KAEDAH PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN SAINS DALAM PENDIDIKAN KHAS. KAEDAH INKUIRI
Kaedah dah
inkuiri
adalah
satu
proses
yang
men mencari
dan
menyiasat
masalah,membina hipotesis serta membentuk eksperimen dan mengumpul data serta membuat kesimpulan bagi menyelesaikan sesuatu masalah. Definisi kaedah kaedah inkuiri juga ialah dimana dimana proses mencari mencari kebenaran kebenaran maklumat atau ataupu pun n peng penget etah ahua uan n mela melalu luii kaed kaedah ah peny penyoa oala lan. n. Pros Proses es ini ini berm bermul ula a deng dengan an mengumpul maklumat melalui deria penglihatan,pendengaran,sentuhah,rasa dan bau. WHET SCHOOL & DISNEY LEARNING PARTNERSHIP 2000 Kaeda Kaedah h inkui inkuiri ri juga juga ialah ialah meruj merujuk uk kepa kepada da aktiv aktiviti iti yang yang dilak dilakuka ukan n oleh oleh para para pela pelajar jar dala dalam m membin membina a penge pengeta tahu huan an merek mereka a dan dan memah memaham amii idea idea-id -idea ea sains sainstif tifik ik seperti kaedah yang dilakukan oleh para sainstis yang menyelidiki alam ini. Piawaian Pendidikan Sains Antarabangsa (National Research Council 1996) Di dalam kaedah kaedah inkuiri terdapat terdapat prinsip-prinsip prinsip-prinsip kaedah kaedah inkuiri iaitu guru harus memilih memilih tajuk tajuk mengikut mengikut objekti objektiff pelajara pelajaran n serta serta keboleh kebolehan an murid. murid. Guru juga harus menyediakan menyediakan alatan dan radas yang perlu digunakan untuk menjalankan kajian. Selain itu juga,guru harus berbincang dengan murid-murid mengenai tujuan kajian. Guru juga haru harus s
mema memast stik ikan an
muri muridd-mu muri rid d
tela telah h
mema memaha hami mi
lang langka kahh-la lang ngka kah h
dala dalam m
melaksanakan kajian. Guru menjadi pembimbing murid dalam setiap peringkat proses melaksanakan kajian serta guru harus mengelakkan daripada memberitahu jawapan atau keseimpulan yang yang dihar diharap apkan kan oleh oleh murid. murid. Setia Setiap p sega segala la aktiv aktiviti iti kajia kajian n yang yang di jalan jalanka kan n dan dan dilaksanakan dilaksanakan oleh murid sendiri, sendiri, guru harus mengawasi mengawasi setiap aktiviti dan pergerakan pergerakan murid supaya mereka tidak menyeleweng daripada kaedah kajian yang betul. Selepas selesai kajian guru dan murid haruslah berbincang mengenai hasil dapatan daripada kajian tersebut.
Seterusnya, ciri-ciri pembelajaran berasaskan inkuiri ialah adanya unsur bermain, wujudnya interaksi guru dan murid, interaksi murid dengan alam sekitar, wujudnya sifat suka bertanya dan adanya peluang untuk murid meneroka. Kaedah inkuiri terbahagi kepada beberapa jenis. Yang pertama ialah jenis inkuri pengenalan iaitu pelajar mengesahkan prinsip-prinsip tertentu berdasarkan aktiviti penerangan oleh guru dan keputusan sesuatu penyelidikan telah diketahui terlebih dahulu. Contohnya, guru menerangkan secara keseluruhan mengenai maklumatmaklumat berkaitan dengan jenis tumbuhan berakar serabut dan tumbuhan berakar tunjang dengan menunjukkan bahan maujud. Jenis inkuiri yang kedua ialah inkuiri berstruktur iaitu pelajar melakukan penyelidikan berdasarkan soalan dan langkah-langkah yang telah ditentukan oleh guru. Contohnya guru telah menyediakan langkah-langkah dan soalan-solaan bagi sesuatu topik dan murid haruslah mengikut langkah –langkah tersebut dan menjawap soalan. Jenis inkuiri yang ketiga ialah inkuiri terbimbing. Jenis inkuiri ini ialah pemilihan langkah-langkah penerokaan
ditentukan oleh pelajar sendiri dan pelajar melakukan
penyelidikan berdasarkan soalan-soalan yang telah disediakan oleh guru. Contohnya seperti
murid menyusun sendiri langkah-langkah penyelidikan berdasarkan soalan
yang telah dierikan oleh guru. Jenis inkuiri yang keempat ialah inkuiri terbuka. Inkuiri terbuka ini lalah penyelidikan dilakukan oleh mereka sendiri berdasarkan langkah-langkah dan soalansoalan yang dibina mereka sendiri. Contohnya guru hanya memberikan tajuk sahaja dan mereka perlu mencari sendiri dan melakukan penyelidikan sendiri. Di dalam kaedah inkuiri ini terdapat lima langkah pengajaran iaitu yang pertama mengenalpasti topik kajian. Topik kajian ini ditentukan oleh guru dan mendedahkan topik kajian kepada murid. Guru juga berbincang dengan murid mengani topik kajian dan tujuan kajian dijalankan. Langkah kedua ialah merancang strategi penyelesaian. Murid meramal dan membuat hipotesis dan guru menentukan cara menjalankan kajian melalui aktiviti soal jawap.
Untuk langkah ketiga iaitu mengumpul maklumat yang berkaitan. Murid mengumpul maklumat melalui cara memerhati,menyukat, melakukan eksperimen atau membuat rujukan. Murid juga harus mencatat maklumat yang telah dikumpul. Langkah keempat di dalam kaedah inkuiri ini ialah menganalisis dan mengkaji maklumat yang dikumpul. Murid akan mengelaskan dan menjadualkan maklumat. Mereka juga harus menginterpretasi dan mentafsir maklumat. Dan langkah terakhir ialah membuat generalisasi atau rumusan.langkah yang terakhir ini murid harus membuat generalisasi atau rumusan berdasarkan daripada hasil pentaksiran dan merekod generalisasi atau rumusan didalam buku nota. KAEDAH EKSPERIMEN
Eksperimen merupakan satu kaedah yang biasa
dijalankan dalam pelajaran
sains. Kaedah eksperimen ialah di mana murid menguji hipotesis secara penyiasatan untuk menemui konsep atau idea sains yang tertentu. Di dalam kaedah eksperimen kaedah
saintifik
digunakan
semasa
eksperimen
berfikir,kemahiran proses dan kemahiran manipulatif
di
jalankan.
Kemahiran
digunakan ketika menjalankan
eksperimen.
Pembelajaran melalui eksperimen atau kaedah amali lebih cepat berlaku kerana pelajar menjalankan sendiri penyiasatan bagi memperoleh maklumat melalui bahan yang sebenar. (ogunniyi 11983: Yusup 1997 :Berg 2003) Kaedah amali biasanya dijalankan dalam bentuk kumpulan kerana ia dapat menerapakan nilai saintifik dan nilai murni seperti bekerjasama,sistematik dan yakin. Ia juga dapat menerapkan sifat kejujuran dalam merekod data. (Christensen & McRobbie 1994 : KPM 2002,2005)
Terdapat
tiga teknik
pengajaran yang berbeza dalam kaedah amali iaitu teknik
penerangan,teknik penyiasatan dan teknik perbincangan. (Hoftein & Lunetta 2003 : Marzano 1992 : Smith 1971 : Tamir 1977.)
Kaedah amali mengandungi tiga teknik pengajaran iaitu pre-lab,lab work dan post-lab. Teknik pengajaran pre-lab ialah teknik yang di panggil sebagai mini pengajaran iaitu pada tahap prapenyiasatan, perancangan dan reka bentuk. Kemahiran pembelajaran yang
terlibat ialah
mengenalpasti masalah, mengaplikasi pengetahuan sedia ada, menghipotesis dan membuat jangkaan, merancang penyiasatan dan mengenal pasti prosedur. Teknik pengajaran lab work ialah teknik penyiasatan iaitu pada tahap penyiasatan yang melibatkan
kemahiran
pembelajaran
iaitu
mengenalpasti
komponen
utama
penyiasatan,menjalankan penyiasatan dan berinteraksi antara guru dan pelajar dan bahan. Teknik pengajaran post lab ialah teknik perbincangan iaitu pada tahap menganalisis dan mengintrepretasi. Ia melibatkan kemahiran pembelajaran menganalisi data,menganalisis keputusan dan menginterpretasi maklumat.
Terdapat sembilan langkah yang diikuti semasa menjalankan eksperimen :
1. Mengenal pasti masalah 2. Membuat hipotesis
3-
Merancang eksperimen
mengawal pemboleh ubah
menentukan peralatan dan bahan yang diperlukan
menentukan langkah menjalankan eksperimen,
Kaedah mengumpulkan data dan menganalisis data
4- Melakukan eksperimen 5- Mengumpulkan data 6- Menganalisis data 7- Mentafsirkan data 8- Membuat kesimpulan 9- Membuat laporan.
Dalam melaksanakan eksperimen kemahiran bersepadu wujud iaitu adanya pemerhatian,pegelasan dan meramal. Terdapat dua kriteria eksperimen iaitu murid
harus mempunyai idea mengenai apa yang hendak diuji dan membuat hipotesis. Murid juga mengenal pemboleh ubah dan murid hanya mengubah satu syarat pada satu masa dan membanding objek yang di ubah dengan objek yang sepadan yang tidak boleh diubah.
SIMULASI
Simulasi adalah satu kaedah pengajaran yang menarik. Ia melibatkan aktiviti yang dijalankan menyerupai situasi yang sebenarnya. Ia juga ditakrifkan sebagai satu situasi yang diwujudkan hampir menyerupai keadaan sebenar yang memerlukan pelajar berinteraksi sesama sendiri berdasarkan peranan masing-masing bagi membuat keputusan dalam menyelesaikan masalah, isu atau tugasan semula. Simulasi adalah suatu situasi pembelajaran dalam keadaan yang terkawal dan sengaja diwujudkan sama dengan situasi yang sebenar. Tujuannya ialah untuk menjalankan latihan untuk memudahkan murid memahami dan menyelesaikan masalah Melalui teknik simulasi, pelajar dapat menggunakan kemahiran belajar seperti mengumpulkan maklumat, menjalankan temuramah dengan individu tertentu dan mencatat isi-isi penting. Pelajar juga digalakan untuk memberi pendapat, cadangan, membuat keputusan
dan menyelesaikan masalah
berdasarkan
peranan
yang
dipertanggungjawabkan. pelajar mengalami sendiri situasi dan masalah. Contohnya guru meminta murid membuat simulasi mengenai peredaran darah dalam tubuh badan manusia.Ia menwujudkan pelabagi aktiviti menarik dan murid bermotivasi untuk meneruskan proses pengajaran dan pembelajaran.
Terdapat dua jenis kaedah simulasi
yang biasa di gunakan dalam
aktiviti pembelajaran di dalam bilik darjah iaitu sosio drama dan main peranan. Sosiodrama
adalah merupakan satu aktiviti lakonan yang menarik, ianya adalah
berdasarkan sesuatu cerita yang menggambarkan sesuatu situasi atau isu berkonflik, mempunyai perwatakan yang menentang sosial. Oleh kerana sosiodrama adalah
merupakan aktiviti lakonan yang berdasarkan cerita yang disediakan lebih awal, muridmurid dapat di memahami terlebih awal.Contohnya murid membuat simulasi kaedah sosio drama mengenai haiwan di hutan yang berkaki empat.
Kae dah ked ua ial ah kae dah main peranan. Main peranan merupakan satu lakonan yang sepontan yang melibatkan sekumpulan pelajar tanpa menggunakan sebarang skrip, ianya adalah merupakan lakonan yang berdasarkan kepada satu masalah yang timbul pada ketika itu. Biasanya, di dalam aktiviti main peranan pelajar membayangkan situasi yang timbul dan kemudian mereka melakonkan situasi yang di bayangkan tadi dengan cara sepontan.Aktiviti main peranan ini bermula daripada suatu situasi yang direka dan ditimbulkan oleh guru. Sebelum mengadakan aktiviti main peranan ini pada kebiasaannya keterangan yang ringkas mengenai objektif lakonan dan watak-watak yang terlibat dalam situasi ini akan dihuraikan oleh guru. Setelah menerangkan secara ringakas,barulah guru memilih murid untuk melakonkan situasi tersebut. Oleh kerana aktiviti main peranan ini merupakan satu lakonan yang di lakukan secara spontan masa yang di berikan pendek sahaja iaitu sekitar 5-7 minit sahaja. Setelah selesai, penilaian dibuat didalam bilik darjah. Langkah-langkah perlaksanaan main peranan.
o
Reka situasi secara terperinci dan teratur sebelum diperkenalkan kepada muridmurid.
o
Adakan perbincangan dengan murid tentang situasi ini.
o
Terangkan peranan kepada murid-murid yang terlibat.
o
Pilih murid-murid yang terlibat secara suka rela.
o
Berikan masa untuk mereka membincangkan tentnag masalah yang ada.
o
Pemerhati-pemerhati hendaklah menulis nota tentang watak-watak agar dapat membuat pandangan tentang peranan itu disampaikan.
o
Setelah selesai sesi main peranan, peniaian peserta hendaklah dibuat.
o
Sebahagian daripada main peranan boleh diulangi serta dibaiki sekiranya ada kekurangan dan jika perlu.
o
Sekiranya ada emosi yang sukar untuk dikawal bole menukar kepada peranan pelakon.
o
Wujudkan suasana kebebasan serta keselamatan.
Pelaksanaan sesi main peranan juga memuatkan tiga peringkat iaitu peringkat sebelum sesi main peranan, peringkat semasa main peranan, dan peringkat selepas main peranan.
1-
Peringkat sebelum main peranan.
o
Guru menentukan tajuk yang sesuai untuk sesi main peranan.
o
Guru memaklumkan apa yang perlu dilakonkan.
o
Guru memilih peserta serta berbincang dengan murid mengenai watak yang ditentukan.
o
Guru menentukan murid-murid lain sebagai pemerhati.
o
Guru memberitahu aspek-aspek yang perlu diberi perhatian.
2-
Peringkat semasa sesi main peranan.
o
Perbincangan dijalankan sama ada dalam kumpulan.
o
Lakonan semula diadakan jika perlu untuk memperbaiki aspek-aspek lakonan yang tertentu.
3-
Peringkat selepas sesi main peranan.
o
Guru menjalankan perbincangan dengan murid-murid.
o
Guru akan bertanyakan kepada murid yang lain watak siapa yang paling banyak memainkan peranan.
o
Guru memberikan taklimat semula dengan tujuan:
4- Menganalisis kesan main peranan.
o
Membaiki kelemahan jika ada.
o
Menerangkan apa yang berlaku dalam keadaan sebenar,
o
Membantu murid membuat renungan dan mengembangkan satu-satukemahiran.
o
Membantu murid-murid membuat rumusan tentang perlakuan mereka dalam main peranan.
Perlaksanaan aktiviti simulasi ini terbahagi kepada tiga peringkat iaitu peringkat sebelum simulasi, peringkat perlaksanaan simulasi, dan peringkat selepas simulasi. Peringkat sebelum simulasi : 1- Objektif pembelajaran. o
Guru hendaklah menentukan objektif pembelajaran yang hendak dicapai.
o
Guru mengenal pasti kemahiran yang menjadi fokus.
o
Penyerapan nilai.
2- Penilaian o
Guru menentukan jenis penilaian yang akan di gunakan.
o
Guru menentukan jenis penilaian yang akan digunakan dalam simulasi.
o
Pengukuhan dan pengayaan.
o
Guru perlu memikirkan jenis aktiviti pengukuhan dan pengayaan.
3- Alatan. o
Guru
memastikan
bahawa
semua
alatan
yang
dipelukan
disediakan.
Peringkat perlaksanaan simulasi.
o
o
Set induksi yang menarik minat murid. Arahan jelas.
o
Pecahkan kelas kepada beberapa kumpulan.
o
Edarkan kad arahan kepada murid yang mengambil bahagian.
o
Minta murid cuba memahmi tugas yang diberikan kepada mereka.
telah
o
Setiap kumpulan menjalankan simulasi berkenaan.
o
Murid yangh lain akan mencatatkan dan memerhatikan aktiviti simulasi yang diadakan.
o
Diakhir simulasi penilaian dijalan kan.
4- Peringkat selepas simulasi. o
Guru berbincang dengan murid tentang masalah yang dikemukakan.
o
Menulis laporan tentang masalah yang dihadapi.
o
Menulis semula dialog yang digunakan dalam simulasi.
o
Menyediakan carta aliran bagi menjelaskan konsep yang ditonjolkan.
