MAKALAH SILA PERTAMA PANCASILA “KETUHANAN YANG MAHA ESA”
ilustrasi279.j!
Na"a # Astria$i %.&ira$a NIM # 9''(22)*''*'9
+a,ultas E,-$-"iA,u$ta$si E ,-$-"iA,u$ta$si U$i/0rsitas Krist0$ I$1-$0sia Paulus Ma,assar 2)*'
A+TAR ISI
A+TAR ISI................................. ISI..................................................... ........................................ .............................. .......... ...................................... ................................................ .......... i &A& I # PENAHULUAN *.*. Latar &0la,a$!....................... &0la,a$!.......................................... ....................................... .............................. .......... ............................................ *.2. Ru"usa$ Masala3......................... Masala3............................................. ........................................ ............................. ......... ..................................... *.'. Tujua$....... Tujua$........................... ........................................ ........................................ ............................. ......... ...................................... ..................................................... ............... &A& II # PEM&AHASAN
A.
&.
Arti Sila K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa................................................................................. .. &utir4utir Pa$5asila sila K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa..........................................................
&A& III # PENUTUP A. K0si"ula$.................................................................... ....................................................... &. Sara$............................................................................. ........................................................ A+TAR PUSTAKA
&A& I PENAHULUAN
*.*. Latar &0la,a$! Pa$5asila "0rua,a$ a$1a$!a$ 3i1u6 1asar $0!ara6 1a$ 0"0rsatu 4a$!sa I$1-$0sia a$! "aj0"u,. M0$!aa 40!itu 40sar 0$!aru3 Pa$5asila t0r3a1a 4a$!sa 1a$ $0!ara I$1-$0sia8 K-$1isi i$i 1aat t0rja1i ,ar0$a 0rjala$a$ s0jara3 1a$ ,-"l0,sitas ,040ra1aa$ 4a$!sa I$1-$0sia s00rti ,0ra!a"a$ su,u6 a!a"a6 4a3asa
1a0ra36 ulau6 a1at istia1at6 ,04iasaa$ 4u1aa6 s0rta ar$a ,ulit jau3 40r401a satu sa"a lai$ t0tai "utla, 3arus 1i0rsatu,a$. Pa$5asila s04a!ai 1asar $0!ara "0"a$! su1a3 :$al. M0$!!u!at Pa$5asila 3al$a a,a$ "0"4aa ,0ti1a,astiaa$ 4aru. &u,a$ ti1a, "u$!,i$ a,a$ ti"4ul 53a-s ;,0sala3a$< a$! "0"05a340la3 0,sist0$si $0!ara ,0satua$. A,3ir$a I$1-$0sia a,a$ t0r5050r "0$ja1i $0!ara$0!ara ,05il a$! 40r4asis a!a"a 1a$ su,u. U$tu, "0$!3i$1ari$a "a,a 0$0raa$ 3u,u"3u,u" a!a"a ;ju!a 3u,u"3u,u" a1at< 1ala" sst0" sist0" 3u,u" $0!ara "0$ja1i 0$ti$! u$tu, 1it0ra,a$. Pa$5asila a$! 1i0rjua$!,a$ u$tu, "0$!i,at a!a"aa!a"a 1a$ su,usu,u itu 3arus t0ta "0$!a,ui jati 1iri 1a$ 5iri ,3as a$! 1i"ili,i s0tia a!a"a 1a$ su,u. Sila 0rta"a Pa$5asila6 aitu K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa6 "0$!a$1u$! "a,$a a1a$a ,0a,i$a$ t0r3a1a Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa6 a$! "0$5ita,a$ ala" s0"sta 40s0rta isi$a. ia$tara "a,3lu, 5itaa$ Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa a$! 40r,aita$ 10$!a$ sila i$i iala3 "a$usia. S04a!ai Ma3a P0$5ita6 ,0,uasa$ Tu3a$ ti1a,la3 t0r4atas6 s01a$!,a$ s0lai$Na a1ala3 t0r4atas. N0!ara I$1-$0sia a$! 1i1iri,a$ atas la$1asa$ "-ral lu3ur6 aitu 40r1asar,a$ K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa 40r,-$s0,u0$si u$tu, "0$ja"i$ ,0a1a ar!a $0!ara 1a$ 0$1u1u,$a "0"0lu, 1a$ u$tu, 40ri4a1a3 s0suai 10$!a$ a!a"a 1a$ ,00r5aaa$$a6 s00rti 0$!0rtia$$a t0r,a$1u$! 1ala" # a
P0"4u,aa$ UU *9=> ali$0 ,0ti!a6 a$! a$tara lai$ 40r4u$i #
“Atas 40r,at ra3"at Alla3 Ya$! Ma3a Kuasa?..” ari 4u$i ,ali"at i$i "0"4u,ti,a$ 4a3a $0!ara I$1-$0sia sa$!at "0$ju$ju$! ti$!!i $ilai$ilai K0Tu3a$a$. 4
N0!ara "0$ja"i$ ,0"0r10,aa$ tiatia 0$1u1u, u$tu, "0"0lu, a!a"a$a "asi$!"asi$! 1a$ u$tu, 40ri4a1a3 "0$urut a!a"a$a 1a$ ,00r5aaa$$a.
@l03 ,ar0$a itu6 1i 1ala" &a$!sa I$1-$0sia ti1a, 4-l03 a1a 0rt0$ta$!a$ 1ala" 3al K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa. Kita s03arus$a "0$!3i$1ari si,a atau 0r4uata$ a$! a$ti t0r3a1a
Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa6 a$ti a!a"a. U$tu, itula3 s04a!ai !0$0rasi 0$0rus 4a$!sa6 ,ita aji4 "0$!,aji6 "0"a3a"i6 1a$ "0$0ra,a$ sila 0rta"a Pa$5asila. i3ara,a$ "0lalui 0"4a3asa$ sila K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa i$i6 a,a$ t0ruju1 !0$0rasi!0$0rasi 0$0rus &a$!sa I$1-$0sia a$! "0$ju$ju$! $ilai$ilai K0Tu3a$a$ 1a$ 40r4u1i lu3ur.
*.2. Ru"usa$ Masala3 A1au$ ru"usa$ "asala3 1ala" ,ara tulis i$i a1ala3 # *.
Aa,a3 "a,$a 0$ti$! Pa$5asila 4a!i &a$!sa I$1-$0sia8
2.
Aa,a3 "a,$a sila 0rta"a Pa$5asia6 K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa8
'.
Aa s0ja,a3 4utir4utir 0$!ala"a$ Pa$5asila sila 0rta"a8
=.
&a!ai"a$a,a3 0$0raa$ sila 0rta"a Pa$5asila 1ala" ,03i1ua$ 40r4a$!sa saat i$i8
*.'. Tujua$ Ma,ala3 i$i 1i4uat 10$!a$ tujua$ a!ar 0"4a5a 1aat # *.
M0"a3a"i "a,$a 0$ti$! Pa$5asila 4a!i 4a$!sa I$1-$0sia.
2.
M0"a,ai sila 0rta"a6 Pa$5asila “K0tua3a$ Ya$! Ma3a Esa” s04a!ai sala3 satu $ilai a$! 0$ti$! 1ala" ,03i1ua$ 40r4a$!sa 1a$ 40r$0!ara.
'.
M0$0ra,a$ sila 0rta"a Pa$5asila 40s0rta $ilai$ilai a$! t0r,a$1u$! 1i 1ala"$a 1ala" ,03i1ua$ s03ari3ari 10$!a$ s04ai, 4ai,$a.
&A& II PEM&AHASAN
A.
Ma,$a P0$ti$! Pa$5asila &a!i &a$!sa I$1-$0sia
Pa$5asila "0rua,a$ jati 1iri 4a$!sa I$1-$0sia6 $a"u$ "asi3 4a$a, ar!a $0!ara ! ,ura$! "0"a3a"i arti 1ari Pa$5asila6 1ari si$i saa a,a$ "0$j0las,a$ arti Pa$5asila 4a!i Ra,at I$1-$0sia. *.
Pa$5asila S04a!ai Pa$1a$!a$ Hi1u &a$!sa I$1-$0sia
Pa$5asila a1ala3 suatu ,ristalisasi 1ari $ilai$ilai s04a!ai a$1a$!a$ 3i1u 4a$!sa6 a$! 1ia,i$i ,040$ara$$a 1a$ "0$i"4ul,a$ t0,a1 u$tu, 1iuju1,a$ 1ala" ,03i1ua$ s03ari3ari6 4ai, ,03i1ua$ ,0"asara,ata$ "auu$ ,03i1ua$ ,0$0!araa$.
Pa$5asila "0rua,a$ suatu a$1a$!a$ 3i1u &a$!sa I$1-$0sia a$! sa$!at asasi 10"i ,0,-,-3a$ 1a$ ,0l0staria$ 3i1u$a. Pa$5asila 1aat "0"0rsatu,a$ ,ita6 1aat "0"40ri 0tu$ju, 1ala" "0$5aai ,0s0ja3t0raa$ 1a$ ,04a3a!ia$ la3ir 1a$ 4ati$ "0s,iu$ "asara,at ,ita 40ra$0,a ra!a" siat$a.
a
Pa$5asila s04a!ai 1asar $0!ara
Pa$5asila "0rua,a$ su"40r 1ari s0!ala su"40r 33u,u" a$! 40rla,u 1i N0!ara I$1-$0sia.
4
Pa$5asila "0rua,a$ jia 1a$ ,0ri4a1ia$ &a$!sa I$1-$0sia
Pa$5asila "0rua,a$ jia 1a$ ,0ri4a1ia$ &a$!sa I$1-$0sia ,ar0$a "0"40ri,a$ 5-ra, a$! ,3as a$! "0"401a,a$ 1ari &a$!sa I$1-$0sia 10$!a$ 4a$!sa lai$. M0"a$! t0r1aat ,0"u$!,i$a$6 4a3a tiatia sila s05ara t0rl0as 1ari a$! lai$ 40rsiat u$i/0rsal6 a$! "u$!,i$ ju!a 1i"ili,i 4a$!sa lai$ 1i1u$ia i$i a,a$ t0tai sila a$! "0rua,a$ satu ,0satua$ a$! ti1a, t0risa3isa3 a$! "0$ja1i,a$ 5iri ,3as 4a$!sa I$1-$0sia.
5
Pa$5asila "0rua,a$ tujua$ a$! a,a$ 1i5aai 4a$!sa I$1-$0sia
Tujua$ a$! a,a$ 1i5aai &a$!sa I$1-$0sia a,$i6 suatu "asara,at a1il"a,"ur a$! "0rata "at0ril 1a$ siritual 40r1asar,a$ Pa$5asila 1i1ala" a1a3 N0!ara K0satua$ R0u4li, I$1-$0sia a$! "0r10,a6 40rsatu 1a$ 40r,01aulata$ ra,at 1ala" suasa$a ,03i1ua$ 4a$!sa a$! a"a$6 t0$tra" t0rti4 1a$ 1i$a"is s0rta 1ala" li$!,u$!a$ 0r!aula$ 1u$ia a$! "0r10,a6 40rsa3a4at t0rti4 1a$ 1a"ai.
1
Pa$5asila $0rua,a$ 0rja$jia$ lu3ur ra,at I$1-$0sia
Pa$5asila a$! t0la3 1is0tujui -l03 a,ila,il ra,at I$1-$0sia "0$j0la$! r-,la"asi ,0"0r10,aa$ a$! ,ita ju$ju$! ti$!!i6 4u,a$ s0,01ar ,ar0$a ia 1it0"u,a$ ,0"4ali 1ari ,a$1u$!a$ ,0ri4a1ia$ 1a$ 5ita5ita &a$!sa I$1-$0sia a$! t0r0$1a" s0ja, 40ra4a1a4a1 a$! lalu6 "0lai$,a$ ,ar0$a Pa$5asila t0la3 "a"u "0"4u,ti,a$ ,040$ara$$a s0t0la3 1iuji -l03 s0jara3 0rjua$!a$ 4a$!sa.
0
Pa$5asila s04a!ai su"40r 3u,u"
Pa$5asila "0rua,a$ s0!ala su"40r 3u,u" 4a!i ,03i1ua$ &a$!sa I$1-$0sia.
P0ruju1a$ Pa$5asila s04a!ai 0$!!alia$ s0jara3
i"asa la"au ,ita t0la3 40rsatu u$tu, "0"0rta3a$,a$ Pa$5asila 10$!a$ 0$!-r4a$a$. U$tu, "asa 10a$ ,ita t0ra$!!il u$tu, "0$!a"al,a$ Pa$5asila. U$tu, itu s0"ua ,ita 0rlu,a$ ,0satua$ 4a$!sa6 ,0satua$ a$1a$!a$ 1a$ !0ra, la$!,a3 1ala" "0$!a3aati 1a$ "0$!a"al,a$ Pa$5asila.
2.
Arti Sila K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa
Pa$5asila sila 0rta"a a$! 40r4u$i K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa 40rarti 4a3a $0!ara "0$!a,ui a1a$a Tu3a$. Tu3a$ "0rua,a$ 0$5ita s0luru3 ala" s0"0sta i$i. Ya$! Ma3a Esa 40rarti Ma3a Tu$!!al6 tia1a s0,utu 4a!iNa6 Esa 1ala" BatNa6 1ala" siatNa "auu$ 1ala"
0r4uata$Na. Tu3a$ s0$1irila3 a$! Ma3a M0$!0ta3ui6 1a$ tia1a a$! sa$!!u "0$a$1i$!i ,0a!u$!a$Na. Ti1a, a1a a$! 4isa "0$!aturNa ,ar0$a Tu3a$ "0$!atur s0!ala atura$. Tu3a$ ti1a, 1i5ita,a$ -l03 "a,3lu, lai$ "0lai$,a$ Tu3a$ a$! "0$5ita,a$ s0!ala$a. &a3a!ia6 t0rtaa6 s01i36 ta$!is6 1u,a6 1a$ !0"4ira ju!a Tu3a$ a$! "0$0$tu,a$. 0$!a$ 10"i,ia$ K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa Tu$!!al6 a$! "0$5ita,a$ ala" s0"0sta 40s0rta isi$a. a$ 1ia$tara "a,3lu, 5itaa$ Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa a$! 40r,aita$ 10$!a$ sila i$i iala3 "a$usia. S04a!ai a3a P0$5ita6 ,0,uaaa$ Tu3a$ ti1a,la3 t0r4atas6 s01a$!,a$ s0lai$Na a1ala3 t0r4atas.
'.
&utir4utir Pa$5asila Sila K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa
K0t0taa$ MPR N-.IMPR*97D t0$ta$! E,aras0tia Pa$5asila "0$ja4ar,a$ ,0li"a asas 1ala" Pa$5asila "0$ja1i => 4utir 0$!ala"a$ s04a!ai 01-"a$ ra,tis 4a!i 0la,sa$aa$ Pa$5asila. K0t0taa$ i$i ,0"u1ia$ 1i5a4ut 10$!a$ Ta MPR N-.IMPR2)*'. a
Ma$usia I$1-$0sia 0r5aa 1a$ taa t0r3a1a Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa6 s0suai 10$!a$ a!a"a 1a$ ,00r5aaa$$a "asi$!"asi$! "0$urut 1asar ,0"a$usiaa$ a$! a1il 1a$ 40ra1a4.
4
M0$!0"4a$!,a$ si,a 3-r"at "0$!3-r"ati 1a$ 40,0rjasa"a a$tara 0"0lu, a!a"a 10$!a$ 0$!a$ut ,00r5aaa$ a$! 40r401a401a t0r3a1a Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa.
5
M0"4i$a ,0ru,u$a$ 3i1u 1i a$tara s0sa"a u"at 40ra!a"a 1a$ ,00r5aaa$ t0r3a1a Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa.
1
A!a"a 1a$ ,00r5aaa$ t0r3a1a Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa a1ala3 "asala3 a$! "0$a$!,ut 3u4u$!a$ ri4a1i "a$usia 10$!a$ Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa.
0
M0$!0"4a$!,a$ si,a sali$! "0$!3-r"ati ,0404asa$ "0$jala$,a$ i4a1a3 s0suai 10$!a$ a!a"a 1a$ ,00r5aaa$$a "asi$! "asi$!
Ti1a, "0"a,sa,a$ suatu a!a"a 1a$ ,00r5aaa$ t0r3a1a Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa ,0a1a -ra$! lai$.
ari 4utir4utir a$! t0la3 1is04ut,a$ 1i atas6 t0la3 1i s04ut,a$ 4a3a 1ala" ,03i1ua$ 40ra!a" itu ti1a, 1i0r4-l03,a$ a1a$a suatu a,saa$. S0t0la3 ,0t0taa$ i$i 1i5a4ut6 ti1a, 0r$a3 1iu4li,asi,a$ ,ajia$ "0$!0$ai aa,a3 4utir 4utir i$i 40$ar40$ar 1ia"al,a$ 1ala" ,0s03aria$ ar!a I$1-$0sia. Ma$usia s0lai$ "0rua,a$ "a,3lu, 5itaa$ Tu3a$ ju!a "0rua,a$ "a,3lu, s-sial6 a$! 40rarti 4a3a "a$usia "0"0rlu,a$ 0r!aula$ 10$!a$ "a$usia lai$$a. S0tia "a$usia 0rlu 40rs-sialisasi 10$!a$ a$!!-ta "asara,at lai$$a. &a$!sa I$1-$0sia a$! 40ra$0,a a!a"a6 "0$jala$,a$ i4a1a3$a "asi$!"asi$! 1i"a$a 0"0lu, "0la,sa$a,a$ ajara$ a!a"a s0suai 10$!a$ $-r"a a!a"a$a. A!ar ti1a, t0rja1i 0rt0$ta$!a$ a$tara 0"0lu, a!a"a a$! 40r401a6 "a,a 30$1a,$a 1i,0"4a$!,a$ si,a t-l0ra$si 40ra!a"a6 aitu si,a 3-r"at "0$!3-r"ati s0sa"a 0"0lu, a!a"a a$! 40r401a6 si,a "0$!3-r"ati ,0404asa$ "0$jala$a,a$ i4a1a3 s0suai ajara$ a!a"a "asi$!"asi$!6 1a$ ti1a, 4-l03 "0"a,sa,a$ suatu a!a""a ,0a1a -ra$! lai$. T-l0ra$si 40ra!a"a ti1a, 40rarti 4a3a ajara$ a!a"a a$! satu 40r5a"ur a1u, 10$!a$ ajara$ a!a"a lai$$a.
=.
P0$0raa$ Pa$5asila Sila P0rta"a ala" K03i1ua$ &0r4a$!sa Saat I$i
P0$0raa$ Sila i$i 1ala" ,03i1ua$ s03ari3ari aitu# Misal$a "0$aa$!i 4i$ata$!F "0$aa$!i tu"4u3tu"4u3a$ 1a$ "0raat$aF s0lalu "0$ja!a ,040rsi3a$ 1a$ s04a!ai$a. ala" Isla" 4a3,a$ 1it0,a$,a$6 4a3a Alla3 ti1a, su,a a1a -ra$!-ra$! a$! "0"4uat ,0rusa,a$ 1i "u,a 4u"i6 t0tai Alla3 s0$a$! t0r3a1a -ra$!-ra$! a$! s0lalu 40rtaa 1a$ s0lalu 40r4uat 4ai,. Li$!,u$a!$ 3i1u I$1-$0sia a$! 1ia$u!0ra3,a$ Tu3a$ Ya$! Ma3a Esa ,0a1a ra,at 1a$ 4a$!sa I$1-$0sia "0rua,a$ ,aru$ia 1a$ ra3"atNa a$! aji4 1il0stari,a$ 1a$ 1i,0"4a$!,a$ ,0"a"ua$$a a!ar t0ta 1aat "0$ja1i su"40r 1a$ 0$u$ja$! 3i1u 4a!i ra,at 1a$ &a$!sa I$1-$0sia s0rta "a,3lu, 3i1u lai$$a 10"i
,0la$!su$!a$ 1a$ 0$i$!,ata$ ,ualitas 3i1u itu s0$1iri.
&A& III PENUTUP
A.
KESIMPULAN
0$!a$ 10"i,ia$ 1aatla3 1isi"ul,a$ 4a3a Pa$5asila s04a!ai 1asar $0!ara s0su$!!u3$a 40risi# *.
K0tu3a$a$ Ya$! Ma3a Esa Tu$!!al6 a$! "0$5ita,a$ ala" s0"0sta 40s0rta isi$a.
2.
T-l0ra$si 40ra!a"a ti1a, 40rarti 4a3a ajara$ a!a"a a$! satu 40r5a"ur a1u, 10$!a$ ajara$ a!a"a lai$$a.
'.
M0$jala$,a$ i4a1a3$a "asi$!"asi$! 1i"a$a 0"0lu, "0la,sa$a,a$ ajara$ a!a"a s0suai 10$!a$ $-r"a a!a"a$a. A!ar ti1a, t0rja1i 0rt0$ta$!a$ a$tara 0"0lu, a!a"a a$! 40r401a6 "a,a 30$1a,$a 1i,0"4a$!,a$ si,a t-l0ra$si 40ra!a"a.
&.
SARAN
S0luru3 "asara,at a!ar 40r0!a$! t0!u3 10$!a$ 1asar 1a$ silasila 1ala" Pa$5asila. Masara,at I$1-$0sia 3arus s0$a$tiasa t-l0ra$si atas 0r401aa$0r401aa$ a$! a1a 1i "asara,at I$1-$0sia. S0$a$tiasa "0la,u,a$ "usaara3 s0tia a1a 0r"asala3a$.
A+TAR PUSTAKA
Su"40r 0$ulisa$ i$i 1ari #
S0taa2$.4l-!s-t.5-"2)**)20$!ala"a$$ilai$ilaia$5asila 1ala".3t"l8"*
utas3ar0.4l-!s-t.5-"2)*2*2"a,ala3a$alisissila,0tu3a$a$ a$!.3t"l8"*
I/-".4l-!s-t.5-"2)**)(artia$5asila4a!ira,ati$1-$0sia.3t"l8"*