
: 1# L$t"fi%a" Sinat&%a
1'1424014
2# Na(ia Na(ia )i*iat% )i*iat% N+,!&a N+,!&a 1'142401 1'1424015 5 '# Na*"i&a Rifa&ni Kelas
1'142401-
: 2A T.PB
PROGRAM STUDI DIPLOMA IV TEKNIK KIMIA
JURUSAN TE.NI. .IMIA POLITE.NI. NEGERI BANDUNG
2014
HIDROLISA PATI
I&
Pe!da#la! 1#1 Lata& B!aan G$+s G$+saa !&$a !&$aan an at!&nat at!&natif if !ani !aniss s!ain s!ain s$&+s s$&+saa 3aa$ 3aa$$n $n tina tinatt
!anisann%a "an%a 0 ai *a&i tinat !anisan s$&+sa 6 Hendrickson 6 Hendrickson 17889# G$+sa *aat *i"asian *a&i +n,!&si 6"i*&+isis9 ati/ai$ 6 strach9 strach9 %ait$ s!!nis s!!nis a&(+"i*&at a&(+"i*&at %an !iii !iii (+(+t (+(+t +!$ +!$ tini# tini# Hi*&+isis Hi*&+isis *aat *ia$an *ia$an *!nan *$a ;a&a %ait$ s!;a&a !n
II&
asa +&i*a M!a$an anaisa $+sa "asi "i*&+isis s!;a&a $aitatif
Ti!'aa! Pstaka
.a&(+"i*&at !&$aan s$(!& a+&i $taa (ai "ai& s!$&$" !n*$*$ *$nia "$s$sn%a (ai !n*$*$ n!a&a %an s!*an (!&!(an# =aa$$n $a" a+&i %an *i"asian +!" s$at$ &a a&(+"i*&at "an%a 4 a (ia *i(an*inan &+t!in *an !a a&(+"i*&at !&$aan s$(!& a+&i %an $&a"# S!ain it$ (!(!&aa ++nan a&(+"i*&at !n"asian s!&at>s!&at fi(!& 6dietry fiber 9 %an (!&$na (ai !n;!&naan# Disain !&$aan s$(!& !n!&i (ai a"$ "i*$ s!n%a3a>s!n%a3a a&(+" a&(+"i*&a i*&att !ii !iiii !$na !$naan an %an %an $as $as *aa *aa (i*an (i*an in*$st in*$st&i &i isan% isan%aa a*a a*a !($atan s!&at aaian !&tas fi in*$st&i f!&!ntasi in*$st&i $a *an s!(aain%a# G$+sa G$+sa !&$aan !&$aan +n+saa&i* +n+saa&i*aa %an t!&!ntin t!&!ntin a*an>a* a*an>a*an an *is!($t *is!($t $a $a *a&a" *a&a" 6a&!na 6a&!na t!&*a t!&*aat at *aa *aa *a&a"9 *a&a"9 $a $a an$& an$& 6a&!n 6a&!naa t!&*a t!&*aat at *aa *aa an$& an$&9 9 ata$ ata$ *!st&+ *!st&+sa sa 6a&!n 6a&!naa !$ta !$ta&& (i*an (i*an +a&is +a&isasi asi ! anan9 anan9## (inatan (inatan
!n%$s$i 6aaia9 *aat !n$(a" s$&+sa at+sa 6$a s$s$9 at+sa *an ati !na*i $+sa %an !$*ian *aat *i$naan s!(aai !n!&i +!" +&anis! it$ ata$ *isian s!(aai i+!n 6s$at$ +isaa&i*a9# Bia +&anis! it$ !!&$an !n!&i i+!n *i$(a" ai !na*i $+sa# .a&(+"i*&at %an (!& !(i" *aat *i$(a" !na*i $+sa# M+n+saa&i*a *aat *iiat (!&saa>saa $nt$ !(!nt$ *i!& t&i!& *an s!(aain%a *an a"i&n%a +i! Di!&>*i!& *is!($t *isaa&i*a# S$&+sa a*aa" s$at$ *isaa&i*a %an *aat *i"i*&+isis !na*i sat$ sat$an $+sa *an sat$an f&$t+sa# Jia !(i" *a&i *!aan sat$an +n+saa&i*a *i!&+!" *a&i "asi "i*&+isis aa a&(+"i*&at it$ *is!($t +isaa&i*a# S$at$ +isaa&i*a a*aa" s!n%a3a *iana +!$>+!$ !nan*$n (an%a sat$an +n+saa&i*a %an *i!&sat$an *!nan iatan $+sa# Hi*&+isis !na aan !n$(a" +isaa&i*a !na*i +n+saa&i*a# ?+nt+" +isaa&i*a a*aa" ati %an *aat *i$ai *aa t!$n a$n *an s!$+sa# P!n%$s$n %an (!&sifat s!&at *a&i t$($"an *an ++nan $taa *a&i aas# S!n%a3a>s!n%a3a +isaa&i*a (!&(!nt$ s!&($ ata$ a+&f ti*a a&$t *aa ai& *an ta3a& 6ti*a (!&asa9# Pati*is!($t $a ai$ ata$ t!$n *aat *it!$an *aa s!$a t$($"> t$($"an# Ia t!&sian *aa s!$a (ii *an $(i# O!" a&!na ati $*a" t!&"i*&+isis !n"asian $+sa>$+sa aa ati (an%a *i$naan s!(aai (a"an aanan ++# Pati *aat *iisa"an !na*i *$a f&asi $taa (!&*asa&an !a&$tan (ia *i($($& 6t&i&$asi9 *!nan ai& anas s!ita& 20@ ati asaa" ai+sa 6a&$t9 *an 80@ sisan%a iaa" ai+!tin 6ti*a a&$t9# Hi*&+isis a*aa" !anis! &!asi !n$&aian s$at$ s!n%a3a +!" ai& ata$ asa *an (asa# Daa "a ini +!$ ai& !n$&aian +!$ ati %an t!&s$s$n atas 2 f&asi %ait$ ai+sa *an ai+!tin# .!*$an%a !&$aan +i!& %an aa(ia *i$&aian aan !n"asian +n+!&>+n+!& %ait$ $+sa# S!;a&a $$ &!asi "i*&+isisn%a *aat *it$is s!(aai (!&i$t :
H 2O Pati
H2O D!st&in
H 2O
Mat+sa Is+at+sa D>G$+sa
Daa &!asi *iatas *aat *ii"at (a"3a &!asi "i*&+isis t!&s!($t (!&ans$n s!;a&a (!&ta"a# Pati t!&$&ai t!&!(i" *a"$$ !na*i *!st&in 6s$at$ +iasaa&i*a9 !$*ian !na*i ;a$&an at+sa *an is+at+sa 6s$at$ *isaa&i*a9 *an a"i&n%a !na*i D>$+sa# T!tai &!asi t!&s!($t *aat *is!*!&"anaan !na*i :
H2O H 6?-H10O59n n?-H11OPati
G$+sa
R!asi *an !anis! !&a atais *aa !n"i*&+isis ati !na*i $+sa *at *it$isan s!(aai (!&i$t :
t$($an anta& !!t&+n %an !nai(atan a*an%a !&$(a"an +nfi$&asi !!t&+n s!"ina *i*aat $ns$& (a&$ %an a*a a"i&n%a !n"asian
III&
Per)o(aa! '#1 Aat *an Ba"an
N+ 1 2 ' 4 5 8 7 10 11 12 1' 14 15 11 18 17 20 21
Aat N!&a;a anaiti P!nanas ai& T"!&+!t!& *!stiasi M+t+& !na*$ P!na*$ ana& G!as iia 500 L G!as iia 1000 L G!as $$& 250 L Pi!t $$& 5 L Pi!t t!t!s La($ t!t!s 25 L La($ B$;"n!& .+n*!!ns!& Ta($n ?a? 2 La($ !"!& 4 B+&+ s!&+t Ta($n &!asi Ra ta($n &!asi Batan !na*$ H+t at! .!&tas sa&in
Ranaian aat
Keterangan : 4 5
:
S!sifiasi 1 ($a" 1 ($a" 1 ($a"
Ba"an Pati !t!a +"+n H? 25@ NaOH R!a!n (!n!*i;t In*i;at+& H A$a*!s G$+sa I2 *aa .i
S!sifiasi '- & 20 L
1. 2. Labu 3 3. 4. Motor 5. . 8 !. $. &.
2 1
Penangasa Parafin 7 Leher 4 Pengaduk Jangkar 6 Pengaduk Termometer 8 Kondensor Tabung "a"#2 9 %e#ang %tatif
'#2 A$& !&a '#2#1 P&+s!s Hi*&+isis Pati
Ti(an ati !t!a +"+n 18 & *an in*a"an !*aa !as iia 500 L# 100 M ai& s$in *an a*$ s!aa /> '0 !nit
S$s!nsi %an t!&(!nt$ *isa&in *an !n*aann%a !$*ian *i;$;i *!nan ai& s$in s!(an%a 250 L
Pin*a"an s!;a&a $antitatif !n*aan %an t!&*aat a*a !&tas sa&in *!nan !n;$;i !&tas sa&in t!&s!($t *!nan ai& s!(an%a 100 L 64 ai C25 L9 !*aa !as iia 500 L
H? 25@ s!(an%a 10 L !*aa a&$tan ati# A*$ "ina &ata *an in*a"an ! a($ !"!& 4 *i!nai t!&+!t!& *!stiasi !na*$ +t+& *an +n*!ns+
P!anasan s!aa 1 a *!nan s$"$ a&$tan *an !nanas T 74+?
Anat *ininan a*a s$"$ aa Pin*a"an !*aa !as ii 500 M *an !na(a"an NaOH saai H n!t&a#
'#2#2 Anaisa G$+sa *!nan La&$tan B!n!*i;t
Mas$an 2 L a&$tan sa! asin>asin !*aa ta($n &!asi 62 ai !n!&aan 1 !nis sa!#
5 L &!a!n (!n!*i;t !*aa asin>asin ta($n &!asi t!&s!($t
.+;+ a$ t!atan !s!$a ta($n *i *aa !nanas ai& %an t!a" !n*i*i" s!aa 5 !nit
Bia&an *inin *an aati IV&
Data Pe!*amata! Ba#a!
Pati H?
Volme
'- & 20 L
Ko!se!tras i '- @ 25@
Massa molekl '24 '-5
Rms kimia ? -H10O5 H?
Berat 'e!is 07--7 105
)+$! a&$tan in*$ : 200 L J$a" atais 6H?9 : 10 L =at$ +!&asi : 1 a 6-0 !nit9 In*!s (ias : 1'5B&i : 1-2 Proses Hidrolisis
'o 1
P()%*+,( Pati air su#ing
-%/L P*'0MT' Larutan air utih keruh berubah menadi ge#atin.
anaskan da#am 2
reaktor Larutan 1
0e#atin menadi air kemba#i.
3
1 mL -"# 25 6 2 mL ati diambi#
Larutan 8ang diambi# ada 1 menit ertama ber9arna
sebagai sam#ing
#ebih keruh dibanding 1 menit se#anutn8a. Larutan
setia 1 menit7
semakin bening seiring dengan #aman8a 9aktu
se#ama menit. ,i ami#um
hidro#isis. Larutan sam#e 8ang diambi# 1 menit ertama
1 mL sam#e 2 tetes
ber9arna ungu kehitaman7 dan #arutan semakin bening
/odium ,i g#ukosa
seiring dengan #ama n8a 9aktu hidro#isis. Larutan bening berubah 9arna menadi biru saat
1 mL ati 275 mL
enambahan #arutan benedit.
enedit
%ete#ah di#akukan emanasan se#ama 5 menit da#am
4
5
enangas air7 9arna #arutan sam#e berubah menadi agak keok#atan7 merah bata ;merah keruh<.
A!alisis kalitati+ da! ,isik
Anaisis Pati '- &
Pa&a!t!& T 6s$"$9 78 +?
Hasi/.+n*isi La&$tan !nta
ai& H? 20
t 63at$9 1 a
6!atin9
(!nin
*an
*iaa
aa&
ti*a
!n!t
aa
*i(!&i
atais
%ait$
H? P!na(a"an i+*i$
!"itaan
*aa .i9
$n$
(i&$
t.
3
!"itaan t/
to - t.- t/- t0- t1- t2
s!(an%a
20 to
6I2
.!t!&anan
;+at
!!&a"an t0 $nin !
t2 - t1- t0- t/- t.- t4
;+atan
t1
$nin
!&$"
$nin
!&$"
6!(i"
t2
(!nin9 P!na(a"an
A!alisis *lkosa 5
Ko!disi setela#
(!n!*i;t
to n!atif
dipa!aska!
t. 2 F '5 @
to !&a" (ata
t/ 2 F '5 @
!a !at
t0 2 F '5 @
t.
t1 '5 @
!at
t2 '5 @
t/ !&a" (ata
3
Se(elm dipa!aska! :
to - t.- t/- t0- t1- t2 setela# dipa!aska! 5
!&a" (ata
> +&an! t0
+&an!
!at t1
+&an!
!&$" t2
+&an!
!&$"
Ta(el I!deks Bias da! 6 Bri7 Larta! Sta!dar No 1 2 ' 4 5
Ko!se!trasi Glkosa 20 @ 15 @ 10 @ 8@ 5@ 2@ Sa!
I!deks Bias 1'552 1'515 1'4'1''7 1''4 1''54 1'5-
6 Bri7 14 124 2 4'0 1 1-2
Grafk Indeks Bias Vs konsentrasi 12 10 8 6
Indeks Bias
4 2 0 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Konsentrasi
Grafk % Bri Vs Konsentrasi 12 10 8 % Bri
6 4 2 0 0%
5%
10%
15%
20%
Dari grafk dapat diketahui % ri! "a#g didapat dari $ape& $e'e$ar 16(2 % ri! $ehi#gga k)#$e#tra$i 25% 30%
Konsentrasi
V&
Keselamata! Ker'a > Asa +&i*a !&$aan asa $at %an (!&sifat +&+sif *an *aat !n%!(a(an
>
i&itasi# Unt$ it$ !&$ *i!&"atian s!;a&a s!&i$s !nananann%a =ai( !n!naan a(>as sa&$n tanan as!& *an a;a ata !in*$n# Janan saai +nta *!nan $it *an ata a&!na aan !n%!(a(an $a *an
anan saai $an%a t!&"i&$ > Bia t!&!na $it !asan aaian *an (ias *!nan ai& (!&$an>$an
>
VI&
Bia t!&!na ata si&a ata *!nan ai& !nai& s!aa 15 !nit *an s!!&a !
*+t!& > Jia t!&t!an (!&i s!aas ai S!!&a ! *+t!& > La$an !!&aan *i *aa !a&i asa > Disa&anan $nt$ sa&aan *an in$ s$s$ s!(!$ !asanaan &ati$# Pem(a#asa! L$t"fi%a" Sinat&%a • Pa*a !&;+(aan ai ini *ia$an "i*&+isa ati %an aan !n"asian $+sa *!nan !n$naan ataisat+& asa# Hi*&+isis a*aa" !anis! &!asi !n$&aian s$at$ s!n%a3a +!" ai& ata$ asa *an (asa# Pati ata$ Ai$ t!&++n ! *aa !++ +isaa&i*a s!"ina ati ata$ ai$ t!&s!($t (isa *i "i*&+isis !na*i $+sa %an !&$aan +n+saa&i*a# Ha !&taa %an *ia$an %ait$ !a&$tan ai$ *!nan 250 a$a*!s sa(i *ia$an !na*$an "ina s!$a ai$ a&$t# .!$*ian a&$tan ai$ ta*i *ias$an ! *aa &!at+& *an *i&!f$s *aa s$"$ 102 +? *an *ia$an s!aa -0 !nit# S!$a $(an a*a a($ !"!& ' *it$t$ aa& anas %an t!&(!nt$ t!ta (!&a*a *aa &!at+ Pa*a Hi*&+isis ini !!&$an ataisat+& $nt$ !!&;!at aann%a &!asi# .ataisat+& %an *i $naan a*a "i*&+isis ai ini a*aa" asa +&i*a %an (!&!na&$" t!&"a*a !;!atan &!asi a*aa" +ns!nt&asi i+n H ($an !nis asan%a# S!ain ataisat+& fat+& %an !!na&$"i "i*&+isis ati a*aa" s$"$# P!na&$" s$"$ t!&"a*a !;!atan &!asi !ni$ti !&saaan A&"!ni$s %ait$ s!ain tini s$"$ s!ain ;!at aann%a &!asi# Sa! *ia(i s!tia 10 !nit sa(i &!f$s t!&$s (!&aan# S!t!a" it$ sa! %an *i*aat *i$i *!nan a&$tan (!n!*i;t *an I 2# P!n$ian ini *ia$an (!&t$$an $nt$ !n$i a*a& $+sa# .!tia *ita(a"an 1 (!n!*i;t ! *aa - sa! 3a&na ;a$&an (!&$(a" !na*i 3a&na (i&$# Ha %an saa t!&a*i !tia ;a$&an *ita(a"an 2 I 2 ! *aa - sa!# .!$*ian *ia$an !anasan a*a !>12 sa! "ina t!&a*i !&$(a"an 3a&na# Sa! %an *i (!&i (!n!*i;t (!&$(a" 3a&na *a&i (i&$ !na*i !&a" (ata !n$n$an (a"3a "i*&+isis ati ini (!&"asi !n"asian $+sa# S!!nta&a "asi sa! %an *i(!&i I 2 (!&$(a" 3a&na !na*i (i&$ *+n!& a*a sa! %an *ia(i a*a 3at$ 10 !nit a*a 3at$ 20 !nit !na*i (i&$ !;+atan a*a 3at$ '0 !nit !na*i ;+at a*a 3at$ 40 !nit !na*i $nin !;+atan *an a*a 3at$ 50 *an -0 !nit !na*i 3a&na $nin# Ha ini !n$n$an (a"3a s!ain aa !anasan %an *ia$an aa ai$
%an t!&"i*&+isis !na*i $+sa s!ain (an%a t!&i"at *a&i 3a&na %an s!ain ;+at# S!!nta&a 3a&na %an !(i" !a !n$n$an (a"3a ai$ (!$ t!&"i*&+isis !na*i $+sa# S!t!a" it$ "asi &!f$s *a&i &!at+& *ianaisa# )+$! %an *i"asian *a&i &!f$s s!(an%a 201 # .!$*ian *i*aat in*!s (ias *&i ;a$&an s!(!sa& 1'5- *!nan (!&at s!(!sa& 21142 &a *an assa !nis s!(!sa& 10518 &/;'# Da&i "asi &afi in*!s (ias %an *i!&+!" *aat *i!ta"$i in*!s (ias stan*a& *i*aat s!(!sa& 1'58 &/;' *!nan +ns!nt&asi s!(!sa& 217@#
•
Na(ia )i*iat% N+,!&a
Da&i &ati$ ai ini ai !a$an "i*&+isa ati# Pati %an *i$naan *aa &ati$ ai ini %ait$ ai$# Ai$ a*aa" a&(+"i*&at +!s %an !iii !!(i"an $+sa# Hi*&+isa ai ini (!&t$$an $nt$ !isa"an $+sa %an t!&an*$n *aa a&(+"i*&at t!&s!($t# Daa !&;+(aan *i$naan atais asa %ait$ H?# Ha ini *i$naan $nt$ !!&;!at &+s!s "i*&+isa $+sa t!&s!($t# Hi*&+isa ini !n$naan !t+*a &!f$s *!nan +n*isi +!&asi s$"$ *i *aa &!at+& s!(!sa& 102?# P&+s!s &!f$s *ia$an s!aa -0 !nit# S!tia 10 !nit *ia$an sain t!&"a*a ai$ %an *i &!f$s# S!t!a" - sa! *i*aat *ia$an !n$ian a*a& $+sa *!nan !n$naan !t+*a B!n!*i;t *an I 2# Saat !na(a"an
a&$tan (!n!*i;t 3a&na ;a$&an !na*i (i&$ ta*i ti*a a*a
!&$(a"an ainn%a# Ba&$ s!t!a" *ia$an !anasan *i *aa ai& !n*i*i" !&$(a"an t!&a*i !na*i 3a&na !&a" (ata# Aan t!tai !&$(a"an t!&a*i s!;a&a (!&ta"a# an !(i" ;!at (!&$(a" %ait$ sa! a*a !nit ! -0 ata$ sa! t!&a"i& s!*anan %an ain a(at (!&$(a" %ait$ sa! a*a !nit ! 10 ata$ sa! !&taa# Ha ini !n$n$an (a"3a s!ain ;!at (!&$(a" 3a&na s$at$ ;a$&an %an *ita(a"an a&$tan (!n!*i;t aa $+sa %an t!&an*$n s!ain (an%a# Pa*a $i I 2 sa! !&taa 3a&nan%a a$" !(i" !at# S!ain aa &!f$s 3a&nan%a (!&$(a" !na*i !(i" ;!&a" *an ;!n*!&$n (!&3a&na $nin (!nin# Ha ini !nan*aan ai$ %an t!&an*$n s!ain (!&$&an s!i&in *!nan aan%a 3at$ &!f$s#
)+$! in*$ a3a %an *ias$an ! *aa &!at+& %ait$ s!(an%a 200 L *!nan ,+$! atais H? s!(an%a 10 L# =at$ +!&asi &!f$s %ait$ s!aa -0 !nit# Hasi %an *i*aatan %ait$ s!(an%a 201 L *!nan in*!s (ias 1'5- *an B&i s!(!sa& 1-2# Na*"i&a Rifa&ni • Pati ata$ ai$ a*aa" a&(+"i*&at +!s %an *i "asian +!" t$($"an*iana *i *aan%a t!&an*$n !!(i"an $+sa#Pa*a !&;+(aan ai ini t!a" *ia$an Hi*&+isa Pati %an aan !n"asian $+sa# Pati %an ai $naan %ait$ ai$# Hi*&+isis a*aa" !anis! &!asi !n$&aian s$at$ s!n%a3a +!" ai& ata$ asa *an (asa# .ataisat+& %an *i $naan a*a "i*&+isis ai ini a*aa" Asa %ait$ asa +&i*a P!na(a"an atais (!&$a H? a*a &+s!s !($atan $+sa ini (!&t$$an $nt$ !!&;!at &!asi %an t!&a*i s!ain it$ *!nan H? ini $a *aat !n$&$nan !n!&i ati,asi %an $nin t!&a*i# at+& F fat+& %an !!na&$"i &!asi "i*&+isis a*aa" :
=at$ &+s!s S$"$ .atais P!na*$an Pa*a anaisa $+sa *i a$an !n$ian *!nan !na(a"an a&$tan (!n!*i;t #
La&$tan %an t!a" !naai &+s!s &!f$s !$*ian *ia(i sa!n%a s!tia 10 !nit s!aa 1 a# La&$tan (!n!*i;t *ias$an ! s!tia ta($n &!asi s!(an%a 2 # =a&na %an t!&i"at a*aa" a&$tan (!&$(a" !na*i 3a&na (i&$# S!ain aa &+s!s &!f$s 3a&na (i&$ s!ain !$*a La$ ta($n t!&s!($t *ianasan a*a ai& !n*i*i" *an t!&a*i !&$(a"an 3a&na !na*i 3a&na !&a" (ata# D!nan *!iian Hi*&+isis ati a*a &ati$ ai ini (!&"asi !n"asian $+sa# S!ain aa &+s!s &!f$s aa s!ain ;!at !&$(a"an 3a&na !&a" (ata t!&s!($t# S!ain aa &+s!s &!f$ s!ain !$*a& 3a&na !&a" (atan%a# Ha ini !n$n$an (a"3a aan%a &+s!s &!f$ ini !n!nt$an (an%an%a $+sa %an t!&(!nt$# S!t!a" it$ !n$ian *!nan !n$naan I 2# Sa! %an *iisa"an ! ta($n &!asi *i (!&i 2 t!t!s I 2 6!na(a"an !tia s$"$ a&$tan *aa ta($n &!asi n+&a9 "asi %an *i!&+!" a*aa" a*a 10 !nit !&taa *i*aat 3a&na $n$ !"itaan s!*anan a*a !nit ! -0 3a&na s!ain $*a& !n*i $nin !&$"# Ha ini !n$n$an (a"3a s!ain aa &+s!s &!f$s aa ai$ (!&$(a" !na*i $+sa an*$nan $+sa s!ain t!&i"at#
S!t!a" it$ a&$tan *i*aa &!at+& %an s$*a" *i &!f$ !$*ian *i$$& ,+$! (!&at *an in*!s (iasn%a# )+$! %an *i"asian s!(an%a 201 *!nan in*!s (ias 1'5- (!&at %an *i"asian s!(!sa& 21142 & *an assa !nis 10518 &/; '# Dari ha$i& grafk "a#g diper)&eh( dapat diketahui i#dek$ 'ia$ $ape& $e'e$ar 1(358 de#ga# k)#$e#tra$i $e'e$ar 21(*%
VII&
Kesimpla! B!&i$t "asi !&;+(aan *an anaisis $aitatif t!&"a*a $+sa "asi "i*&+isis : Ti!'aa! )+$! In*!s (ias Massa B!&at J!nis Ui B!n!*i;t .an*$nan G$+sa @ B&i .+ns!nt&asi sa! !n$&$t
Hasil 201 1'521142 & 10518 &/;' M!&a" (ata !&$" '5@ 1-2 217@
&afi .& ,aktor8+aktor "a!* memper!*ar#i Reaksi Hidrolisis
B!(!&aa fat+& %an *aat !!na&$"i "asi "i*&+isis s!s$ai *!nan !&;+(aan %an &atian a$an a*aa" : a# S$"$# D!nan !n$naan s$"$ %an tini aa &+s!s "i*&+isis aan (!&ans$n ;!at# S!"ina 3at$ &!f$s aan !(i" !f!tif# (# P!na*$an# at+& !na*$an ini sanat (!&!na&$"# D!nan (ant$an +t+& a*a &+s!s &!f$s (!&$na aa& H? *aat t!&;a$& *!nan (ai *an *aat !n"asian $+sa %an (ai# Dan !na*$an a*a ati s!(!$ *i>&!f$s *aat !(ant$ aa& t!&(!nt$ a&$tan "++!n# ;# .atais# Di$naan atais $a $nt$ !!&;!at &!asi# *# P!n%a&inan# D!nan !n%a&inan %an (ai *aat !n;!a" as$n%a +t+&an> +t+&an %an *aat !nan$ aann%a &!f$s#
/& ,!*si H9l dalam Per)o(aa! i!i&
$nsi H? *aat *ia(a&an s!(aai (!&i$t: a# Unt$ !!&;!at &!asi 6atais9 !anis! !&a atais H? a*aa" t!&a*in%a t$($an anta& !!t&+n %an !nai(atan a*an%a !&$(a"an +nfi$&asi !!t&+n s!"ina *i*aat $ns$& (a&$ a$ s!n%a3a (a&$ %ait$ $+sa## (# Unt$ !$t$san &antai a*a ati "asi !$t$san &antai it$ %an aan a&$t *!nan ai
•
•
Sifat isia *an .iia a# P!naian : ?ai&an# (# Ba$ : P!*as ;# =a&na : ta (!&3a&na !n%aa $nin# *# H 61@ s+n / ai&9 : Asa# !# Titi Di*i" : 108#58 ? C -0 H 6$nt$ 2022@ H? *aa ai&9 8' ? C -0 H 6$nt$ '1@ H? *aa ai&9 505 ? 6$nt$ '@ H? *aa ai&9 f# M!tin P+int : >-225 ? 6>80 9 620-7@ H? *aa ai&9 >4-2 ? 6'124@ H? *aa ai&9 >254 ? 6'71@ H? *aa ai&9 # S!sifi G&a,it% : 11>117 6Ai& 19 1#10 620@ *an 22@ H? s+$si9 112 624@ H? s+$si9 115 6275@ H? s+$si9 11- 6'2@ H? s+$si9 117 6'@ *an '8@ H? s+$si9 "# T!anan Ua : 1- Pa 6C 20 ?9 &ata>&ata i# .!a*atan $a : 12- 6Ai& 19 # .!a&$tan : La&$t *aa ai& *inin ai& anas *i!ti !t! # Sta(iitas : P&+*$ ini sta(i# # .+&+si,itas : Sanat +&+sif *i "a*aan a$ini$ t!(aa stain!ss st!! 6'049 *a&i stain!ss st!! 6'1-9# N+n>+&+sif t!&"a*a a;a# P!nananan Ko!tak Mata5
P!&isa *an !asan ia a*a !nsa +nta# Daa as$s t!&a*i +nta s!!&a si&a ata *!nan (an%a ai& s!$&an>$&ann%a 15 !nit# Ai& *inin *aat *i$naan# Daatan !&a3atan !*is *!nan s!!&a# Ko!tak Klit 5
Daa as$s t!&a*i +nta s!!&a (as$" $it *!nan (an%a ai& s!*iitn%a s!aa 15 !nit *!nan !n!$a&an aaian %an t!&+ntainasi *an s!at$# T$t$i $it %an t!&i&itasi *!nan % s!s$at$ !$naan# Ai& *inin $nin *aat *i$naan aaian#;$;i s!(!$ *i$naan !(ai# (!na&>(!na& (!&si" s!at$ s!(!$ *i$naan !(ai# Daatan !&a3atan !*is *!nan s!!&a# Klit Seris 5
?$;i *!nan sa($n *!sinf!tan *an !n$t$i $it t!&+ntainasi *!nan &i anti>(at!&i# M!n;a&i !*is s!!&a
I!#alasi5
Jia t!&"i&$ in*a"an ! $*a&a s!a Jia ti*a (!&naas (!&ian !&naasan ($atan# Jia s$it (!&naas (!&ian +si!n# Daatan s!!&a !&"atian !*is# Seris Ter#irp5
E,a$asi +&(an ! *a!&a" %an aan s!;!atn%a# L+na&an aaian %an !tat s!!&ti !&a" *asi iat inan ata$ iat inan# ia s$it (!&naas (!&i +si!n# Jia +&(an ti*a (!&nafas a$an !&nafasan *a&i $$t ! $$t# PERINGATAN: Ini $nin (!&(a"a%a (ai +&an %an !(!&ian (ant$an !3at $$t ! $$t 6&!s$sitasi9 (ia (a"an *i"i&$ a*aa" &a;$n inf!si ata$ +&+sif# ?a&i (ant$an !*is s!!&a# Tertela!5
JANGAN !n$sa"aan $nta" !;$ai (ia *ia&a"an (!&($at *!iian +!" !&s+n! !*is# Janan !&na" !(!&ian aa$n !a$i $$t !a*a +&(an %an sa*a L+na&an aaian %an !tat s!!&ti !&a" *asi iat inan ata$ iat inan# Daatan (ant$an !*is ia !aa $n;$# 2# MSDS B!n!*i;t •
•
Sifat isi *an .iia .!a*aan fisi *an !naian : ?ai&an# H 61@ s+n/ai&9 : Dasa Titi *i*i" : Niai t!&!n*a" %an *i!na a*aa" 100 ? 6212 9 6ai&9# G&a,itasi s!sifi : Rata>&ata t!&ti(an: 1#11 6ai& 19 T!anan $a : Di!ta"$i niai t!&tini a*aa" 2#' Pa 6C 20 ?9 6ai&9# .!a*atan $a : Di!ta"$i niai t!&tini a*aa" 0#-2 6$*a&a 19 6ai&9# .!a&$tan : M$*a" a&$t *aa ai& *inin ai& anas# Sanat s!*iit a&$t *aa !t"an+ *i!ti !t!& P!nanan Ko!tak mata:
M!!&isa *an !!as !nsa +nta# Daa as$s +nta s!!&a si&a ata *!nan (an%a ai& $nt$ s!ti*an%a 15 !nit# G$naan ai& *inin# S!!&a *aatan !&"atian !*is# Berse!t#a! de!*a! klit :
?$;i *!nan sa($n *an ai M!n$t$ $it %an t!&!na *!nan % +ti+n# Daatan !*is ia i&itasi (!&!(an# Ai& *inin *aat *i$naan# Di#irp:
Jia *i"i&$ in*a" ! $*a&a s!a Jia ti*a (!&naas (!&ian !&nafasan ($atan# Jia s$it (!&naas (!&ian +si!n# Daatan !&"atian !*is# I!#alasi seris:
M!n!,a$asi +&(an ! *a!&a" %an aan s!s!!&a $nin# M!+na&an aaian !tat s!!&ti !&a" *asi sa($ ata$ inan# Jia !&naasan s$it !n!+a +si!n# Jia +&(an ti*a (!&naas !a$an ?PR# PERINGATAN: M$nin !na*i (!&(a"a%a (ai +&an %an !(!&ian (ant$an $nt$ !(!&ian ?PR !tia %an *i"i&$ (a"an (!&a;$n inf!si ata$ +&+sif# M!n;a&i !&"atian !*is s!!&a# Ko!smsi:
TIDA. !nin*$si $nta" !;$ai *ia&a"an $nt$ !a$ann%a +!" t !naa !*is# Ti*a (+!" !(!&ian aa>aa *!nan $$t !a*a +&an %an *i(a3a" sa*a Jia (a"an ini *aa $a" (!sa& *it!an "$($ni *+t!& s!!&a# L+na&an aaian !tat s!!&ti !&a" *asi sa($ ata$ inan '# MSDS I2 Sifat isia *an .iia • P!naian
: .!(i&$an>"ita &istaK ia +a
Ba$
: Ba$ taa#
.!a&$tan
: S!*iit ai& !a&$tan 600' /100 ai& C 20?9#
S!sifi G&a,it%
: 4#78
H
: 5#4 6a&$tan !n$"9
@ ,+ati *!nan ,+$! C 21? 609
•
: 1
Titi *i*i"
: 184? 6'-'9 6!n%$(i9
M!tin P+int
: 114? 62'9
)a+& D!nsit% 6Ai& 19
: 8#8
T!anan Ua 6 H9
: 0' C 20? 6-89
Tinat P!n$aan 6B$A; 19
: Inf+&asi ti*a *it!$an#
P!nananan I!#alasi:
.+&+sif# Ua sanat !nan$ *an *aat !(aa& s!a$t !n*i& *an sa$&an !&naasan# Ai& ata (!&!(i"an &"initis s!sa *i *a*a sait t!n+&+an sait !aa *an !*!a a&$ *aat !nai(atan t!&t$n*a# M!n"i&$ $a t!&+ns!nt&asi $nin (!&ai(at fata# Tertela! :
.+&+sif# Daat !n%!(a(an $a (aa& a*a t!n+&+an $$t *an !&$t# P!n%!(a( sait !&$t *ia&! *!a $nta" insan *an s"+;# .!$ninan *+sis !atian a*aa" 2 saai 4 %+*i$ (!(as# Ko!tak Klit:
.+&+sif# M!n"$($ni ;ai& *aat !n%!(a(an $a (aa& t!&i i&itasi *an &asa sait# Ua *aat sanat !ni&itasi $it# Ko!tak Mata:
.+&+sif Ua %an sanat !n!n!an *an *aat !n%!(a(an !&$saan a*a ata# .+nta *aat !n%!(a(an $a (aa& *an !&$saan ata !&an!n# Eksposr kro!is:
Paa&an &+nis $nt$ %+*i$ *aat !n%!(a(an ins+nia +n$nti,itis !&a*anan a*a $+sa "i*$n (&+nitis t&!+& *!ta ant$n %an ;!at *ia&! *an !n$&$nan (!&at (a*an# S!nsitisasi a!&i *aat t!&a*i# Ga!**a! Ko!disi Pra8"a!* ada5
O&an *!nan !ainan $it %an s$*a" a*a s!(!$n%a asaa" ata f$nsi !&naasan t!&an$ ata$ !n%ait ti&+i* a&$>a&$ ata$ ina $nin !(i" &!ntan t!&"a*a !f! *a&i
Ti!daka! Pertolo!*a! Pertama I!#alasi:
Ha$s ! $*a&a s!a Jia ti*a (!&naas (!&ian !&naasan ($atan# Jia s$it (!&naas (!&ian +si!n# M!n*aatan !&"atian !*is s!!&a# Aati !&!(anan !*!a a&$# Tertela! :
M!n%!(a(an $nta" s!!&a s!!&ti %an *ia&a"an +!" !t$as !*is# Janan !&na" !(!&ian s!s$at$ !a$i $$t !a*a +&an %an ti*a sa*a M!n*aatan !&"atian !*is s!!&a# Ko!tak Klit:
Usa !!(i"an (a"an +ff *a&i $it aa $it s!!&a si&a *!nan (an%a ai& s!$&an>$&ann%a 15 !nit saat !n!$a&an aaian *an s!at$ %an t!&+ntainasi# M!n*aatan !&"atian !*is s!!&a# ?$;i aaian s!(!$ *i$naan !(ai# B!&si"an s!at$ s!(!$ *i$naan !(ai# I+*in! n+*a (isa *i"ianan *!nan s!!&a !(!&si"an $it *!nan a&$tan nat&i$ ti+s$fat 5@#
Ko!tak Mata:
S!!&a (as$" ata *!nan (an%a ai& s!aa inia 15 !nit anat !+a ata (a3a" *an atas a*an>a*an# M!n*aatan !&"atian !*is s!!&a#
/& ,oto Pe!*amata!
?a$&an "asi *a&i &!f$s
In*!s (ias *a&i ;a$&an %an s$*a" *i&!f$s
.!!na sa! %an *ias$an (!n!*i;t *an t!&a*i !&$(a"an 3a&na
Sa! %an s!*an *ianasan *an (!&$(a" 3a&na !na*i "ia$
Sa! %an s!*an *ianasan *an (!&$(a" 3a&na !na*i !$ninan
.!!na sa! %an *ias$an I2 *an t!&a*i !&$(a"an 3a&na
!"#$" P&'$"K"
!ss!n*!n# Ra" J *an J+"n J !ss!n*!n# Kimia Organik Jilid 2# Jaa&ta : E&ana
Ha&t+n+ *an $na& =a"%$*i# 1777 Pembuatan Glukosa dari Pati Tapioka secara Hidrolisis .iia3i# Ban*$n : P+it!ni N!!&i Ban*$n# Sa$t# !&*ian *an Sat%a .$&niant+#2004# Konversi Stach menadi Sirup G$+sa# Ban*$n : P+it!ni N!!&i Ban*$n# =ina&n+ #G# Kimia Pangan dan Gi