MANIRIZAM -
Prijelazni stil iz renesanse u barok, 16./17.st.
-
Osjedaj bezizlaznosti i mračna previđanja buudnosti
-
Suprotnost renesansi
-
SLIKARSTVO: o
Kompozicija: pretrpana i nesređena, horror vacui, skučeen prostor (tjeskoba)
o
rubovi slike popunjeni, sredina prazna, dijagonala (Tintoretto)
o
disproporcionalnost – izuženi ili izobličeni likovi (Parmigianino, El Greco)
o
iracionalno osvjetljenje, kontrast svjetla i tame, nerealne boje – prenaglašene ili mračne
o
dvosmislenost
o
-
KIPARSTVO: o
Neobična kompozicija, figura serpentinata
o
Disproporcionalnost – idu u krajnosti (ili sitne(Cellini) ili ogromne skulpture)
o
Aktovi
o
Giovani Bologna, Otmica Sabinjanki, 1583.
1
-
-
ARHITEKTURA: o
Zakrivljene plohe-ispupčena fasaa(Peruzzi)
o
Atektoničnost
o
Pretjerivanje u gomilanju arhitektonskih elemenata (Palladio)
o
Ornament
o
Andrea Palladio, Vila Rotonda, 1567.-1570.
Maniristički trg; Campidoglio, Michelangelo, Rim
2
BAROK -
Port. Barocco= nepravilni biser, nemirni, neuravnoteženi oblici
-
Nastavlja se na renesansu, razvija u rokoko, traje do pojave klasicizma u 2.polovici 17.st.
-
U katoličkim zemljama: pokret katoličke obnove (protureformacija)
-
Nastaje u Rimu (sreište sakralnog slikarstva i arhitekture), jein o pravilo je bilo ''stalna
promjena'' -
Barokni čovjek pokušava uspostaviti racionalnu kontrolu.
-
GESAMTKUNSTWERK: jedinstvo arhitekture slikarstva i kiparstva u baroknoj umjetnosti,
sinteza svih umjetnosti. -
Stil raskoši i nemira, ekorativnost, obilje ukrasa i dragocjenih materijala, potenciranje scenskih, iluzionističkih i svjetlosnih efekata – crkva poput kazališta
-
Barokna osjedajnost: kinetička, opsjenuti su kretanjem i beskonačnošdu prostora
-
Postaje važan subjektivni ojam, osobni stilovi pojeinih umjet nika se posve razlikuju ->
bogatstvo barokne umjetnosti -
URBANIZAM o
planski grad zvjezdolikog tlocrta – fortifikacija s bastionima;
o
porast stanovništva grad raste u visinu ( MANSARDE! - tavan)
o
BAROKNI TRG: inamičnost mase i prostora, organizirani pomodu vertikalnih
akcenata(stupovi,obelisk); glavni element baroknog urbanizma fontane, skulpture, tlocrt elipse (Bernini)
Težnja za efektivnim i ekorativnim utiskom – upotreba pilastra i polustubova(u obliku polukružne,oble izbočine), polukružnih lukova...
Gian Lorenzo Bernini, Trg ispred crkve Sv. Petra u Rimu
Barokni trg; Piazza Navona, Rim
3
Allesanro Specci i Francesco e Sanctis, Španjolske stube, Rim
Fontana di Trevi, Rim
nacrti arhitekta Nicola Salvija, visoka 25.9m, široka
19.6m. Preklapaju se slavoluci, tritoni i konji – ravnoteža. Tirkizna voa
o
ulice beskonačnih vizura, raijalno usmjerene prema trgu ( u vijeme apsolutizma
prema dvorcu vladara) AVENIJE, ALEJE o
Perivoji francuski park ( geometričnost)
o
Barokni grad: vojna logika, zrakasti(raijalni) plan sa širokim avenijama; širi se oko četvrtastih ili kružnih trgova; nema mogudnosti širenja.
Francuski inženjer Sebastien le Prestre Vauban - urbanist. Projektirao v iše o 300 tvrđava.
o
Uređuju se ulice, javni parkovi, uvoi se voa kao ukras prostora
o
U HRVATSKOJ: Osijek i Slavonski Brod, Bjelovar, Karlovac, Virovitica... imaju ulice pod pravim kutom, pravokutne trgove u sreini na kojima su najvažnije javne zgrae te
crkva.
Tvrđava Bro – najvedi sačuvani fort.spomenik u sj.Hrvatskoj. Na rijeci Savi
4
-
ARHITEKTURA o
Forme maksimalno pokrenute, fasade konkavno-konveksne, kontrast svjetla i tame, prožimanje vanjskih i unutarnjih prostora
o
Tlocrt elipse – spoj longitudinalnog i centralnog tipa
o
Dvorac – sinteza svih umjetnosti, srhitekture i prirode ( vr tovi, jezera, fontane, paviljoni, skulpture..)
o
U-tlocrt, stubišta, zrcala, raskošne vorane
o
SAKRALNA ARHITEKTURA:
umjesto uzužnih lađa grae se kapele raijalno okrenute prema glavnom brou, sreišnji prostor naglašen kupolom
ziovi ukrašeni skulpturama i reljefima
mramorne skulpture svetaca i kameni dijelovi arhitekture
u samostanima usreotočenje na blagavaonice i kl austre
F. Borromini, San Carlo alle Quattro Fontane, Rim ovalni, nesimetrični tlocrt, oval i na fasai i na kupoli. Raščlanjivanje, slojevitost i plastičnost
unutar okvira.
kupola
5
o
PROFANA ARHITEKTURA:
U vorcima građena reprezentativna stubišta, povezan u jedinstvenu cjelinu, stapanje vrtova s beskonačnom priroom, vorane i veliki honici sa zrcalima
Louis Le Vau i Jules Hardouin- Mansart, Versajska palača + vrt Andrea Le Notrea
Simetrična arhitektura trokrilnog dvorca s glavnom zgradom i 2 bočna krila pod pravim kutom ( U-tlocrt).
- parkovi su oblikovani po strogom geometrijskom principu – apsolutna simetričnost
- postepeno razvođenje volumena – palača – parkovi – priroda - veliki trg pre palačom u kojeg se zrakasto ulijevaju tri avenije, o kojih se glavna nastavlja u osi parkova
-
KIPARSTVO o
Dominiraju razigrani pokreti, smiona kiparska rješenja (skulptura uvijek rukčija,
ovisno o kutu gledanja) i naturalizam. o
Razigrana i pokrenuta obrisna linija; konstantna izmjena volumena i prostora jaki kontrasti svjetla i sjene!
o
Simbioza kiparstva i slikarstva
o
Glavni predstavnik barokne skulpture u Italiji je Gianlorenzo Bernini, ostali su S.Moderno, F. Borromini...
Gianlorenzo Bernini :
Izgradio statue za crkve, monumentalne grobnice, profane statue, mitološke i religiozne teme. Uglavnom radi broncom i mramorom,
bogate draperije, kontrast svjetla i sjene, virtuoznost, razigranost..
Crkva S.Maria della Vittoria, Rim Kapela Cornaro;Sv. Tereza od Avile u ekstazi, 17.st.
Naglašena emocionalnost i patetika, va lika na oblaku, osvjetljena it neviljivog prostora izna njih, naglašavanje svjetla zlatnim zrakama, iluzija izvora svjetlosti ( kao a je na iluzionističkoj fresci na svou.
6
Apolon i Dafne
Baldahin u crkvi sv. Petra u Rimu
Blažena Luovica Albertoni, mramor, San Francesco a Ripa, Rim
Fontana četiriju rijeka, Piaza Navona, Rim
7
-
SLIKARSTVO (zlatni vijek): o
Karakteristične jake boje, snažni svjetlosni kontrasti i iluzija ubokog prostora (primjena raikalnih perspektivnih rješenja – rješenja – ATMOSFERSKA PERSPEKTIVA)
o
Tematski: sakralne i mitološke kompozicije ; krajolici, mrtve prirode, portreti i aktovi –
samostalne slikarske teme o
Savršenstvo likovnog izraza, plastičnost likova, suprostavljanje osnovnih boja
o
Zidno slikarstvo – iluzionističko
o
Pokret je temelj barokne slike : dijagonalna kompozicija, kontrasti boja (toplo-
hlano), ramatični kontrasti svjetla i sjene. o
Prikazuje izrez iz stvarnoti – uvijek je nešto neorečeno
o
FRESKE – iluzionistička ekoracija – pretvaraju zidove u velike, oslik ane površine
o
Scene prepune pokrenutih likova koji lebe, iluzija beskonačnog prostora –
atmosferska perspektiva. o
Teatralnost, veličanstvenost
o
Pietro a Cortona, Trijumf Božje provinosti, freska u palači Barberini, Rim:
o
Andrea Pozzo, Slava svetog Ignacija, 1642., Rim
8
o
ŠTAFELAJNO SLIKARSTVO:
Velika masa oblaka koja nešto skriva, velika krošnja koja zaklanja pogle, likovi vrlo sitni, poređeni pejzažu, at mosferska perspektiva
Ulje na platnu i pastel
Dijagonalna kompozicija, inamičnost
Tonsko i ko lorističko slikanje, raskoš boje
Kontrastno osvjetljenje, gube se obrisi, likovi likovi ''izranjaju'' iz mraka – ominacija boje na račun crteža – otvorena forma
Proširenje tematike, osamostaljivanje pejzaža, mrtve priroe
(NATURALIZAM)
M. Merisi da Caravaggio, Pozivanje sv. Mateja, ulje na platnu
Beskompromisni realizam – naturalizam
Sveta tema opisana izrazima suvremenog života običnih ljui
Krist: siromašan, bosih nogu i u jenostavnoj ojedi
Religioznost: zraka sunčane svjetlosti koja osvjetljava Kristovo lice i ruku u mračnom interijeru i prenosi njegov poziv o Mateja (stav
protureformacije)
Georges e la Tour, Rođenje, ulje na platnu
9
Rembrandt van Rijn, Sat anatomije doktora Tulipa, ulje na platnu
P.P. Rubens: Bitka na mostu
P.P. Rubens: Podizanje križa
P.P.Rubens: Farmeri se vradaju s polja
10
ROKOKO -
Stil Luja 15.; rocaille ( vesele ekoracije pedina nepravilnim kamenjem i školjkama) + barocco
-
Dekaentni završetak baroka, kraj obilježava Francuska revolucija
-
Francuska umjetnost i unutarnji dizajn, 18.stoljede, oko 1720.
-
Stil ukrodenog baroka s nježnijim linijama, svjetlijim bojama i manje napanom ekoracijom.
-
Ornament postaje lagan, organički, prozračan, koristi se tehnika pastela, pojava ''ženske
umjetnosti'', prevladava djetinji duh. -
Slikarstvo J. A. Watteaua i J.-B. Chardina te J.-Honore Fragonarda najbolje izražava svježinu rokokoa
-
J.A. Watteau: najznačajniji prestavnik rokoko slikarstva,najbolje izražava uh rokokoa, bogato i razmaženo plemstvo, mlaide i jevojke u bezbrižnim igrama , likovi se kre du u maglovitoj plemidkoj bajci, voe ljubav, slušaju glazbu ili samo uživaju. o
-
Hoočašde na Kiteru
J.-Honore Fragoran, Ljuljačka; Djevojka koja čita
11
KLASICIZAM -
Druga polovina 18.st, reakcija na barok i rokoko
-
Tenencija vradanja klasičnim grčkim uzorima
-
Pokret koji de teoriju umjetnosti staviti ispre umjetničke prakse
-
Neoklasicizam ( mlađe razoblje klasicizma) – od 1760. Do 1830. reakcija na raskošnost baroka i pretjeranost rokokoa, posljeica arheoloških otkrida antičkih spomenika ( Pompeji)
-
Glavno načelo: traženje antičkih ieala ljepote
-
Robert Smirke: British museum, London
o
Pročelje s centralnim trijemom i va krada bočna krila, pročelje raščlanjeno s 44
jonska stupa -
Piere Alexandre Vignon, sv. Madaleine, Pariz
-
Jaques German Sufflot, Pantheon, Pariz
12
-
Carl Gotthar Langhaus, Branerburška vrata, Berlin
o
Vrata čine 12 stupova orskog stila i brončana skulptura quadriga s bogom mira
(kipar Gottfried Schadow), vrata su rađena po uzoru na Propilej e. -
SLIKARSTVO: o
Rokoko: djetinja i površna osjedajnost
o
Klasicizam: razumska ozbiljnost i stroga disciplina
o
Suprotnosti sežu o najsitnijih likovnih izraza ( toplina boja – hlanoda, slučajan
poredak likova – stroga pozicija likova, sloboda – ukočenost) o
Slikari klasicizma smatraju suvremenu stvarnost nedostojnu slikanja
o
Teme iz antičke prošlosti, ilustracije likova iz grčke i rimske povijesti i mitologije
o
Boje su bijee i sive, osvjetljenje o svjetljenje hlano, linije tvre, obrisi oštro ocrtani
o
Glavno izražajno srestvo jest linija, a ne boja
o
glavni lik s mačevima koji prima zakletvu, a sa Kompozicija je simetrična, u sreini je glavni strane su pojeine grupe. Tu trojelnu pojelu likova umjetnik naglašava s tri luka arkaa koji su u pozaini. Stavovi i oblikovanje likova pokazuju sličnost s antičkim
kipovima, koji u stvari i jesu uzori klasicistima. Nabori na ojedi i sjene tijela su ostre, ali jasne.
J.L.David, Zakletva Horacija o
13
