Mga Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko.pptx

Karamihan

sa mga pagbabago sa anyo at bigkas ng mga salita ay dulot ng pagdaragdag ng panlapi o pagsasama ng dalawa o higit pang morpema upang bumuo ng salita.  Ang naganap naganap na pagbabago pagbabago ay tinatawag na pagbabag  pagbabagong ong morpoponemiko .

 Ang

tunog ng isang bahagi ng salita salita ay itinutulad sa katabi niyang tunog Mga Uri ng Asimilasyon: Ganap Di-Ganap

 tanging ang pagbabago ay sa pinal na  panlaping -ng lamang kapag ikinakabit ikinakab it sa mga salita



Hal. sing + dali = sindali  pang + lasa = panlasa  pang + paligo = pampaligo sing + bagsik = simbagsik

 nagaganap

matapos maging /n/ at /m/ ng panlapi dahil  pakikibagay sa kasunod kasunod na tunog ay nawawala pa ang  sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at nananatili na lamang ang tunog na /n/ at /m/ Hal.

 pam + pitas = pampitas = pamitas mang + pitas = mangpitas = mamitas  pang + bilang = pangbilang = pambilang = pamilang

B. PAGKAKALTAS NG PONEMA  sa

pagbabagong ito, may nawawalang ponema sa loob ng salita. Halimbawa: Sunod + in - sunodin = sundin Takip + an - takipan = takpan Dala + han - dalahan = dalhan

C. PAGPAPALIT NG PONEMA May

mga pagbabago o napapalitan ng  ponema sa pagbubuo ng salita. Ang [d] ay nagiging [r] Ma + dami - madami = marami Ang [h] ay nagiging [n] Tawa + han = tawahan = tawanan Ang [o] ay nagiging [u] Gugol + in = gugulin

D. METATESIS  Kapag

ang salitang ugat ay nagsisimula sa /l/ o / y/ ay ginitlapian ginitlapian ng [-in] , ang /l/ o /y/ ng salitang ugat at ang /n/ ng gitlapi ay nagkakapalit ng  posisyon.

Halimbawa: -in + lipad = linipad = nilipad -in + yaya = yinaya = niyaya

E. PAGLILIPAT-DIIN May

mga salitang nagbabago ng diin kapag nilalapian.

Halimbawa: Basa + hin = basahin -ka + sama+ han = kasamahan

F. PAGSUDLONG O PAGDARAGDAG  kung

bukod sa may hulapi na ang salitang  pinapandiwa, ito ay sinusudlungan o dinaragdagan dinaragdagan  pa ng isa pang hulapi. hulapi. /an/, -/han/,/ -in/, /-hin/,/-an/, /-hin/,/-an/, o / –  anan/  – anan/

Hal. Antabay + an = antabayan = antabayanan Alala+ -an > alalahan + -in > alalahanin

G.PAG-IISA NG DALAWA O HIGIT PANG-SALITA O PAG-AANGKOP SA PAGSASAMA NG MGA SALITA

nangangahulugan

na pagsasama ng dalawang salita nangangahulugan napagsas ama ng dalawang salita. May pagkakalatas  pa ring kasama rito. .

Halimbawa: Wika + ko = ikako/ kako Ayaw + ko = ayoko Tayo + na = tena