MODUL MANAJEME MANA JEMEN N DAT DATA
PROGRAM STUDI PSIKOLOGI FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSIT UNIVERS ITAS AS ANDALAS 2010/2011
BAB I DATA, JENIS DATA, & VARIABEL PENELITIAN
1. Pend Pendah ahul ulua uan n
Pada makalah ini akan dibaha P!n"!#$ian da$a% &!ni Da$a dan Va#iab!l Va#iab!l '!n!li$ian( Diha#a'kan mahai)a da'a$ m!mahami '!n"!#$ian * +!ni da$a !#$a !#$a d!,ini d!,iniii -a#iab! -a#iab!ll '!n!li$ '!n!li$ian( ian( K.m'!$!n K.m'!$!ni i akhi# akhi# an" an" diha#a' diha#a'kan kan adalah adalah mahai)a mam' m!n+!lakan '!n"!#$ian * +!ni da$a !#$a d!,inii -a#iab!l '!n!li$ian( 2. Defi Defini nisi si Data Data
Da$a Da$a adalah adalah bahan bahan m!n$ah m!n$ah an" an" '!#l '!#l di.lah di.lah !hin"" !hin""a a m!n"ha m!n"hailk ilkan an in,.#mai a$a k!$!#an"an% baik kali$a$i, ma'n kan$i$a$i, an" m!nn+kkan ,ak$a( ,ak$a( Da$a Da$a an" an" dik dikm' m'l lka kan n
m!# m!#'a 'aka kan n
him' him'n nan an an"k an"ka aan an"k "ka a
an" an"
m!#'akan nilai da#i ni$ am'!l ki$a !ba"ai hail da#i m!n"ama$i/m!n"k#na( P!n!l#an P!n!l#an aal ka$a da$a b!#aal b!#aal da#i ka$a la$in% dimana da$a m!#'akan b!n$ b!n$k k +ama +amak k 'l 'l#a #al3 l3 da#i da#i ka$a ka$a 4da$ 4da$m m4% 4% +adi +adi dala dalam m m!n m!na$ a$ak akan an da$a da$a ki$a ki$a !b!$ !b!$ln lna a da dah h b!#ka b!#ka$a $a b!n$ b!n$k k +amak +amakna na%% n$k n$k !lan !lan+$ +$n na a $idak $idak '!#l '!#l m!na$akan da$ada$a% dah 5k' m!na$akan 4da$a4 a+a( 3. Kiteia Data
Da$a ha# m!miliki k#i$!#ia !ba"ai b!#ik$6 -alid% #!liab!l dan .b+!k$i,( P!n"!#$ian da#i -alid adalah d!#a+a$ k!$!$a'an an$a#a da$a an" !n""hna d!n"an da$a an" dikm'lkan( 7.n$.h% bila da$a 'ada .b+!k '$ih maka da$a an" an" dik dikm' m'l lka kan n +"a +"a '$i '$ih( h( R!li R!liab ab!l !l adal adalah ah d!#a d!#a+a +a$$ k.n k.ni i$! $!n nii ai$ ai$ k.ni$!ni da$a dalam in$!#-al )ak$( 7.n$.h n$k da$a an" b!#i,a$ #!liab!l +ika da$a an" $!#km'l $!#km'l k!ma#in '$ih maka !ka#an" !ka#an" a$a b!.k +"a '$ih( Da$a Da$a +"a +"a ha# ha# m!mili m!miliki ki i,a$ i,a$ .b+!k .b+!k$i, $i,%% a#$in a#$ina a m!mili m!miliki ki d!#a+a d!#a+a$$ '!#a '!#amaa maan n '!#!'i an$a# .#an"( Mialna% kala .#an" m!liha$ .b+!k '$ih an" lainna +"a '$ih( '$ih(
BAB I DATA, JENIS DATA, & VARIABEL PENELITIAN
1. Pend Pendah ahul ulua uan n
Pada makalah ini akan dibaha P!n"!#$ian da$a% &!ni Da$a dan Va#iab!l Va#iab!l '!n!li$ian( Diha#a'kan mahai)a da'a$ m!mahami '!n"!#$ian * +!ni da$a !#$a !#$a d!,ini d!,iniii -a#iab! -a#iab!ll '!n!li$ '!n!li$ian( ian( K.m'!$!n K.m'!$!ni i akhi# akhi# an" an" diha#a' diha#a'kan kan adalah adalah mahai)a mam' m!n+!lakan '!n"!#$ian * +!ni da$a !#$a d!,inii -a#iab!l '!n!li$ian( 2. Defi Defini nisi si Data Data
Da$a Da$a adalah adalah bahan bahan m!n$ah m!n$ah an" an" '!#l '!#l di.lah di.lah !hin"" !hin""a a m!n"ha m!n"hailk ilkan an in,.#mai a$a k!$!#an"an% baik kali$a$i, ma'n kan$i$a$i, an" m!nn+kkan ,ak$a( ,ak$a( Da$a Da$a an" an" dik dikm' m'l lka kan n
m!# m!#'a 'aka kan n
him' him'n nan an an"k an"ka aan an"k "ka a
an" an"
m!#'akan nilai da#i ni$ am'!l ki$a !ba"ai hail da#i m!n"ama$i/m!n"k#na( P!n!l#an P!n!l#an aal ka$a da$a b!#aal b!#aal da#i ka$a la$in% dimana da$a m!#'akan b!n$ b!n$k k +ama +amak k 'l 'l#a #al3 l3 da#i da#i ka$a ka$a 4da$ 4da$m m4% 4% +adi +adi dala dalam m m!n m!na$ a$ak akan an da$a da$a ki$a ki$a !b!$ !b!$ln lna a da dah h b!#ka b!#ka$a $a b!n$ b!n$k k +amak +amakna na%% n$k n$k !lan !lan+$ +$n na a $idak $idak '!#l '!#l m!na$akan da$ada$a% dah 5k' m!na$akan 4da$a4 a+a( 3. Kiteia Data
Da$a ha# m!miliki k#i$!#ia !ba"ai b!#ik$6 -alid% #!liab!l dan .b+!k$i,( P!n"!#$ian da#i -alid adalah d!#a+a$ k!$!$a'an an$a#a da$a an" !n""hna d!n"an da$a an" dikm'lkan( 7.n$.h% bila da$a 'ada .b+!k '$ih maka da$a an" an" dik dikm' m'l lka kan n +"a +"a '$i '$ih( h( R!li R!liab ab!l !l adal adalah ah d!#a d!#a+a +a$$ k.n k.ni i$! $!n nii ai$ ai$ k.ni$!ni da$a dalam in$!#-al )ak$( 7.n$.h n$k da$a an" b!#i,a$ #!liab!l +ika da$a an" $!#km'l $!#km'l k!ma#in '$ih maka !ka#an" !ka#an" a$a b!.k +"a '$ih( Da$a Da$a +"a +"a ha# ha# m!mili m!miliki ki i,a$ i,a$ .b+!k .b+!k$i, $i,%% a#$in a#$ina a m!mili m!miliki ki d!#a+a d!#a+a$$ '!#a '!#amaa maan n '!#!'i an$a# .#an"( Mialna% kala .#an" m!liha$ .b+!k '$ih an" lainna +"a '$ih( '$ih(
!. Jeni Jenis s " Jen Jenis is Dat Data a
Da$a Da$a da'a$ da'a$ diba" diba"ii dalam dalam k!l.m k!l.m'.k '.k $!#$!n $!#$!n$ $ b!#d b!#da aa#k a#kan an k#i$! k#i$!#ia #ia an" an" m!n!#$aina% mialna m!n#$ nan% i,a$% )ak$% )ak$ '!n"m'lan% dan mb!# '!n"ambilan( a#
Jenis da data $e $enuut susunann%a
M!n#$ nanna% da$a diba"i a$a da$a a5ak a$a $n""al dan da$a da$a b!#k b!#k!l. !l.m' m'.k .k(( Da$a Da$a a5ak a5ak a$a a$a $n"" $n""al al adala adalah h da$a da$a an" an" b!lm b!lm $!# $!# n n a$a a$a dik! dik!l. l.m' m'.k .kka kan n
k! dala dalam m
k!la k!la k! k!la la
in$! in$!##-al al((
Da$a Da$a
b!#k!l. b!#k!l.m'.k m'.k adalah adalah da$a an" an" dah dah $!# $!#n n a$a a$a dik!l.m' dik!l.m'.kk .kkan an k! dalam k!lak!la in$!#-al( Da$a k!l.m'.k din dalam b!n$k di$#ibi ,#!k!ni a$a $ab!l ,#!k!ni( 7.n$.h8 kada# T#i"li!#ida dan +mlah 'ai!n an" an" m!m!#ik m!m!#ikakan akan di#i di lab.# lab.# Pa$.l." Pa$.l."ii Klinik Klinik RS 999 ialah !ba"a !ba"aii b!#ik$( Kada tiliseida 10 : 20 ;0 : <0 =0 : >0 ?0 : @0 0 : 100 )#
Tuus
'e(uensi
III IIII IIII IIII IIII IIII IIII IIII II
; = 10 1= ?
Jenis data $enuut sifatn%a
Da$a m!n#$ i,a$na ada 2 ai$ da$a kali$a$i, ka$!".#ik3 * da$a kan$i$a$i, nm!#ik3( Da$a Kali$a$i, adalah da$a an" b!#hbn"an d!n"an ka$!".#i ka$!".#ia ai% i% ka#ak$! ka#ak$!#i$ #i$ik ik b!#)+d b!#)+d '!#$an '!#$anaan aan a$a a$a b!#'a b!#'a ka$aka ka$aka$a( $a( 7.n$.h 8 Baik : B#k% S!nan" : S!dih% Ca#"a Minak T#n : Ca#"a D.la# Naik( Da$a ini biaana biaana dida'a$ da#i )a)an5a#a )a)an5a#a dan b!#i,a$ b!#i,a$ b+!k$i,( Da$a kali$a$i, da'a$ dian"kakan/dik.#( S!lan+$na Da$a Kan$i$a$i, adalah da$a an" b!#)+d an"kaan"ka b!#i,a$ .b+!k$i,( Da$a ini $!#di#i da#i 2 ma5am% da$a dik#i$ dan da$a k.n$in( Da$a D!k#i$ ai$ da$a an" di'!#.l!h da#i hail m!n"hi$n"( Mialna8 &mlah .#an" ada 20% &mlah m!+a ada 12( Da$a ini din m!n#$ +!ni/bilan"an +!ni/bilan"an an" b!#'a imb.l di!b$ +"a da$a n.minal( 7i#i5i#ina 7i#i5i#ina
adalah $idak m!miliki '!5ahan% $idak m!miliki #an"kin"% $idak m!miliki n.l m$lak( Biaana di'!#.l!h da#i '!n!li$ian an" b!#i,a$ !'l.#ai/#-!( Mialna +mlah anak% +mlah 'ai!n $ia' #an"( Da$a K.n$in ai$ da$a an" di'!#.l!h da#i hail m!n"k#% mialkan $!kanan da#ah% Cb dll( Dalam analii $a$i$ik% !#in"kali da$a kan$i$a$i,/nm!#ik dibah k! dalam
da$a
ka$a".#ik/kali$a$i,
d!n"an
5a#a
dilakkan
'!n"!l. '!n"!l.m'. m'.kan/ kan/'!n" '!n"kla klai,ik i,ikaia aian( n( Mialna Mialna -a#iab! -a#iab!ll b!#a$ b!#a$ badan badan da$a da$a #iilna m!#'akan da$a nm!#ik% namn bila dik!l.m'.kkan m!n+adi k# =0 k"3% !dan" =0>0 k"3 dan "!mk >0 k"3maka +!ni -a#iab!lna dah b!#bah m!n+adi ka$!".#ik(
*#
Jeni Jenis s dat data a $enu enuut ut +a(tu a(tu en enu$ u$u ullann% ann%a a
M!n#$ )ak$ '!n"m'lanna% da$a diba"i a$a da$a b!#kala% dan da$a cross section( Da$a b!#kala adalah da$a an" $!#km'l da#i )ak$ k! )ak$ )ak$ n$k n$k m!mb! m!mb!#ik #ikan an "amba "amba#an #an '!#k! '!#k!mba mban" n"an an a$ a$ k!"ia$ k!"ia$an( an( 7.n$.hna8 da$a '!#k!mban"an ha#"a ma5am bahan '.k.k !lama 10 blan $!#akhi# an" dikm'lkan !$ia' blan( Da$a Da$a cross section adalah da$a an" $!#km'l 'ada a$ )ak$ $!#$! $!#$!n$ n$ n$k n$k m!mb!# m!mb!#ika ikan n "amba# "amba#an an '!#k '!#k!mb !mban an"a "an n k!ad k!adaan aan a$a a$a k!"ia$an 'ada )ak$ i$( 7.n$.hna8 da$a !n '!nddk 10(
d#
Jeni Jenis s dat data a $en $enu uut ut su$) su$)e e en ena$ a$) )ilan ilann n%a
M!n#$ mb!# '!n"ambilanna% da$a dib!dakan a$a da% ai$ da$a '#im!# dan da$a !knd!#( Da$a '#im!# adalah da$a an" di'!#.l!h a$a a$a dik dikm' m'l lka kan n .l!h .l!h .#an .#an" " an" an" m!la m!lak kka kan n '!n! '!n!lili$i $ian an a$a a$a an" an" b!#an"k$an an" m!m!#lkanna( Da$a '#im!# di!b$ +"a da$a ali a$a da$a ba#( S!da S!dan" n"ka kan n da$a da$a !k !knd nd!# !# adal adalah ah da$a da$a an" an" di'! di'!#. #.l! l!h h a$a a$a dikm dikm' 'lka lkan n da#i da#i mb! mb!# #mb mb!# !# an" an" $!lah $!lah ada( ada( Da$a Da$a i$ i$ biaa biaan na a di'!# di'!#.l! .l!h h da#i da#i '!#' '!#'$ $aka akaan an a$a a$a da#i da#i la'. la'.#a #anl nla' a'.#a .#an n '!n! '!n!li$ li$ii an" an" $!#dahl( Da$a !knd!# di!b$ +"a da$a $!#!dia(
-. Vaia) ia)el el
Ii da$a 'ada mmna mmna b!#-a#iai b!#-a#iai mialna mialna da$a da$a b!#a$ b!#a$ badan badan dalam dalam a$ k!l.m'.k .#an" ada an" b!#a$na >0 k"% =0 k"% ?= k" d$3 !hin""a mn5l i$ilah -a#iab!l( &adi -a#iab!l m!#'akan ka#ak$!#i$ik an" nilai da$ana b!#-a#iai da#i a$ '!n"k#an k! '!n"k#an b!#ik$na( D!,inii da#i Va#iab!l adalah k.n!' an" m!m'nai -a#iabili$a( K.n!' !'!#$i m#% '!ndidikan% '!k!#+aan% '!naki$% k!'aan( K.n!' a'a'n aal m!m'nai 5i#i b!#-a#iai di!b$ -a#iab!l( Va#iab!l m!#'akan !"ala !a$ an" b!#-a#iai M!n#$ kala '!n"k#anna% -a#iab!l diba"i !m'a$ +!ni% ai$ n.minal% .#dinal% in$!#-al dan #ai.( a(
N$inal% -a#iab!l an" hana da'a$ m!mb!dakan nilai da$ana
dan $idak $ah nilai da$a mana an" l!bih $in""i a$a #!ndah( 7.n$.h6 +!ni k!lamin% k dll( &!ni k!lamin lakilaki $idak l!bih $in""i dibandin"kan '!#!m'an( Sk &a)a $idak da'a$ dika$akan l!bih baik/l!bih b#k da#i k nda( D!n"an il$#ai ini da'a$ di+!lakan bah)a -a#iab!l n.minal% nilai da$ana !d!#a+a$( b(
/dinal, -a#iab!l an" da'a$ m!mb!dakan nilai da$ana dan +"a
da dah h dik!$a dik!$ah hii $in"ka $in"ka$a $an n l!bih l!bih $in"" $in""ii a$a a$a l!bih l!bih #!nda #!ndah% h% $a'i $a'i b!lm b!lm dik!$ahi b!a# b!da an$a# nilai da$ana( 7.n$.h '!ndidikan% 'an"ka$% $adi $adim m '!n '!naki aki$$ dll( dll( P!ndi P!ndidik dikan an SD '!n" '!n"!$ !$ah ahan ann na a l!bih l!bih #!ndah #!ndah diba diband ndin in"k "kan an SMP SMP( Nam Namn n d!mi d!miki kian an%% ki$a ki$a $ida $idak k da'a da'a$$ $ah $ah b!a b!a# # '!#b!daan '!n"!$ahan .#an" SD d!n"an SMP( 5(
-a#iab!ll an" da'a$ da'a$ dib!dak dib!dakan% an% dik!$ah dik!$ahii $in"ka$ $in"ka$ann anna a Inte Inte0al 0al,, -a#iab! dan dan dik!$ dik!$ah ahi i +"a +"a b!a b!a## b!da b!da an$a# an$a# nilai nilain na% a% namn namn 'ada 'ada -a#iab -a#iab!l !l in$!#-al b!lm dik!$ahi k!li'a$an a$ nilai $!#hada' nilai an" lain dan 'ada kala in$!#-al $idak m!m'nai $i$ik n.l m$lak( 7.n$.hna -a#iab!l h% mialna b!nda A hna <0 d!#a+a$ dan b!nda B 10 d!#a+a$( B!nda A l!bih 'ana da#i b!nda B dan b!da 'ana an$a b!nda A dan B ;0 d!#a+a$% namn ki$a $idak bia m!n"a$akan bah)a b!nda A 'anana < kali da#i b!nda B ini b!#a#$i $idak ada k!li'a$anna3( S!lan+$na% kala
a$ b!nda hna 0 d!#a+a$% ini $idak b!#a#$ bah)a b!nda $!#!b$ $idak 'na 'ana $idak m!m'nai nilai n.l m$lak3% d(
Rasi, -a#iab!l an" 'alin" $in""i kalana% ai$ bia dib!dakan%
ada $in"ka$an% ada b!a# b!da dan ada k!li'a$anna !#$a ada n.l m$lak( 7.n$.h b!#a$ badan% $in""i badan dll( Mial A b!#a$na ;0 k" dan B b!#a$na >0 k"( Dalam hal ini da'a$ dika$akan bah)a A l!bih #in"an da#i B% !liih b!#a$ an$a#a A dan B adalah ;0 k"% b!#a$ b da kali l!bih $in""i da#i b!#a$ A( B!#a$ 0 k"% ini b!#a#$i $idak ada b!#a$ $idak ada b!ndana3 !hin""a ada n.l m$lak(
Ta)el. Pe)andinan s(ala enu(uan SI'AT SKALA
N/INAL
/RDINAL
INTERVAL
RATI/
Klasifi(asi 3utan
4
ena$atan Jaa( anta
4
4
(el$( Titi( nl
4
4
4
$utla( 5. a*a$ 0aia)el %aitu6 o
Va#iab!l an" m!m'!n"a#hi% di!b$ +"a -a#iab!l b!ba% -a#iab!l '!#lakan -a#iab!l ind!'!nd!n$3
o
Va#iab!l an" di'!n"a#hi% -a#iab!l $idak b!ba% -a#iab!l $!#ika$ -a#iab!l d!'!nd!n$3% -a#iab!l an" b!#bah ka#!na -a#iab!l b!ba
Variabel independen o
Variabel dependent
Va#iab!l perantara% a$a -a#iab!l '!n"hbn" m!#'akan -a#iab!l an" m!n+!mba$ani -a#iab!l ind!'!nd!n$ dan -a#iab!l d!'!nd!n$
Variabel independen
Variabel perantara
Variabel dependent
o
Va#iab!l pendahulu adalah -a#iab!l b!ba an" b!#'!n"a#h 'ada -a#iab!l $!#"an$n" $!$a'i !kali" b!#'!n"a#h $!#hada' -a#iab!l lain an" +"a b!#'!#an !ba"ai -a#iab!l b!ba $!#hada' -a#iab!l $!#"an$n" $!#!b$
Variabel pendahulu
Variabel independen
o
Variabel dependent
Va#iab!l prakondisi % adalah -a#iab!l an" k!b!#adaanna m!#'akan '#aa#a$ ba"i b!k!#+ana a$ -a#iab!l b!ba $!#hada' -!#iab!l $!#"an$n"
Variabel prakondisi Variabel independen
Variabel dependent
7. Kelasi anta 0aia)el
Dik!nal ; ma5am k.#!lai an$a# -a#iab!l8
Korelasi simetris % $!#+adi a'abila an$a# da -a#iab!l ada hbn"an% $!$a'i
$idak ada m!kanim! alin" m!m'!n"a#hi% main"main" b!#i,a$ mandi#i( 7.n$.h8 hbn"an an$a#a $in""i badan dan b!#a$ badan
Korelasi asimetris % k.#!lai an$a#a da -a#iab!l% d!n"an a$ -a#iab!l
b!#i,a$ m!m'!n"a#hi -a#iab!l an" lain(
7.n$.h8 in$ak! makanan d!n"an $a$ "ii
Korelasi timbal balik % k.#!lai $imbal balik% k.#!lai an$a#a da -a#iab!l%
an" an$a# k!dana alin" '!n"a#hm!m'!n"a#hi 7.n$.h8 k.#!lai an$a#a an"ka k!aki$an d!n"an $a$ "ii
BAB II PEN8ANTAR PEN8/LA9AN DATA 22PEN8/LA9AN DATA A.
Pendahuluan P!n".lahan da$a m!#'akan alah a$ ba"ian #an"kaian k!"ia$an
'!n!li$ian !$!lah '!n"m'lan da$a( S!$!lah dilakkan '!n"m'lan da$a% !#in"kali .#an" bin"n" Hma dia'akan da$a an" $!lah $!#km'l% Ba"aimana m!n"hbn"kan da$a di k!i.n!# d!n"an $+an '!n!li$ianJ( Un$k i$ da$a an" maih m!n$ah #a) da$a3 '!#l di.lah !d!mikian #'a !hin""a m!n+adi in,.#mai an" akhi#na da'a$ di"nakan n$k m!n+a)ab $+an '!n!li$ian( A"a# analii '!n!li$ian m!n"hailkan in,.#mai an" b!na#% 'alin" $idak ada !m'a$ $aha'an dalam '!n".lahan da$a an" ha# dilali% ai$8
1. Editin M!#'akan k!"ia$an n$k m!lakkan '!n"!5!kan iian ,.#mli# a$a k!i.n!# a'akah +a)aban an" ada di k!i.n!# dah8 a( L!n"ka'8 !ma '!#$anaan dah $!#ii +a)abanna b( &!la8 +a)aban '!#$anaan a'akah $lianna 5k' +!la $!#ba5a( 5( R!l!-an8 +a)aban an" $!#$li a'akah #!l!-an d!n"an '!#$anaan d( K.ni$!n8 a'akah an$a#a b!b!#a'a '!#$anaan an" b!#kai$an ii +a)abanna k.nii$!n% mialna an$a#a '!#$anaan ia d!n"an '!#$anaan +mlah anak( Bila di'!#$anaan ia $!#ii 1= $ahn dan di '!#$anaan +mlah anak % ini b!#a#$i $idak k.ni$!n(
2. :din
Coding m!#'akan k!"ia$an m!#bah da$a b!#b!n$k h#, m!n+adi da$a b!#b!n$k an"ka/bilan"an( Mialna n$k -a#iab!l '!ndidikan dilakkan k.din" 1 SD% 2 SMP% ; SMU dan < PT( &!ni k!lamin8 1 lakilaki dan 2 '!#!m'an% db( K!"naan da#i 5.din" adalah n$k m!m'!#mdah 'ada aa$ analii da$a dan +"a m!m'!#5!'a$ 'ada aa$ !n$# da$a(
;. P*essin S!$!lah !ma k!i.n!# $!#ii '!nh dan b!na#% !#$a dah m!l!)a$i '!n"k.d!an% maka lan"kah !lan+$na adalah m!m'#.! da$a a"a# da$a an" dah di entry da'a$ dianalii( P!m#.!an da$a dilakkan d!n"an 5a#a m!n"entry da$a da#i k!i.n!# k! 'ak!$ '#."#am k.m'$!#( Ada b!#ma5amma5am 'ak!$ '#."#am an" da'a$ di"nakan n$k '!m#.!an da$a d!n"an main"main" m!m'nai k!l!bihan dan k!k#an"an( Salah a$ 'ak!$ '#."#am an" dah mm di"nakan n$k entry da$a adalah 'ak!$ '#."#am SPSS ,.# ind.)(
!. Cleaning Cleaning '!mb!#ihan da$a3 m!#'akan k!"ia$an '!n"!5!kan k!mbali da$a an" dah di entry a'akah ada k!alahan a$a $idak( K!alahan $!#!b$ dimn"kinkan $!#+adi 'ada aa$ ki$a m!n" entry k! k.m'$!# Mialna n$k -a#iab!l '!ndidikan ada da$a an" b!#nilai ?% m!$ina b!#daa#kan coding an" ada '!ndidikan k.d!na hana an$a#a 1 (d( < 1SD% 2SMP% ;SMU dan <PT3( 7.n$.h lain mialna dalam -a#iab!l $a$ '!#ka)inan $!#ii da$a 1 mialna 1b!lm ka)in3 dan dalam -a#iab!l +mlah anak $!#ii nilai =( Ini b!#a#$i ada da$a an" alah $idak k.ni$!n3 ka#!na $a$na b!lm ka)in $!$a'i m!m'nai anak =(
B!#ik$ akan di#aikan 5a#a m!n" cleaning da$a8 a.
enetahui Missing Data
7a#a m!nd!$!ki adana missing da$a adalah d!n"an m!lakkan li$ di$#ibi ,#!k!ni3 da#i -a#iab!l an" ada( Mialna da$a an" di.lah 100 #!'.nd!n% k!mdian dik!la#kan -a#iab!l +!ni k!lamin dan '!ndidikan(
Tabel 1. Jenis kelamin pasien
&ENIS KELAMIN Lakilaki P!#!m'an T.$al
&UMLAC <0 >0 100
Tabel 2. Jenis pendidikan pasien
PENDIDIKAN SD SMP SMU PT T.$al
&UMLAC <0 10 ;0 1= =
Da#i k!da $ab!l di a$a m!m'!#liha$kan bah)a $ab!l +!ni k!lamin $idak ada nilai an" hilan" missing 3% !dan"kan 'ada $ab!l '!ndidikan ada = 'ai!n an" missing % ka#!na $.$al +mlahna hana = !ha#na 1003( ). enetahui 0aiasi data
D!n"an m!n"!$ahi -a#iai da$a akan dik!$ahi a'akah da$a an" di
entry b!na# a$a alah( 7a#a m!nd!$!ki d!n"an m!n"!la#kan di$#ibi ,#!k!ni main" main" -a#iab!l( Dalam entry da$a biaana da$a dimakkan dalam b!n$k k.d!/ coding % mialna n$k -a#iab!l '!ndidikan SD k.d! 1% SMP k.d! 2% SMU k.d! ;% dan PT k.d! <( Un$k m!n"!$ahi k!alahan da$a b!#ik$ il$#ai k!la#an da#i -a#iab!l '!ndidikan8
Tabel 3. Jenis pendidikan pasien
PENDIDIKAN 1 2 ; < ?
&UMLAC <0 ;0 20 > <
T.$al
100
Da#i $am'ilan di a$a k!nda$i +mlah $.$al dah b!na# 100% namn $!#liha$ ada da$a an" alah% ai$ mn5lna k.d! '!ndidikan an"ka ? an" b!#+mlah < 'ai!n( S!ha#na -a#iab!l '!ndidikan -a#iai an"kana hana da#i an"ka 1 (d( <(
*.
enetahui (nsistensi data
7a#a
m!nd!$!ki
adana
k!$idakk.ni$!ni
da$a
d!n"an
m!n"hbn"kan da -a#iab!l( 7.n$.h8 1.
e$)andin(an dua ta)el
Ki$a akan m!mbandin"kan $ab!l < k!ik$ !#$aan KB d!n"an $ab!l = &!ni ala$ k.n$#a!'i an" di'akai(
Tabel 4. Keikutsertaan KB
KB a Tidak T.$al
&UMLAC 20 @0 100
Tabel 5 Jenis Alat Kntrasepsi !an" #ipakai
PENDIDIKAN Sn$ik Pil K.nd.m
&UMLAC = = <
IUD T.$al
10 2<
Da#i k!da $ab!l $!#!b$ $!#liha$ bah)a ada k!$idak k.ni$!nan an$a#a +mlah '!!#$a KB 20 .#an"3 d!n"an $.$al +!ni ala$ k.n$#a!'i an" di'akai 2< .#an"3( S!ha#na 'ada ba#i $.$al +!ni ala$ k.n$#a!'i +mlahna 20 .#an"(
!. e$)uat ta)el silan $nt% &en"%ubun"kan 'ariabel u&ur dan (u&la% anak
UMUR 1= 1> 1 20 2< 2= ;= <0
0 1 1 2 ;
1 2 2 <
2
&UMLAC ANAK ; < = > ?
@
10 2
2
K!$!#an"an8 ada 2 #!'.nd!n d!n"an m# 1= $ahn dan anakna ada 10 .#an" ada k!alahan !n$# da$a3
B.
ENTR< DATA S!$!lah ki$a m!n"!$ahi lan"kahlan"kah '!n".lahan da$a% !lan+$na
akan dibaha entry da$a m!n""nakan SPSS( K!'an+an"an da#i SPSS ai$
Statistical Program For Social Science( SPSS m!#'akan 'ak!$ '#."#am $a$i$ik an" b!#"na n$k m!n".lah dan m!n"analii da$a '!n!li$ian( D!n"an SPSS !ma k!b$han '!n".lahan dan analii da$a da'a$ di!l!aikan d!n"an mdah dan 5!'a$( K!mam'an an" da'a$ di'!#.l!h da#i SPSS m!li'$i '!m#.!an !"ala b!n$k ,il! da$a% m.di,ikai da$a% m!mba$ $ablai b!#b!n$k di$#ibi ,#!k!ni% analii $a$i$ik d!k#i'$i,% analii lan+$ an" !d!#hana ma'n k.m'l!k% '!mba$an "#a,ik% db( P!#k!mban"an
'#."#am SPSS an"a$ 5!'a$ dimlai da#i '#."#am SPSS/P7maih nd!# DOS3 k!mdian b!#k!mban" m!n+adi SPSS ,.# ind.) da#i -!#i > dan b!#k!mban" $!# am'ai !ka#an" dah m!maki -!#i 11( Dan n$k la$ihan di"nakan SPSS ,.# ind.) -!#i 10(
a.
EAN88IL SPSS
P!#$ama kali anda ha# 'a$ikan bah)a k.m'$!# dah $!#in$all '#."#am SPSS ,.# ind.)( Un$k m!man""il '#."#am SPSS da'a$ dilakkan da 5a#a 8 P!#$ama 8 Bila $am'ilan '!#$ama k.m'$!# dah mn5l I5.n SPSS% maka klik d!n"an m.! i5.n $!#!b$ da kali( K!da 8 Bila di laa# b!lm ada i5.n SPSS% maka klik HS$a#$J% 'ilih HFil! P#."#amJ dan .#.$ HSPSSJ dan klik da kali( Di dalam .'!#ai.nalna% SPSS m!n"!nal 2 +!ni +!nd!la ind.)3 an" $ama ai$8 a. SPSS Data Edit
&!nd!la ini b!#ii $am'ilan da$a an" ki$a .lah dan analii d!n"an $am'ilan !+!ni S'#!adh!!$ !'!#$i $am'ilan P#."#am E5!l3(
). SPSS /utut
Cail .lahan hail analii3 an" anda lakkan akan di$am'ilkan 'ada O$'$ )ind.)( ind.) ini m!#'akan $!k !di$.#% a#$ina da'a$ m!n"!di$ hail analii an" di$am'ilkan(
).
STR3KT3R DATA DI SPSS
A"a# da'a$ di.lah d!n"an SPSS% da$a ha# m!m'nai $#k$#% ,.#ma$ dan +!ni $!#$!n$( Dalam SPSS dan an" mm $!#+adi 'ada '#."#am lain3% da$a an" di.lah $!#n b!#daa#kan k.l.m dan ba#i( Tia' k.l.m m!lamban"kan a$ -a#iab!l dalam da$a ba! dik!nal Fi!ld3% mialna $ia'
'!#$anaan 'ada k!i.n!# m!nn+kkan a$ -a#iab!l( Tia' ba#i da$a dinamakan 5a! ka/#!'.nd!n3 !ba"aimana i$ilah #!5.#d di Da$a Ba!(
Vaia)el
:ases
Na$a
3$u
Beat
Anita
2;
!=
2-
-5
Ba$)an
Da#i 5.n$.h di a$a m!nn+kkan ada ; -a#iab!l nama% m# dan b!#a$ badan3 dan 2 ka/#!'.nd!n(
TAPILAN 3TAA SPSS '/R >IND/>S
S!$!lah '#."#am SPSS di'an""il di laa# akan mn5l l.". SPSS ,.# ind.)% $n""lah !aa$ hin""a l.". $!#!b$ m!n"hilan"% maka 'ada laa# m.ni$.# akan dida'a$i $am'ilan $ama SPSS !ba"ai b!#ik$8 a.
).
Ta$ilan data
Ta$ilan 0aia)el
Si$!m k!#+a SPSS ,.# ind.) dik!ndalikan .l!h m!n ba# m!n3/Ba# m!n $!#l!$ak di !b!lah a$a d!n"an #$an da#i ki#i k! kanan bb8 Fil!% Edi$% Vi!)% Da$a% T#an,.#m% Anal!% G#a'h% U$ili$i!% ind.)% C!l'(
'ile 8 di"nakan n$k m!mba$ ,il! da$a ba#% m!mbka ,il! da$a an"
$!lah $!#im'an !k$!ni SAV3% a$a m!mba5a ,il! da$a da#i '#."#am lain% !'!#$i dba!% !5!ll dll(
Edit8 di"nakan n$k m!m.di,ikai% m!n"5.'% m!n"ha'% m!n5a#i%
dan m!n""an$i da$a(
Vie+8 di"nakan n$k m!n"a$# $am'ilan ,.n$% $am'ilan k.d!/lab!l
Data8
di"nakan
n$k
m!mba$/m!nd!,iniikan
nama
-a#iab!l%
m!n"ambil/m!n"analii !ba"ian da$a% m!n""abn"kan da$a(
Tansf$8
di"nakan
'!n"!l.m'.kan
n$k
-a#iab!l%
$#an,.#mai/m.di,ikai '!mba$an
-a#iab!l
da$a ba#
!'!#$i da#i
'!#kalian/'!n+mlahan -a#iab!l an" ada dll(
Anal%?e8 di"nakan n$k m!milih b!#ba"ai '#.!d# $a$i$ik% da#i
$a$i$ik !d!#hana d!k#i'$i,3 am'ai d!n"an analii $a$i$ik k.m'l!k ml$i-a#ia$3(
8ahs8 di"nakan n$k m!mba$ "#a,ik m!li'$i "#a,ik Ba#% Pi!% "a#i%
Ci$."#am% 5a$$!# 'l.$ db(
3tilities8 di"nakan n$k m!nam'ilkan b!#ba"ai in,.#mai $!n$an" ii ,il!(
>ind+8 di"nakan n$k b!#'indah'indah an$a# +!nd!la% mialna da#i
+!nd!la da$a k! +!nd!la .$'$(
9el8 m!ma$ in,.#mai ban$an ba"aimana m!n""nakan b!#ba"ai
,aili$a 'ada SPSS(
*.
EAS3KKAN DATA
Entry da$a da'a$ lan"n" dilakkan 'ada da$a !di$.#( Da$a !di$.# m!miliki b!n$k $am'ilan !+!ni '#!adh!!$ !'!#$i E5!l3 an" di"nakan !ba"ai ,aili$a n$k m!makkan/!n"iikan da$a( Ada $i"a hal an" ha# di'!#ha$ikan8 Bais m!nn+kkan ka/#!'.nd!n Kl$ m!nn+kkan -a#iab!l Sel m!#'akan '!#'.$.n"an an$a#a k.l.m dan ba#i m!nn+kkan nilai/da$a
Dalam m!makan da$a k! SPSS% ada < hal an" ha# di'!#ha$ikan8 a.
e$)ei Na$a Vaia)el
P!#$ama kali an" ha# dilakkan 'ada aa$ !n$# da$a adalah m!mb!#i nama -a#iab!l( Sa$ -a#iab!l m!)akili/m!lamban"kan a$ '!#$anaan( A"a# $idak m!n!mi k!li$an dalam m!mba$ nama -a#iab!l% b!#ik$ akan di#aikan k!$!n$an / '!#a#a$an nama -a#iab!l8
Nama -a#iab!l makimm b!#ii @ h#,/ka#ak$!#% n$k SPSS -!#i 1; +mlah ka#ak$!# da'a$ l!bih da#i @ h#,
Nama -a#iab!l $idak b.l!h ada 'ai
Nama -a#iab!l $idak ada an" ama $idak b.l!h ada 2 a$a l!bih -a#iab!l an" m!miliki nama ama3
).
endefinisi(an Tie Vaia)el
Ti'! da$a ha# di$!n$kan kala ki$a akan m!makan da$a di SPSS% ada'n +!ni $i'!na an$a#a laian8 1( Nm!#ik n$k da$a b!#b!n$k an"ka/n.m!# 2( S$#in" n$k da$a b!#b!n$k h#, ;( Da$! n$k da$a b!#b!n$k da$!/$an""al <( dllQ( N.$!8 an" !#in" di"nakan adalah $i'! Nm!#ik% ka#!na da$a an" akan ki$a .lah biaana b!#b!n$k an"ka(
*.
endefinisi(an Adan%a Desi$al
Bila da$a an" akan dimakkan b!#b!n$k dimal% !'!#$i kada# CB% maka '!#l di$!n$kan b!#a'a
d!imal
an" ki$a in"inkan( SPSS !5a#a
d!,al$/$anda# m!mb!#ikan da an"ka d!imal n$k !$ia' da$a an" akan di !n$#( K!banakan da$a '!n!li$ian b!#b!n$k $idak ada d!imal% .l!h ka#!na i$ n$k da$a an" $idak ada d!imal ki$a ha# !$in" di SPSS iian +mlah d!imal dib!#i an"ka 0 a$a dik..n"kan(
d.
e$)ei La)el Vaia)el
Nama -a#iab!l biaana $!#$li d!n"an ka$a/h#, an" in"ka$% 'ada ba"ian ini ki$a da'a$ m!nlikan k!$!#an"an nama -a#iab!l !hin""a da'a$ m!m'!#+!la a#$i da#i main"main" -a#iab!l( Mialna nama -a#iab!l BT dib!#i lab!l HB!#a$ badan bai 'ada aa$ lahi# dalam a$an "#amJ
e.
e$)ei Value La)el
Un$k -a#iab!l an" b!#b!n$k k.din" ki$a ha# m!mb!#i k!$!#an"an n$k !$ia' k.d! an" ada dalam k.d! $b% mialna n$k -a#iab!l S!% 0 '#ia dan 1 )ani$a( S!ka#an" ki$a 5.ba lakkan !n$# n$k da$a8 P!n!li$ian HFak$.#,ak$.# an" b!#hbn"an d!n"an '!#ilak m!ni !kkli, di Da!#ah 9 $ahn AB7DJ ( B!#ik$ ini in$#m!n an" di"nakan dalam '!n!li$ian8
A. Lan(ah eta$a @ e$)ei$e$)uat na$a 0aia)el@
Laa# 'ada $am'ilan .#kh!$ di m!n da$a SPSS ada 2 +!ni% ai$ +!nd!la H Da$a Vi!)J dan HVa#iab!l Vi!)J(
Un$k m!mba$ nama -a#iab!l% laa#/+!nd!la '.iikan 'ada HVa#iabl! Vi!)J( S!ka#an" lakkan 8 klik HVa#iabl! Vi!)J di ba"ian ki#i ba)ah% !hin""a mn5l $am'ilan laa# HVa#iabl! Vi!)J
Pada $am'ilan HVa#iabl! Vi!)J dia$a $!#liha$ k.l.m8 Nam!% T'!% id$h% D!5imal% d$(( S!lan+$na ki$a da'a$ m!mba$ nama -a#iab!lna dimlai da#i N.% m#% didik% d$((bb8 a. e$)uat Vaia)el N
Ada'n $aha'anna bb8
1( S!ka#an" 'ada k.l.m na$e k!$ik nama -a#iab!l HN.J% k!mdian 2( Pindahkan k#.# k! k.l.m T%e( &!ni -a#iab!l an" $!#!dia ada b!b!#a'a +!ni m!li'$i nm!#i5 n$k $i'! an"ka% $#in" n$k $i'! ka#ak$!#/h#, dll( Un$k -a#ib!l N ka#!na da$ana an" akan mak b!#b!n$k an"ka b!#a#$i anda 'ilih nm!#i5 !5a#a .$.ma$i SPSS m!mb!#ikan d!,al$ Nm!#i5 3 ;( G!#akkan k#.# k! !b!lah kanan k! ba"ian >idth, 'ada ba"ian ini anda +"a da'a$ m!n"a$# l!ba# k.l.m dan d!imal !ai k!b$han( S!5a#a $anda# l!ba# k.l.m dah dia$# SPSS l!ba# k.l.m id$h3 @ ka#ak$!#% +adi abaikan a+a n$k )id$h na <( G!!# k#.# k! kanan mak k! k.l.m De*i$al, SPSS !5a#a .$.ma$i m!mb!#i #an" n$k 2 d!imal% n$k -a#iab!l N $!n$na b!#b!n$k bilan"an bla$$idak ada d!imal3 +adi k.l.m D!5imal dib!#i an"ka 0 a$a dik..n"kan( =( G!!# k.#.# k!kanan k! k.l.m La)el, k!$ik/iikan k!$!#an"an n$k m!m'!#+!la -a#iab!l N% mialna dik!$ik HN.m.# R!'.nd!nJ >( Lan"kah !lan+$na ha#na k#.# ki$a "!!# k!kanan m!n"ii k.l.m Values, namn k.l.m Val! ini diii kala -a#iab!l an" ki$a ba$ b!#b!n$k -a#iab!l k.din" a$a -a#iab!l ka$a".#ik3 mialna -a#iab!l ! an" iina ada k.din" 1'#ia dan 2)ani$a( Un$k -a#iab!l N bkan m!#'akan -a#iab!l k.din"% maka k.l.m Val! $idak diii/diabaikan a+a% !hin""a '#.! '!mba$an -a#iab!l N dah !l!ai% dan $am'ilan l!n"ka'na m!n+adi !ba"ai b!#ik$8
). e$)uat Vaia)el 3$u
P#.! '!mba$anna ama d!n"an k!$ika m!mba$ -a#iab!l N. bb8 1( S!ka#an" 'ada k.l.m na$e k!$ik nama -a#iab!l 3$u % k!mdian 2( Pindahkan k#.# k! k.l.m T%e(( Un$k -a#iab!l 3$u ka#!na da$ana an" akan mak b!#b!n$k an"ka b!#a#$i anda 'ilih nm!#i5 !5a#a .$.ma$i SPSS m!mb!#ikan d!,al$ Nm!#i5% +adi abaikan a+a n$k ii k.l.m T'! +an"an dibah 3 ;( G!#akkan k#.# k! !b!lah kanan k! ba"ian >idth, 'ada ba"ian ini anda +"a da'a$ m!n"a$# l!ba# k.l.m dan d!imal !ai k!b$han( S!5a#a $anda# l!ba# k.l.m dah dia$# SPSS% l!ba# k.l.m id$h3 @ ka#ak$!#% +adi abaikan/bia#kan a+a n$k )id$h na <( G!!# k#.# k! kanan mak k! k.l.m De*i$al, SPSS !5a#a .$.ma$i m!mb!#i #an" n$k 2 d!imal% n$k -a#iabl 3$u $!n$na b!#b!n$k bilan"an bla$ +adi k.l.m D!5imal dib!#i an"ka 0 a$a dik..n"kan( =( G!!# k#.# k!kanan k! k.l.m La)el, k!$ik/iikan k!$!#an"an n$k m!m'!#+!la -a#iab!l 3$u % iikan8 Um# ib m!ni >( Ka#!na -a#iab!l m# b!#+!ni nm!#ik bkan -a#iab!l " iina k.din"3 maka k.l.m Val! diabaikan a+a% dan d!n"an d!mikian '#.! '!mba$an -a#iab!l m# $!lah !l!ai
*. Vaia)el Pendidi(an
P#.! '!mba$anna ama d!n"an k!$ika m!mba$ -a#iab!l N. bb8 1( S!ka#an" 'ada k.l.m na$e k!$ik nama -a#iab!l Didi(% k!mdian 2( Pindahkan k#.# k! k.l.m T%e(( Un$k -a#iab!l Didi( ka#!na da$ana an" akan mak b!#b!n$k an"ka b!#a#$i anda 'ilih nm!#i5 !5a#a .$.ma$i SPSS m!mb!#ikan d!,al$ Nm!#i5% +adi abaikan a+a n$k ii k.l.m T'! +an"an dibah 3 ;( G!#akkan k#.# k! !b!lah kanan k! ba"ian >idth, 'ada ba"ian ini anda +"a da'a$ m!n"a$# l!ba# k.l.m dan d!imal !ai k!b$han(
S!5a#a $anda# l!ba# k.l.m dah dia$# SPSS% l!ba# k.l.m id$h3 @ ka#ak$!#% +adi abaikan/bia#kan a+a n$k )id$h na <( G!!# k#.# k! kanan mak k! k.l.m De*i$al, SPSS !5a#a .$.ma$i m!mb!#i #an" n$k 2 d!imal% n$k -a#iabl Didi( $!n$na b!#b!n$k bilan"an bla$ +adi k.l.m D!5imal dib!#i an"ka 0 a$a dik..n"kan( =( G!!# k#.# k!kanan k! k.l.m La)el, k!$ik/iikan k!$!#an"an n$k m!m'!#+!la -a#iab!l Didi(% iikan8 P!ndidikan ,.#mal ib m!ni >( Lan"kah !lan+$na "!!# k!kanan k! k.l.m Values, n$k -a#iab!l Didik k.l.m Val! ada iina .l!h ka#!na -a#iab!l Didik m!#'akan -a#iab!l an" b!#b!n$k k.din"% ai$ k.d! 1 SD% 2SMP% ;SMU% <PT( Klik k.l.m Val! akan mn5l m!n8
Pada k.$ak Value iikan an"ka 1% lal klik k.$ak Value La)el iikan8 SD%hailna nam'ak bb8
K!mdian klik $.mb.l Add !hin"a di k.$ak ba"ian ba)ah akan mn5l8
S!$!#na klik k.$ak Value% iikan an"ka 2% klik k.$ak Value La)el dan iikan8 SMP% k!mdian klik $.mb.l Add S!$!#na klik k.$ak Value% iikan an"ka ;% klik k.$ak Value La)el dan iikan8 SMU% k!mdian klik $.mb.l Add S!$!#na klik k.$ak Value% iikan an"ka <% klik k.$ak Value La)el dan iikan8 PT% k!mdian
klik $.mb.l Add !hin""a k.$ak m!n akan $!#$am'il bb8
K!mdian% klik $.mb.l OK !hin""a !l!ailah '!mba$an -a#iab!l Didik(
d. Vaia)el Kea 1. Pada k.l.m Na$e iikan K!#+a 2. G!!# k!kanan k! k.l.m De*i$al% iikan = ;. G!!# k! k.l.m Lab!l iikan8 S$a$ '!k!#+aan ib
!. G!!# k!kanan k! k.l.m Value% iikan k.din" =C)e(ea 1Ctd( (ea
P#.! '!mba$an -a#iab!l k!#+a !l!ai
e. Vaia)el BBi)u 1. Pada k.l.m Na$e iikan Bbib 2. G!!# k!kanan k! k.l.m De*i$al% iikan = ;. G!!# k! k.l.m Lab!l iikan8 Beat )adan i)u !. K.l.m Val!% a)ai(an)ia(an aa ka#!na -a#iab!l Bbib b!#b!n$k
nm!#ik P#.! '!mba$an -a#iab!l Bbib !l!ai
f. Vaia)el E(s(lu 1. Pada k.l.m Na$e iikan E(s(lu 2. G!!# k!kanan k! k.l.m De*i$al% iikan = ;. G!!# k! k.l.m La)el iikan8 S$a$ m!ni !kkli-!
!. G!!# k!kanan k! k.l.m Value% iikan k.din" 0 Ctd( e(s(lusi0e 1Ce(s(lusi0e
P#.! '!mba$an -a#iab!l Ekkl !l!ai
. Vaia)el 9)1
1( Pada k.l.m Na$e iikan Cb1 2( G!!# k!kanan k! k.l.m De*i$al% n$k -a#iab!l CB1 !ai d!n"an da$ana% ada a$ d!imal% maka iikan an"ka 1 ;( G!!# k! k.l.m La)el iikan8 Cb '!n"k#an '!#$ama <( Abaikan k.l.m Values, ka#!na -a#iab!l CB1 b!#b!n$k nm!#ik
h. Vaia)el 9)2
1( Pada k.l.m Na$e iikan Cb2 2( G!!# k!kanan k! k.l.m De*i$al% n$k -a#iab!l CB2 !ai d!n"an da$ana% ada a$ d!imal% maka iikan an"ka 1
;( G!!# k! k.l.m La)el iikan8 Cb '!n"k#an k!da <( Abaikan k.l.m Values, ka#!na -a#iab!l CB2 b!#b!n$k nm!#ik
i.
Va#iab!l BB)a%i 1. Pada k.l.m Na$e iikan BB)a%i 2. G!!# k!kanan k! k.l.m De*i$al% iikan = ;. G!!# k! k.l.m La)el iikan8 B!#a$ badan bai !. Abaikan k.l.m Value%
P#.! '!mba$an -a#iab!l )))a%i !l!ai
D!n"an 5a#a ama k!mdian da'a$ diba$ n$k -a#iab!l8 Seea, Kls, Lahi, Sa$ai
Akhi#na $am'ilan k!!l#hanna bb8
B. e$asu((anent% Data
S!$!lah !ma -a#iab!l dah diba$% maka lan"kah !lan+$na adalah m!makkan da$a hail #-!i k!dalam ,.#ma$ an" $!lah diba$ dia$a( Un$k m!makkan da$a anda ha# b!#'indah k! laa#/+!nd!la Da$a Vi!)% ai$ d!n"an Kli( $.mb.l Data Vie+, nam'ak $am'ilanna bb8
M!makkan da$a bia m!nam'in" a$ '!#a$ #!'.nd!n di !n$# da$ana% a$a bia +"a '!#k.l.m k!a#ah ba)ah( 7.ba !ka#an" makan da$a dia$a !banak 10 #!'.nd!n % dan hail $am'ilanna bb8
:. enedit Data 1.
enhaus isi sel
a(
Klik !l an" akan diha' iina
b(
T!kan $.mb.l D!l!$! 'ada K!b.a#d3/5l!a# 'ada !di$( Bila ki$a $idak +adi m!n"ha'% klik Und.
Un$k m!n"ha' ii !+mlah !l !kali"% 'ilihlah !+mlah !l $!#!b$ d!n"an d#a" m!n.#.$/m!mbl.k3 d!n"an m.!(
Da#i $am'ilan di a$a b!#a#$i ki$a m!mba$ bl.k n$k -a#iab!l K!#+a 'ada #!'.nd!n n. ; /d = T!kan d!l!$! n$k m!n"ha'na(
2.
enhaus isi sel satu (l$ $enhaus 0aia)el#
a( Klik h!adin" k.l.m nama -a#iab!l3 an" akan diha' iiii !lna% mialkan akan diha' -a#iab!l BBib8 klik h!adin" Bbib !'!#i $am'ilan bb8
b( T!kan $.mb.l d!l!$! Un$k m!n"ha' ii !l !+mlah k.l.m !kali"% 'ilihlah !+mlah k.l.m $!#!b$ d!n"an d#a" m!n.#.$ dan m!mbl.k3 d!n"an m.! 'ada ba"ian h!adin"(
;.
enhaus )ais $enhaus *aseesnden#
a( klik ba#i an" akan diha'% 5.n$.h n.m!# #!'.nd!n = akan diha'
b( T!kan $.mb.l d!l!$! N.m.# #!'.nd!n akan $!#ha' Un$k m!n"ha' b!b!#a'a 5a! !kali"% 'ilihlah !+mlah 5a! $!#!b$ d!n"an d#a" m!n.#.$ dan m!mbl.k3 'ada ba"ian n.m.# 5a!(
!.
en*% isi sel
a( Pilih !l !+mlah !l d!n"an mn.#.$3 an" akan di5.' iina( b( T!kan 7$#l7 5( Pindahkan '!nn+k !l k! !l an" akan di$+ d( T!kan 7$#lV Cal an" '!#l di'!#ha$ikan dalam m!n"5.' ii !l a$a !+mlah !l adalah% bah)a ,.#ma$ hail 5.' akan !lal m!n!aikan d!n"an ,.#ma$ -a#iab!l dimana ii !l a$a !+mlah !l i$ di5.'kan(
-.
en*% isi satu (l$ $en*% 0aia)el#
a( Klik h!adin" k.l.m nama -a#iab!l3 an" akan di5.' iina b( T!kan 7$#l7 5( Klik C!adin" k.l.m an" di$+ d( T!kan 7$#lV Cail da#i in$#ki di a$a adalah m!n"5.' k.l.m !kali" ,.#ma$ -a#iab!lna $'! -a#iab!l% l!ba# k.l.m% -al! lab!l db3% dan dah 'a$i
$!$a' $idak m!#bah nama -a#iab!l( Bila dik!h!ndaki $idak ada '!#bahan ,.#ma$ -a#iab!l k.l.m an" di$+% an" dilakkan adalah8 a( Klik h!adin" k.l.m nama -a#iab!l3 an" akan di5.' iina b( T!kan 7$#l7 5( Pindahkan '!nn+k !l k! ba#i '!#$ama k.l.m an" di$+ d( T!kan 7$#lV Un$k m!n"5.' ii !l !+mlah k.l.m !kali"% 'ilihlah !+mlah k.l.m $b d!n"an d#a" 'ada ba"ian h!adin"
5.
en*% isi satu )ais *aseesnden#
a(
T!kan 7$#l7
b(
Klik n.m.# 5a! an" akan di$+ a$a 'indahkan '!nn+k !l k! k.l.m Klik n.m!# 7a! an" akan di5.'
7.
5(
'!#$ama ba#i an" di$+
d(
T!kan 7$#lV
en%isi(an Kl$
a( Pindahkan '!nn+k !l 'ada k.l.m an" diii'i b( Klik Da$a% 'ilih In!#$ Va#iabl!% $!#liha$ k.l.m ba# mn5l(
.
en%isi(an Bais
a( Pindahkan '!nn+k !l 'ada ba#i an" akan diii'i b( Klik Da$a% 'ilih In!#$ 7a!% $!#liha$ ka/ #!'.nd!n ba# mn5l
B.
MENYIMPAN FILE DATA Da$a an" $!lah dimakkan da'a$ diim'an k! b!#ba"ai ,.#ma$ da$a(
S!5a#a '!n"a$#an daa#% SPSS ,.# ind.) akan m!nim'an da$a $!#!b$ d!n"an ,.#ma$ SPSS% b!n$k ,.#ma$na di5i#ikan d!n"an !k$!ni H(a-J Nama ,il!(a-3( n$k m!nim'an da$a an" $!lah anda makkan8 1(
Pilihlah H Fil! J% ba)a k#.# k! H Sa-!J% nam'ak $am'ilanna8
Pada $am'ilan di a$a $!#da'a$ b!b!#a'a iian k.$ak8 Sa0e in 8 Anda da'a$ m!milih di#!k$.#i d#i-! A n$k dik!$3 $!m'a$
m!nim'an ,il!( Bila 'ada k.$ak H Sa-! inJ $idak di#bah b!#a#$i da$a diim'an dalam di#!k$.#i '#."#am SPSS( 'ile na$e 8 Anda ha# m!n"!$ikkan nama ,il! di k.$ak ini( SPSS akan
m!nambahkan !k$!ni.n H(a-J% !hin""a anda 5k' m!n"!$ikkan nama ,il!na a+a dan $idak '!#l m!n"!$ikkan !k$!ni.nna( Sa0e as t%e @ da$a da'a$ diim'an dalam b!#ba"ai ,.#ma$( Un$k da$a
SPSS akan diim'an d!n"an ,.#ma$ Ha-J( 2(
Mialkan ki$a akan m!nim'an da$a di d#i-! 7 di#!k$.#i m d.5m!n$ dan dib!#i nama Hla$ihanJ( Klik k.$ak H ,il! nam!J % iikan Hla$ihanJ( T!#liha$ $am'ilanna bb8
;(
C.
Klik HSa-! H% da$a akan $!#im'an
MENGAKTIFKAN/MEMANGGIL FILE DATA
Un$k m!mbka/m!n"ak$i,kan ,il! da$a an" $!lah ada8 1( Klik HFil!J% 'ilih H O'!nJ% "!!# k! HDa$aJ akan $am'il bb8
T!#liha$ ada b!b!#a'a k.$ak iian L( in @ Anda da'a$ m!milih/m!n""an$i di#!k$.#i $!m'a$ ,il! diim'an(
S!5a#a .$.ma$i $am'ilan '!#$ama akan mn5l di#!k$.#i SPSS( 'ile Na$e @ $!m'a$ n$k m!n"!$ikkan nama ,il!% a$a da'a$ +"a dilakkan
d!n"an m!n"klik nama ,il! an" $!#$am'il 'ada k.$ak ba"ian a$a ,il! nam!( 'ile f t%e @ da$a da'a$ diim'an dalam b!#ba"ai ,.#ma$ an" da'a$ di'ilih
dalam k.$ak ini( S!5a#a .$.ma$i akan mn5l ,il! ,.#ma$ SPSS (a-3
2( Mialkan !ka#an" akan diak$i,kan ,il! da$a8 HLa$ihanJ da#i d#i-! 5 di#!k$.#i M D.5m!n$% maka 5a#ana klik k.$ak Fil! nam!8 k!$ik Hla$ihanJ% a$a klik Hla$ihan an" $!#liha$/$!#$am'il 'ada k.$ak di a$ana(
;( K!mdian klik O'!n% da$a akan mn5l di laa#(
BAB III TRANS'/RASI /DI'IKASI DATA
A.
Pendahuluan S!$!lah !ma da$a di !n$# 'ada daa#na anda da'a$ lan"n"
m!lakkan analii n$k m!n"!$ahi in,.#mai an" diin"inkan( Namn !#in"kali da$a an" ada $idak !mana da'a$ lan"n" dilakkan analii( B!b!#a'a da$a bia +adi maih '!#l dilakkan m.di,ikai/$#an,.#mai% mialna n$k k!'!#lan analii ki$a ha# m!n"!l.m'.kkan m# m!n+adi $i"a ka$a".#i mialna 20 $h% 20 : ;= $h dan ;= $h( Ka lain% mialna ki$a akan m!mba$ -a#iab!l ba# hail da#i "abn"an b!b!#a'a -a#iab!l mialna -a#iab!l ika' dik# .l!h 10 '!#$anaan/-a#iab!l3% maka ki$a ha# m!lakkan ak$i,i$a di SPSS n$k m!n""abn"kan b!b!#a'a -a#iab!l $!#!b$( Da#i #aian di a$a $!n$na !ka#an" m!n+adi +!la $!#na$a !#in"kali ki$a $idak
da'a$
lan"n"
m.di,ikai/$#an,.#mai
m!lakkan
da$a(
P!#l
analii% $idakna
ki$a
m.di,ikai
ha#
m!lakkan
dilakkan
da'a$
diliha$/di5!k 'ada HD!,inii O'!#ai.nal Va#iab!lJ da#i '!n!li$ian/$!i/k#i'i ki$a( Mialkan dalam '!n!li$ian anda d!,inii -a#iab!lna bb8
Da#i 5.n$.h d!,inii .'!#ai.nal di a$a da'a$ dik!$ahi bah)a -a#iab!l Lama $"aJ da'a$ lan"n" dianalii% !dan"kan -a#iab!l m# dan ika' maih '!#l dilakkan m.di,ikai/$#an,.#mai d!n"an SPSS( Va#iab!l m# '!#l dilakkan '!n"!l.m'.kan m!n+adi m# mda mialna ;0 $h3 dan $a ;0 $h3( Va#iab!l ika' '!#l diba$ d!n"an 5a#a m!n+mlahkan k.# 10 '!#$anaan ika'% k!mdian -a#iab!l ba# $!#!b$ dilakkan '!n"!l.m'kkan n$k m!mba$ ka$a".#i baik dan b#k mial m!n""nakan 5$ '.in$8 m!an3(
B. Jenis tansf$asi$difi(asi data B!#ik$ akan di#aikan b!b!#a'a +!ni m.di,ikai da$a an" da'a$ dilakkan di '#."#am SPSS ,.# ind.)(
1.
EN8EL/P/KKAN DATA RE:/DE#
P!n"!l.m'.kan biaana di"nakan n$k m!n"bah -a#iab!l nm!#ik m!n+adi -a#iab!l ka$a".#ik( P!n"!l.m'.kan da'a$ dilakkan 'ada -a#iab!l an" ama a$a k! -a#iab!l ba# an" b!#b!da( Dian+#kan kala m!lakkan '!n"!l.m'.kan !baikna di"nakan -a#iab!l ba# !hin""a maih dimiliki nilai an" ali 'ada ,il! da$a( 7.ba ak$i,kan ,il! da$a
8 La$ihan(SAV ,il! ini b!#ii da$a '!n!li$ian
m!ni !kkli-!% an" $!lah di !n$# l!n"ka' =0 #'.nd!n3 S!ba"ai 5.n$.h ki$a akan m!lakkan '!n"!l.m'.kan m#( Um# akan diklai,ikaikan m!n+adi ; k!l.m'.k ai$8 20% 20;0 $h% ;0 $h( Lan"kahna8
1( Pilih HT#an,.#mJ% .#.$ HR!5.d!J .#.$ HIn$. di,,!#!n$ -a#iabl!J
K!mdian Klik In$. di,,!#!n$ Va#iabl!
2( S.#.$ -a#iab!l Hm#J% lal klik $anda 'anah k! kanan !hin""a Hm#J b!#'indah di k.$ak In'$ -a#iabl! O$'$ Va#iabl!8
;( Pada k.$ak O$'$ -a#iabl!% 'ada ba"ian Nam! k!$iklah m#1 nama -a#iab!l ba# n$k m# an" b!n$kna dah ka$a".#ik3
<( Klik 5han"! !hin""a 'ada k.$ak In'$ Va#iabl! O$'$ Va#iabl! $!#liha$ u$u u$u1
=( Klik O'$i.n H Old and N!) Val!J% nam'ak k.$ak Old and N!) di m.ni$.#( Pada k.$ak dial." $!#!b$ ada b!b!#a'a ada b!b!#a'a iian an" ha# diii( S!5a#a "a#i b!a# ada 2 iian an" ha# diii% ai$ Old Val! nilai lama an" akan di #!5.d!3 dan N!) Val! nilai ba# !ba"ai hail #!5.d! da#i nilai lama3( M!#!5.d! da'a$ dilakkan '!# a$ nilai lama a$a +an"kaan nilai #an"!3( >( S!ka#an" ki$a akan m! #!5.d! nilai m# 20 $h m!n+adi k.d! 1( Um# diba)ah 20 $h% a#$ina m# $!#!ndah/'alin" mda am'ai d!n"an m# 1 $h( Pindahkan k#.# k! k.$ak Ran"!8 l.)!$ $h#."h % k!$iklah 1 dan ba)a k#.# k! ba"ian k.$ak n!) Val!% k!$ik 1 k!mdian klik Add% hailna bb8
?( Pindahkan k#.# k! k.$ak Ran"!8 $h#."h % ki$a akan m! #!5.d! m# 20 (d ;0 $h m!n+adi 2( Pada 2 k.$ak $!#!b$ iilah 20 dan ;0( lal 'indahkan k#.# k! k.$ak N!) Val!% k!$iklah 2% klik Add(
@( Ki$a akan m!lakkan '!n"k.d!an b!#a$ ;0 $h m!n+adi k.d! ;( Pada k.$ak
Ran"!8 $h#"h hi"h!$ k!$iklah ;1( Lal 'indahkan k#.# k! k.$ak N!)
Val!% k!$iklah ;% klik Add( Lan"kahna !'!#$i dia$a% dan akhi#na !$!lah !l!ai hailna bb8
( Klik H7.n$in.!J 10(Klik H OKJ% $!#liha$ -a#iab!l ba# Hm#1J dah $!#b!n$k b!#ada dik.l.m 'alin" kanan
nam'ak -a#iab!l ba# Hm#1J maih m!nam'ilkan an"ka d!n"an 2 d!imal% anda da'a$ mak k! H Va#iabl! Vi!)J% 'ada k.l.m d!5imal k!$ik H0J% k!mdian anda da'a$ +"a m!mb!#i -al! lab!l n$k k.d! 1 20 $h% 2 21 : ;0 $h dan ; ;1 $h(
2.
EB3AT
VARIABEL
BAR3
9ASIL
PER9IT3N8AN ATEATIK :/P3TE#
S!lain ,aili$a m! #!5.d! an" dahki$a 5.ba n$k m!n"!l.m'.kkan da$a% ,aili$a SPSS an" lain ai$ m!mba$ -a#iab!l ba# hail da#i .'!#ai ma$!ma$ik da#i b!b!#a'a -a#iab!l an" dah di !n$#% mial m!lakkan '!n+mlahan% '!n"#an"an% '!mba"ian dan '!#kalian dll(
S!ba"ai 5.n$.h 'ada da$a ASI(SAV ada da$a b!#a$ badan bai dalam b!n$k a$an "#am% !ka#an" anda dimin$a untu( $e$)uat 0aia)el )au, b!#a$ badan bai dalam a$an kil."#am(
Ada'n 5a#ana8
1( Pa$ikan anda di '.ii $am'ilan da$a !di$.# 2( Pilih HT#an,.#mJ ;( Pilih H7.m'$!J% k!mdian mn5l k.$ak dial." J 7.m'$! Va#iabl!J(
Pada k.$ak $!#!b$ $!#da'a$ k.$ak8 HTaet Vaia)leJ 8 diii nama -a#iab!l an" akan diba$% da'a$ m!#'akan -a#iab!l an" lama a$a an" ba#% !baikna nama ba# H nu$ei*
EFessinJ 8 diii #m an" akan di"nakan n$k m!n"hi$n" nilai
ba# 'ada Ta#"!$ Va#iabl!( Rm an" $!#$li da'a$ m!n"andn" nama -a#iab!l an" dah ada% .'!#ai ma$!ma$ik dan ,n"i( Ada'n .'!#ai ma$!ma$ik an" da'a$ dilakkan8 '!n+mlahan '!n"#an"an '!#kalian / '!mba"ian 'an"ka$ (3 k#n" <( Mialkan akan m!mba$ -a#iab!l ba# b!#a$ bai% d!n"an nama Hbaikil.J% maka 'ada k.$ak Ta#"!$ Va#iabl!% k!$iklah Hbaikil.J =( K!mdian klik k.$ak Nm!#i5 E'#!i.n% .#.$ dan 'indahkan -a#iab!l B)$ !$!lah i$ ba"ilah 1000% $am'ilanna 8 bbbai/1000% !hin""a $!#liha$ di laa#8
>( Klik H OKJ% !aa$ k!mdian -a#iab!l Hbaikil.J akan mn5l diba"ian 'alin" kanan(
;.
EB3AT
VARIABEL
BAR3
DEN8AN
K/NDISI I'# Dalam '!mba$an -a#iab!l ba# !#in"kali dihailkan da#i
(ndisi
)e)eaa 0aia)el %an ada. Mialna dalam ,il! HASI(SAVJ $!#da'a$ -a#iab!l
Hm#J dan -a#iab!l Hb!#a$ ibJ( K!mdian ki$a in"in m!mba$ -a#iab!l ba# an" b!#ii da k!l.m'.k ai$8 #iik. $in""i dan #iik. #!ndah( Mialkan -a#iab!l $!#!b$ dib!#i nama HRikJ dan n$k k!l.m'.k #iik. #!ndah k.d! 03 dan #iik. $in""i k.d! 13( Ada'n k#i$!#ia isi( tini adalah bila #!'.nd!n b!#m# di a$a ;0 $ahn dan b!#a$ badan diba)ah =0 k"( S!lain k.ndii $!#!b$ dik!l.m'.kkan k! dalam isi( endah( Da#i ka ini b!#a#$i ki$a diha#a'kan m!mba$ -a#iab!l ba# d!n"an k.ndii -a#iab!l m# dan hi'!#$!ni( Ba"aimana 5a#a m!mba$ -a#iab!l HRikJ $!#!b$ Ada da lan"kah n$k m!n!l!aikan ka ini8 Lan(ah eta$a@ C m!mba$ -a#iab!l RISK an" iina !mana 0 #iik. #!ndah3
1( Pilih HT#an,.#mJ 2( Pilih H7.m'$!J ;( Pada k.$ak H Ta#"!$ Va#iabl!J% k!$iklah H#ikJ <( Pada k.$ak H Nm!#i5 E'#!i.nJ% k!$iklah H0J
=( Klik HOKJ% $!#liha$ dilaa# -a#iab!l H#ikJ dah $!#b!n$k d!n"an !ma !lna b!#ii an"ka 0(
Lan(ah (edua@
m!mba$ k.ndii #iik. $in""i k.d! 13 n$k m# ;0 dan bb=0
>( Pilih k!mbali m!n H T#an,.#mJ ?( Pilih k!mbali 7.m'$!J @( Pada k.$ak H Ta#"!$ Va#iabl!J bia#kan $!$a' b!#ii HRISKJ( ( Pada k.$ak H Nm!#i5 E'#!i.nJ% ha' an"ka 0 dan "an$ilah d!n"an an"ka 1(
10( Klik $.mb.l H I, J% !aa$ k!mdian mn5l dial." H 7.m'$!Va#iabl!8 I, 7a!J 11( Klik $.mb.l b!#b!n$k lin"ka#an k!5il8 In5ld! i, 5a! a$i,i! 5.ndi$i.n( 12( Pada k.$ak di ba)ah .'$i.n in5ld! Q( 8 k!$iklah8 m# ;0 * bbib =0
1;( Klik H7.n$in!J 1<( Klik HOKJ% akan mn5l '!an8
1=( Klik HOKJ% maka $!#b!n$klah -a#iab!l HRISKJ 'ada k.l.m 'alin" kanan d!n"an ii 0 dan 1 0#iik. #!ndah dan 1 #iik. $in""i3% kala m!n!mi da$a an" b!#ii m# dia$a ;0 $ahn dan b!#a$ ib diba)ah =0 $h% maka ii -a#iab!l RISK akan b!#bah da#i 0 m!n+adi 1% 5.ba di5!k
Nte @ setia (ita $ela(u(an eintah @ :$ute, Re*de, atau I' se)ai(n%a di *s*e(, aa(ah hasiln%a )etul sesuai %an (ita (ehenda(i
!.
EILI9 SEBA8IAN DATA SELE:T#
Dalam k.ndii $!#$!n$ !#in"kali ki$a hana m!n"in"inkan m!n".lah dan m!n"analii hana da$a da#i k!l.m'.k $!#$!n$ a+a( Mialkan ki$a 'na da$a !l#h DKI% $a'i ki$a hana in"in m!n"!$ahi di$#ibi ak$i,i$a 'ada ib hamil an" $in""al di &aka#$a S!la$an( Di dalam da$a $!n$na ada -a#iab!l an" m!nn+kkan )ilaah $!m'a$ $in""al ib hamil( S!ba"ai 5.n$.h ki$a in"in m!n"analii da$a% han%a untu( i)u %an $en%usui
saa%dalam
5.n$.h
ini
ki$a
maih
m!n""nakan
,il!
da$a
la$ihan(SAV3( 5a#ana8
1( Pilih m!n H Da$aJ 2( Pilih HS!l!5$ 7a!J ;( Klik 'ada $.mb.l 8 I, 7.ndi$in i a$i,i!d
<( Klik HI, H =( K!$iklah/.#.$ dan 'indah 'ada k.$ak dan $likan k.ndiina ai$8 Ekkl0 K!$8 ib an" m!ni !kkli-! k.d!na0
>( Klik H7.n$in!J ?( P!#ha$ikan di ba"ian ba)ah 'ada k.$ak8 Un!l!5$!d 5a! a#!8 ,il$!#!d a$a d!l!$!d( Pilihlah ,il$!#!d a#$ina da$a an" $idak dianalii hana di$andai d!n"an '!n5.#!$an n.m.# ka( S!dan"kan n$k D!l!$!d% a#$ina ka an" $idak $!#'ilih akan diha' !5a#a '!#man!n( Biaana di"nakan .'$i.n8 ,il$!#!d( @( Klik HOKJ !hin""a anda k!mbali k! da$a !di$.#( P!#ha$ikan 'ada da$a !di$.# ada b!b!#a'a ka an" $idak $!#'ilih dima$ikan3% an" di$andai d!n"an '!n5.#!$an n.m.# kana( N.m.# ba$an" an" di5.#!$ a#$ina dik!la#kan da#i da$a% !dan"kan an" $idak di5.#!$ m!#'akan da$a an" ak$i, ib an" m!ni !kkli-!3
-.
EN88AB3N8 'ILE DATA ER8E#
Dalam '!n".lahan da$a !#in"kali ki$a m!m'nai $idak a$ ,il! da$a% m!lainkan b!b!#a'a ,il! da$a an" $!n$na ha# di"abn" kala ki$a akan m!lakkan analii da$a( T!knik '!n""abn"an da$a ada da +!ni ai$ '!n""abn"an #!'.nd!n dan '!n""abn"an -a#iab!l( A. PEN88AB3N8AN RESP/NDEN:ASE
Mial8 da$a ,il! '!#$ama% b!#ii8 n.m.# #!'.nd!n 1 /d ;
Da$a ,il! k!da% b!#ii8 n.m.# #!'.nd!n < /d ?
Da$a hail "abn"an% b!#ii 8 n.m.# #'.nd!n 1 /d ?
A'likai di SPSS8 Pa$ikan anda dah m!makkan da$a k!da ,il!% mialna da$a '!#$ama d!n"an nama Da$a1(a- dan da$a k!da d!n"an nama Da$a2(a-( Lan"kahna8 1(
Fil! da$a1(a- dalam k.ndii ak$i,
2(
klik da$a% .#.$ M!#"! Fil!% .#.$ Add 7a!
;(
klik Add 7a!
<(
Iikan 'ada k.$a ,il! nam! 8 da$a2
=(
klik O'!n
>(
Klik OK% dan akhi#na $!#"abn"lah k!da ,il! da$a
?(
Un$k m!nim'an ,il! "abn"an% klik Sa0e As iikan nama ,il! ba#% mialna data12
B.
PEN88AB3N8AN VARIABEL Data eta$a @ b!#ii -a#iab!l 8 n.% m# dan didik
Da$a k!da% b!#ii -a#iab!l 8 n.% !% k!#+a dan b!#a$ badan
Da$a "abn"an% b!#ii 8 n.% m#% didik% !% k!#+a dan bb
Lan"kahna8
A'likai di SPSS8 Pa$ikan anda dah m!makkan da$a k!da ,il!% mialna da$a '!#$ama d!n"an nama Da$a;(a- dan da$a k!da d!n"an nama Da$a<(a-( Lan"kahna8 1( Fil! da$a;(a- dalam k.ndii ak$i, 2( klik da$a% .#.$ M!#"! Fil!% .#.$ Add Va#iabl!
;( klik Add Va#iabl! <( klik O'!n% Klik OK =( Tam'ilan
dah
$!#"abn"
-a#iab!lna%
anda
$in""al
m!lakkan
'!nim'anan H klik Sa-! AJ b!#i nama ,il! mial namana data ;, b!#ik$na di a-! a !ba"ai data !
5.
EN
9ASIL
/LA9AN9ASIL
ANALISIS
Cail analii akan di$am'n" 'ada +!nd!la .$'$ .$'$ )ind.)3 !'!#$i $am'ak 'ada "amba# di ba)ah ini( Anda da'a$ m!n"!di$ $!k lan"n" 'ada )ind.) $!#!b$( P#.!d# an" !#in" di"nakan n$k !di$ $!k% !'!#$i
7$% 7.' dan Pa$! +"a da'a$ di"nakan di +!nd!la .$'$ ini( Bila anda akan m!nim'an hail analii8
