Ιφιγένεια Γεωργιάδου
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ Σειρά εκμάθησης της ελληνικής ως ξένης / δεύτερης γλώσσας
Επίπεδο Γ2 Τόμος α΄
ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ και ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ
Ds Ι2C ΙΕΧΕ ΝΑ Ε ΠΕΡ Μ Ι Α ΚΕ Ν Ω Ι ΜΕ Τ ΒΙΒΛ Τ ΩΝ
Παιδαγωγική υποστήριξη και μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας εκμάθησης της ελληνικής «ΓΛΩΣΣΑ» www.ellinikiglossa.eu Εκδόσεις ΑΚΑΚΙΑ Εκδόσεις ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΣΚΙΤΣΩΝ
ENOTHTA 1 -ΓΛΩΣΣΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ
2. ΑΦΟΡΜΗΣΗ 3. ΚΕΙΜΕΝΟ Η ελληνική γλώσσα 4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 4.1. Παραθετικά επιθέτων 4.2. Παραθετικά μετοχών 4.3. Παραθετικά επιρρημάτων 5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 6. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Συζήτηση με τον Γ. Μπαμπινιώτη 7. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Το «ελληνίζειν» και ο δήμος των παιδιών 8. ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
7 13
15 15 15 15 18 18 20 20 20 21 21 22 22 23
ENOTHTA 2 -ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 2. ΑΦΟΡΜΗΣΗ 3. ΚΕΙΜΕΝΟ Πώς βλέπει ο Ομπάμα τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας 4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 4.1. H πρόθεση εκ / εξ 5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 6. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Ερώτηση στη Βουλή για τα ΜΜΕ του Φ. Κουβέλη
25 25 25 25 29 29 33 34 34 9
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
7. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 7.1. ΜΜΕ και Κοινωνία των Πολιτών 8. ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
35 35 37
ENOTHTA 3 - ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 39 2. ΑΦΟΡΜΗΣΗ 39 3. ΚΕΙΜΕΝΟ 40 Τα εφτά θαυμάσια χαρίσματα 40 4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 44 4.1. Μετοχές σε-ων, -ουσα, -ον (αρχαιόκλιτες ενεργητικού ενεστώτα από ρήματα Α΄ συζυγίας) 44 4.2. Μετοχές σε-ών, -ούσα, -ούν(αρχαιόκλιτες ενεργητικού ενεστώτα) 46 4.3. Μετοχές σε–ών, -ώσα , -ών(αρχαιόκλιτες ενεργητικού ενεστώτα) 47 4.4. Μετοχές σε-ας, -ασα, -αν(αρχαιόκλιτες ενεργητικού αορίστου) 48 4.5. Μετοχές σε-είς, -είσα , -έν (αρχαιόκλιτες παθητικού αορίστου) 50 5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 52 6. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ 53 Συνέντευξη με τους δημάρχους Αθήνας και Θεσσαλονίκης 53 7. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 54 7.1. Η «κακή» Δύση 54 8. ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ 56 9. ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 57 ENOTHTA 4 - ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 2. ΑΦΟΡΜΗΣΗ 3. ΚΕΙΜΕΝΟ Εκκλησία και Κράτος – Βασικές όψεις του προβλήματος 4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 4.1. Φράσεις της Νέας Ελληνικής με δοτική 5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 6. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Συνέντευξη με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο 7. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 7.1. Κράτος και Εκκλησία 8. ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
59 59 59 59 64 64 65 66 66 67 67 68
ENOTHTA 5 - ΥΓΕΙΑ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 71 2. ΑΦΟΡΜΗΣΗ 71 3. ΚΕΙΜΕΝΟ 72 Ποια είναι η ευθύνη του βιοϊατρικού μοντέλου 4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 76 4.1. Παραγωγή ονομάτων – Λεξικά επιθήματα 5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 78 6. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ 79 Αφιέρωμα τηλεοπτικής εκπομπής στο πρόβλημα της παχυσαρκίας 7. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 80 7.1. Η συμβολή της ιατρικής στην προστασία της υγείας 10
72 76
79 80
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
8. ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ 9. ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Παραγωγή ονομάτων: λεξικά επιθήματα
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
82 84 84
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ
85
11
3
ΕΝΟΤΗΤΑ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ
Τι θα μάθουμε σε αυτή την Ενότητα. Λεξιλόγιο: εθνική ταυτότητα και ετερότητα, στερεότυπα και κοινωνικές διακρίσεις, ξενοφοβία Πολιτιστικές πληροφορίες: μετανάστες στην Ελλάδα, η ελληνική εθνική ταυτότητα Γραμματική: αρχαιόκλιτες μετοχές ενεργητικού ενεστώτα (σε -ων, -ουσα, -ον / -ών, -ώσα, -ών / -ών, -ούσα, -ούν), ενεργητικού αορίστου (-ας, -ασα, -αν), παθητικού αορίστου (-είς, -είσα, -έν)
2. ΑΦΟΡΜΗΣΗ
ΑΡΑΒΕΣ: όλοι πλούσιοι (πετροδολάρια),
Σε αυτή την Ενότητα θα εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας στα στερεότυπα
ΕΛΒΕΤΟΙ: άνοστοι, βαρετοί, τραπεζίτες ή
πίνουν κρυφά (τρομοκράτες – εκτός κι αν είναι Παλαιστίνιοι)
που χαρακτηρίζουν την πρόσληψη καιρολογάδες αναπαράσταση της εθνικής πολιτισμικής ΑΦΡΙΚΑΝΟΙ: πρωτόγονοι, κανίβαλοι, υποψήφιοι ταυτότητας του ενός (ανθρώπου, λαού βιαστές κτλ.) για έναν «άλλο», έναν «ξένο», που αποτελεί ΙΤΑΛΟΙ: ερωτύλοι, τεμπέληδες, μιζαδόροι (πρβλ. μια πολιτισμική ετερότητα. Ποια είναι «ούνα τα φάτσα, ούνα ράτσα») στερεότυπα που προβάλλουν τα Μέσα ΕΒΡΑΙΟΙ: έξυπνοι αλλά τσιφούτηδες, παγκόσμιοι Μαζικής Ενημέρωσης ΜΜΕ) (στη χώρα συνωμότες (πρβλ. «οι επτά σοφοί της Σιών») σας για τους Έλληνες; Αναφέρτε κάποιους ΑΛΒΑΝΟΙ: όλοι εγκληματίες, γεννημένοι κλέφτες χαρακτηρισμούς. ΤΟΥΡΚΟΙ: μπουνταλάδες, βάρβαροι, απολίτιστοι
ΑΓΓΛΟΙ: φλεγματικοί, ψυχροί αλλά και τζέντλεμαν
Διαβάστε το κείμενο του συγγραφέα κτλ. Νίκου Δήμου σχετικά με τα στερεότυπα Αν ποτέ γνωρίσετε θερμές Αγγλίδες, των Ελλήνων για τους άλλους λαούς και σχολιάστε τα.
ΓΕΡΜΑΝΟΙ: εργατικοί, μεθοδικοί αλλά
στενοκέφαλοι. Κρυπτοφασίστες, έτοιμοι να ακολουθήσουν τον νέο Χίτλερ
καλλιεργημένους Τούρκους, δημοκρατικούς Γερμανούς και γενναιόδωρους Εβραίους – είναι φυσικά οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα...
ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ: αμόρφωτοι, ανιστόρητοι, αφελείς.
Νικοσ Δημου, Τα Νέα
«Αμερικανάκια», πιστεύουν ό,τι τους πεις (αλλά και καταχθόνιοι – πρβλ. CIA) ΓΑΛΛΟΙ: τσιγκούνηδες, σοβινιστές, βρόμικοι
(οι Γαλλίδες όμως!)
Ποια είναι η κυρίαρχη γνώμη στη χώρα σας για τους λαούς αυτούς; Εστιάστε σε γενικεύσεις – προκαταλήψεις.
39
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
3. ΚΕΙΜΕΝΟ
ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε επιδοθεί σε ανάλογο (αυτο) έπαινο στις 2 Μαΐου, σε μια συνεδρίαση του υπουργικού του συμβουλίου που την είχε χαρακτηρίσει «ιστορική». Τότε μάλιστα είχε 25 επισημάνει δέκα αξιοζήλευτες ιδιότητές μας λέγοντας: «Να αναδείξουμε ό,τι καλύτερο έχει η Ελλάδα και ο Ελληνισμός: το μεράκι, το φιλότιμο, την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά, τη φιλοξενία, την περηφάνια, τη φαντασία, την ντομπροσύνη, τη 30 δημιουργικότητα και την ευστροφία».
[2] Μακάρι να ’ταν έτσι τα πράγματα, μόνο έτσι, αν και κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι μεταμορφωθήκαμε ήδη σεεπί γης αγγέλους και η χώρα μας είναι η από το ιστολόγιο «Τίποτα το σημαντικό» πρώτη πραγματωμένη ουτοπία, κάτι που μάλλον http://rigasili.blogspot.com 35 δεν συμφωνεί με το 80% της απαισιοδοξίας που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις. Μακάρι να ’μασταν όλοι, στα ιδιωτικά μας και στα δημόσια, Διαβάστε το ακόλουθο ντόμπροι, φιλότιμοι και φιλόξενοι, μακάρι κι όλα τα κείμενο του δημοσιογράφου υπόλοιπα στολίδια να ρύθμιζαν τη συμπεριφορά Παντελή Μπουκάλα, 40 μας στα μικρά και στα μεγάλα. Αλλά, αν δεν που δημοσιεύτηκε στην θέλουμε να θεωρούμε δεδομένο το επιθυμητό, εφημερίδα Καθημερινή και κατά την πάγια συνήθειά μας, και να λογαριάζουμε επιχειρεί να ρίξει μια κριτική σαν αναμφισβήτητο αυτό που πρέπει να ελεγχθεί και αυτοκριτική ματιά στον κοινωνικά και να κριθεί ιστορικά, έχουμε την ενίοτε αυτοεπαινετικό λόγο 45 υποχρέωση να αναρωτηθούμε: Μας διακρίνουν όντως όλες αυτές οι αρετές ή μήπως νομίζουμε που από την ρητορική ότι μας διακρίνουν ή, άλλη εκδοχή, απλώς θα όσονδιατυπώνεται αφορά τις «αρετές» καιπολιτική τις «αξίες» που θέλαμε χαρακτηρίζουν την «ελληνική ταυτότητα» σε πολύ να μας διακρίνουν και η επιθυμία μας αυτή, καθώς και ένα σταθερά κληροδοτούμενο σχέση με τους «άλλους». εκλάβουμε 50 αίσθημα υπεροχής, μας πείθουν να ζητούμενο σαν πραγματικότητα το και τοονειρικό; Τα εφτά θαυμάσια χαρίσματα Και μας διακρίνουν όλους, μέχρι ενός, σαν ισότιμα [1] Για τις greek 1 μέλη μιας παραδείσιας Δημοκρατίας της Αρετής, values, τις ελληνικές μας σφραγίζουν από τη στιγμή που γεννιόμαστε αξίες, μίλησε στις 23 55 και διά βίου, ή εκδηλώνονται περιστασιακά, για Σεπτεμβρίου ο να υποχωρήσουν αμέσως έπειτα; Είναι δηλαδή πρωθυπουργός* στους 5 γνωρίσματα επίκτητα ή κληρονομικά; Και, τέλος, οι ομογενείς, στο ταξίδι αρετές αυτές είναι αποκλειστικά δικό μας φυλετικό του στις Ηνωμένες ή εθνικό γνώρισμα ή ορισμένες έστω εξ αυτών τις Πολιτείες. Ο λόγος του 60 διαθέτουν και τις τιμούν και άλλοι λαοί; ήταν στα αγγλικά, αλλά για να προσδιορίσει τις [3] Το πρώτο βήμα για να αναζητήσουμε μια 10 αξίες που πρεσβεύει ότι διακρίνουν τους κάποια απάντηση είναι να αποδεχτούμε ότι τα «απανταχού Έλληνες» συλλάβισε τα ελληνικά ερωτήματα αυτά είναι νόμιμα και λογικά. Να φιλότιμο – φιλοξενία – αλληλεγγύη ονόματά τους: συμφωνήσουμε δηλαδή ότι δικαιούται κάποιος – ανθρωπιά – μεράκι – περηφάνια – 65 να τα θέσει και να τα συζητήσει, στο μέτρο των ντομπροσύνη. Δεν πρωτοτύπησε – τίποτα πιο δυνάμεών του, χωρίς τον κίνδυνο να κατηγορηθεί 15 δύσκολο άλλωστε από την πρωτοτυπία, κι όχι μόνο ελληνομέτρες σαν από τυχόν εφημερεύοντες για τους λογογράφους των πολιτικών αλλά και για ανθέλλην, μισέλλην ή ό,τι άλλο. Ουδείς βέβαια τους δημοσιογράφους, τους συγγραφείς, τους μπορεί να μας εμποδίσει να φιλοτεχνούμε την γραφιάδες εν γένει. Και η πίστη ότι διαθέτουμε 70 αυτοαγιογραφία μας σμιλεύουμε ή να το άγαλμα αυτά τα εφτά θαυμάσια χαρίσματα κυκλοφορεί του ιδανικού εαυτού μας και να το λατρεύουμε. 20 γενικότερα, από χρόνια πολλά, αλλά και ο ίδιος * Εννοεί τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Α. Παπανδρέου. (Σ.τ.Σ.) 40
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι δεν είναι Γι’ αυτό θα περίμενε κανείς πολύ μεγαλύτερο υποχρεωτικό οι δικές μας πεποιθήσεις να έχουν συσσωρευμένο κεφάλαιο «αλληλεγγύης» και ισχύ νόμου για την υπόλοιπη ανθρωπότητα, η 125 οποία «φιλοξενίας» σε μια χώρα που το 99% των κατοίκων 75 συνεχίζει να πορεύεται ερήμην του συνδρόμου ταμένοι της αγάπης της δηλώνουν χριστιανοί, ενδέχεται να βασανίζει το ένα ή το μεγαλείου που δηλαδή, το 100% πιστοί του Ξενίου Διός, οι δε άλλο έθνος. δύο στους τρεις (τουλάχιστον μέχρι πριν από λίγα χρόνια) περνούσαν κάμποσα φεγγάρια σε κάποιον [4] Ας επιστρέψουμε λοιπόν στις εφτά αρετές. Κι ας 130 αριστερόφρονα σχηματισμό ουμανιστικού και σκεφτούμε αν δικαιούμαστε να τις θεωρήσουμε είτε διεθνιστικού προτάγματος. 80 δεδομένες (κάτι σαν τη φοιτητική «κατοχυρωμένη γνώση»), και μάλιστα στην απόλυτη εκδοχή τους, [6] Μένει το «φιλότιμο». Που υπάρχει, γι’ αυτό
85
90
95
100
105
110
115
120
είτε αποκλειστικά ελληνικές ή και τα δύο μαζί. και συνεχίζει να υπάρχει και ο τόπος. Υπάρχουν Το πρώτο που θα μας κινούσε την προσοχή είναι δηλαδή γύρω μας αμέτρητοι άνθρωποι, άσημοι, μη το γεγονός ότι οι δύο εξ αυτών, η ντομπροσύνη 135 «αναγνωρίσιμοι», με ευγένεια ψυχής, πρόθυμοι να και το μεράκι, πλάστηκαν σαν λέξεις από άλλους τηρήσουν το καθήκον τους, και με εντονότατη τη λαούς (την ντομπροσύνη τη δανειστήκαμε από το συναίσθηση της αξιοπρέπειάς τους. Όπως όμως οι merak). σλαβικό dobr, το μεράκι από το τουρκικό λέξεις δεν είναι μονοδιάστατες, έτσι και οι πλάστες Αυτό δεν σημαίνει ότι οι συγκεκριμένες λέξεις τους. Υπάρχουν λοιπόν και οι άλλοι, λιγότεροι και έννοιες δεν είναι από αιώνες δικές μας, και 140 αλλά επιφανέστεροι, που πάνε πίσω στη γλωσσική δικές μας, άλλωστε στην ιστορία των γλωσσών ιστορία και τη «φιλοτιμία» την εννοούν και τη ζουν δεν υπάρχουν αποκλειστικότητες και αποκλεισμοί.με τις δυσάρεστες σημασίες που είχε αρχικά, σαν Σημαίνει ότι, για να τις σκεφτούν και κάποιοι δίψα για τιμές δηλαδή,ακόρεστη σαν φιλοδοξία ασωτία άλλοι ώστε ονοματίσουν να στάσεις και διαθέσεις, αλλά και σαν ισχυρογνωμοσύνη και– και θα διακρίνονταν και οι ίδιοι (ή θα ήθελαν να 145 μάλλον αυτοί δίνουν τον τόνο και ηγεμονεύουν. διακρίνονται) από τέτοιες στάσεις και διαθέσεις. Ώστε, λοιπόν, την «περηφάνια» μας, το άλλο γνώρισμά μας, θα πρέπει να συναρτούμε το με [5] Μερακλήδες μπορεί να είμαστε, αν και δεν ξέρω ό,τι βλέπουμε γύρω μας και ό,τι ζούμε, να μην με ποια από τις σημασίες της λέξης «μεράκι» έχουμε την εξαρτούμε απ’ ό,τι υπαγορεύει η φαντασία στενότερες σχέσεις, με τον έντονο πόθο δηλαδή, 150 μας. Εκτός και αποφασίσουμε πως απ’ όλη την με τη λύπη που γεννάει ο έντονος πόθος αν μείνει αρχαιότητα κρατάμε μόνο τον Νάρκισσο. απραγματοποίητος, με το καλλιτεχνικό πάθος ή με , 3.10.2010 την όρεξη για διασκέδαση˙ αν κρίνουμε πάντως Καθημερινή http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ από την τηλεόρασή μαςτσιφτετελίζεται που αχάραγα, φαίνεται ότι ξημερωνόμαστε μες στα columns_1_03/10/2010_417083 σεκλέτια και τα μεράκια κι άλλο δεν περιμένουμε μερακλώσουμε παρά να βραδιάσει για να και στα ξενυχτάδικα. Όσο για την ντομπροσύνη (ή την «μπέσα», για να θυμηθούμε κι άλλο δάνειο, αλβανικό αυτό), οπωσδήποτε πάρα πολλοί εξ ημών, όπως βεβαιώνει και η «περαίωση», δεν μπορούμε να ζητήσουμε από την εφορία μας (ή από τον εξομολόγο τους όσοι διαθέτουν) πιστοποιητικό κατοχής της. Και ντόμπροι είμαστε αλλά και ανειλικρινείς, κατά περίπτωση, κατά τα ανθρώπινα δηλαδή. Κι αυτά τα ανθρώπινα ορίζουν πως η «ανθρωπιά», η άλλη των «εθνικών αρετών», είναι (ή πρέπει να είναι) στοιχείο ταυτότητας όλων των ανθρώπων απορρέει δηλαδή, αν απορρέει, από τα γονίδια του ανθρώπινου γένους, όχι του ενός ή του άλλου εθνικού είδους. Φυσικά και διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο η αγωγή του καθενός, η ασπάζεται (αν ο ασπασμός του δεν ιδεολογία που είναι επιδερμικός) και η θρησκευτική του πίστη.
41
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
3.1. Ασκήσεις για το κείμενο 3.1.1. Ακολουθούν περιληπτικές αποδόσεις των νοημάτων κάθε παραγράφου. Γράψτε δίπλα σε κάθε περίληψη τον αριθμό της παραγράφου στην οποία αντιστοιχεί, με βάση τις έξι παραγράφους ([1], [2] κτλ.) του κειμένου. α. Πρώτο βήμα αυτογνωσίας να παραδεχτούμε πρωτίστως ότι νομιμοποιούμαστε να αναρωτιόμαστε για όλα τούτα, χωρίς να στιγματιζόμαστε ως αρνητές της ελληνικότητάς μας. Δικαιούμαστε να κοιταζόμαστε στον καθρέφτη μας με έπαρση, αν το θέλουμε, αλλά δεν μπορούμε να απαιτούμε να μας βλέπουν με τον ίδιο τρόπο και οι υπόλοιποι άνθρωποι. β. «Μερακλήδες» είμαστε, αλλά πολλές φορές με επιφανειακό και αποχαυνωτικό τρόπο, που επιβάλλεται συνήθωςΜΜΕ από και τα εκπομπές χαμηλού ψυχαγωγικού προσανατολισμού. «Ντόμπροι» είμαστε και δεν είμαστε, ιδίως αν το εξετάσουμε σε σχέση με την έλλειψη εμπιστοσύνης στο κράτος και τους θεσμούς του, κάτι που υπονομεύει το δημόσιο συμφέρον. Η «ανθρωπιά» ως κοινωνική αξία δεν είναι αποκλειστικό ελληνικό προνόμιο, αποτελεί πανανθρώπινο ηθικό και αξιακό πρόταγμα. Και, δεδομένης της σχέσης πολλών Ελλήνων είτε με το χριστιανισμό είτε με αριστερές ή ανθρωπιστικές οργανώσεις, η «φιλοξενία» και η «αλληλεγγύη» δεν παρατηρούνται στην κοινωνική μας συμπεριφορά στον αναμενόμενο βαθμό. γ. Θα ήταν ευκταίο να κυριαρχούσαν αυτές οι «ελληνικές αξίες» σε όλα τα επίπεδα και τις περιπτώσεις, αλλά η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα άλλα μαρτυρεί... Επιτακτική ανάγκη λοιπόν να αναρωτηθούμε εάν όντως τις φέρουμε κι επίσης ποιοι άλλοι στον κόσμο εμφορούνται από αυτές τις αρετές. δ. Ο σύγχρονος πολιτικός λόγος διά στόματος πρωθυπουργού έχει επισημάνει και εξάρει εφτά έως δέκα «ελληνικές αρετές» σε σημαντική συνεδρίαση υπουργικού συμβουλίου, καθώς και σε ομιλία στην ομογένεια των Ηνωμένων Πολιτειών. ε. Μένουν το «φιλότιμο» και η «περηφάνια». Φιλότιμο υπάρχει σε πολλούς ταπεινούς και σεμνούς πολίτες, που τιμούν με το έργο τους αυτή τη χώρα. Παράλληλα υπάρχουν φιλό-τιμοι μεως και δυστυχώς μεσουρανούν στα κοινά και πολλοί που λειτουργούν την αρχαία έννοια του όρου, ανικανοποίητοι εραστές των τιμών, του φαίνεσθαι. Η «περηφάνια» μας πρέπει να εκπορεύεται από την πραγματικότητα που μας περιστοιχίζει και όχι από τους ευσεβείς πόθους μας και τις εθνικές μας φαντασιώσεις. Αλλιώς, επαιρόμενοι και βαυκαλιζόμενοι ότι διαθέτουμε τα «εφτά θαυμάσια χαρίσματα», απλώς θα ναρκισσευόμαστε μονάχοι μας... στ. Αναλογιζόμενοι την ελληνική ή όχι αποκλειστικότητα ως προς τα εν λόγω εφτά χαρίσματα, βλέπουμε ότι δύο εξ αυτών αποτελούν δάνεια από άλλες γλώσσες και κουλτούρες, με τις οποίες προφανώς ήμασταν σε πολιτισμική όσμωση, για να τις υιοθετήσουμε και αναπαράγουμε ντομπροσύνη την από τα σερβικά και μεράκι το από τα τουρκικά.
42
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
3.1.2. Αντιστοιχίστε τις λέξεις / φράσεις του κειμένου στη Στήλη Α (σημειώνεται η σειρά όπου απαντώνται) με τα σημασιολογικά ισοδύναμά τους στη Στήλη Β. 1. ντομπροσύνη (σειρά 14) 2. λογογράφοι (σειρά 16) 3. όντως (σειρά 46) 4. κληροδοτούμενο (σειρά 49) 5. επίκτητα (σειρά 57) 6. σμιλεύουμε (σειρά 70) 7. ερήμην (σειρά 75) 8. αχάραγα (σειρά 103) 9. σεκλέτια (σειρά 104) 10. «περαίωση» (σειρά 109) 11. απορρέει (σειρά 117) 12. ασπάζεται (σειρά 121) 13. επιδερμικός (σειρά 122) 14. προτάγματος (σειρά 131) 15. πλάστες (σειρά 138) 16. ακόρεστη (σειρά 143) 17. ασωτία (σειρά 144) 18. συναρτούμε (σειρά 147)
Συζητήστε!
α. β. γ. δ. ε. στ.
ανικανοποίητη που μεταβιβάζεται ως παρακαταθήκη στενοχώριες, καημοί (συνήθως ερωτικοί) επιφανειακός, επιπόλαιος χωρίς την παρουσία ή τη συμμετοχή πριν χαράξει, πριν ξημερώσει
ζ. το να τελειώνει κάποιος κάτι / τελική τακτοποίηση φορολογικών εκκρεμοτήτων η. που δεν είναι έμφυτα ή κληρονομικά θ. κατεργαζόμαστε με τη σμίλη την πέτρα ή το μάρμαρο / φιλοτεχνούμε ι. που βρίσκεται σε πρώτη ή καίρια θέση, που είναι σε προτεραιότητα ια. το να σπαταλάς ασυλλόγιστα χωρίς μέτρο ιβ. ευθύτητα, ειλικρίνεια ιγ. συνδέουμε ιδ. συγγραφείς λόγων ιε. υιοθετεί, αποδέχεται ιστ. πράγματι ιζ. δημιουργοί ιη. προέρχεται, πηγάζει
3.1.3. Συμπληρώστε τα κενά με τις λέξεις και
α. Πιστεύετε πως οι προαναφερόμενες στο φράσεις στο σωστό τύπο. κείμενο «ελληνικές αξίες» υπάρχουν σήμεραα. εν γένει στους Έλληνες; Πού τις έχετε συναντήσει; β. επί γης αγγέλους β. Ποιες από τις προαναφερόμενες στο κείμενο γ. κατά την πάγια συνήθεια «ελληνικές αξίες» υπάρχουν και στο δικό σας δ. διά βίου λαό; γ. Ποιες αξίες εμπεριέχει η αυτοεικόνα του ε. εξ αυτών στ. στο μέτρο των δυνάμεών του δικού σας λαού;
δ. Ο Π. Μπουκάλας αναφέρει στο κείμενο: ζ. ερήμην «Να συμφωνήσουμε δηλαδή ότι δικαιούται η. εξ ημών κάποιος να τα θέσει και να τα συζητήσει, θ. επί μακρόν στο μέτρο των δυνάμεών του, χωρίς ι. εν μία νυκτί τον κίνδυνο να κατηγορηθεί από τυχόν εφημερεύοντες ελληνομέτρες σαν ανθέλλην, μισέλλην ή ό,τι άλλο». Ποιοι νομίζετε είναι οι 1. Οι ειλημμένες αποφάσεις για το «εφημερεύοντες ελληνομέτρες»; μεταναστευτικό, ενώ αφορούν πρωτίστως ε. Ποια ανάλογα προβλήματα ελευθερίας του τους μετανάστες, δυστυχώς παίρνονται λόγου υπάρχουν τυχόν και στη χώρα σας για ……………………………… τους. το ίδιο θέμα; 43
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
2. Οι πολιτικοί .………………………… τους προεκλογικά επαγγέλλονται τα πλείστα όσα για το μεταναστευτικό και μετεκλογικά αλλάζουν ρότα. 3. «Πόσοι ……………………………… που εργάζονται στις καλλιέργειες φράουλας έχουν την κάρτα διαμονής;» – «Εκτιμώ πως ουδείς. Ανασφάλιστοι είναι ως επί το πλείστον………………………………
Θρησκευμάτων. Απευθυνόταν σε υπηκόους τρίτων χωρών ανεξαρτήτως καταγωγής, από την ηλικία των 16 ετών και άνω, οι οποίοι διαμένουν νόμιμα στη χώρα μας και επιτυγχάνοντας σε ειδικές Εξετάσεις Πιστοποίησης Ελληνομάθειας, έπαιρναν ένα πιστοποιητικό γνώσης της ελληνικής γλώσσας, που ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την απόκτηση του καθεστώτος του ……………………………… διαμένοντος, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία.
4. Πολλοί ……………………………… θεωρούμε ότι το μέτρο της ηλεκτρονικής κάρτας για την άδεια διαμονής των αλλοδαπών στην Ελλάδα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το χρονίζον πρόβλημα 4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ της αθρόας λαθρομετανάστευσης 4.1. Μετοχές -ων, σε -ουσα, -ον και δεν θα λύσει τα προβλήματα ( αρχαιόκλιτες ενεργητικού ενεστώτα από ………………………………
ρήματα Α΄ συζυγίας)
5. Εν μέσω οικονομικής κρίσης και ανεργίας Λειτουργούν συχνά ως επίθετα. Kάποιες από πολλοί Έλληνες, φοβισμένοι, πέφτουν η αυτές χρησιμοποιούνται και ως ουσιαστικά (π.χ. θύματα παραπληροφόρησης και στοχοποιούν πρωτεύουσα). Ο γράφων = αυτός που γράφει τους μετανάστες για τα προβλήματά τους. Δεν μπορούμε να περιμένουμε Παρατηρήστε! αίφνης όλοι αυτοί να μεταμορφωθούν Παραδείγματα χρήσης μετοχών σε ……………………………… και να αρχαιόκλιτου ενεργητικού απολέσουν ……………………………… τα ενεστώτα από ρήματα Α΄ συζυγίας αισθήματα ξενοφοβίας που τους διακατέχουν. 1. Η μητέρα του αρρώστησε Χρειάζεται μια πολιτική ευαισθητοποίησης. ξαφνικά και χρειάστηκε να διανυκτερεύοντα φαρμακεία. ψάξει για 6. Το Τμήμα Δίωξης Ναρκωτικών προσπαθεί Για κακή του τύχη, στο δρόμο ξέμεινε από βενζίνη και χρειάστηκε να βρει και ……………………………… να επιτελέσει διανυκτερεύον βενζινάδικο. το έργο του: πρόσφατα συνελήφθησαν ένας αρχιφύλακας, τρεις ημεδαποί κι ένας 2. Ο γιατρός του νοσοκομείου χρειάστηκε να αλλοδαπός για σύσταση εγκληματικής επικοινωνήσειτο μεθεράποντα ιατρό της ασθενούς. ομάδας για διακίνηση – εμπορία ναρκωτικών 3. Είναι απαραίτητο οι μέλλουσες μητέρες να ουσιών. ακολουθούν ένα ισορροπημένο και πλούσιο διαιτολόγιο, για να γεννήσουν παιδιά 7. Το πρόγραμμα «Οδυσσέας» ήταν με κανονικό βάρος. ένα έργο που οργάνωσε η Γενική Ο ισχύωνεκλογικός νόμος με τις κυριότερες 4. Γραμματεία ……………………………… ρυθμίσεις είναι ο νόμος 3231/2004 Περί Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας εκλογής βουλευτών. ……………………………… Μάθησης και
44
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
5. Ο τρόπος με τον οποίο αναφέρεται στο διευθυντή και στους συναδέλφους του δεν ο πρέπων είναι ούτε , ούτεο αρμόζων . 6. Το πλεονάζον προσωπικό, λόγω των συγχωνεύσεων και καταργήσεων υπηρεσιών, θα μεταταγεί σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου ή θα μπει σε εργασιακή εφεδρεία.
4.1.1. Παρατηρήστε τα παραδείγματα και συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα κλίσης. ο γράφων
η γράφουσα
το γράφον
του γράφοντος
της γράφουσας (της γραφούσης)
του γράφοντος
τον …………………………
την γράφουσα
το γράφον
οι γράφοντες
οι ………………………… (αι γράφουσαι)τα γράφοντα
των γραφόντων
των γραφουσών
των γραφόντων
τους γράφοντες (τους γράφοντας)
τις γράφουσες (τας γραφούσας)
τα …………………………
4.1.2. Γράψτε τα ρήματα από τα οποία προέρχονται οι παρακάτω μετοχές. 1. 2.
ΠΡΟΣΟΧΗ! θεράπων Η μετοχή , θεράπουσα, θεράπον είναι θεραπεύων, θεραπεύουσα, διανυκτερεύων, -ουσα, -ον < διανυκτερεύω παράλληλη της θεραπεύον . τρέχων, -ουσα, -ον < ………………………… Η μετοχή δευτερεύων, δευτερεύουσα, διευθύνων, -ουσα, -ον < ……………………… δευτερεύον δευτερεύω είναι του ρήματος (= είμαι δεύτερος), το οποίο σήμερα δεν γράφων, -ουσα, -ον < ………………………… χρησιμοποιείται. υπάρχων, -ουσα, -ον < ……………………… •
•
3. 4. 5.
6. πρωτεύων, -ουσα, -ον < ………………………
4.1.3. Συμπληρώστε με τις ακόλουθες μετοχές στο σωστό τύπο: φθίνων , πρέπων , ισχύων, 8. πλεονάζων, -ουσα, -ον < …………………… πρωτεύων , εφημερεύων, ισχύων, διευθύνων. 9. διαμένων, -ουσα, -ον < ……………………… (Μία από αυτές χρησιμοποιείται δύο φορές.) 7. πρέπων, -ουσα, -ον < …………………………
10. μέλλων, -ουσα, -ον < ………………………… 11. ισχύων, -ουσα, -ον < ………………………… 12. εφημερεύων, -ουσα, -ον < …………………… 13. επείγων, -ουσα, -ον < ………………………… 14. θεράπων, -ουσα, -ον* < ……………………… 15. παράγων, -ουσα, -ον < ………………………. 16. φθίνων, -ουσα, -ον < ………………………… 17. δευτερεύων, -ουσα, -ον** < …………………
1. Ο ……………………………… ρόλος της αστυνομίας είναι η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης. 2. Συνεχίζεται η ……………………………… πορεία της αμερικανικής οικονομίας. 3. Ο ……………………………… Κανονισμός Μεταπτυχιακών Σπουδών προσδιορίζει τα απαιτούμενα μαθήματα για να πάρει κάποιος Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης ΜΔΕ). ( 45
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
4. Παραιτήθηκε ο ……………………………… σύμβουλος της Alpha Bank.
χρησιμοποιούνται όλοι οι τύποι τους (ιδίως το ουδέτερο γένος). Ο δηλών = αυτός που δηλώνει.
5. Κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου δόθηκε η ………………………… σημασία στη συνεργασία των κομμάτων.
Παρατηρήστε!
6. Ο τραυματίας διακομίστηκε στο ………………………… νοσοκομείο.
Παραδείγματα χρήσης μετοχών αρχαιόκλιτου ενεργητικού ενεστώτα από ρήματα Β2 συζυγίας
7. Σύμφωνα με την ………………………… 1. υπογράφουμε Στις αιτήσεις συνήθως «ο κάτω από την ένδειξη νομοθεσία, ο αλλοδαπός οφείλει να έχει αιτών » / «η αιτούσα» . άδεια παραμονής στη χώρα, διαφορετικά 2. Όλοι οιδηλούντες την προτίμησή τους στον απελαύνεται. πρόσωπο του νυν αρχηγού να κάνουν ένα 8. Έγινε λίστα όλων των ……………………… βήμα μπροστά. ενεργειών για αυτή την περίπτωση. 3. Ο διαφωνών με τη γραμμή του κόμματος υπουργός αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
4. Παρακαλώ, θορυβούντες οι να περάσουν
Γράψτε προτάσεις συνδυάζοντας ελεύθερα έξω. λέξεις και από τις δύο στήλες. ΣτήληΑ
ΣτήληΒ
διανυκτερεύων
νοσοκομείο
θεράπων μέλλων ισχύων πρέπων πλεονάζων υπάρχων πρωτεύων φθίνων τρέχων διευθύνων εφημερεύων
εμφάνιση ενέργεια αγαθά ζωή κόμμα πόλη νόμος σύμβουλος λογαριασμός δύναμη ιατρός
5. Έκαναν το λάθος αυτό επιχειρούντες να καλύψουν τις παρανομίες τους 6. Αποφασίζει να μείνει μαζίενεργούσα τους, κατά βούληση.
4.2.1. Παρατηρήστε τα παραδείγματα και συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα κλίσης. Ενικός αριθμός η……………
το δηλούν
Ον.
ο……………
Γεν.
του δηλούντος της δηλούσας του δηλούντος (της δηλούσης)
Αιτ.
τον δηλούντα
την δηλούσα
το δηλούν
Πληθυντικός αριθμός
4.2. Μετοχές -ών, σεενεργητικού -ούσα, -ούν Ον. (αρχαιόκλιτες ενεστώτα)
δηλούσες τα δηλούντα οι ……………… οι (αι δηλούσαι)
Γεν. των δηλούντων των δηλουσών των δηλούντων Οι μετοχές αυτές προέρχονται από τα συνηρημένα Αιτ. τους δη λούντεςτις δηλούσες τα δηλούντα λεγόμενα ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής.
Πιο συγκεκριμένα:
(τους δηλούντας) (τας δηλούσας)
Η μετοχή των συνηρημένων -έω και σε σε-όω -ών, -ούσα, -ούν: ο πολεμών, η έχει κατάληξη πολεμούσα, το πολεμούν / ο ενεργών, η ενεργούσα, το ενεργούν / ο δηλών, η δηλούσα, το δηλούν / ο πληρών, η πληρούσα, το πληρούν. Σήμερα δεν 46
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
4.2.2. Γράψτε τα ρήματα από τα οποία προέρχονται οι παρακάτω μετοχές. 1. δηλών, -ούσα, -ούν
< δηλώ(νω)
2. αιτών, -ούσα, -ούν
< ……………………
6. Δεν κατάφεραν να βελτιώσουν την οικονομία της χώρας, ……………………………… στο ζήτημα των εισαγωγών.
4. διαφωνών, -ούσα, -ούν
7. Οι ……………………………… συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για τη θετική έκβαση της < …………………… υπόθεσής σας. < ……………………
5. επικρατών, -ούσα, -ούν
< ……………………
3. βεβαιών, -ούσα, -ούν
-ώσα
15. μετανοών, -ούσα, -ούν
< …………………… 4.3. (Μετοχές –ών, σε , -ών αρχαιόκλιτες ενεργητικού ενεστώτα) < …………………… < …………………… Οι μετοχές αυτές προέρχονται από τα συνηρημένα λεγόμενα ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής. < …………………… Συγκεκριμένα: < …………………… -άω ρημάτων Η μετοχή των συνηρημένων σε έχει < …………………… κατάληξη -ών, -ώσα, -ών: ο κυβερνών συνασπισμός, < …………………… η κυβερνώσα παράταξη, το κυβερνών κόμμα, ο ερευνών, η ερευνώσα, το ερευνών. Ο κυβερνών = < …………………… αυτός που κυβερνά. < …………………… Σήμερα δεν χρησιμοποιούνται όλοι οι τύποι τους < …………………… (ιδίως το ουδέτερο γένος).
16. επιχειρών, -ούσα, -ούν
< ……………………
6. χορηγών, -ούσα, -ούν 7. αναλογών, -ούσα, -ούν 8. θορυβών, -ούσα, -ούν 9. ακολουθών, -ούσα, -ούν 10. συμπαθών, -ούσα, -ούν 11. αντιπαθών, -ούσα, -ούν 12. ωφελών, -ούσα, -ούν 13. αδρανών, -ούσα, -ούν 14. ευδοκιμών, -ούσα, -ούν
Παρατηρήστε!
Παραδείγματα χρήσης μετοχών
4.2.3. Συμπληρώστε με τις ακόλουθες αρχαιόκλιτου ενεργητικού μετοχές στο σωστόσυμπαθών τύπο: , χορηγών, ενεστώτα από ρήματα Β2 , αιτών , αναλογών , επικρατών . (Μία αδρανών συζυγίας από αυτές χρησιμοποιείται δύο φορές.) 1. Κανείς από το κυβερνών 1. Η ……………………………… δεν προσήλθε να παραλάβει το έγγραφο.
κόμμα δεν παρευρίσκετο στην αίθουσα.
2. Ορώντες τη διαμάχη των δύο αντιπάλων 2. Δεν είμαστε σίγουροι ότι, αποφάσισαν να αποχωρήσουν πριν εμπλακούν και οι ίδιοι. ………………………………………… 3. Τονικών στις εκλογές κόμμα είναι πάντα αυτό το φάρμακο αυτό, θα καταφέρουμε να σταθεροποιήσουμε την κατάσταση της υγείαςπου καταλαμβάνει την εξουσία στην Ελλάδα. του. 3. Δεν μου αρέσει η …………………………… ακαταστασία εδώ μέσα. 4. Μετά τον Εμφύλιο υπήρχαν διακρίσεις προς τους ……………………………… τους αριστερούς. 5. Παρακαλώ να δώσετε στο θέμα τη …………………………… προσοχή.
47
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
4.3.1. Παρατηρήστε τα παραδείγματα και4. Η ……………………………… αρχή κρατάει συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα κλίσης. ακόμη τις έρευνες μυστικές. Ενικός αριθμός Ονομ. ονικών
ηνικώσα
τονικών
Γεν.
του νικώντος της νικώσης
Αιτ.
τον νικώντα
5. Ορισμένοι έκρυψαν τη χαρά τους απλώς ………………………………
του νικώντος 6. Οι ……………………………… δεν μπορούν
την νικώσα το …………
να βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας μας, κύριοι!
Πληθυντικός αριθμός οι νικώσες τα νικώντα Ονομ. οι …………… (αι νικώσαι) Γεν.
των νικώντων
Αιτ.
τους νικώντεςτις νικώσες τα νικώντα (τους νικώντας) (τας νικώσας)
των νικωσών
7. Η φοιτήτρια αυτή συνέγραψε το βιβλίο ……………………………… το ζήτημα της ώσμωσης των πολιτισμών.
των νικώντων
4.3.2. Γράψτε τα ρήματα από τα οποία προέρχονται οι παρακάτω μετοχές. 1. κυβερνών, -ώσα, -ών < κυβερνώ 2. ορών, -ώσα, -ών < …………………………… 3. φοιτών, -ώσα, -ών < …………………………
4.3.4. Χρησιμοποιήστε τους κατάλληλους τύπους των παραπάνω μετοχών για να συμπληρώσετε τα κενά. Οι ……………………………… (1) [συμπαθώ] το ……………………………… (2) [κυβερνώ] κόμμα το υποστήριζαν με χρήματα. Φυσικά έγιναν οι ……………………………… (3) [αναλογώ] στον
4. τιμών, -ώσα, -ών < …………………………… καθένα φοροαπαλλαγές λόγω δωρεών. Το κόμμα όμως αυτό απέτυχε να ανακαταλάβει την εξουσία. 5. ερευνών, -ώσα, -ών < ………………………… ……………………………… (4) [μετανοώ] οι 6. μελετών, -ώσα, -ών < ………………………… χορηγοί αυτοί προσπάθησαν 7. προσδοκών, -ώσα, -ών < …………………… να προσεγγίσουν το νέο νικητή των εκλογών, 8. μειδιών, -ώσα, -ών < ………………………… ……………………………… (5) [επιχειρώ] 9. πεινών, -ώσα, -ών < ………………………… να ξεχαστεί το ατόπημά τους.
4.3.3. Συμπληρώστε με τις ακόλουθες μετοχές 4.4. Μετοχές -ας, σε -ασα, -αν στο σωστό τύπο: μειδιών, ερευνών, πεινών, (αρχαιόκλιτες ενεργητικού αορίστου) φοιτών, κυβερνών, τιμών . (Μία από αυτές Ο ψηφίσας = αυτός που ψήφισε χρησιμοποιείται δύο φορές.) 1. Όλοι οι …………………………… κάθονται Παρατηρήστε! για χρόνια στους κυβερνητικούς θώκους.Παραδείγματα χρήσης μετοχών αρχαιόκλιτου ενεργητικού 2. Η Ελένη αριστεύει ως αορίστου ……………………………… στο Τμήμα ψηφίσαντες αστυνομικοί των 1. Σχεδόν οι μισοί ΜΑΤ ψήφισαν το νεοναζιστικό κόμμα Χρυσή Κοινωνιολογίας. Αυγή. 3. Οι ……………………………… τον τέως 2. Ο υπογράψας υπουργός ανέλαβε και την πρωθυπουργό αποφάσισαν να του κάνουν πολιτική ευθύνη. ένα δώρο. 48
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
3. Η χήρα του αποβιώσαντος δεν ήρθε στην κηδεία του. 4. Οι επιζήσαντες ευτυχώς είναι όλοι καλά στην υγεία τους.
7. μεταστάς, -άσα, -άν < ……………………… 8. λήξας, -ασα, -αν < ……………………………
5. Οι αποβιώσαντες υπουργοί τιμήθηκαν από 4.4.3. Συμπληρώστε με τις ακόλουθες μετοχές τη Βουλή. στο σωστό τύπο: καταψηφίσας , υπογράψας , 6. Σε μια σεμνή τελετή εγκωμιάστηκε μεταστάντος. η προσφορά του λήξαναπό τον υπουργό. 7. Το θέμα θεωρήθηκε
, ψηφίσας, λήξας, συγκεντρώσας, ωφελήσας δημοσιεύσας . (Μία από αυτές χρησιμοποιείται δύο φορές.)
8. Οι επιζήσαντες από το σεισμό αποζημιώθηκαν.
1. Η προθεσμία των αιτήσεων θεωρείται ……………………………… 9. Καλά να πάθεις που το έχασες! κλέψας Ο του 2. Ο ……………………………… το νόμο κλέψαντος . αυτόν υπουργός πήγε φυλακή. 10. Οι δηλώσαντες το ακίνητό τους μπορούν να 3. Η ……………………………… το άρθρο το σώσουν. αυτό εφημερίδα δεν τιμωρήθηκε. 4. Οι ……………………………… τον κόσμο 4.4.1. Παρατηρήστε τα παραδείγματα και συνδικαλιστές έχουν σοβαρές ευθύνες για τα επεισόδια. συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα κλίσης. 5. Τα χρήματα αυτά είναι των Ενικός αριθμός ……………………………… το Δημόσιο ηδηλώσασατο ………… υπουργών. 6. Οι ……………………………… το (της του δηλωσάσης) δηλώσαντος νομοσχέδιο βουλευτές αποχώρησαν. Αιτ. τον δηλώσαντα την δηλώσασα το δηλώσαν Ον. οδηλώσας
Γεν. του……………
Πληθυντικός αριθμός οι δηλώσασες τα (αι δηλώσασαι)δηλώσαντα Γεν. των δηλωσάντων (των των δηλωσασών) δηλωσάντων Ον.
οι ……………
Αιτ. τους δηλώσαντες τις δηλώσασεςτα (τους (τας δηλώσαντα δηλώσαντας) δηλωσάσας)
7. Έγινε λίστα των ……………………………… στις εκλογές. 8. Τους……………………………… σε αυτές τις εκλογές τούς παρέσυρε ένα εκβιαστικό δίλημμα.
4.4.4. Χρησιμοποιήστε τους κατάλληλους τύπους των παραπάνω μετοχών για να συμπληρώσετε το κείμενο.
4.4.2. Γράψτε τα ρήματα από τα οποία προέρχονται οι παρακάτω μετοχές. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Οι ……………………………… (1) [επιζώ] από το ναυάγιο υπέγραψαν διαμαρτυρία για την κακή κατάσταση στην οποία βρισκόταν ψηφίσας, -ασα, -αν < ψηφίζω υπογράψας, -ασα, -άψαν < ………………… το πλοίο. Οι ……………………………… επιζήσας, -ασα, -σαν < ……………………… (2) [υπογράφω] πήραν αποζημίωση, όμως οι ……………………………… (3) [αποβιώνω] κλέψας, -ασα, -αν < ………………………… αδικήθηκαν. Ένα μήνα μετά ο Υπουργός δηλώσας, -ασα, -αν < ……………………… Ναυτιλίας δήλωσε: «Το θέμα θεωρείται αποβιώσας,-ασα, -αν < ……………………… ……………………………… (4) [λήγω]. 49
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
4.5. Μετοχές -είς, σε -είσα, -έν Πληθυντικός αριθμός (αρχαιόκλιτες παθητικού αορίστου) Ον. οι διασωθέντες οι διασωθείσες τα (αι διασωθείσαι)
διασωθέντα
των διασωθέντων
(των διασωθεισών)
των διασωθέντων
τους ……………… (τους
τις διασωθείσες τα (τας διασωθέντα διασωθείσας)
Παρατηρήστε! Γεν. Παραδείγματα χρήσης μετοχών αρχαιόκλιτου παθητικού αορίστου Αιτ. 1. Το Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως επιθυμεί την περισταλείσα και απολύτως αναγκαία χρήση των όπλων στο εσωτερικό της χώρας.
διασωθέντας)
2. Όπως δήλωσε ο επικεφαλής της Πυροσβε4.5.2. Γράψτε τα ρήματα από τα οποία στικής Υπηρεσίας, οιαπανθρακωθέντες δύο προέρχονται οι παρακάτω μετοχές. έδιναν την εντύπωση ότι προσπαθούσαν να βγουν από την πόρτα του αυτοκινήτου πριν 1. διαγωνισθείς, -είσα, -έν < διαγωνίζομαι αυτό τυλιχτεί στις φλόγες. 2. απορριφθείς, -είσα, -έν < …………………… 3. Ο Δήμος Άνω Πωγωνίου τίμησε τους 22 3. (εκ)διωχθείς, -είσα, -έν < …………………… καέντες καιεκτελεσθέντες κατοίκους 4. εξορισθείς, -είσα, -έν < …………………… του Κεφαλόβρυσου. 5. συλληφθείς, -είσα, -έν αποτεφρωθέν 4. Η φωτογραφία εικονίζει το ταχυδρομείο της Θεσσαλονίκης κατά την6. διασωθείς, -είσα, -έν πυρκαγιά του 1917. 7. απολυθείς, -είσα, -έν
< ……………………
διαγωνισθέντες πέτυχαν 5. Από τους 272 οι 200.
< ……………………
8. νεοεκλεγείς, -είσα, -έν
< …………………… < ……………………
9. συγκεντρωθείς, -είσα, -έν < …………………… 6. Ο φορέας που οργάνωσε τις εξετάσεις έδωσε στη δημοσιότητα τις ορθές απαντήσεις στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, στις οποίες εξετάστηκανδιαγωνισθέντες οι . 4.5.3. Συμπληρώστε με τις
ακόλουθες μετοχές στο σωστό τύπο: συλληφθείς, νεοεκλεγείς, φυλακισθείς, διασωθείς, 4.5.1. Παρατηρήστε τα παραδείγματα και , συγκεντρωθείς, απολυθείς συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα κλίσης. εξορισθείς. (Μια από αυτές Ενικός αριθμός χρησιμοποιείται δύο φορές.) Ον.
ο διασωθείς
Γεν.
του διασωθέντος
Αιτ. τον διασωθέντα
50
η διασωθείσα
το …………
της διασωθείσας (της διασωθείσης)
του διασωθέντος
την ………………
το διασωθέν
1. Σε περιπέτεια φαίνεται ότι μπαίνει ο Σύνδεσμος ……………………………… και ……………………………… Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ). 2. Ο ……………………………… ομολόγησε την πράξη του και οδηγήθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού. Το ……………………………… πλήθος τον αποδοκίμασε.
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
3. Οι ……………………………… δημοτικοί 6. Τα ……………………………… ζώα υπάλληλοι συγκεντρώθηκαν έξω από το μεταφέρθηκαν με κλωβούς. δημαρχείο προκειμένου να διαμαρτυρηθούν, 7. Όλοι ήθελαν να ακούσουν τους αφού, όπως υποστηρίζουν, καλύπτουν πάγιες ……………………………… από το ναυάγιο. και διαρκείς ανάγκες του δήμου. 8. Κανένας δεν άκουσε τα αιτήματα των 4. Ο ……………………………… δήμαρχος ……………………………… Αθηναίων αποδοκίμασε το ναζιστικό 9. Οι ……………………………… από τις χαιρετισμό του προέδρου της Χρυσής Αυγής. 5. Μεγάλη είναι η αγωνία για τους αγνοούμενους του ναυαγίου, ενώ οι συγγενείς των ……………………………… πλέουν σε πελάγη ευτυχίας. 6. Τα αιτήματα των ……………………………… γυναικών υπαλλήλων της εταιρείας ήταν πολλά.
4.5.4. Συμπληρώστε με τις μετοχές των ακόλουθων ρημάτων στο σωστό τύπο.
πυρκαγιές θα αποζημιωθούν από το κράτος. 10. Το ……………………………… εισόδημα των φορολογουμένων δηλώνεται στη φορολογική τους δήλωση. 11. Η ανασυγκρότηση ενός …………………… κράτους είναι δύσκολο να επιτευχθεί. 12. Όλοι θαύμασαν την υπομονή του ……………………………… ασθενούς. 13. Κατά τη διάρκεια της γιορτής των Χριστουγέννων τα ……………………………… σπίτια είναι
απολύομαι / απορρίπτομαι / (νεο)εκλέγομαι / επιλέγομαι/ /διαλύομαι διαγωνίζομαι / επανα-πολλά. πατρίζομαι / εκδίδομαι / δηλώνομαι / ανεγείρομαι 14./Ο δήμος αποφάσισε να κατεδαφίσει τις θεραπεύομαι / εκδιώκομαι / απορρίπτομαι / πλήττο-……………………………… οικίες βάσει μαι / διασώζομαι / στολίζομαι / συλλαμβάνομαι αδειών ……………………………… από το 1. Οι ……………………………… Έλληνες έτος 1981 και εφεξής. χαρακτήρισαν τραγική την κατάσταση που επικρατεί στη Λιβύη. 2. Η ……………………………… από τη χώρα της γυναίκα ζήτησε πολιτικό άσυλο. 3. Ανακοινώθηκε ο πίνακας ………………………………… επιλαχόντων και ……………………………… για τα επιμορφωτικά προγράμματα 6 έως 11, που θα πραγματοποιηθούν στην Αθήνα. 4. Οι ……………………………… πολιτικοί ανέλαβαν καθήκοντα προχθές. 5. Ο υπουργός συνεχάρη όλους τους ……………………………… και έσφιξε το χέρι κυρίως των ………………………………
51
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
4.5.5. Συμπληρώστε με τους κατάλληλους Δεδομένου ότι έκφραση είναι προσβλητικού – υβριστικού περιεχομένου (π.χ. -«Μόνο οι τύπους των παραπάνω μετοχών. Ο ……………………………… (1) [απολύομαι] υπάλληλος πήγε να διαμαρτυρηθεί στον ……………………………… (2) [νεοεκλέγομαι] δήμαρχο. Το ίδιο έκαναν και όλοι οι ……………………………… (3) [απορρίπτομαι] στο διαγωνισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το ……………………………… (4) [συγκεντρώνομαι] πλήθος πήγε έξω από το 5. Δημαρχείο. Έγιναν επεισόδια και υπήρξαν δέκα ……………………………… (5) [συλλαμβάνομαι]. •
ηλίθιοι κάνουν ό,τι κάνεις!» – «Ηλίθιος είσαι και φαίνεσαι»), τι σκέψεις κάνετε και πώς εξηγείτε το σύνθημα; Ποια η γνώμη σας για την πολυπολιτισμικότητα στην πόλη σας; Tι πιστεύει η κοινή γνώμη στην πόλη σας; Τι θα γινόταν αν δεν είχαν έρθει ποτέ ξένοι στην πόλη σας; Πείτε μας τις σκέψεις σας.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Μιλήστε! Γράψτε!
Αυτή είναι μια ζωγραφιά του δεκατετράχρονου Αφγανού Σέιλ που έκανε για έναν ψυχολόγο της οργάνωσης Γιατροί χωρίς Σύνορα στο λιμάνι της Πάτρας. Η ζωγραφιά του απεικονίζει το ταξίδι του στην Ευρώπη.
α. Γράψτε ένα γράμμα διαμαρτυρίας σε μια εφημερίδα / ένα blog σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργούν οι ξένοι στη χώρα σας. Υποστηρίξτε ότι πρέπει να βρεθεί άμεσα λύση για να απομακρυνθούν από τη χώρα σας (είτε συμφωνείτε είτε όχι με την άποψη αυτή).
β. Γράψτε ένα γράμμα διαμαρτυρίας προς τον αρμόδιο υπουργό της χώρας σας, για να υποστηρίξετε ότι πρέπει άμεσα να εξασφαλιστούν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλους τους πρόσφυγες καιαπό το καλλιτεχνικό εργαστήρι του «Φεστιβάλ ιδίως το δικαίωμα της μόνιμης παραμονής δεύτερης γενιάς μεταναστών» (2009) και εργασίας (είτε συμφωνείτε είτε όχι με την α. Είστε ο Σέιλ. Αφηγηθείτε το ταξίδι σας άποψη αυτή). στην Ευρώπη στον ψυχολόγο. Συμμετέχετε μια συζήτηση που β. Σύνορα. Είστε ο ψυχολόγος Γιατρών χωρίς Γράψτε ένα των γράμμα προς διοργανώνει σε ένας σύλλογος φοιτητών δημοσίευση στο διαδίκτυο, που μεταφέρει σε σχέση με το θέμα της μετανάστευσης. τις εμπειρίες του παιδιού, περιγράφει τα Διατυπώστε προφορικά την άποψή σας για τραύματά του και στηλιτεύει τις συνθήκες μία από τις παρακάτω ερωτήσεις. Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα διαβίωσης στην Πάτρα και την έλλειψη οργανωμένης πολιτικής από μέρους που αντιμετωπίζει η χώρα σας ως προς της πολιτείας για το πρόβλημα. Για τις τη μετανάστευση; Συμφωνείτε με τη συνθήκες διαβίωσης στην Πάτρα, δείτε και μεταναστευτική πολιτική που ακολουθεί; την πηγή http://milosbicanski.com/gallery. Σε έναν τοίχο της Αθήνας γράφτηκε το php?ProjectID=25) σύνθημα: «Έλληνες είστε και φαίνεστε». •
•
52
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
6.1. Σωστό ή Λάθος; 1. Δεν είναι γνωστός ούτε κατά προσέγγιση ο αριθμός των λαθρομεταναστών στο κέντρο της Αθήνας, δεδομένου ότι οι σχετικές μελέτες είναι πολλές και αντικρουόμενες. 2. Ο κ. Καμίνης εμμένει στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού ότι δεν είναι μόνο από το καλλιτεχνικό εργαστήρι του «Φεστιβάλ στα χαρτιά τα μέτρα του φράχτη και δεύτερης γενιάς μεταναστών» (2009) των κέντρων υποδοχής στις περιοχές εισόδου των αλλοδαπών.
6. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
Άκουσον, άκουσον! Aκούστε τη συζήτηση του
3. Η σχιζοφρένεια του Έλληνα σε σχέση με το παραεμπόριο είναι ότι από τη μια το στηλιτεύει, από την άλλη το ανέχεται. 4. Ο κ. Καμίνης διασαφηνίζει ότι πρέπει να χτυπηθεί στην πηγή του το παραεμπόριο, καθώς την εισαγωγή
των ειδών την κάνουν που δημοσιογράφου Αλέξη εκμεταλλεύονται τουςΈλληνες, πλανόδιους Παπαχελά με το δήμαρχο της πωλητές. Αθήνας Γιώργο Καμίνη και το δήμαρχο της Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη (εκπομπή 5. Ο κ. Μπουτάρης μίλησε τις προάλλες Νέοι Φάκελοι του τηλεοπτικού σταθμού Sky, στο Δήμο του για κατάσχεση μιας αποθήκης με ένα εκατομμύριο 11.4.2011) για τη λαθρομετανάστευση και ζευγάρια κάλτσες και τριακόσιες το παραεμπόριο. http://www.youtube.com/ χιλιάδες ζευγάρια παπούτσια. watch?v=i4dZnCZKg2A 6. Το παραεμπόριο υποστηρίζεται κοινωνικά από τις ανθρωπιστικές οργανώσεις. 7. Η κοινωνία ανέχεται το παραεμπόριο λόγω των χαμηλών τιμών στις οποίες βρίσκει τα αγαθά. 8. Το όραμα του κ. Μπουτάρη για την πόλη του είναι να «ανοίξει τα φτερά του» και να την κοιτάξει χωρίς αμαρτίες και φόβους. 9. Η έξοδος της Θεσσαλονίκης από την κλειστοφοβία και την ξενοφοβία αποτελεί πρόταγμα για την πολιτική του κ. Μπουτάρη. 10. Η συζήτηση αυτή γίνεται την παραμονή του Πάσχα. 53
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
ανθρωπότητα δεν ασχολήθηκε τόσο με τα δικαιώματα των μειονοτήτων – και σε καμία εποχή δεν καλλιέργησε τόσο τις 7.1. Η «κακή» Δύση τοπικές παραδόσεις. Ο νέος Ο μανιχαϊσμός (δηλαδή η αντίθεση άσπρου-μαύρου)παγκόσμιος πολιτισμός μπορεί είναι μια από τις αρρώστιες που μας καταδυναστεύουν. να ισορροπήσει ενότητα με Δεν υπάρχει το απόλυτα κακό ή καλό, κι αυτό πουδιαφορά. μας χρειάζεται δεν είναι η αντίθεση, η αντίφαση, η Δεν ξέρω πόσο κακή είναι αντιπαράθεση, αλλά η σύνθεση. Έχουμε μάθει όμως Δύση για μας. Ξέρω όμως πια να υπάρχουμε χάρη στην αντίφαση – κι όταν η δεν πως έχουμε εχθρούς, πρέπει να τους εφευρίσκουμε. Όπως της χρωστάμε αρκετά. Από την ανεξαρτησία μας π.χ. η «κακή» Δύση – ή οι «κακοί» γείτονες. (κανείς δεν μιλάει πια για το Ναβαρίνο) μέχρι την ίδια μας την ελληνολατρία. Αν κάτι δυτικόφερτο έχει κάνει Είναι απίθανο το πόσο σχηματοποιούμε και κακό στην Ελλάδα, αυτό δεν είναι ούτε ο ορθός λόγος παραμορφώνουμε κάτι, για να το αναγορεύσουμε(ήσε ratio), ούτε το πολιτικό σύστημα, ούτε η τεχνολογία. εχθρό. Έτσι και την Ευρώπη. Όμως η Ευρώπη περιέχει Είναι η ιδέα για τη συνέχεια του ελληνισμού. Περιέργως, τα πάντα (και εμάς μαζί). Περιέχει ρασιοναλιστές επισείεται ως φλάμπουρο αυτή η ιδέα, που σήμερα και αντιρασιοναλιστές, εθνικιστές και κοσμοπολίτες, από όλους τους αντι-δυτικούς, είναι καθαρά δυτική. Οι διαφωτιστές και ρομαντικούς. Δεν υπάρχει τάσηξένοι στη «φιλέλληνες» ανακάλυψαν τα αρχαία μνημεία, οι σημερινή ελληνική σκέψη που να μην αντιστοιχείίδιοι μας επέβαλαν να θεωρήσουμε εαυτούς ως τους σε κάποιο ευρωπαϊκό ρεύμα – για να μην πω ότι άμεσους απογόνους και συνεχιστές των αρχαίων. κατάγεται από αυτό. H Δύση τώρα συμπεριλαμβάνει Οι την Ρωμιοί του 18ου αιώνα δεν ένιωθαν ούτε καν και την Ανατολή – μια και επιδράσεις της άλλαξαν τέχνη και τη σκέψη του αιώνα μας. Περιέχει όλη Έλληνες την – πόσω μάλλον αρχαίοι. Ήταν ένας νέος βαλκανικός λαός, που είχε προέλθει από την επιμειξία κλίμακα ορθολογισμού και ανορθολογισμού – από τον πολλών φύλων και πολιτιστικών παραδόσεων, με δικό Ντεκάρτ ως τον Ντεριντά. Ακόμα και ο Ντοστογιέφσκι, του ύφος και δική του νοοτροπία. Ξαφνικά οι Δυτικοί ο αντιδυτικός, ο σλαβόφιλος, είναι τώρα ένα κομμάτι 7. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
αναπόσπαστο της δυτικής παράδοσης.
«φιλέλληνες» (και οι μιμητές τους, δικοί μας λογιότατοι) του φόρεσαν μια περικεφαλαία, έχρισαν τον συνεχιστή Στην πραγματικότητα το να μιλάμε για δυτικό πολιτισμό των αρχαίων και μπόλιασαν τον με τη μανία της είναι λάθος. Πρόκειται τώρα για έναν παγκόσμιοκαθαρότητας. πολιτισμό που εμπεριέχει μέσα όλα τα προηγούμενα πολιτισμικά μορφώματα. Είναι ο πρώτος πολιτισμός Καθαρή φυλή, άρα και καθαρή γλώσσα. Τι τράβηξε αυτό το έθνος από την προσκόλληση αυτή! Μοναδική στην ιστορία που συντηρεί και καλλιεργεί όλες τις περίπτωση στα γλωσσολογικά χρονικά: επινόησε τάσεις και τις παραδόσεις. Οι παλιότεροι πολιτισμοί μια ξεκινούσαν με την κατάργηση των προηγούμενων ή τεχνητή γλώσσα, μια γλώσσα ρετρό. Άρχισε να κάθε ίχνος επιμειξίας, να αλλάζει των διαφορετικών (π.χ. οι χριστιανοί κατέστρεφαν αποβάλλει τα τα τοπωνύμια, να παραποιεί την ιστορία του – μνημεία και τα κείμενα των αρχαίων). προκειμένου να αποδείξει τι; Πως δεν ήταν ένας Μόλις ακούσουμε για παγκόσμιο πολιτισμό μάς βαλκανικός λαός σαν τους άλλους, αλλά ο φυλετικά πιάνει βέβαια το άγχος της αφομοίωσης, απώλειας καθαρός αριστοκράτης, όχι απλώς της περιοχής ταυτότητας κτλ. (φυσική αντίδραση σε κάθε μικρό αλλά και ολόκληρης της οικουμένης. Σαν κάτι ψευτολαό). Όμως κι αυτός ο φόβος δεν ευσταθεί. Όπωςγαλαζοαίματους που μηχανεύονται γενεαλογικά δέντρα έχω αιώνες μέσαδεν στον ίδιο Μιλανέζοι, εθνικό χώρο για να αποδείξουν την ανωτερότητά τους. –στοξαναγράψει, ίδιο κράτος– οι Σικελοί έγιναν οι Βαυαροί δεν έγιναν Πρώσοι, οι Ουαλοί Άγγλοι Αλλά ανώτερος δεν γίνεται κανείς λόγω καταγωγής – και οι Προβηγκιανοί Νορμανδοί. Μόνο εμείς θα μόνο λόγω επιτευγμάτων. Ο γιος του νομπελίστα δεν είναι Κληρονομικώ Δικαίω νομπελίστας. Οι αρχαίοι αλλοτριωθούμε; Η διάδοση της Κόκα Κόλα ή των ανήκουν σε όλο τον κόσμο, κυρίως σε όσους «μετέχουν τζιν δεν σημαίνει διάδοση πολιτισμικών αξιών. (Οι της ημετέρας παιδείας». Ένας αρχαιοδίφης Άγγλος της περισσότεροι αντι-Αμερικανοί που γνωρίζω φοράνε ανίδεο Οξφόρδης είναι πιο κοντά τους από τον Έλληνα. τζιν…) Παράλληλα με την παγκοσμιοποίηση λειτουργεί και ηαντίρροπη τάση της εμμονής στη διαφορά (καιΌμως ακόμα και σήμερα δικοί μας διανοούμενοι μάλιστα παραλειτουργεί, όπως είδαμε στην πρώην ονομάζουν τους Έλληνες «αριστοκράτες των λαών». Γιουγκοσλαβία). Σε καμία εποχή της ιστορίας τηςΑκόμα η και σήμερα πολλοί Έλληνες (οι περισσότεροι)
54
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
λαός περιούσιος. πιστεύουν ενδόμυχα πως είμαστε Από κει πηγάζουν και τα μόνιμα παράπονα για το πώς μας φέρονται οι άλλοι. Σαν τα κακομαθημένα παιδιά διεκδικούμε πάντα την αμέριστη συμπαράσταση όλων – ακόμα και όταν έχουμε άδικο. Και πιστεύουμε πως μόνιμα μας «ρίχνουν», αγνοώντας το γεγονός πως είμαστε το μόνο κράτος της περιοχής που έχει 7.1.1. Σωστό ή Λάθος; διπλασιάσει την έκτασή του τα τελευταία εκατόν εξυφάνει άπειρες θεωρίες πενήντα χρόνια. Έχουμε 1. Σύμφωνα με τη θεωρία του συνωμοσίας για να απαλλαγούμε από τις ευθύνες μας μανιχαϊσμού, όταν δεν έχουμε και να τις ρίξουμε στους άλλους.
εχθρούς, πρέπει να τους
βρίσκουμε. Η πεποίθηση της υπεροχής φαίνεται καθαρά και στις σαφείς ρατσιστικές μας τάσεις. Ποιος Έλληνας 2. Ο Δήμου αποφαίνεται ότι το δεν πιστεύει πως είναι ανώτερος από τον Τούρκο, να μιλάμε για δυτικό πολιτισμό τον Αλβανό ή τον «γυφτο-Σκοπιανό»; Μιλήστε σε ένα είναι λάθος, καθώς πρόκειται για μορφωμένο ακροατήριο για τον τουρκικό πολιτισμό – έναν παγκόσμιο πολιτισμό που θα καγχάσει. είναι σίγουρο πως εμπεριέχει όλα τα προηγούμενα πολιτισμικά μορφώματα. Ε, λοιπόν, αυτόν τον Έλληνα που ρωτάει την ανθρωπότητα «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;», που παραληρεί 3. Ο φόβος της πολιτισμικής στα συλλαλητήρια , που αρνείται στον Άλλο βασικά αλλοτρίωσης κατά τον Δήμου πογκρόμ εναντίον (παλιότερα) δικαιώματα, που κάνει δεν ευσταθεί, γιατί παράλληλα με των Εβραίων και σήμερα των Μουσουλμάνων το κίνημα της παγκοσμιοποίησης συμπολιτών του – και που καταλήγει να πυροβολεί εξίσου ισχυρό είναι και το κίνημα (κατά λάθος) τον Αλβανό και τον γύφτο, δεν τον της εμμονής στη διαφορά, με συμπαθώ. Και στο σημείο αυτό είμαι, αθεράπευτα, ανθέλλην. Νικοσ Δημου
http://www.ndimou.gr/articledisplay.asp?time_ id=428&cat_id=2&searchstr=%C7+%AB%EA%E1%E A%DE%BB+%C4%FD%F3%E7
έμφαση στον εκάστοτε τοπικό πολιτισμό (τοπικές παραδόσεις, μειονότητες κτλ.). 4. Η Δύση μάς χρωστάει αρκετά σε σχέση με τα αρχαία μνημεία. 5. Η μανία της «καθαρότητας» στον πολιτισμό και τη γλώσσα μας ταλαιπώρησε πολύ το έθνος μας. 6. Όλοι οι διανοούμενοί μας αντιλαμβάνονται το πόσο παιδαριώδες είναι το ιδεολόγημα του «περιούσιου λαού» και το στηλιτεύουν. 7. Η πεποίθηση Ελλήνων ότι υπερέχουν έναντι άλλων λαών συναρτάται με αντιλήψεις ρατσισμού. 8. Όταν ο Δήμου μίλησε σε ένα μορφωμένο ακροατήριο για τον τουρκικό πολιτισμό, οι παρευρισκόμενοι τον χλεύασαν.
55
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
8. ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ •
•
•
•
•
•
•
το στερεότυπο η ταυτότητα η ετερότητα η προκατάληψη η γενίκευση η δοξασία η έξαρση
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
η όξυνση καλπάζων, -ουσα, -ον ακραίος, -α, -ο παίρνω το νόμο στα χέρια μου ο ρατσισμός η ξενοφοβία η μισαλλοδοξία το αδίκημα αθρόος, -α,-ο η προσέλευση τα ανθρώπινα δικαιώματα το παραεμπόριο η κατάσχεση η κλειστοφοβία το κέντρο υποδοχής μεθοριακός ο αιτών η επικράτεια η απέλαση οι τάξεις υποδοχής όμορος, -η, -ο η ιθαγένεια η παραμεθόριος η υπηκοότητα διερχόμενος, -η, -ο
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
56
η επαναπροώθηση η πολιτογράφηση
•
η καλή γειτονία η νομιμότητα η νομιμοποίηση ο χώρος εισόδου ο χώρος κράτησης ενοχοποιώ / απενοχοποιώ ημεδαπός / αλλοδαπός χορηγώ η πράσινη κάρτα η κάρτα διαμονής / παραμονής η κάρτα εργασίας το καθεστώς του «επί μακρόν διαμένοντος» το μεροκάματο η ασφάλιση / ανασφάλιστος η ένδεια αξιόποινος, -η, -ο ο «λεπενισμός» στηλιτεύω συλλογικές συμβάσεις τα εργατικά κεκτημένα καταπατώ, καταπάτησα καταγγέλλω, κατήγγειλα η συρροή αθρόος, -α, -ο ο «αποδιοπομπαίος τράγος» ανειδίκευτος ευκαιριακός, -ή, -ό η παραοικονομία η κλούβα η ελληνολατρία ο περιούσιος λαός το συλλαλητήριο το πογκρόμ η σωματεμπορία ο παρίας
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
9. ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ
Μετοχές σε -ων, -ουσα, -ον (αρχαιόκλιτη μετοχή ενεργητικού ενεστώτα από ρήματα Α συζυγίας) Ενικός αριθμός Ονομ. ογράφων Γεν.
του γράφοντος
Αιτ.
τον γράφοντα
ηγράφουσα
τογράφον
της γράφουσαςτο γράφον (της γραφούσης) την γράφουσα
Πληθυντικός αριθμός Ονομ. οι γράφοντες Γεν. Αιτ.
οι γράφουσες τα γράφοντα (αι γράφουσαι) των γραφόντων των γραφουσών των γραφόντων τους γράφοντες τις γράφουσες τα γράφοντα (τους γράφοντας)(τας γραφούσας)
Μετοχές σε , -ούν -ών, -ούσα (αρχαιόκλιτες ενεργητικού ενεστώτα από ρήματα Β2 συζυγίας) Ενικός αριθμός Ονομ.
οδηλών
ηδηλούσα
Γεν.
του δηλούντος
Αιτ.
τονδηλούντα
τοδηλούν
της δηλούσας του δηλούντος (της δηλούσης) τηνδηλούσα
τοδηλούν
Πληθυντικός αριθμός Ονομ.
οι δηλούντες
οι δηλούσες τα δηλούντα (αι δηλούσαι)
Γεν.
των δηλούντων
Αιτ.
τους δηλούντες τις δηλούσες (τας τα δηλούντα (τους δηλούντας)δηλούσας)
των δηλουσών
των δηλούντων
Μετοχές σε -ών, -ώσα, -ών (αρχαιόκλιτες ενεργητικού ενεστώτα από ρήματα Β1 συζυγίας) Ενικός αριθμός Ονομ.
ονικών
Γεν.
του νικώντος
ηνικώσα της νικώσης
Αιτ.
τον νικώντα
την νικώσαν
τονικών του νικώντος τονικών (συνέχεια στην επόμενη )σελίδα 57
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ Γ2
(συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα)
Πληθυντικός αριθμός Ονομ.
οινικώντες
οινικώσες τα νικώντα (αι νικώσαι)
Γεν.
των νικώντων
Αιτ.
τους νικώντες τις νικώσες τα νικώντα (τους νικώντας) (τας νικώσας)
των νικωσών
των νικώντων
Μετοχές σε -ας, -ασα, -αν (αρχαιόκλιτες ενεργητικού αορίστου) Ενικός αριθμός Ονομ. Γεν. Αιτ.
οδηλώσας του δηλώσαντος τονδηλώσαντα
ηδηλώσασα (της δηλωσάσης) τηνδηλώσασα
τοδηλώσαν του δηλώσαντος τοδηλώσαν
Πληθυντικός αριθμός Ονομ.
οι δηλώσαντες
οιδηλώσασες τα δηλώσαντα (αι δηλώσασαι)
Γεν.
των δηλωσάντων
Αιτ.
τους δηλώσαντες τις δηλώσασες (τους δηλώσαντας)(τας δηλωσάσας) τα δηλώσαντα
(των δηλωσασών)
των δηλωσάντων
Μετοχές σε -είς, -είσα, -έν (αρχαιόκλιτες μετοχές παθητικού αορίστου) Ενικός αριθμός Ονομ.
οδιασωθείς
ηδιασωθείσα
Γεν.
του διασωθέντος της διασωθείσας του διασωθέντος (της διασωθείσης)
Αιτ.
τον διασωθέντα
την διασωθείσα
τοδιασωθέν
το διασωθέν
Πληθυντικός αριθμός
58
Ονομ.
οι διασωθέντες
οι διασωθείσεςτα διασωθέντα (αι διασωθείσαι)
Γεν.
των διασωθέντων
Αιτ.
τους διασωθέντες τις διασωθείσες τα διασωθέντα (τους διασωθέντας) (τας διασωθείσας)
(των διασωθεισών)
των διασωθέντων
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1 -
ΓΛΩΣΣΑ
1. ΚΕΙΜΕΝΟ Ο μύθος για την αλλαγή 2. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ 3. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Ραδιοφωνική εκπομπή για την πολυγλωσσία 4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 5.1 Ιδιόκλιτα ουσιαστικά 6. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 6.1. Η γλώσσα των πολιτικών και των ΜΜΕ 6.2. Η πρόκληση της πολυγλωσσίας 7. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ 7.1. Τραγούδι «Σου το ’πα για τα σύννεφα» 7.2. Γλωσσάρι για κάθε περίπτωση (η αργκό των νέων) 7.3. Κάθε γλώσσα έχει τη δική της ιστορία 8. ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 9. ΠΡΟΦΟΡΑ 10. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 -
99 99 101 105 105 105 106 106 108
108 110 111 111 112 113 114 115 116
ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
1. ΚΕΙΜΕΝΟ 117 Ελευθερία του Τύπου, πολιτικός πλουραλισμός και προστασία του ατόμου 117 2. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ 120 Βίντεο «Παιδεία και τηλεόραση» 122 3. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ 122 4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 123 5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 125 95
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ
ΒΙΒΛΙΟ Γ2
Κλίση ρημάτων σε -ώμαι 6. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 6.1. Η δημοσιογραφία με κύρος είναι δημόσιο αγαθό 6.2. Ίντερνετ – εφημερίδες: σημειώσατε... ένα! 7. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ 7.1. Τραγούδι «Mass Media» 8. ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 9. ΠΡΟΦΟΡΑ 10. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 -
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
ΕΝΟΤΗΤΑ 4 -
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ
125 126 126 128 129 129 130 132 133
1. ΚΕΙΜΕΝΟ 135 Ποιον πυροβολούμε; 135 2. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ 138 2.1. Λεξιλόγιο για το μεταναστευτικό ζήτημα 138 2.2. Σύνθετες λέξεις με το πρόθεμα αλλο139 2.3. Εκφράσεις και ιδιωματισμοί με την αντωνυμία «άλλος» 139 2.4. Σύνθετες λέξεις με το πρόθεμα ξενο140 2.5. Εκφράσεις και ιδιωματισμοί με τη λέξη ξένος 140 2.6. Σύνθετα και παράγωγα με το πυρ 140 3. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ 141 Ομιλία στη Βουλή για τη «λαθρομετανάστευση» 141 4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ 143 5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 144 5.1. Αρχαίες μετοχές παθητικού παρακειμένου με αναδιπλασιασμό εν χρήσει. 144 6. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 147 6.1. Έλληνες λαθρομετανάστες 147 6.2. Χαρτογράφηση εθνικών στερεοτύπων 149 7. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ 151 7.1. Τραγούδι Αχ Ελλάδα 151 7.2. Η γλώσσα των χειρονομιών 151 8. ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 152 9. ΠΡΟΦΟΡΑ 153 10. ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 154 11. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 160
1. ΚΕΙΜΕΝΟ Η Εκκλησία και η Ευρώπη 2. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ 2.1. Εκκλησιαστική ορολογία 3. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Συνέντευξη Χ. Γιανναρά 4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 5.1. Ρήματα σε -ίζω 5.2. Μετοχές παθητικού παρακειμένου σε -σμένος 5.3. Παράγωγα ρήματα σε -ίζω
96
163 165
163 165
167 167 168 168 168 169 169
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
5.4. Προστακτική ενεργητικού ενεστώτα και αορίστου της Αρχαίας Ελληνικής εν χρήσει 170 6. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 170 6.1. Ο Θωμάς και η λογοκρισία 170 7. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ 172 7.1. Τραγούδι Πατήρ Φοίβος ολομόναχος 172 7.2. Τα επτά μυστήρια στην Ορθόδοξη Εκκλησία 173 7.3. Χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους σε άλλες χώρες 174 7.4. Ορθόδοξοι – Καθολικοί: Τι χωρίζει τις δύο Εκκλησίες 175 8. ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 175 9. ΠΡΟΦΟΡΑ 10. ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ 11. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 5 -
176 177 178
ΥΓΕΙΑ
1. ΚΕΙΜΕΝΟ Oι νοσηλευτές αποτελούν τη ραχοκοκαλιάΕΣΥ του 2. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ 2.1. Οικογένεια λέξεων με το πρόθημα νοσο3. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Συνέντευξη με τον Α. Λοβέρδο, πρώην Υπουργό Υγείας 4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 5.1. Παραγωγή ονομάτων: μεγεθυντικά 6. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 6.1. Σωστή διατροφή – Η βάση της καλής υγείας 6.2. Φάρμακα: Οι κίνδυνοι και η ορθή χρήση 7. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ 7.1. Τραγούδι Ο Ντόκτορ 8. ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 9. ΠΡΟΦΟΡΑ 10. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
181
181 185 185 185 185 187 188 188 190 190 192 194 194 195 195 196
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ
197
97
ΕΝΟΤΗΤΑ
3
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
1. ΚΕΙΜΕΝΟ
Ποιον πυροβολούμε; ληστείες οδηγών ταξί, διαρρήξεις σπιτιών και κλοπές παρουσίασαν έξαρση (α) Δολοφονίες, υποβοηθούμενη από τηνένδεια «κατάλληλων ειδήσεων» και από τις εσχάτως. Η οποία, μάστιγας προφανείς ενδοαστυνομικές αντιθέσεις, προσέλαβε τις τελευταίες ημέρες διαστάσεις » « στα δελτία των «οκτώ και κάτι». ξεχείλισαν (β) Τα τηλεοπτικά παράθυρα « » «αυτόπτες μάρτυρες» που είχαν να καταγγείλουν κάποιον που «έμοιαζε με Αλβανό» ή αγανακτισμένους πολίτες οι οποίοι προειδοποιούσαν –ποιους άραγε;– ότι θα πάρουν το νόμο στα χέρια τους. Φόβος και «τρόμος πάνω από την πόλη». Κατάλληλο κλίμα για να ακουστούν και πάλι ακραίες απόψεις που φλερτάρουν ανοιχτά με το ρατσισμό και φορτώνουν όλα τα εγκλήματα, μικρά και μεγάλα, στους ξένους που βρίσκονται στη χώρα μας και κυρίως στους Αλβανούς.
(γ) Δεν χωράει αμφιβολία αθρόα ότι η προσέλευση αλλοδαπών στη χώρα μας έχει συμβάλει στην αύξηση της εγκληματικότητας. Και μάλιστα περισσότερο απ’ ό,τι εμφανίζουν τα επίσημα στοιχεία της αστυνομίας. Σύμφωνα με την επίσημη στατιστική, κατά το πρώτο εξάμηνο του 1996 μόνο το 3,33% των αδικημάτων οφειλόταν σε ξένους και κατά το δεύτερο εξάμηνο το 4,82%. Τα ποσοστά αυτά, όμως, είναι μικρότερα των πραγματικών. Κι αυτό γιατί πλήθος αδικημάτων δεν καταγράφεται, αφού αυτά δεν καταγγέλλονται καν στην αστυνομία. (δ) Δεν χωράει αμφιβολία, επίσης, ότι η αντίκρουσης ανάγκη των ρατσιστικών και ξενοφοβικών αντιλήψεων οδηγεί αδιανόητο μερικές φορές στο άλλο άκρο. Στην υιοθέτηση απόψεων οι οποίες θεωρούν περίπου ένας Αλβανός αξιόποινη πράξη. να μπορεί να διαπράξει (ε) Ωστόσο μοιάζει πολύ πιο επικίνδυνη και απειλητική η ρατσιστική αντίληψη, που διαγράφει το πρόβλημα κραυγάζοντας «τσακίστε τους Αλβανούς – κλείστε τα σύνορα». Σε μια περίοδο όξυνσης των κοινωνικών σαρώνει προβλημάτων, με την καλπάζουσα ανεργία νατην Ευρώπη, ίσως να βολεύει ορισμένους να «φταίνε οι ξένοι». Και βολεύει κυρίως εκείνους οι οποίοι, την ίδια ώρα που διαμαρτύρονται, έχουν στη δούλεψή τους Αλβανούς με εξευτελιστικά μεροκάματα. Και αποφεύγουν τα «δικά μας παιδιά», που απαιτούν και υψηλότερα μεροκάματα και ασφάλιση. (στ) Οι πομποί των ρατσιστικών μηνυμάτων ηθελημένα ή αθέλητα συμβάλλουν και στην εκτροφή πολιτικών εκτρωμάτων. Το φαινόμενο του λεπενισμού τείνει να προσλάβει πανευρωπαϊκές διαστάσεις. Τις προάλλες ήταν η σειρά της Δανίας να δει την ακροδεξιά της να τριπλασιάζει την κοινοβουλευτική δύναμή της. Με κεντρικό σύνθημα «η Δανία για τους Δανούς», οι λεπενιστές του σκανδιναβικού κράτους ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι των εκλογών. Όσο περισσότερο αποενοχοποιούνται οι ρατσιστικές και ξενοφοβικές αντιλήψεις, τόσο πιθανότερη θα είναι η εμφάνιση βολιδοσκοπούν αντιδράσεις και ρίχνουν τροχιοδεικτικές βολές. του Έλληνα Λεπέν. Ήδη ορισμένοι βουλευτές (ζ) Γι’ αυτό οι ευθύνες της πολιτείας, η οποία, είν’ η αλήθεια, δείχνει κάποια ευαισθησία στο πρόβλημα των αλλοδαπών, είναι τεράστιες. Η καταγραφή των ξένων και η χορήγηση της «πράσινης κάρτας» μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό φίλτρο και ένα ουσιαστικό μέτρο ελέγχου. Έστω και καθυστερημένα, η εφαρμογή του μπορεί να εκτονώσει το πρόβλημα. Παράλληλα, επείγει η αντιμετώπιση της ανεπάρκειας της αστυνομίας να ελέγξει το κοινό έγκλημα.
135
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
(η) Κάτι τέτοιο θα είναι προς όφελος όχι μόνο της ελληνικής κοινωνίας, αλλά κι εκείνων των αλλοδαπών οι οποίοι δεν έχουν έρθει στη χώρα μας για να σκοτώνουν και να ληστεύουν, αλλά για να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη. Και είναι οι περισσότεροι αυτοί, οι οποίοι δουλεύουν σιωπηλά δίχως να καθιστούν αισθητή την παρουσία τους. Σε μειοψηφικά εγκληματικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν την παρουσία τους θορυβωδώς και με αντίθεση με τα οδυνηρό και φρικτό πολλές φορές τρόπο. (θ) Δεν έχουν περάσει τόσες πολλές δεκαετίες από τότε που η χώρα μας ήταν χώρα μεταναστών. Και στη μετανάστευση οφείλουμε όλοι σήμερα μέρος της οικονομικής μας ανάπτυξης. Σε ό, τι έχει πετύχει η Ελλάδα σήμερα, υπάρχει μέσα του ο ιδρώτας των εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων μεταναστών, που στην πορεία έγιναν εκατομμύρια, δα τόσα πολλά χρόνια ώστε να ξεχάσουμε και να χάσουμε την ανθρωπιά δημιουργώντας οικογένειες. Δεν πέρασαν μας και την ευαισθησία μας. Και να θυμίζουμε νεόπλουτους τους , που θέλουν να ξεχάσουν τα λασπόνερα που ξυπόλυτα πόδια στα παιδικά τους χρόνια... πατούσαν με «Πυροβολώντας» τους αλλοδαπούς οικονομικούς μετανάστες, είναι σαν να πυροβολούμε το παρελθόν μας. Κι εμμέσως και το παρόν μας. Μπάμπης Πάπάπάνάγιώτου
Ελευθεροτυπία, 1996
1.1. Αντιστοιχίστε τις λέξεις της στήλης Α με την ερμηνεία τους στη στήλη Β. Στήλη Α 1. εσχάτως 2. η ένδεια 3. αξιόποινος 4. η όξυνση 5. καλπάζουσα 6. το έκτρωμα 7. βολιδοσκοπώ 8. χορηγώ 9. η ανεπάρκεια 10. επείγει
Στήλη Β α. πρέπει να γίνει αμέσως β. αυτός που αξίζει να τιμωρηθεί γ. δίνω δ. έλλειψη /φτώχεια ε. κάτι υπερβολικά άσχημο /τέρας στ. έλλειψη απαραίτητων ικανοτήτων (ή αγαθών) ζ. προσπαθώ να μάθω με έμμεσο τρόπο η. τον τελευταίο καιρό /πρόσφατα θ. που αυξάνεται με γρήγορο ρυθμό ι. το να γίνεται μια κατάσταση χειρότερη / επιδείνωση
1.2. Βρείτε λέξεις από το κείμενο που σημαίνουν: 1. φανερός (α΄ παράγραφος)
6. αυτός που μειώνει την αξία κάποιου
2. γέμισαν (β΄ παράγραφος) (ε΄ παράγραφος) 7. μειώνω την ένταση (ζ΄ παράγραφος) 3. ανατροπή μιας άποψης (δ΄ παράγραφος) 8. που είναι αριθμητικά περιορισμένος 4. αυτό που δεν γίνεται κατανοητό με τη λογική (η΄ παράγραφος) (δ΄ παράγραφος) 9. γίνονται εύκολα αντιληπτοί, προκαλούν 5. κάτι είναι ευνοϊκό για κάποιον / τον συμφέρει εντύπωση (η΄ παράγραφος) (ε΄ παράγραφος) 10. αυτός που δεν φοράει παπούτσια (θ΄ παράγραφος)
136
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
1.3. Σημειώστε σωστό-λάθος σύμφωνα 1.4. Συμπληρώστε τα κενά με το κείμενο. με τις παρακάτω λέξεις ή τα παράγωγά τους στο σωστό 1. Τις τελευταίες ημέρες λόγω τύπο. έλλειψης κατάλληλων ειδήσεων η εγκληματικότητα φάνηκε να παρουσιάζει έξαρση. 2. Είναι ανεπιβεβαίωτος ο συσχετισμός της αθρόας συρροής αλλοδαπών στη χώρα μας με το
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
ολοένα αυξανόμενο ποσοστό της εγκληματικότητας. Η τηλεόραση συχνά επιδεινώνει το ξενοφοβικό κλίμα, με συνέπεια να φαίνεται πως για όλα τα εγκλήματα ευθύνονται οι ξένοι και κυρίως οι Αλβανοί. Πολλά αδικήματα δεν καταγράφονται επίσημα, παρόλο που καταγγέλλονται στην αστυνομία. Η άποψη ότι ένας Αλβανός δεν μπορεί να κάνει κάτι αξιόποινο είναι εξίσου ακραία αλλά λιγότερο απειλητική. Εξαιτίας της καλπάζουσας ανεργίας η επίρριψη ευθυνών στους ξένους σήμερα γίνεται αποκλειστικά από εκείνους που έχουν στη δουλειά τους Αλβανούς. Πολλοί απεύχονται να έχουν ξένους στη δούλεψή τους, γιατί εργάζονται με χαμηλά μεροκάματα και χωρίς ασφάλιση. Όσο πιο αποδεκτές γίνονται οι ρατσιστικές αντιλήψεις τόσο πιο πιθανή είναι η εμφάνιση του Λεπενισμού . Η χορήγηση της πράσινης κάρτας στους ξένους καθυστερεί την εκτόνωση του προβλήματος. Οι αλλοδαποί στην πλειοψηφία τους καθιστούν αισθητή την παρουσία τους με τη δουλειά τους. Σημειωτέον ότι η ιστορία των Ελλήνων ως μεταναστών, που συνέβαλαν τα μέγιστα στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας θα έπρεπε να παραδειγματίζει και να συνετίζει τις «ακραίες» φωνές.
εσχάτως / προσέλευση / όξυνση, ανεπάρκεια / αδιανόητο / αξιόποινος / ένδεια / προφανής / εκτρέφω / εξευτελιστικός / οξύνω Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα (1) ……………………………………. σημαδεύτηκε από μια μαζική (2) ……………………………………. μεταναστών που έρχονται κυρίως από χώρες όπως Φιλιππίνες, Πολωνία, Αλβανία, Τουρκία κτλ. Η (3) …………………………………… (4) ……………………………………. αυτού του φαινομένου έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη και δυστυχώς συνοδεύεται από τάση ρατσισμού. Τα ΜΜΕ, με το να προβάλλουν και να τονίζουν συνέχεια τις (5) …………………………………… πράξεις των μεταναστών (6) ……………………………………. το πρόβλημα. (7) ……………………………………. την περιφρόνηση των Ελλήνων για τους ξένους μετανάστες, οι οποίοι εκτός από την (8) ……………………………………. και τις (9) …………………………………… συνθήκες ζωής και εργασίας, έρχονται αντιμέτωποι και με μια έντονη ρατσιστική συμπεριφορά. Αυτό οφείλεται και στην έως τώρα (10) ……………………………………. του ελληνικού κράτους να λάβει μέτρα προστατευτικά για τους ξένους, καθώς καθίσταται σαφές ότι είναι (11) ……………………………………. ο αβίαστος καταλογισμός όλων των ευθυνών για την εγκληματικότητα στους μετανάστες.
137
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
Γράψτε!
2. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ
1.5. Γράψτε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία ένα γράμμα, για να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο. Αναλύστε ένα από τα παρακάτω θέματα / ερωτήματα.
2.1. Λεξιλόγιο για το μεταναστευτικό ζήτημα 2.1.1. Συμπληρώστε με τις ακόλουθες – λέξεις φράσεις.
μεθοριακός / ο αιτών / η επικράτεια / απέλαση / 1. Το συγκεκριμένο άρθρο του τάξεις υποδοχής / όμορος, ημεδαπός / αλλοδαπός Παπαπαναγιώτου γράφτηκε το 1996, όταν τα πρώτα κρούσματα του ρατσισμού απέναντι/ ιθαγένεια / παραμεθόριος / υπηκοότητα / στους οικονομικούς μετανάστες άρχισαν διερχόμενος / επαναπροώθηση / πολιτογράφηση να ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία. Το 1. Η ……………………………………. δεν κείμενο αναδεικνύεται σχεδόν «προφητικό» σε ορισμένες σκέψεις του, καθώς κάποιες από τις αποτελεί πλέον προϋπόθεση για την άσκηση κοινωνικές διεργασίες που απεύχεται δυστυχώςτου επαγγέλματος του συμβολαιογράφου, τις παρατηρούμε να συντελούνται στην αποφάσισε το ευρωπαϊκό δικαστήριο. ελληνική και την ευρωπαϊκή πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια. 2. Άδεια παραμονής και οκτώ χρόνια συνεχούς α) να επισημάνετε τα σημεία του κειμένου διαμονής στη Γερμανία είναι οι δυο βασικοί που κατά την άποψή σας λειτουργούν όροι για την απόκτηση της γερμανικής «προφητικά» σε σχέση με την ελληνική ……………………………………. και ευρύτερη ευρωπαϊκή πολιτική επικαιρότητα. 3. ……………………………………. κάνουν β) να διαβάσετε το κείμενο του Πιτσιρίκου οι ομογενείς ή αλλογενείς αλλοδαποί που (γνωστού Έλληνα blogger) http://pitsirikos. έχουν άδεια διαμονής στη χώρα μας, αφού net/2011/03/έλληνες-λαθρομετανάστες/ για τη μετανάστευση σήμερα και να συγκρίνετε συμπληρώσουν σχετική αίτηση στο δήμο της τα δύο κείμενα. Ποια σημεία από το κείμενο κατοικίας τους. του Παπαπαναγιώτου παραμένουν επίκαιρα 4. Συνελήφθησαν χθες το μεσημέρι στη Λαμία παρά την παρέλευση 15 ετών; μια ……………………………………. (300-500 λέξεις). 2. «Ποιον πυροβολούμε;» Γιατί επιλέγει αυτό τον γυναίκα, ηλικίας 44 ετών και δύο τίτλο ο συγγραφέας κατά την άποψή σας; ……………………………………. άνδρες, ηλικίας 21 και 24 ετών αντίστοιχα. 3. Τι νομίζετε πως υποδηλώνουν οι φράσεις σύμφωνα με το κείμενο: «κατάλληλων 5. Ανοίγει ……………………………………. ειδήσεων», «αυτόπτες μάρτυρες», «έμοιαζε με διάβαση προς Βουλγαρία. Αλβανό», «δικά μας παιδιά», «πυροβολώντας τους αλλοδαπούς». Την προοπτική ευκαιριών 4. Ο δημοσιογράφος αναφέρει τη φράση «άλλο 6. για επενδύσεις δημιουργεί ο άκρο». Ποιες είναι οι δύο ακραίες στάσεις και αποχαρακτηρισμός της Θεσσαλονίκης ως ποια θεωρείτε εσείς ως μέση κατάσταση; ……………………………………. περιοχής. 7. Για τη διαμονή στη ζώνη ……………………………………. απαιτείται θεώρηση εισόδου.
138
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
8. Επεκτείνεται σε όλη την ελληνική 2.3. Εκφράσεις και ιδιωματισμοί με την ……………………………………. αντωνυμία «άλλος» η κατασκευή των μητροπολιτικών δικτύων 2.3.1. Συμπληρώστε τις φράσεις με τις οπτικών ινών από την Intrakat.
ακόλουθες εκφράσεις.
9. Σε περιφερειακό επίπεδο, βασική επιδίωξη α. άλλο το να και άλλο τ άλλο / β. άλλο να το αποτελεί η επίτευξη καλής γειτονίας με τις ακούς και άλλο να το βλέπεις / γ. άλλ αντ άλλων ……………………………………. χώρες. / δ. κάθε άλλο! / ε. αν μη τι άλλο / στ. από δω πάν κι άλλοι! / ζ. πάρ τον έναν και χτύπα τον άλλο / 10. Μπλοκάρουν την η. άλλο πάλι και τούτο / θ. [από ...] άλλο τίποτα / ……………………………………. ι. το κάτι άλλο / ια. άλλο που δεν ήθελα / ιβ. από άλλο ανέκδοτο / ιγ. το δίχως άλλο / ιδ. ο ένας κι ο προσφύγων στην Ελλάδα. άλλος / ιε. συν τοις άλλοις / ιστ. άλλος αυτός 11. Οι ……………………………………. άσυλο έχουν το δικαίωμα να στεγαστούν κατόπιν 1. Οι έμποροι ναρκωτικών πρέπει να τιμωρούνται αυστηρά, οι χρήστες όμως δεν σχετικής αίτησης σε Κέντρα Υποδοχής είναι εγκληματίες…………………………… ανάλογα με τη δυναμικότητά τους και τις διαθέσιμες κενές θέσεις.
2. Έφυγα από την κόρη μου, που γκρίνιαζε, και πήγα στο γιο μου. ………………………. 12. Ως ……………………………………. νοείται Από την πρώτη εβδομάδα άρχισε την γκρίνια. η πράξη με την οποία ένα κυρίαρχο κράτος καλεί ή υποχρεώνει έναν ή περισσότερους 3. Το τι έγινε στη συγκέντρωση αλλοδαπούς που βρίσκονται στο έδαφός δεν μπορείς να το συλλάβεις. του να εγκαταλείψουν αυτό σε βραχύτατο, …………………………………, σου λέω. συνήθως προσδιοριζόμενο, χρόνο. 4. Μου ζήτησε να πάμε για ψώνια. 13. Οι ……………………………………. μαζί …………………………………….! με τα Σχολεία Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης 5. Να κάνεις αυτό που νομίζεις εσύ και να μην είναι οι σχολικές δομές, των οποίων η ακούς τι λέει ………………………………… αποστολή είναι η υποδοχή και ένταξη των 6. …………………………………….! Ενώ είχα αλλοδαπών μαθητών. πληρώσει το λογαριασμό, μου έκοψαν το ρεύμα.
2.2. Σύνθετες λέξεις με το πρόθεμα αλλο2.2.1. Φτιάξτε σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό τη λέξη άλλο(ς) και με δεύτερο συνθετικό τις λέξεις: •
•
•
•
•
•
θρησκεία > …………………………………… πίστη
> ……………………………………
δόξα
> ……………………………………
έθνος
> ……………………………………
γλώσσα
> ……………………………………
φυλή
> ……………………………………
7.
Από λόγια…………………………………. Πράξεις θέλω να δω.
8. Μη τον ρωτάτε αυτόν. Αυτός είναι ………………………………… Δεν καταλαβαίνει τίποτα. 9.
Δεν θέλω να ακουστώ κοιλιόδουλος, αλλά το φαγητό σ αυτή την ταβέρνα ήταν ……………………………….! Όλα ήταν εξαιρετικά. Έχουν δική τους παραγωγή και …………………………………. οι πρώτες ύλες στην κουζίνα τους έχουν 139
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
υψηλή διατροφική αξία και ασυναγώνιστη2.5. Εκφράσεις και ιδιωματισμοί με τη λέξη νοστιμιά! …………………………………. ξένος η εξυπηρέτηση είναι τρομερά φιλική και οι 2.5.1. Συμπληρώστε με μία από τις παρακάτω τιμές προσιτές για την όλη ποιότητα.
εκφράσεις – λεκτικά σύνολα:
10. – Πιστεύεις ότι θα τα καταφέρει; ξένα προς την αλήθεια / ξένο σώμα / – ………………………………….! σε ξένα χέρια / «δυο γάιδαροι μαλώνανε Είναι λίαν απίθανο, αλλά δεν χάνει τίποτασε ξένον αχυρώνα» / ξένο προς την κλασική διακόσμηση / στα ξένα. να το προσπαθήσει. 11. Δεν τα πήγαιναν καθόλου καλά. Εντέλει, τον έπιασε στα πράσα και τον χώρισε αμέσως. Μετά αυτός προσπάθησε να την προσεγγίσει πάλι και της έλεγε ……………………………………., για να δικαιολογηθεί… Αυτή ανένδοτη, βέβαια. ……………………………………., σιγά μην έσκαγε…
1. Έμεινε ορφανός από μικρός και μεγάλωσε
12. Η χαμηλή του απόδοση στις εξετάσεις απέδειξε ότι, ………………………………, δεν είχε προετοιμαστεί σωστά.
3. Όσα μου είπες είναι τελείως ………………………………………………
2.4. Σύνθετες λέξεις με το πρόθεμα ξενο2.4.1. Φτιάξτε σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό τη λέξη ξένος και με δεύτερο συνθετικό τις λέξεις που δίνονται. ξένος + γλώσσα ξενόγλωσσος >
……………………………………………… ……………………………………………… 2. Έστησαν ολόκληρο καβγά για κάτι που δεν ήταν δικό τους τελικά: ……………………… ………………………………………………
4. Tο έπιπλο είναι τελείως ……………………… ……………………… του δωματίου. 5. Αισθανόμουν σαν ………………………… ……………………………………………… μέσα σε εκείνη την παρέα των δεκάχρονων παιδιών. 6. Μάνα, θα φύγω μακριά ……………………… ………………………………………………
ξένος + μανία ξένος + λατρεία
> ……………………………… > ………………………………
ξένος + δουλεύω
> ……………………………… 2.6. Σύνθετα και παράγωγαπυρ με το
ξένος + άγω ξένος + κοιμάμαι
> ……………………………… > ………………………………
2.6.1. Βρείτε τα συνθετικά των παρακάτω λέξεων και τη σημασία τους. πυρομανία πυρ > + μανία πυροσβέστης > …………………………………… πυρίμαχος
> ……………………………………
πυρασφάλεια > …………………………………… λιοπύρι
> ……………………………………
εκπυρσοκροτώ > ……………………………………
140
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
2.6.2. Δείτε τα ακόλουθα παράγωγα της λέξης 5. Η συνεδρίαση στην εταιρεία «πυρ» και συμπληρώστε: ήταν δύσκολη για μένα. Βρέθηκα η πυρά / πύρινος / πυρετός / πυρετώδης / πυρσός 1. Άναψε έναν …………………………… για να βλέπει στο σκοτάδι της σπηλιάς. 2. Ο υπουργός έβγαλε έναν …………………… λόγο εναντίον των ξένων.
………………………………… και δεν ήξερα τι να κάνω. 6. Χρειάστηκε να περάσει ………………………………… μέχρι να καταφέρει να αποδείξει την αθωότητά του. 7. «Τα τρία μεγαλύτερα κακά του κόσμου είναι: ………………………………… », λένε οι
3. Οι μάγισσες κατά τον Μεσαίωνα ρίχνονταν μισογύνηδες. στην ……………………………….…………. 8. Είδε το σπίτι του να γίνεται ………………………………… μέσα σε λίγα 4. Πολλοί αμφέβαλλαν για το αν οι…………… λεπτά και δεν πρόλαβε να σβήσει τη φωτιά. ……………………………… προσπάθειες των Ελλήνων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας θα είχαν αποτελέσματα, αλλά διαψεύστηκαν. 3. ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
5. Παραμιλούσε μέσα στον …………………… του και δεν ήξερε τι έλεγε.
Άκουσον, άκουσον!
Ακούστε την ομιλία στη Βουλή του 2.6.3. Συμπληρώστε τα κενά των προτάσεων με τις παρακάτω εκφράσεις. βουλευτή της ΝέαςΑλέξανδρου Δημοκρατίας α. βάπτισμα του πυρός β. δια πυρός και σιδήρου γ. άρξατε πυρ δ. μεταξύ δύο πυρών ε. παρανάλωμα του πυρός
Δερμεντζόπουλου για το θέμα της λαθρομετανάστευσης στον Έβρο, στις 24.2.2011(διάρκεια: 7.55 λεπτά) http://www.inews.gr/116/omilia-dermentzopoulou-gia-tin-tropologia-tou-metanastevtikou.htm
στ. εις το πυρ το εξώτερον! ζ. πυρ, γυνή και θάλασσα η. πυρ και μανία 1. Μόλις έλαβε το σήμα από το στρατηγείο, ο αξιωματικός διέταξε τους στρατιώτες: …………………………………. ! 2. Έγινε ………………………………… όταν άκουσε τα νέα. 3. Αν δεν μετανοήσετε για τις αμαρτίες σας, είπε ο ιερέας, θα πάτε ………………………………… ! 4. Η πρώτη του μέρα στη δουλειά ήταν επεισοδιακή. Πήρε το ………………………………… με τρόπο απότομο. 141
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
3.1. Διαβάστε τις ακόλουθες φράσεις και σημειώστε ΝΑΙ, εφόσον ευσταθούν και ΟΧΙ, εφόσον δεν ευσταθούν, αφού ακούσετε την ομιλία μία ακόμη φορά. ΝΑΙ ΟΧΙ 1. O βουλευτής επισημαίνει τις παλινωδίες, την προχειρότητα αλλά και τους εύστοχους χειρισμούς της Κυβέρνησης. 2. Ο βουλευτής συμφωνεί με την αποσύνδεση του Λιμενικού Σώματος από την Εμπορική Ναυτιλία. 3. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Προσωπικού Λιμενικού Σώματος διεκδικεί κατά προτεραιότητα εδώ και καιρό τη σύσταση Ακαδημίας του Λιμενικού Σώματος στον Έβρο, κάτι που είχε εξαγγελθεί και από τον κ. Παπουτσή. 4. Ο τότε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας κ. Παπουτσής υπεραμύνθηκε της παλαιότερης επιλογής του σε σχέση με τη σύσταση Ακαδημίας Λιμενικού σε πρόσφατη συζήτηση του παρόντος νομοσχεδίου στη Βουλή. 5. Με το παρόν νομοσχέδιο η Λιμενική Ακαδημία ναυαγεί και προκρίνονται τα κέντρα στέγασης λαθρομεταναστών. 6. Η παρούσα κυβέρνηση φέρνει τώρα προς ψήφιση τη χρήση των στρατοπέδων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας ως χώρων εγκατάστασης των κέντρων πρώτης υποδοχής και κράτησης των λαθρομεταναστών, θεωρώντας το ως μέτρο εφαρμόσιμο. 7. Φήμες κυκλοφορούν για την ενοικίαση συγκεκριμένων χώρων, εργοστασίων που υπολειτουργούν ή είναι κλειστά, ως χώρων κράτησης και συγκέντρωσης των λαθρομεταναστών. 8. Αυτό που καταγγέλλει ο βουλευτής είναι ότι, εάν περάσει το παρόν νομοσχέδιο, θα έχει τη δυνατότητα ο Υπουργός να αλλάζει όρους δόμησης, να καθορίζει ειδικότερους όρους για εγκαταστάσεις και για έγκριση εργασιών χωρίς οικοδομική άδεια. 9. Η οικολογικά ευαίσθητη Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής εξανίσταται με την παρούσα τροπολογία, επειδή είναι άτεγκτη για τους όρους δόμησης στις περιοχές NATURA και αντιλαμβάνεται ότι εκχωρούνται υπερεξουσίες που εγείρουν ακόμα και ζητήματα αντισυνταγματικότητας. 10. Στελέχη του Υπουργείου βρίσκονται σε διένεξη με εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που ήδη προσέφυγαν στη δικαιοσύνη λόγω των αντιδράσεων των πολιτών για την ίδρυση στην περιοχή τους του βασικού κέντρου υποδοχής των λαθρομεταναστών του Νομού.
142
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Επιλέξτε το σωστό! 3.2. Ακούστε μόνο τα 4 πρώτα λεπτά της ομιλίας και επιλέξτε τη σωστή λέξη, για να συμπληρώσετε τα κενά από το ακόλουθο απόσπασμα της ομιλίας. 1. α. προς ψήφο
β. προς ψήφιση
γ. προς καταψήφιση
2.
α. παρακράτησης
β. κράτησης
γ. κατακράτησης
3.
α. ανεφάρμοστο
β. εφαρμόσιμο
γ. αναφαίρετο
4.
α. τροποποίηση
β. τροπή
γ. τροπολογία
5. α. διαχέονται β. διασύρονται γ. διατηρούνται Στην αιτιολογική της έκθεση ομολογεί ότι αυτό που μόλις πριν από ένα μήνα η ίδια η Κυβέρνηση έφερε (1) ………………………, δηλαδή τη χρήση των στρατοπέδων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας ως χώρων εγκατάστασης των κέντρων πρώτης υποδοχής και (2) ……………………… των λαθρομεταναστών, είναι, λέει, ως μέτρο (3) ……………………… Έρχεται τώρα, λοιπόν, αυτή η (4) ……………………… να αποτελέσει την ταφόπλακα για το Νομό Έβρου και διευκρινίζω γιατί. Εδώ και ένα μήνα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι (5) ……………………… φήμες, διαρρέουν πληροφορίες, που ούτε διαψεύδονται, αλλά ούτε και επιβεβαιώνονται, για ενοικίαση συγκεκριμένων χώρων, εργοστασίων που υπολειτουργούν ή είναι κλειστά ως χώρων κράτησης και συγκέντρωσης των λαθρομεταναστών.
4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Συζητήστε! Φανταστείτε και συζητήστε τι θα γινόταν αν: •
•
•
β) ΡΟΛΟΣ Α : είστε μετανάστης που ψάχνει για δουλειά ΡΟΛΟΣ :Βείστε ιδιοκτήτης βιοτεχνίας που ψάχνει για υπάλληλο
γ) ΡΟΛΟΣ Α : είστε ιδιοκτήτης σπιτιού με τρία δωμάτια, που δεν θέλει αλλοδαπούς, εκτός αν δεν είχαν έρθει ποτέ ξένοι στην πόλη σας. κερδίζει πολλά χρήματα δεν επιτρεπόταν πουθενά στον κόσμο να ζήσει ΡΟΛΟΣ :Βείστε πρόσφυγας που ψάχνει για πάνω από δύο μήνες κανένας έξω από τη χώρα σπίτι με την οικογένειά του του. θέλατε να μάθετε ελληνικά και δεν σας επιτρεπόταν να έρθετε στην Ελλάδα. Γράψτε!
Παιχνίδια ρόλων
«Η ιστορία μου....». Είστε
μετανάστης / μετανάστρια στην α) ΡΟΛΟΣ Α : είστε Ελλάδα. Γράφετε ένα μικρό κείμενο μιλώντας μετανάστης και παίρνετε τηλέφωνο για να για τη ζωή σας, που θα δημοσιευτεί στο blog νοικιάσετε σπίτι. ενός περιοδικού αφιερωμένο στις αφηγήσεις ΡΟΛΟΣ :Βείστε ευκατάστατη κυρία, ιδιοκτήτρια ζωής των μεταναστών. Προσπαθήστε να σπιτιού που θέλει να ενοικιάσει το σπίτι της χρησιμοποιήσετε στην και τις παρακάτω λέξεις και περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος. Δεν θέλει φράσεις: αλλοδαπούς. το κέντρο υποδοχής Διαβάστε σχετικά http://www.lifo.gr/mag/ και: η πράσινη κάρτα features/1198 •
•
143
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
•
•
•
•
•
•
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
το μεροκάματο η ασφάλιση / ανασφάλιστος η κάρτα διαμονής/ παραμονής η κάρτα εργασίας ανθρώπινα δικαιώματα ανειδίκευτος
Μιλήστε!
•
•
•
•
η επαναπροώθηση η πολιτογράφηση η νομιμότητα η νομιμοποίηση
5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
5.1. Αρχαίες μετοχές παθητικού Είστε δικηγόρος και παρακειμένου με αναδιπλασιασμό κάνετε μια αγόρευση στο εν χρήσει. δικαστήριο σχετικά με την υπόθεση ενός πελάτη σας, Παρατηρήστε! πρόσφυγα στη χώρα σας, ο οποίος έχει δεχτεί προσβολές και ρατσιστική Παραδείγματα χρήσης των μεβία, επειδή είναι μικροπωλητής χωρίς χαρτιά. τοχών με αναδιπλασιασμό. Προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε όσο το 1. Ο πρόεδρος του δυνατόν περισσότερες εκφράσεις / λέξεις δικαστηρίου αποφάσισε από τον παρακάτω πίνακα του θεματικού να γίνει η δίκη λεξιλογίου. κεκλεισμένων των θυρών . •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
144
το στερεότυπο η ετερότητα η προκατάληψη το αδίκημα ο χώρος εισόδου ο χώρος κράτησης ενοχοποιώ / απενοχοποιώ ημεδαπός / αλλοδαπός χορηγώ ηλεκτρονική κάρτα διαμονής καθεστώς του «επί μακρόν διαμένοντος» η ένδεια αξιόποινος, -η, -ο το παραεμπόριο
δεδομένη . Ελπίζω 2. Η καλή μου διάθεση είναι λοιπόν να μην υπάρξουν προβλήματα.
η κατάσχεση μεθοριακός ο αιτών η επικράτεια η απέλαση η ιθαγένεια η παραμεθόριος η υπηκοότητα διερχόμενος, -η, -ο
τεταμένη μετά την 8. Η ατμόσφαιρα ήταν ανακοίνωση της παραίτησής του.
3. Δεδομένου ότι ο καιρός είναι κακός, δεν θα σε συμβούλευα να ταξιδέψεις. 4. Δεδομένης της θέλησής του να κάνει αυτό το ταξίδι, δεν νομίζω ότι πρέπει να τον εμποδίσουμε. 5. Αυτός ο κακοποιός είναι σεσημασμένος . Η αστυνομία τον γνωρίζει, γι’ αυτό είναι ο πιθανότερος δράστης. 6. Αισθάνθηκα προσβεβλημένος όταν μου μίλησε τόσο άσχημα. δεδιδαγμένο, 7. Το κείμενο αυτό θεωρείται γι’ αυτό βρίσκεται εντός της ύλης των εξετάσεων.
δια(γε) 9. Το νέο κόμμα αποτελείται από τα γραμμένα στελέχη του παλιότερου, πιο συντηρητικού κόμματος.
10. Ό,τι υπογραμμίζω διακεκομμένες με γραμμές παρακαλώ να γραφτεί με κεφαλαία γράμματα. επιτετραμμένο του κυρίου 11. Φιλοξενήσαμε τον υπουργού.
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
12. Δύο νομίζω είναι οι βασικές συντεταγμένες του προβλήματος: υπάρχει η ηθική και η πολιτική διάσταση.
31. Δεν καταλαβαίνω τι γίνεται: έχω μια συγκεχυμένη εικόνα για όσα έχουν συμβεί.
πεπαλαιωμένες ιδέες. 14. Νομίζω ότι έχεις Χρειάζεται να εκσυγχρονιστείς πια.
34. Φοράει πάντα πολύ εξεζητημένα ρούχα.
κατατεθειμένη στο 32. Η αίτησή μου είναι συντετμημένες 13. Έγραψε πολλές λέξεις γραφείο 2. επειδή δεν είχε χρόνο και δυσκολεύτηκα να33. Γιατί να το κάνεις εσύ; Αυτή η εργασία είναι καταλάβω το κείμενο. ανατεθειμένη στο συνάδελφό σου.
συντετριμμένος μετά το ατύχημα, το 15. Ένιωσε
βεβιασμένες κινήσεις, 35. Δεν θέλω να κάνω πρέπει να περιμένω λίγο.
οποίο ο ίδιος είχε προκαλέσει. 16. Με έφερε προ τετελεσμένου γεγονότος: δεν μπορούσα να κάνω τίποτα πια.
τεθλασμένη. Μπορείς 36. Αυτή η γραμμή είναι να ζωγραφίσεις και μια ευθεία γραμμή;
37. Απαιτώ τα δεδουλευμένα πριν αποχωρήσω από τη δουλειά μου.
17. Είναι άνθρωποςβεβαρημένο με παρελθόν, δεν μπορείς να τον εμπιστευτείς λοιπόν.
38. Δεν υπάρχουν στην εποχή μας πλέον πολλοί εστεμμένοι. Ξέρω όμως ότι έχει η Δανία βασιλιά.
18. Όλα αυτά που μου λες είναι τετριμμένα πια. Θα ήθελα να ακούσω κάτι καινούριο.
19. Η πρόταση αυτή είναι εγκεκριμένη από την προδιαγεγραμμένη, αφού 39. Η πορεία του ήταν Επιτροπή, λοιπόν μπορείς να την εφαρμόσεις. άρχισε να παίρνει ναρκωτικά. 20. Δεν με υποστήριξε καθόλου όταν με εκτεθειμένο. κατηγόρησαν. Με άφησε
40. Όλοι οι υπάλληλοι ήταν παρατεταγμένοι για να κάνει επιθεώρηση ο νέος διευθυντής.
εκτεταμένες 21. Το πρόβλημα έχει λάβει διαστάσεις. Πρέπει να δράσουμε γρήγορα. καταβεβλημένος 22. Φαίνεται πολύ και δικαιολογημένα, μετά από δέκα ώρες δουλειά.
23. Όταν φέρεσαι με αγένειαεπιβεβλημένο είναι να ζητήσεις συγγνώμη.
5.1.1. Συμπληρώστε τον κατάλληλο τύπο της παθητικής μετοχής με αναδιπλασιασμό των ρημάτων που δίνονται σε παρένθεση:
24. Ο τόπος αυτός είναι τόσο απομεμακρυσμένος που δεν νομίζω ότι θα μπορέσω να πάω ποτέ.
1. Επανέλαβε τα ……………………………… (τρίβω) και κανείς δεν πρόσεχε 25. Πιστεύω ότι κι ο ίδιος ο υπουργός είναι πια την ομιλία του. αναμεμειγμένος στη σκοτεινή αυτή υπόθεση. 26. Έγινε μια παρέλαση τεθωρακισμένων στην πλατεία Συντάγματος.
2. Βρέθηκε ……………………………… (εκθέτω) μετά την παραίτηση του υπουργού.
μεμονωμένες περιπτώσεις. Δεν 27. Αυτές είναι συμβαίνει συχνά αυτό.
3. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ……………………………… (εγκρίνω) από 28. Είναι αρκετά πεπειραμένος δάσκαλος και δεν μπορώ να καταλάβω πώς έκανε αυτό το την Ευρωπαϊκή Ένωση. λάθος. 29. Θα ήθελα παρακαλώ αύριο να μου έχετε πεπραγμένων για να έτοιμη μια έκθεση ελέγξω τι έγινε τον τελευταίο μήνα. 30. Αυτός ο φυσιοθεραπευτής είναι συμβεβλημένος με τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία.
4. Αναφέρθηκαν ……………………………… (εκτείνω) ζημιές μετά το αυτοκινητιστικό ατύχημα. 5. Αισθάνομαι ……………………………… (καταβάλλω) μετά τη διδασκαλία των μετοχών. 145
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
6. Βρήκε καταφύγιο σε ένα ………………………………(απομακρύνω) χωριό στο βουνό. 7. Οι εργαζόμενοι απαίτησαν τα ………………………………(δουλεύω). 8. Οι στρατιώτες ήταν ……………………………… (παρατάσσω) μπροστά στο φυλάκιο. 9. Η πορεία της οικονομίας δεν είναι ποτέ ……………………………… (προδιαγράφω). 10. Η έκθεση των ……………………………… (πράττω) δεν ικανοποίησε τον διευθυντή.
4. Ψυχραιμία! Μην κάνεις …………………………… κινήσεις. 5. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν πρέπει να μιλάει κανείς. Η σιωπή θεωρείται …………………………… 6. Δε ζητάω περισσότερα χρήματα από τα …………………………… μόνο. 7. Είναι πολύ συντηρητικός. Πάντα βαδίζει την ……………………………, λέει κοινοτοπίες. 8. Αυτός ο φυσιοθεραπευτής είναι …………………………… με το Ασφαλιστικό Ταμείο μου;
11. Τα ………………………………(θωρακίζω) άρματα μάχης έκαναν πρώτα επίθεση.
9. Το Διοικητικό Συμβούλιο συμφωνεί. Ήδη ο προϋπολογισμός είναι …………………………… από αυτό και 12. Μην κάνεις ……………………………… η έκθεση …………………………… το (βιάζομαι) κινήσεις γιατί θα μετανιώσεις. ικανοποίησε. 13. Έχω μια ……………………………… 10. Τα όρια των δυνατοτήτων μου είναι (συγχέω) ιδέα για τον οικονομικό απολογισμό.
……………………………, όπως καταλαβαίνεις. Δεν μπορώ να κάνω τα πάντα.
14. Είναι ……………………………… (επιβάλλω) ρυθμίσεις για να βελτιωθεί το 11. Πάντα φοράει …………………………… νομοσχέδιο. ρούχα, για να τραβήξει την προσοχή.
5.1.2. Συμπληρώστε τα κενά με την παθητική μετοχή που ταιριάζει. 1. Εφόσον δεν πρόκειται για …………………………… κείμενο, δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στην εξεταστέα υλη. 2. Σημειώνει λάθη του κειμένου, υπογραμμίζοντας με …………………………… γραμμές. 3. Δεν θυμάμαι καλά. Έχω μια …………………………… εικόνα στο κεφάλι μου για ό,τι έγινε. 146
12. Μα τι λέτε; Δεν μπορώ να τον εμπιστευθώ. Έχει …………………………… ποινικό μητρώο. Από παλιά ήταν ……………………………διαρρήκτης. 13. Τα χρήματά μας είναι …………………………… στην Τράπεζα. 14. Προκάλεσε …………………………… βλάβες στο αυτοκίνητό μου, κύριε πρόεδρε. 15. Νιώθω …………………………… για το φοβερό λάθος μου, που του στοίχισε τη ζωή. 16. …………………………… ότι θα βρέξει αύριο, δε θα βγω από το σπίτι. 17. Η ατμόσφαιρα ήταν πολύ …………………………… μετά από
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
αυτά τα λόγια. Όλοι αισθάνθηκαν …………………………… και αποχώρησαν αμέσως. 18. Εμφανίστηκαν τρία ………………………… άρματα σε ένα χωριό στα σύνορα.
Όλη αυτή η υστερία για τους «μετανάστες που έχουν έρθει στην Ελλάδα, για να απειλήσουν τις ζωές μας και τις δουλειές μας» είναι ένα ψέμα – ένα ψέμα που λέγεται συνέχεια. Οι μετανάστες δεν έρχονται στην Ελλάδα – οι μετανάστες περνάνε από την Ελλάδα. Αλλά δεν τους αφήνουμε να περάσουν.εγκλωβίζουμε Τους εδώ.
19. Δε μπορούμε να κρίνουμε την κατάσταση από Πριν από μερικά χρόνια, η εθνική οδός περνούσε ένα …………………………… περιστατικό. μέσα από την πόλη της Πάτρας. Αν θυμάμαι καλά, οι
κάτοικοι της Πάτρας ήταν αντίθετοι στη δημιουργία
20. Η πορεία της οικονομίας δεν είναι …………………………… κανείς δεν μπορεί να την προεξοφλήσει. 21. Δεν είναι όλοι οι …………………………… καλοί και ……………………………. 22. Οι στρατιώτες ήταν …………………………… στην πρώτη γραμμή της μάχης.
6. ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
της νέας εθνικής οδού –η οποία περνάει έξω από την Πάτρα– επειδή επιθυμούσαν να περνάνε τα αυτοκίνητα και τα λεωφορεία μέσα από την πόλη, ώστε να κάνουν στάση και οι οδηγοί και οι επιβάτες να αφήνουν τα ωραία τους χρήματα. Φυσικά, τα υπεραστικά λεωφορεία έκαναν υποχρεωτικά στάση στην Πάτρα. Περνούσα κι εγώ μέσα από την Πάτρα, για πάρα πολλά χρόνια. Από την ημέρα που φτιάχτηκε η νέα εθνική οδός δεν έχω περάσει ούτε μία φορά μέσα από την Πάτρα. Δεν είναι η Πάτρα ο προορισμός μου – αλλού πηγαίνω. Το ίδιο ισχύει και για χιλιάδες μετανάστες (όπως αυτοί στη φωτογραφία που προσπαθούν να νταλίκα κοντά στο λιμάνι της Πάτρας, ανέβουν σε μια για να μπουν στο πλοίο και να πάνε στην Ιταλία).
ξεπουλημένων συνδικαλιστών Η μεγάλη ανοησία των και των Ελλήνων εργαζομένων ήταν ότι δεν απαίτησαν από την πρώτη στιγμή από τις κυβερνήσεις οι Είναι απίστευτη η υποκρισία της μετανάστες να έχουν τους ίδιους όρους εργασίας, τις ελληνικής πολιτείας και της ελληνικής ίδιες συλλογικές συμβάσεις και τα ίδια δικαιώματα κοινωνίας και μάλλον φτάνει η ώρα με τους Έλληνες. Με αυτόν τον τρόπο οι μετανάστες που θα πληρωθεί ακριβά. χρησιμοποιήθηκαν επί δεκαετίες ως φτηνά χέρια, Σε μια εποχή που σχεδόν όλοι μιλούν έγιναν αντικείμενο αισχρής εκμετάλλευσης και για την ανάγκη να επικρατήσει κεκτημένα –μοιραία– υπονόμευσανεργατικά τα των νομιμότητα στη χώρα, ελάχιστοι Στερνή μου γνώση, να σ’ είχα Ελλήνων εργαζομένων. νομιμοποίηση είναι αυτοί που επιθυμούν τη των πρώτα. Τώρα πια το πουλάκι πέταξε και στην Ελλάδα μεταναστών. Τους προτιμούν παράνομους. Μα οι του μνημονίου οι εργασιακές σχέσεις, τα εργατικά περισσότεροι μετανάστες θέλουν τη νομιμοποίηση,δικαιώματα για –αλλά ακόμα και η εργασία πια– είναι να φύγουν από την Ελλάδα και να πάνε σε μια πλούσια ανέκδοτο τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ευρωπαϊκή χώρα. μετανάστες.
6.1. Έλληνες λαθρομετανάστες
ιδιαίτερο μυαλό για να αντιληφθεί Από τη στιγμή που η πλειοψηφία των μεταναστών Δεν ήθελε και θα φύγει από την Ελλάδα μόλις νομιμοποιηθούν, κάποιος πως, αν οι μετανάστες εργάζονται γιατί τόσοι Έλληνες δεν επιθυμούν τη νομιμοποίηση ανασφάλιστοι, είναι σίγουρο πως θα έρθει η στιγμή των μεταναστών; Δεν λένε πολλοί «να φύγουν οι που και εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες εργαζόμενοι θα μετανάστες»; Ε, αν νομιμοποιηθούν, θα φύγουν. ευφυία είναι ανασφάλιστοι. Δεν ήθελε και ιδιαίτερη για να καταλάβει κάποιος πως η νόμιμη εργασία των Η πραγματικότητα είναι πως θέλουμε –και μεταναστών συμφέρει και τους Έλληνες εργαζόμενους, χρειαζόμαστε– τους μετανάστες, αλλά τους θέλουμε αφού θα τόνωνε τα ασφαλιστικά ταμεία και τις χωρίς δικαιώματα. Δηλαδή θέλουμε σκλάβους. Να δουλεύουν φτηνά, χωρίς εργασιακά δικαιώματα, συντάξεις. Επίσης θα δημιουργούσε ένα ισχυρό κοινό να είναι υπάκουοι και –αν είναι δυνατόν– να μην μέτωπο απέναντι σε όσους θα προσπαθούσαν να καταπατήσουν τα εργατικά δικαιώματα. κυκλοφορούν στους δρόμους μας.
147
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
Αντί να ζητηθούν ίσα δικαιώματα και για τους των κυβερνήσεων σε όλον τον κόσμο. μετανάστες, τους βλέπαμε –και τους βλέπουμε– Είμαι βέβαιος πως η σχεδόν ανύπαρκτη πολιτική των επί χρόνια να κάνουν τις πιο σκληρές δουλειές. ελληνικών κυβερνήσεων στο μεταναστευτικό θέμα δεν Φτηνά εργατικά χέρια και ανασφάλιστη εργασία. είναι καθόλου τυχαία. Ο κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙ» –τον Όταν κάποιος μετανάστης έπεφτε θύμα εργατικού οποίο επικαλούνται οι ελληνικές κυβερνήσεις– είναι ατυχήματος –και ήταν εκατοντάδες αυτοί–, σχεδόν ένα ισχυρό επιχείρημα, αλλά το ερώτημα είναι «γιατί κανείς δεν έδινε σημασία. Άλλωστε τις περισσότερες ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης φορές δεν το μαθαίναμε καν – οι εργάτες μετανάστες ψήφισαν το “Δουβλίνο ΙΙ” το 2003; Τι έκανε η χωρίς δικαιώματα είναι σαν να μην υπάρχουν. Ακόμα κυβέρνηση Καραμανλή, όταν το μεταναστευτικό και πριν από τρεις μήνες, ο Αιγύπτιος καθαριστής ζήτημα γιγαντώθηκε;». Σε κάθε περίπτωση, ο τζαμιών με τα τέσσερα παιδιά που σκοτώθηκε ενώ κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙ» θα τροποποιηθεί οπωσδήποτε δούλευε ανασφάλιστος –ημέρα Κυριακή(!) στο –και υπό την πίεση του μεγάλου μεταναστευτικού Υπουργείο Εργασίας– δεν απασχόλησε κανέναν παρά ρεύματος από τις αραβικές χώρες–, οπότε οι μάσκες μόνο δέκα μέρες μετά το θάνατό του. θα πέσουν. Την ίδια εποχή που οι μετανάστες πέθαιναν στη Οι μετανάστες ήταν ένας από τους κύριους δουλειά ή στα εργατικά ατυχήματα, εκατοντάδες παράγοντες για το «οικονομικό θαύμα» της Ελλάδας τα χιλιάδες Έλληνες εργάτες νόμιζαν πως είναι πια Κροίσοι τελευταία χρόνια. Σήμερα, χρησιμοποιούνται από την και χόρευαν τσιφτετέλια πάνω στα τραπέζια, έχοντας κυβέρνηση –και μέρος του πολιτικού συστήματος– για την οικτρή αυταπάτη πως έχουν γίνει ίδιοι με τον να απορροφήσουν την οργή ενός μεγάλου μέρους της εφοπλιστή που καθόταν στο διπλανό τραπέζι. Οι καιροί ελληνικής κοινωνίας, ώστε να μην στραφεί εναντίον άλλαξαν και πολλοί απ’ αυτούς τους εργάτες βρίζουν κότσια για να τα βάλεις με την εξουσία τους. Θέλει σήμερα τους μετανάστες και είναι έτοιμοι να ψηφίσουν που σε οδήγησε στη χρεοκοπία, στην ανεργία και στον συναίσθηση ΛΑΟΣ και Χρυσή Αυγή. Όταν δεν έχεις και εξευτελισμό, αλλά είναι πιο εύκολο να ξεσπάσεις σε συνείδηση του ποιος είσαι, από πού έρχεσαι και πού μετανάστες χωρίς δικαιώματα από το Πακιστάν και τη πας, ο κατήφορος δεν έχει τέλος. Σρι Λάνκα. Η εγκληματικότητα στην Ελλάδα του 2011 είναι ένα Είναι άσχημο να την πατάς συνέχεια και να πέφτεις τεράστιο θέμα –με πολλές γνωστές αιτίες– και ένα σε όλες τις λούμπες που θέλουν να σε ρίξουν. Την μέρος αυτού του θέματος είναι η εγκληματικότηταώρα τωνπου κάποιοι θα κυνηγούνεξαθλιωμένους τους επικαλούνται μεταναστών. Βέβαια, όσοι την ξεχνούν μετανάστες, εγώ θα έχω το νου μου σε κάτι άλλους να αναφέρουν πως άνθρωποι που είναι εγκλωβισμένοι μετανάστες, πλούσιους και νόμιμους. Τους λένε σε μια χώρα και δεν μπορούν να φύγουν ζουν στην «επενδυτές». Και έρχονται για να αγοράσουν ό, τι έχει απόλυτη εξαθλίωση, τους κυνηγάει η αστυνομία απομείνει από την ξεπουλημένη χώρα μας. υπερπατριώτης, δεν μπορούν να βρουν και ο κάθε δουλειά, δεν έχουν πού να μείνουν και δεν έχουν Οι μετανάστες είναι παράνομοι στην Ελλάδα επειδή φαγητό, οπότε θα στραφούν σχεδόν αναγκαστικά δεν θέλουμε να είναι νόμιμοι. Δεν μας συμφέρει – ή τέτοια η στην παρανομία και στο έγκλημα. Εντάξει, κάποιοιτουλάχιστον έτσι νομίζουμε. Είναι κατρακύλα της ελληνικής κοινωνίας που –μακάρι να βγω ψεύτης– μπορεί να αυτοκτονήσουν και κάποιοι άλλοι να κάνουν δεν θα αργήσει η μέρα που οι Έλληνες θα εργάζονται στοιχειώδη απεργία πείνας –για να κερδίσουν κάποια δικαιώματα– αλλά ακόμα κι αυτοί μας ενοχλούν. Τι παράνομα στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παράνομα θέλουμε τελικά; «Θέλουμε να φύγουν!» «Μα δεν τουςκαι φτηνά. Έλληνες λαθρομετανάστες. Τι; Κανένας λαθραίος; Άργησες. άνθρωπος δεν είναι αφήνουμε! Τους κρατάμε παράνομους εδώ!» Pitsirikos, 11.3.2011 Η νομιμοποίηση των μεταναστών και η καταγραφή pitsirikos.net/2011/03/έλληνες-λαθρομετανάστες/ των στοιχείων τους θα τους απέτρεπε από το να στραφούν στην παρανομία και θα έκανε πιο ασφαλή την ελληνική κοινωνία. Αλλά, όταν δεν ξέρουμε πόσοι είναι, πώς ονομάζονται και πού μένουν, τι ακριβώς ζητάμε από αυτούς τους ανθρώπους; Βέβαια, η ελληνική κυβέρνηση δεν γνώριζε –μέχρι πριν από μερικούς μήνες– πόσοι είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, οπότε πώς θα μπορούσε να έχει στοιχεία για τους μετανάστες; Κι όμως, αυτή είναι μια από τις δουλειές
148
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Απαντήστε τις ερωτήσεις κατανόησης.καταχωρίζεται ως «Το όνειρο του Βοναπάρτη», η
Αγγλία ως «σφαγείς παρθένων» (προφανής αναφορά
1. Γιατί σύμφωνα με τον Πιτσιρίκο κάποιοι δεν στη Ζαν ντ’ Αρκ) και η Γερμανία, σαρκαστικά, «καλοί επιθυμούν τη νομιμοποίηση των μεταναστών; φίλοι». Οι Ισπανοί καταχωρίζονται ως «Χορευτές 2. Τι θεωρεί ως ανοησία των Ελλήνων συνδικαλιστών και εργαζομένων;
φλαμένκο» και οι Τούρκοι, αφού η Τουρκία βρίσκεται κοντά στην Ευρώπη, ως «σίγουρα μη Eυρωπαίοι»…
Οι κοινωνιολόγοι πιστεύουν ότι δεν μπορούμε 3. Σε ποιες συνθήκες εργασίας ζούσαν και ζούνε κατηγοριοποίηση. Αυτή η να αποφύγουμε την οι μετανάστες στην Ελλάδα;
4. Ποια η σχέση μεταναστών και
κατηγοριοποίηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ψυχολογική ανάγκη των ανθρώπινων ομάδων να
εγκληματικότητας; Πώς θα άλλαζε η κατάσταση με τη νομιμοποίησή τους σύμφωνα με τον Πιτσιρίκο;
αισθανθούν ανώτερες από τις άλλες ομάδες. Ο κοινωνιολόγος Charles E. Hurst μάλιστα πιστεύει ότι η ύπαρξη των στερεοτύπων οφείλεται στην έλλειψη προσωπικής επαφής με τις άλλες φυλές, τις οποίες 5. Ποια η σχέση μεταναστών και «οικονομικού έχουμε πάντα την τάση να θεωρούμε κατώτερες. θαύματος» στην Ελλάδα; Πώς τους γενικεύσεις που κάνουμε πάνω Τα στερεότυπα είναι χρησιμοποιεί η ελληνική κυβέρνηση και το στα χαρακτηριστικά άλλων φυλών, βασιζόμενοι, πολιτικό σύστημα σήμερα; πλαστή εικόνα που πολύ συχνά, σε μια εντελώς 6. Ποιοι είναι οι πλούσιοι και νόμιμοι δημιουργήσαμε, δίκαια ή άδικα, γι’ αυτές. Όταν μετανάστες που προσέχει ο Πιτσιρίκος ναήμουν φοιτητής στη Γαλλία, με εντυπωσίασε πολύ το καταφθάνουν; Ποια είναι η ζοφερή πρόβλεψή γεγονός ότι, επειδή ήμουν Έλληνας, οι Γάλλοι ήταν του για το μέλλον; σίγουροι ότι διαθέτω χαρακτηριστικά που πραγματικά δεν είχα. Νόμιζα ότι μας έχουν σε καλύτερη μοίρα, αλλά δυστυχώς μας θεωρούν ψεύτες και απατεώνες, 6.2. Χαρτογράφηση εθνικών στερεοτύπων χαρτοπαίκτες και… βλάχους. Το αστείο είναι ότι σέβονται πάρα πολύ την Αρχαία Ελλάδα, μιλούν Ένας νεαρός Βούλγαρος γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία και γράφουν γι’ αυτήν πολύ περισσότερο από εμάς στο ίντερνετ όταν δημοσίευσε αστείους χάρτες όπου οι χώρες της Ευρώπης δεν αναγράφονται με την τους ίδιους, αλλά τον νεοέλληνα τον θεωρούν, αναμφισβήτητα, «κατώτερη φυλή». Από όσο ξέρω, κάτι ονομασία τους, αλλά με το κύριο στερεότυπο που τους αποδίδεται από τους κατοίκους των άλλων χωρών. παρόμοιο σκέφτονται για μας και οι Γερμανοί, για τους οποίους υπάρχουν βέβαια –και όπως είναι λογικό μετά Διάβασα χθες στην Telegraph ότι η μεγαλύτερη τον Χίτλερ– τα πλέον σαρκαστικά και συχνά υβριστικά τελευταία επιτυχία στο ίντερνετ είναι κάτι χάρτεςστερεότυπα. που παρουσιάζουν τις χώρες της Ευρώπης με βάση τα στερεότυπα που υπάρχουν γι’ αυτές. Ήταν μια ιδέαΚατά του καιρούς αναφέρθηκαν στα στερεότυπα αυτού του είδους διάφοροι θεωρητικοί. Ο William James, Βούλγαρου σχεδιαστή και σκιτσογράφου Yanko Tsvetkov, ο οποίος κατοικεί στο Λονδίνο. Ο Tsvetkov κατά πολλούς πατέρας της Ψυχολογίας, συνιστούσε στους ψυχολόγους της εποχής του μεγάλη προσοχή (33 ετών) έφτιαξε στη χρήση των στερεοτύπων, αφού αυτά βασίζονται 7 συνολικά χάρτες, σε γενικεύσεις και προκαταλήψεις και όχι σε ακριβή όπου οι χώρες γνώση. Κατά τα άλλα, τα στερεότυπα δικαιολογούνται καταχωρίζονται από την ανικανότητά μας να γνωρίσουμε τους ανάλογα με τα άλλους από κοντά, ως άτομα. Αν και τα στερεότυπα στερεότυπα που είναι συνήθως λανθασμένα, υπερβολικά και συχνά πιστεύουν οι άλλοι υποτιμητικά, μας επιτρέπουν να οργανώσουμε λαοί για αυτές. Στο διανοητικά μεγάλη ποσότητα πληροφόρησης. Η χάρτη της Ευρώπης σύμφωνα με τους Αμερικανούς, η Αγγλία καταχωρίζεται ως «μαμάκα», η Γερμανία ωςκατηγοριοποίηση είναι σημαντική ικανότητα των ανθρώπων, αφού μας επιτρέπει να απλοποιήσουμε, «σκληρό πορνό», ενώ η Γαλλία, χώρα που ως γνωστόν να προβλέψουμε και να οργανώσουμε τον κόσμο χρησιμοποιεί πολλά αρώματα αλλά ελάχιστο σαπούνι, καταχωρίζεται ως «χώρα αυτών που μυρίζουν»… μας. Το πρόβλημα είναι ότι, από τη στιγμή που κάποιος δημιουργεί μια πρόχειρη αλλά απαραίτητη Αυτά τα στερεότυπα, που έχουν ζωή αιώνων, με έκαναν κατηγοριοποίηση στο μυαλό του, αρνείται να πολλές φορές και γέλασα. Για τους Γάλλους, η Ρωσία επεξεργαστεί τα νέα δεδομένα της πληροφόρησής του 149
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
περίπλοκο γιατί πολλά στερεότυπα είναι αθώα, πχ και παραμένει δέσμιος μιας εντύπωσης η οποία μπορεί οι Ιταλοί είναι «μακαρονάδες», αλλά άλλα δεν είναι να είναι και εντελώς λανθασμένη. καθόλου αθώα και οδηγούν, με μαθηματική ακρίβεια, Κάποτε πίστευαν ότι τα στερεότυπα τα σε διακρίσεις. Γνώρισα έναν νεαρό Κούρδο που χρησιμοποιούσαν μόνο καταπιεσμένοι, αμόρφωτοι, εργάζεται ως ηλεκτρολόγος στη χώρα μας και μου μονοκόμματοι καιεξουσιαστικοί άνθρωποι, όμως διηγήθηκε πραγματικά απίστευτα πράγματα που όλες οι νεότερες έρευνες, από το 1950 και μετά, πιστεύουν οι Τούρκοι για τον κουρδικό λαό. έδειξαν ότι αυτό είναι λανθασμένο, όλοι οι άνθρωποι Θα τελειώσω με το πώς βλέπουν την Ελλάδα χρησιμοποιούν στερεότυπα, και οι εντελώς αγράμματοι και οι καθηγητές πανεπιστημίου. Μερικοί, πρέπει διάφοροι λαοί με βάση τους χάρτες του Tsvetkov. Οι Γάλλοι αποκαλούν την Ελλάδα «το μέρος όπου να το ομολογήσουμε, το παρακάνουν. Μια άλλη εξήγηση για την τόσο ευρέως διαδεδομένη χρήση ζουν θορυβώδεις τριχωτοί άνθρωποι»! Οι Αμερικανοί στερεοτύπων είναι ότι εξυπηρετούν την ανάγκη ονομάζουν, τιμητικά, την Ελλάδα «δημοκρατία». μας να αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας. Οι Οι Γερμανοί μάς χαρακτηρίζουν με το πολύ αστείο λανθασμένες δοξασίες μάς προστατεύουν από το «φτηνά ξενοδοχεία», ενώ οι Βούλγαροι αποκαλούν τους Έλληνες «αυτοί που σπάνε πιάτα». άγχος και ενδυναμώνουν την αυτοπεποίθησή μας. Μερικές φορές, όπως αποδείχθηκε ιστορικά, αυτές οι δοξασίες, αποτέλεσμα στενοκεφαλιάς, φανατισμού blog Τάκη Αθάνάςοπουλου , 23.9.2010 και προκατάληψης, έχουν ολέθριες συνέπειες, όπως Ελευθεροτυπία το ολοκαύτωμα των Eβραίων, η για παράδειγμα http://dialogoi.enet.gr/post/χαρτογράφηση-εθνικώνγενοκτονία των Αρμενίων, ηή αλληλοσφαγή Χούτου στερεοτύπων και Τούτσι στη Ρουάντα. Το πρόβλημα γίνεται
6.2.1. Aντιστοιχίστε τις φράσεις της Στήλης Α με αυτές της Στήλης Β, ώστε οι προτάσεις να έχουν ένα πλήρες νόημα σύμφωνα με το κείμενο. Στήλη Α Στήλη Β 1. Μια κοινωνιολογική ερμηνεία για α. τα ολέθρια συνεπακόλουθά τη στερεοτυπική κατηγοριοποίηση τους πολλάκις. αναδεικνύει β. την ψυχολογική ανάγκη των ομάδων να 2. Τα στερεότυπα είναι γενικεύσεις που υπερέχουν έναντι των άλλων. εδράζονται γ. την ανάγκη ενίσχυσης της 3. Τα στερεότυπα τροφοδοτούνται από αυτοπεποίθησης και της αυτεπίγνωσης 4. Η κατηγοριοποίηση σε ένα πρώτο επίπεδο που έχουμε όλοι. συμβάλλει δ. 5. Σύμφωνα με έρευνες οι άνθρωποι αναπαράγουν ε. 6. Ένας λόγος της ευρείας χρήσης στερεοτύπων απορρέει από στ. 7. Οι δοξασίες και οι προκαταλήψεις που τρέφουν τα στερεότυπα έχουν ιστορικάζ. αποδείξει
150
στερεότυπα ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου. προκαταλήψεις και όχι από αληθή και ακριβή γνώση. στη διανοητική οργάνωση της πληροφόρησής μας. στην ελλιπή ή παντελώς απούσα προσωπική επαφή με τους άλλους λαούς.
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Γράψτε!
και να μην σε υποφέρω
Γράψτε κι εσείς μια ανάρτηση στο blog του Αθανασόπουλου, απαντώντας συνοπτικά σε μία ή και περισσότερες από τις παρακάτω ερωτήσεις. http://dialogoi.enet.gr/post/ χαρτογράφηση-εθνικών-στερεοτύπων
Αχ Ελλάδα θα σ το πω πριν λαλήσεις πετεινό δεκατρείς φορές μ αρνιέσαι μ εκβιάζεις μου κολλάς σαν το νόθο με πετάς μα κι απάνω μου κρεμιέσαι Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά
Οδυσσέα, γύρνα κοντά μου που τ άγια χώματά της πόνος και χαρά 2. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις απόψεις που υποστηρίζει στο blog του ο Αθανασόπουλος; Κάθε ένας είναι ένας που σύνορο πονά 3. Ποια είναι τα στερεότυπα που έχουν οι άλλοι κι εγώ είμαι ένας κανένας λαοί για τη δική σας εθνικότητα; Αισθάνεστε που σας σεργιανά άβολα με κάποιο από αυτά; Αχ Ελλάδα σ αγαπώ και βαθιά σ ευχαριστώ γιατί μ έμαθες και ξέρω ν ανασαίνω όπου βρεθώ – 7. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ να πεθαίνω όπου πατώ και να μην σε υποφέρω ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ 1. Τι πιστεύετε εσείς για τα αίτια δημιουργίας των στερεοτύπων;
Αχ Ελλάδα θα σ το πω πριν λαλήσεις πετεινό δεκατρείς φορές μ αρνιέσαι 7.1. Ακούστε το τραγούδι «Αχ Ελλάδα...» μ εκβιάζεις μου κολλάς με τον Νίκο Παπάζογλου http://www.youtube. σαν το νόθο με πετάς μα κι απάνω μου κρεμιέσαι com/watch?v=MzhmAj1xOKA&feature=related
Ένα τραγούδι θα σου πω....
ή τον Μανώλη Ρασούλη http://www.youtube.com/watch?v=zz-JHUKC lhY&feature=related και διαβάστε τους στίχους
Αχ Ελλάδα... Μανώλης Ρασούλης Στίχοι: Μουσική: Βάσω Αλαγιάννη Νίκος Παπάζογλου Πρώτη εκτέλεση:
Χαρά στον Έλληνα που ελληνοξεχνά και στο Σικάγο μέσα ζει στη λευτεριά εκείνος που δεν ξέρει και δεν αγαπά σαν πως φταις κι εσύ καημένη και στην Αθήνα μέσα ζει στη ξενιτιά Αχ Ελλάδα σ αγαπώ και βαθιά σ ευχαριστώ γιατί μ έμαθες και ξέρω ν ανασαίνω όπου βρεθώ να πεθαίνω όπου πατώ
7.2. Η γλώσσα των χειρονομιών Στη μητρική γλώσσα κάθε Ευρωπαίου πρέπει απαραίτητα να προσθέτει κανείς και μια δεύτερη. Πρόκειται για τη γλώσσα των χειρονομιών ή, απλά, των νευμάτων, που άλλοτε εμφανίζεται εντελώς διαφορετική από τόπο σε τόπο κι άλλοτε έχει κοινά γνωρίσματα με κάποια άλλη, με διαφορετική, ωστόσο, σημασία. Σε ολόκληρη, σχεδόν, την Ευρώπη, για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος, μιλώντας για κάποιον άλλο, βάλει το δείκτη στο πλαϊνό μέρος του κροτάφου εννοεί ξεκάθαρα πως το άτομο αυτό είναι τρελό. Οι Ολλανδοί, όμως, με τη χειρονομία αυτή δείχνουν την εκτίμησή τους στον άλλο, ενώ για να υπαινιχθούν την παλαβομάρα βάζουν απλά το δείκτη καταμεσής στο πρόσωπό τους. Εξάλλου, ο δείκτης στο μάγουλο είναι χαρακτηριστική χειρονομία των Ιταλών, κάθε φορά που θα περάσει δίπλα τους μια όμορφη κοπέλα.
151
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
Οι Ιταλοί, άλλωστε, έχουν μεγάλη παράδοση στη 8. ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ γλώσσα των χειρονομιών! Δείκτης και μικρό δάχτυλο τεντωμένα στην κατεύθυνσή σας είναι ένας σίγουρος ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ τρόπος για να καταλάβετε πως το άτομο που χειρονομεί δε σας έχει καμία υπόληψη! Ίσα ίσα, σας Μιλήστε! βρίζει, αποκαλώντας σας κερατά! Ορισμένοι Ιταλοί, μάλιστα –σίγουρα, όχι οι πιο λεπτοί στους τρόπους – Χωριστείτε σε ομάδες συνηθίζουν και μια άλλη χειρονομία. Μόλις αντικρίσουν ή σε ζευγάρια.Διαλέξτε νεκροφόρα, αγγίζουν διακριτικά το άνοιγμα του από τον παρακάτω παντελονιού τους, για να ξορκίσουν το κακό. Στην πίνακα τρία πράγματα ίδια πάντα περιοχή της Ευρώπης χρειάζεται μεγάλη που θα πάρετε μαζί σας, αν υποθέσουμε ότι προσοχή. Αν τσιμπήσετε μηχανικά το λοβό του σας λένε ότι πρέπει να φύγετε σε δέκα λεπτά αυτιού σας την ώρα που κουβεντιάζετε με κάποιον, από το σπίτι σας λόγω έκτακτης ανάγκης ή ο συνομιλητής σας μπορεί να πιστέψει πως τον ανώμαλης πολιτικής κατάστασης. Συζητήστε αντιμετωπίζετε σαν ομοφυλόφιλο...
για το τι πήρε ο καθένας και γιατί. Ύστερα
–ή αλλιώς το Η μούντζα παράσημο της ανοιχτής επιλέξτε ένα αντικείμενο από αυτά που παλάμης – αποτελεί συνήθεια άγνωστη στην υπόλοιπη Ευρώπη και ισχύει μονάχα στην Ελλάδα και στην αποφασίσατε να πάρετε, το οποίο τελικά πρέπει να αφήσετε γιατί δεν επιτρέπεται / Κύπρο, με προέλευση, όπως φαίνεται τουρκική. Κάτι άλλο, επίσης, που συνηθίζουν οι Έλληνες είναι το δεν μπορείτε να το πάρετε. Συζητήστε γιατί νεύμα της κατάφασης, που ορίζεται από ένα απότομο διαλέξατε/ γιατί αφήσατε τα αντικείμενα που κατέβασμα του κεφαλιού, ενώ οι Τούρκοι, όταν θέλουν επιλέξατε. να αρνηθούν, ρίχνουν το κεφάλι πίσω υψώνοντας ταυτόχρονα τα φρύδια. Καμιά φορά η κίνηση περιορίζεται στο σήκωμα των φρυδιών. Κεφάλι που αναπτήρας, κοσμήματα, κουβέρτα, κουνιέται αριστερά δεξιά σε μας τους μεσογειακούςφάρμακα, ξηρά τροφή, ζεστά ρούχα, σημαίνει: Δεν καταλαβαίνω τι μου. λες βαλίτσα, διαβατήριο, ταυτότητα,
ραδιόφωνο, φωτογραφίες, μαχαίρι, όπλο, Ας ανηφορίσουμε τώρα προς την Αγγλία, όπου το ατζέντα τηλεφώνων, κουτί πρώτων –το V με τα δύο δάχτυλα – συνηθισμένο σήμα της νίκης θέλει ιδιαίτερη προσοχή και δεν πρέπει να γίνεται βοηθειών, παπούτσια. ποτέ με την παλάμη στραμμένη προς τα μέσα, αφού η χειρονομία αυτή υπαινίσσεται ξεκάθαρα δυσπιστία σχετικά με τις σεξουαλικές ικανότητες του συνομιλητή Γράψτε! μας! Katie Breen, Fr. Marc, Anne Placier
Μιλήστε! Σας έτυχε ποτέ να κάνετε μια «λάθος» χειρονομία, η οποία σας έφερε σε δύσκολη θέση; Αφηγηθείτε μας το περιστατικό.
152
Διαβάστε τα παρακάτω δημοτικά τραγούδια με θέμα την ξενιτιά. Μπορείτε να γράψετε κι εσείς δύο στίχους στο ίδιο μέτρο (15σύλλαβος) ή με ομοιοκαταληξία; Βαρύτερη η ξενιτιά Όλα τα δέντρα το πρωί δροσιά είναι γεμισμένα και μένα τα ματάκια μου δάκρυα είν γεμισμένα απ τον καημό της ξενιτιάς κι απ την πικρή ορφάνια. Η ξενιτιά, η φυλακή, η φτώχια, η ορφάνια τα τέσσερα ζυγιάστηκαν σ ένα βαρύ καντάρι και πιο βαριά η ξενιτιά με τα πολλά φαρμάκια.
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Ο ζωντανός ο χωρισμός
9. ΠΡΟΦΟΡΑ
Άνοιξε θλιβερή καρδιά και πικραμέν αχείλι άνοιξε πες μας τίποτες και παρηγόρησέ μας. (Άρρινη προφορά : μαντάμ, βεντέτα (σταρ), σαμποτάζ, – Παρηγοριά χ ο θάνατος και λησμονιά ο Χάρος, ο ζωντανός ο χωρισμός παρηγοριά δεν έχει. Ένρινη προφορά , : γάμπες, Χωρίζ η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα βεντέτες (εκδίκηση), πάντα, λεβάντα, μέντα χωρίζουνται τα αντρόγυνα τα πολυαγαπημένα Προφορά δίχως σύμπλεγμα : αβαντάζ) τώρα όντας χωρίζονται, τα δέντρα ξεριζώνουν, καιβγάζουν. παλ όταν νταμώνονται, τα δέντρα φύλλαΔιαβάστε! Η μαντάμ Ορτάνς ήταν μεγάλη βεντέτα. Βέβαια το μόνο αβαντάζ που είχε ήταν οι πανέμορφες γάμπες της. Κατά τ άλλα ήταν δύστροπος χαρακτήρας, Ποια κατάσταση περιγράφει ο σκιτσογράφος δημιουργούσε σαμποτάζ στους άλλους και της άρεΚ. Μητρόπουλος* στο παρακάτω σκίτσο; σαν πολύ οι βεντέτες. Τα ρούχα της μύριζαν πάντα Σχολιάστε! λεβάντα και το μόνο ποτό που έπινε ήταν η μέντα. από το βιβλίο της αξιόλογης καθηγήτριας Ορθοφωνίας ΝΑΓΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ , Μέθοδος ορθοφωνίας, Ορθοφωνία – Φωνητική – Τραγούδι, η ορθή προφορά της ελληνικής γλώσσας και πώς να χρωματίζετε τον , λόγο σας εκδ. Βεργίνα, 2005
* O K. Mητρόπουλος είναι πολιτικός γελοιογράφος. Έχει εκθέσει και διακριθεί σε διάφορες διεθνείς εκθέσεις και έχει βραβευθεί από την Aκαδημία Aθηνών. http://www.cartoonists.gr/view_cat. ( php?language=Greek&cat_id=21) 153
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
10.
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ
Πίνακας των πιο συχνόχρηστων αρχαίων μετοχών παθητικού παρακειμένου με αναδιπλασιασμό Μετοχή αναμεμ(ε)ιγμένος απογεγραμμένος αποδεδειγμένος
Ρήμα
Σημασίακαιπαράδειγμα
αναμ(ε)ιγνύομαι = αυτός που έχει αναμιχθεί, αυτός που έχει εμπλακεί αναμεμ(ε)ιγμένος σε σκάνδαλο απογράφομαι = αυτός που έχει απογραφεί, απογραμμένος απογεγραμμένος κάτοικος αποδεικνύομαι = αυτός που έχει αποδειχθεί
είναι αποδεδειγμένο, αποδεδειγμένα (επίρρ.) απομεμακρυσμένος απομακρύνομαι = αυτός που έχει απομακρυνθεί απομεμακρυσμένος απονενοημένος απονοούμαι = αυτός που έχει απονοηθεί (= που βρίσκεται σε απόγνωση) απονενοημένο διάβημα = απεγνωσμένη ενέργεια αποσυνδέομαι = αυτός που έχει αποσυνδεθεί αποσυνδεδεμένος αποσυνδεδεμένη συσκευή (από δίκτυο, από άλλη συσκευή κτλ.) αποσυντίθεμαι = αυτός που έχει αποσυντεθεί αποσυντεθειμένος αποσυντεθειμένο πτώμα αποτίθεμαι = αυτός που έχει αποτεθεί αποτεθειμένος αποτεθειμένος οπλισμός, αποτεθειμένη χειροσυσκευή βαρύνομαι = αυτός που έχει βαρυνθεί βεβαρημένο ποινικό μητρώο, βεβαρημένος, βεβαρημένο παρελθόν, βεβαρυμμένος
βεβιασμένος
δεδηλωμένος
δεδικασμένος
δεδομένος
δεδουλευμένος
διαγεγραμμένος διαδεδομένος
154
βεβαρημένος οργανισμός =αυτόςπουέχειβιασθεί βεβιασμένη ενέργεια, βεβιασμένη κίνηση, βεβιασμένο χαμόγελο δηλούμαι =αυτόςπουέχειδηλωθεί δεδηλωμένος εχθρός αρχή της Δεδηλωμένης = η αρχή της πλειοψηφίας κόμματος που έχει αποδειχθεί με ψηφοφορία στη Βουλή δικάζομαι =αυτός που έχει δικασθεί το δεδικασμένο = ανέκκλητη δικαστική απόφαση, που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί δίδομαι =αυτόςπουέχειδοθεί δεδομένος = θεωρούμενος ότι υπάρχει ή είναι γνωστός από την αρχή δεδομένη κατάσταση τα δεδομένα (ενός προβλήματος), δεδομένα, επεξεργασία δεδομένων (στην Πληροφορική) δουλεύομαι = αυτός που έχει δουλευθεί (και είναι οφειλόμενος) δεδουλευμένα ημερομίσθια, δεδουλευμένοι τόκοι, τα δεδουλευμένα διαγράφομαι = αυτός που έχει διαγραφεί, διαγραμμένος διαγεγραμμένο μέλος συλλόγου/κόμματος διαδίδομαι = αυτός που έχει διαδοθεί διαδεδομένος = ευρέως γνωστός, συχνά απαντώμενος, συνηθισμένος βιάζομαι
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Μετοχή
διακεκομμένος διακεκριμένος διαλελυμένος διασυνδεδεμένος διατεθειμένος διατεταγμένος εγγεγραμμένος εγκαταλελειμμένος εγκεκριμένος εκπεφρασμένος εκτεθειμένος
Ρήμα
Σημασίακαιπαράδειγμα
διακόπτομαι= αυτός που έχει διακοπεί διακεκομμένη συνουσία διακρίνομαι = αυτός που έχει διακριθεί διακεκριμένος επιστήμονας, διακεκριμένο στέλεχος διαλύομαι = αυτός που έχει διαλυθεί διαλελυμένη οικογένεια, διαλελυμένη ουσία = αυτός που έχει διασυνδεθεί διασυνδέομαι διασυνδεδεμένα δίκτυα διατίθεμαι = αυτός που έχει διατεθεί Δεν είμαι διατεθειμένος να υποχωρήσω στις απαιτήσεις του διατάσσομαι= αυτός που έχει διαταχθεί διατεταγμένη υπηρεσία εγγράφομαι = αυτός που έχει εγγραφεί εγγεγραμμένος κύκλος, εγγεγραμμένο τετράπλευρο = αυτός που έχει εγκαταλειφθεί εγκαταλείπομαι εγκαταλελειμμένο σπίτι, εγκαταλελειμμένο αυτοκίνητο εγκρίνομαι = αυτός που έχει εγκριθεί εγκεκριμένος τύπος, εγκεκριμένο φάρμακο εκφράζομαι = αυτός που έχει εκφρασθεί εκπεφρασμένη άποψη εκτίθεμαι = αυτός που έχει εκτεθεί εκτεθειμένος στον άνεμο
εκτεταμένος
= αυτός που έχει εκταθεί εκτείνομαι εκτεταμένη έρευνα = αυτός που έχει εναποτεθεί εναποτίθεμαι εναποτεθειμένες ελπίδες = αυτός που έχει ενδειχθεί ενδεδειγμένος ενδεικνύομαι, ενδεδειγμένος τρόπος, ενδεδειγμένη ενέργεια, ενδείκνυμαι ενδεδειγμένη λύση = αυτός που έχει ενδυθεί ενδεδυμένος ενδύομαι ενδεδυμένος φως ως ιμάτιον (εκκλ.) εντεταγμένος εντάσσομαι = αυτός που έχει ενταχθεί εντεταλμένος εντέλλομαι = αυτός που έχει ενταλεί εντεταλμένος σύμβουλος, εντεταλμένος αντιπρόεδρος επιβεβλημένος επιβάλλομαι= αυτός που έχει επιβληθεί επιβεβλημένα μέτρα = αυτός που έχει επικαλυφθεί επικεκαλυμμένος επικαλύπτομαι επιτετραμμένος επιτρέπομαι= αυτός που του έχει επιτραπεί κάποιο έργο ο επιτετραμμένος (ανώτερος διπλωματικός υπάλληλος που αναπληρώνει τον πρεσβευτή) = αυτός που έχει κακοανανατραφεί κακοανατεθραμμένος ανατρέφομαι κακονατεθραμμένο παιδί = εξαντλημένος, αποκαμωμένος (από κούραση, ασθένεια, καταβεβλημένος καταβάλλομαι μεγάλη θλίψη) καταβεβλημένος οργανισμός = αυτός που έχει καταγραφεί καταγεγραμμένος καταγράφομαι καταγεγραμμένη πρόταση
εναποτεθειμένος
155
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
Μετοχή
κατατεθειμένος κατατετμημένος κεκλεισμένος κεκλημένος κεκλιμένος κεκοιμημένος κεκορεσμένος κεκτημένος κεκυρωμένος λελογισμένος λελυμένος μεμονωμένος μεταγεγραμμένος μετατεθειμένος νενομισμένος παραγεγραμμένος παραδεδεγμένος παραδεδομένος παρατεθειμένος παρατεταγμένος παρατεταμένος πεπαιδευμένος πεπαλαιωμένος πεπατημένος
156
Ρήμα
Σημασίακαιπαράδειγμα
κατατίθεμαι= αυτός που έχει κατατεθεί κατατεθειμένο ποσό = αυτός που έχει κατατμηθεί κατατέμνομαι = αυτός που έχει κλεισθεί, κλεισμένος κλείομαι δίκη κεκλεισμένων των θυρών = δίκη χωρίς ακροατήριο (με απαγορευμένη την είσοδο στο κοινό) = αυτός που έχει κληθεί καλούμαι = αυτός που έχει κλιθεί, γερμένος κλίνομαι κεκλιμένο επίπεδο = αυτός που έχει κοιμηθεί κεκοιμημένος δούλος = ο νεκρός δούλος (εκκλ.) κορέννυμαι = αυτός που έχει κορεσθεί κεκορεσμένο διάλυμα, κεκορεσμένος ατμός = αυτός που έχει κτηθεί κτώμαι κεκτημένα δικαιώματα, το Κοινοτικό κεκτημένο, κεκτημένη ταχύτητα = αυτός που έχει κυρωθεί κυρούμαι κεκυρωμένο αντίγραφο λογίζομαι = αυτός που έχει λογισθεί λελογισμένη χρήση = αυτός που έχει λυθεί, λυμένος λύομαι λελυμένη άσκηση, λελυμένο πρόβλημα
κοιμώμαι
μονούμαι
= αυτός που έχει μονωθεί (έχει μείνει μόνος) μεμονωμένο παράδειγμα, μεμονωμένη περίπτωση μεταγράφομαι = αυτός που έχει μεταγραφεί μεταγεγραμμένος στο Υποθηκοφυλακείο μετατίθεμαι = αυτός που έχειμετατεθεί είναι δυο χρόνια μετατεθειμένος στην επαρχία νομίζομαι = αυτός που έχει νομισθεί (θεωρηθεί ως πάτριο έθιμο) νενομισμένος όρκος = ο καθιερωμένος όρκος παραγράφομαι = αυτός που έχει παραγραφεί παραγεγραμμένο αδίκημα παραδέχομαι = αυτός που έχει παραδεχθεί παραδίδομαι = αυτός που έχειπαραδοθεί παρατίθεμαι= αυτός που έχει παρατεθεί = αυτός που έχει παραταχθεί παρατάσσομαι παρατεταγμένο άγημα = αυτός που έχει παραταθεί παρατείνομαι παρατεταμένο χειροκρότημα, παρατεταμένη ανομβρία παιδεύομαι = αυτός που έχει παιδευθεί (μορφωθεί), μορφωμένος παλαιούμαι = αυτός που έχει παλαιωθεί πεπαλαιωμένος οίνος, πεπαλαιωμένη αντίληψη = αυτός που έχει πατηθεί πατούμαι πεπατημένη (οδός) = ο ασφαλής γνωστός και συνηθισμένος δρόμος ή τρόπος ακολουθεί την πεπατημένη
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Μετοχή
πεπειραμένος πεπεισμένος πεπερασμένος πεπιεσμένος πεπλανημένος
Ρήμα
Σημασίακαιπαράδειγμα
πειρώμαι
= αυτός που έχει πειραθεί πεπειραμένος τεχνίτης, πεπειραμένος υπάλληλος = αυτός που έχει πεισθεί πείθομαι είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ... περαίνομαι = αυτός που έχει περανθεί πεπερασμένη σειρά, πεπερασμένο σύνολο πιέζομαι πλανώμαι = αυτός που έχει πιεσθεί
πεπιεσμένος αέρας = αυτός που έχει πλανηθεί πεπλανημένη εντύπωση πεπραγμένος πράττομαι = αυτός που έχει πλεχθεί/πλακεί πεπλεγμένη συνάρτηση (μαθ.) = αυτός που έχει πραχθεί περιβεβλημένος περιβάλλομαι τα πεπραγμένα έκθεση πεπραγμένων = αυτός που έχει περιβληθεί περιγεγραμμένος περιγράφομαι περιβεβλημένος με φωτοστέφανο = αυτός που έχει περιγραφεί περικεκομμένος περικόπτομαι περιγεγραμμένος κύκλος = αυτός που έχει περικοπεί περιπεπλεγμένος περιπλέκομαι περικεκομμένος προϋπολογισμός = αυτός που έχει περιπλεχθεί/περιπλακεί περιπεπλεγμένη κατάσταση = αυτός που έχει περιτμηθεί περιτετμημένος περιτέμνομαι = αυτός που έχει φιληθεί (= αγαπηθεί) πεφιλημένος φιλούμαι πεφιλημένος σύζυγος πεφωτισμένος φωτίζομαι = αυτός που έχει φωτισθεί πεφωτισμένος ηγέτης = αυτός που έχει προβληθεί προβεβλημένο θέμα, προβεβλημένος προβάλλομαι προβεβλημένη κατάσταση = αυτός που έχει προδικασθεί προδεδικασμένος προδικάζομαι = αυτός που έχει προδιαγραφεί προδιαγεγραμμένος προδιαγράφομαι προδιαγεγραμμένο μέλλον, προδιαγεγραμμένη πορεία, προδιαγεγραμμένα χαρακτηριστικά = αυτός που έχει προδιατεθεί προδιατεθειμένος προδιατίθεμαι είμαι προδιατεθειμένος ... (προετοιμασμένος για κάτι ...) = αυτός που έχει προεκταθεί προεκτεταμένος προεκτείνομαι προεκτεταμένη καμπύλη = αυτός που έχει προκαταβληθεί προκαταβεβλημένος προκαταβάλλομαι προκαταβεβλημένο μίσθωμα = αυτός που έχει προχωρηθεί προκεχωρημένος προχωρούμαι προκεχωρημένο φυλάκιο = αυτός που έχει προσβληθεί προσβεβλημένος προσβάλλομαι προσβεβλημένα άτομα (από ασθένεια) προσδεδεμένος προσδέομαι = αυτός που έχει προσδεθεί προσδεδεμένος στο άρμα (του, της...) (οπαδός, ακόλουθος, (προσδούμαι) τσιράκι)
πεπλεγμένος
πλέκομαι
157
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
Μετοχή
προσκεκλημένος προστεθειμένος προτεταμένος σεσημασμένος συγκεκομμένος συγκεκριμένος συγκεχυμένος συμβεβλημένος συμπεφωνημένος συνδεδεμένος συντεθειμένος συντεταγμένος συντετμημένος συντετριμμένος τεθλασμένος τεθλιμμένος τεθωρακισμένος τεταγμένος τεταμένος τετελεσμένος τετριμμένος υπογεγραμμένος
Ρήμα
Σημασίακαιπαράδειγμα
= αυτός που έχει προσκληθεί, ο προσκαλεσμένος προσκαλούμαι προσκεκλημένα άτομα, οι προσκεκλημένοι προστίθεμαι= αυτός που έχει προστεθεί προτείνομαι= αυτός που έχει προταθεί προτεταμένο στήθος σημαίνομαι = αυτός που έχει σημανθεί σεσημασμένος κακοποιός συγκόπτομαι= αυτός που έχει συγκοπεί συγκεκομμένη λέξη συγκρίνομαι= αυτός που έχει συγκριθεί συγκεκριμένα μέτρα, συγκεκριμένα ουσιαστικά συγχέομαι = αυτός που έχει συγχυθεί συγκεχυμένη κατάσταση, συγκεχυμένες πληροφορίες = αυτός που έχει συμβληθεί συμβάλλομαι συμβεβλημένο ταμείο, συμβεβλημένο φαρμακείο = αυτός που έχει συμφωνηθεί συμφωνούμαι δεν τήρησε τα συμπεφωνημένα συμπεφωνημένη λύση συνδέομαι = αυτός που έχει συνδεθεί συνδεδεμένη συσκευή, άρρηκτα συνδεδεμένος συντίθεμαι = αυτός που έχει συντεθεί = αυτός που έχει συνταχθεί συντάσσομαι συντεταγμένη πολιτεία αυτός που έχει συντμηθεί συντέμνομαι=συντετμημένη επιλογή, συντετμημένη λέξη συντρίβομαι= αυτός που έχει συντριβεί συντετριμμένος (= υπερβολικά θλιμμένος) = αυτός που έχει θλασθεί θλώμαι τεθλασμένη γραμμή = αυτός που έχει θλιβεί θλίβομαι τεθλιμμένος συγγενής = αυτός που έχει θωρακισθεί θωρακίζομαι τεθωρακισμένα άρματα = αυτός που έχει ταχθεί τάσσομαι τεταγμένη (= συντεταγμένη στον άξονα y) = αυτός που έχει ταθεί τείνομαι τεταμένη κατάσταση, τεταμένη αρμόσφαιρα = αυτός που έχει τελεσθεί τελούμαι τετελεσμένο γεγονός, τετελεσμένος μέλλων = αυτός που έχει τριβεί τρίβομαι τετριμμένη έκφραση = αυτός που έχει υπογραφεί υπογράφομαι υπογεγραμμένη σύμβαση
Τα στοιχεία αντλήθηκαν, κατά το σημαντικότερο μέρος τους, συμπληρώθηκαν, διορθώθηκαν ή τροποποιήθηκαν από τις σελίδες του ηλεκτρονικού περιοδικού Ορόγραμμα της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ). Μπορείτε να δείτε όλες τις αρχαιόκλιτες μετοχές παθητικού παρακειμένου http://sfr.ee.teiath.gr/ στο σύνδεσμο: htmSELIDES/Technology/Orogramma/metoxes0.htm 158
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
Προσοχή!
Διαβάστε το παρακάτω σκίτσο του ΚΥΡ!*
Πώς βρίσκουμε αυτές τις μετοχές στο online Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νοελληνικών Σπουδών. Αρχαίες μετοχές του παρακειμένου με αναδιπλασιασμό που χρησιμοποιούνται στην Κοινή ως ουσιαστικά ή ως επίθετα λημματογραφούνται στην οικεία τους αλφαβητική θέση, π.χ. εκτεταμένος, σεσημασμένος. Όσες από αυτές έχουν απομακρυνθεί τελείως από τα ρήματα από τα οποία προέρχονται δεν αναφέρονται στα λήμματα των σχετικών ρημάτων, π.χ. συγκεκριμένος, επιτετραμμένος . Όσες όμως θεωρήθηκε ότι δεν έχουν αυτονομηθεί πλήρως αναφέρονται και στο ρήμα από το οποίο προέρχονται στην περίπτωση αυτή, η μετοχή σημειώνεται στις γραμματικές πληροφορίες του ρήματος χωρίς να αναλύεται σ αυτό, και ο χρήστης παραπέμπεται με αστερίσκο για την ανάλυσή της σε ιδιαίτερο λήμμα,συντρίβω π.χ. […] -ομαι / συντετριμμένος.
* Για τον σημαντικό σκιτσογράφο μας ΚΥΡ (Γιάννη Κυριακόπουλο), διαβάστε περισσότερα http://www.cartoonists.gr/view_cat. στο: php?language=Greek&cat_id=16
159
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ
11.
– ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ Γ2
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Περιηγηθείτε στο διαδίκτυο! •
•
•
•
•
•
•
•
http://www.youtube.com/watch?v=erSoby0P5eM Για την ηλεκτρονική κάρτα παραμονής στους μετανάστες http://folders.skai.gr/main/theme?id=144&locale=el ΟΙ ΝΕΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙταξιδεύουν στην Πάτρα για να ανακαλύψουν 4000 μετανάστες που ζουν «αποκλεισμένοι» Με την κάμερα της εκπομπής μπαίνουμε στον «απαγορευμένο» καταυλισμό τους, που τα τελευταία 10 χρόνια αποτελεί το μοναδικό καταφύγιο για ανθρώπους που φτάνουν παράνομα στη χώρα μας για ένα καλύτερο μέλλον. Μέσα σε νεοαναγειρόμενες οικοδομές, με μοναδικό τρόπο να ζεσταθούν αυτοσχέδιες σόμπες από κάδους σκουπιδιών, οι άνθρωποι που άλλαξαν την όψη της Πάτρας –άνθρωποι χωρίς φωνή– μιλούν στους Νέους Φακέλους. http://www.youtube.com/watch?v=ECOHHIdLx0Q Ελλάδα, μετανάστευση, ρατσισμός. Με βίντεο ντοκουμέντα και προσωπικές μαρτυρίες από τα χρόνια της μετανάστευσης των Ελλήνων ανά τον κόσμο. http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=1264 «Τι είναι οι μετανάστες; Aπειλή ή ευκαιρία;» Άρθρο του Ν.Κ. Αλιβιζάτου, καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=7006 Του Διονύση Σαββόπουλου, Για «το κίνημα των 10: εκτός Κέντρου οι παράνομοι μετανάστες». http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=5048 Της Κατερίνας Βικάτου, «Ο ρατσισμός και η πλατεία Βικτωρίας». Μια κάτοικος της πλατείας Βικτωρίας μιλάει για τη ζωή της και αναρωτιέται για το αν είναι ρατσίστρια ή όχι... http://antiracist-her.blogspot.com/2011_01_01_archive.html Ένωση πολιτών κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. http://www.xemeina.gr/η-ταινία/ Ένα ντοκιμαντέρ διάρκειας 39 λεπτών με 5 πρωταγωνιστές που κατάγονται από άλλες χώρες και διαμένουν στην Ελλάδα. Δημιουργοί του οι Μαρία Γεράκη, Κώστας Αγιαννίτης, Χρυσάνθη Ζουρούδη.
Διαβάστε! •
και Τουρκία, Πολίτης και Έθνος. – Κράτος Δραγώνα Θ. – ΜπιρτέκΕλλάδα Φ., Αλεξάνδρεια, 2006.
Δείτε! •
•
160
ΤαινίαΑκαδημία Πλάτωνος, 2009. Σκηνοθεσία: Φίλιππος Τσίτος. Πρωταγωνιστούν: Αντώνης Καφετζόπουλος, Μαρία Ζορμπά. Μια ταινία που ψάχνει την ελληνική ταυτότητα και παίρνει σαφή θέση για το θέμα των μεταναστών, χωρίς να μιλάει για το δράμα τους διδάσκοντας ή καταγγέλλοντας. ΤαινίαΣτέλλα, 1955. Σενάριο – σκηνοθεσία: Μιχάλης Κακογιάννης Η Στέλλα με τα κόκκινα (από το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη γάντια). Πρωταγωνιστούν: Μελίνα Μερκούρη, Γιώργος Φούντας.
ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3– ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΛΟΙ»
•
•
ΤαινίαΦοβού τους Έλληνες , 2000. Σενάριο: Τομ Γκάλμπρεϊθ σε συνεργασία με τον Λάκη Λαζόπουλο, Σκηνοθεσία: Τζον Τατούλις. ΤαινίαΑπό την άκρη της πόλης, 1998. Σενάριο – σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Γιάνναρης. Ταινία για τους παλιννοστούντες Ρωσοπόντιους.
161
Στόχος της σειράς εκμάθησης της ελληνικής ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ είναι να παράσχει στον ξενόγλωσσο σπουδαστή μία όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, ιδωμένης από πολλά πρίσματα. Φιλοδοξεί να αποτυπώσει τις αγωνίες, τις χαρές, τον ενθουσιασμό, τους φόβους, τα επιτεύγματα και τους προβληματισμούς των ελλήνων σήμερα, μέσα από την παρακολούθηση της ελληνικής κοινωνίας στα θέματα που θίγονται εδώ. Επίσης στόχος των βιβλίων είναι να καταστήσουν τους μαθητές ικανούς να ανταποκριθούν στις ανάγκες επικοινωνίας αλλά και πιστοποίησης των γνώσεών τους, μέσω της συμμετοχής τους στις εξετάσεις πιστοποίησης της ελληνομάθειας του Κέντρου Ελληνικής ΚΕΓ Γλώσσας ) ή άλλων ( οργανισμών οι οποίοι οργανώνουν ή πρόκειται να οργανώσουν τη διεξαγωγή παρόμοιων εξετάσεων με βάση του Ευρωπαϊκό Χαρτοφυλάκιο Γλωσσών και τα επίπεδα του ΚΕΓ, βάσει του Π.Δ. 60/30-6-2010 ΦΕΚ Α’ 98 . Το ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ Γ2 – Τόμος α΄ (το οποίο κυκλοφορεί σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή) συμπληρώνεται από: 1. Το ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ (και σε ηλεκτρονική μορφή), το οποίο περιλαμβάνεται στην έντυπη μορφή (δεύτερο μέρος της έντυπης έκδοσης) 2. Το audio book ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ Γ2– Τόμος α΄ σε μορφή CDs2, τα οποία περιλαμβάνουν τα κείμενα των ενοτήτων ΒΙΒΛΙΟΥ του ΜΑΘΗΤΗκαι του ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 3. Την ηλεκτρονική πλατφόρμα εκμάθησης ελληνικήςγλώσσας σε επίπεδο Γ2 (και ελληνομάθειας Γ1) ΓΛΩΣΣΑ www.ellinikiglossa.eu, με επιπλέον κείμενα και ασκήσεις 4. Την υποστήριξη μέσω σεμιναρίων και συμβουλευτικής σε διδάσκοντες από το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού
Το ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ και τοΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ περιλαμβάνουν: Πέντε διδακτικές ενότητες με ασκήσεις αφόρμησης, κείμενα και ασκήσεις λειτουργικής κατανόησής τους Δύο CDs με τα κείμενα των ενοτήτων ΒΙΒΛΙΟΥ του ΜΑΘΗΤΗκαι του ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Δραστηριότητες κατανόησης προφορικού λόγου Δραστηριότητες παραγωγής προφορικού λόγου Δραστηριότητες κατανόησης γραπτού λόγου Δραστηριότητες παραγωγής γραπτού λόγου Δραστηριότητες επέκτασης του λεξιλογίου Πολιτιστικά και διαπολιτισμικά στοιχεία για την κάθε Ενότητα Tραγούδια Λίστα θεματικού λεξιλογίου για κάθε Ενότητα •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Παιχνίδια ρόλων Ασκήσεις γραμματικής, συντακτικού και λεξιλογίου Κανόνες και ασκήσεις προφοράς Ιδιωματισμούς, εκφράσεις και παροιμίες της ελληνικής Προτάσεις για συνθετικές δημιουργικές εργασίες Προτάσεις για περιήγηση στο διαδίκτυο, ελληνικές ταινίες και βιβλία σχετικά με το θέμα κάθε Ενότητας Πίνακες γραμματικής Τα κείμενα ορισμένων δραστηριοτήτων ακουστικής κατανόησης Τις λύσεις των κλειστών ασκήσεων Αυθεντικές φωτογραφίες από την ελληνική πραγματικότητα
3 7 7 2 6 3 8 0 9 1 8 7 9
9 : N B S I