Pembahagian Tafsir

Topik 2



Pembahagian Tafsir

HASIL PEMBELAJARAN Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat: 1.

Menjelaskan definisi dan pengertian Tafsir bi al-MaÊthur;

2.

Menjelaskan definisi dan pengertian Tafsir bi al-RaÊyi; dan

3.

Membincangkan dengan lebih terperinci mengenai Tafsir Sufi dan Tafs Tafsir ir Is ari. ari.

 PENGENALAN Dalam topik ini kita akan membincangkan tentang Tafsir bi al-MaÊthur. Perbincangan akan tertumpu kepada definisi dan pengertian Tafsir bi al-MaÊthur dan huraiannya yang mencakupi status dan hukumnya. Seterusnya perbahasan diteruskan dengan memfokuskan kepada perbincangan tentang Tafsir bi al-RaÊyi dari sudut, pengertian, definisi, hukum dan statusnya. Penekanan juga diberikan kepada perbincangan mengenai Tafsir Sufi, Tafsir Isyari dan Isyari dan Gharaibu al-Tafsir .

2.1

BAHAGIAN-BAHAGIAN TAFSIR

Tafsir ialah ilmu yang membicarakan tentang maksud ayat al-Quran mengikut kemampuan akal manusia supaya menepati dengan kehendak Allah S.W.T Ulama tafsir menggunakan seluruh kemampuan dan pengetahuan yang ada untuk menjelaskan maksud al-Quran dan cuba membuat kesimpulan yang paling tepat terhadap maksud-maksud ayat al-Quran. Para ulama telah membahagikan tafsir kepada tiga bahagian mengikut aliran yang wujud dalam perkembangan tafsir Al-Quran iaitu:

Trusted by over 1 million members

Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.











18 

TOPIK 2 PEMBAHAGIAN TAFSIR

Pertama : Tafsir bi al-MaÊthur atau juga dikenali dengan Tafsir Bi al-Riwayah dan Tafsir Bi al-Naqli. Kedua

: Tafsir Bi al-RaÊyi atau dikenali juga dengan Tafsir Bi al-Dirayah atau Tafsir bi-alÊaql.. bi-alÊaql..

Ketiga

: Tafsir Sufi atau Al-Tafsir Al-Isyari yang dipelopori oleh golongan sufi.

Pembahagian tafsir

AKTIVITI 2.1 Dengan merujuk kepada koleksi tafsir yang ada di perpustakaan, cuba senaraikan tiga kitab tafsir yang anda fikirkan ia adalah dari kategori tafsir bi al-maÊthur dan al-maÊthur dan nyatakan alasan anda.

2.1.1

Tafsir Bi al-Ma’thur

Tafsir bi al-MaÊthur ialah tafsir yang merujuk kepada al-Quran, As-Sunnah dan pendapat para sahabat dan tabiÊin untuk menjelaskan atau menghuraikan maksud ayat Al-Quran. Sehubungan dengan itu, tafsir daripada jenis ini hanya berpegang kepada riwayat yang sahih iaitu penafsiran al-Quran dengan alQuran sendiri, atau mentafsirkan al-Quran berpandukan hadis kerana fungsi hadis itu sendiri ialah menerangkan serta menjelaskan isi kandungan al-Quran, atau riwayat para sahabat yang menafsirkan al-Quran memandangkan golongan














19

AKTIVITI 2.2 Adakah anda setuju dengan pendapat di atas? Sila bincang bersama rakan sekelas anda.

Tafsir bi al-MaÊthur berkembang al-MaÊthur berkembang melalui dua cara iaitu: •

Pertama: Secara Lisan. Ia juga disebut sebagai p eriwayatan.

•

Kedua: Secara penulisan atau pembukuan (tadwin (tadwin ). ).

Perkembangan tafsir bi al-MaÊthur

Tafsir bi al-MaÊthur memerlukan al-MaÊthur memerlukan kepada beberapa syarat. Antaranya ialah: •

•

•

Mempunyai ilmu yang cukup mengenai sunnah. Mengetahui sunnah yang berkaitan dengan tafsir, juga mengenai kata-kata para sahabat dan tabiÊen. Mampu untuk bercanggah.

mengumpul

dan

menyatukan

riwayat-riwayat

•

Mengetahui tentang asbab al-nuzul dan al-nuzul dan nasikh mansukh.

•

Tidak bersandar kepada riwayat Israiliyyat.

yang











20 


Syarat-syarat tafsir bi al-MaÊthur

2.1.2

Sumber Tafsir bi al-Ma’thur

Tafsir bil MaÊthur bersumberkan kepada beberapa sumber iaitu tafsir al-Quran dengan al-Quran, tafsir al-Quran dengan hadis Rasulullah s.a.w, pendapat dan ijtihad para Sahabat dan pendapat TabiÊin.














21

(a) Bentuk tafsir seumpama ini adalah yang terbaik dan paling mulia. Hal ini kerana tidak ada seorang pun yang lebih mengetahui kalam Allah selain daripada Allah. Justeru, Ibnu Kathir telah menyatakan bahawa sekiranya ada orang bertanya tentang kaedah yang terbaik untuk mentafsir, maka jawapannya ialah al-Quran itu sendiri. Mentafsirkan al-Quran dengan ayat al-Quran dapat dilihat dari pelbagai sudut. Antaranya ialah: (Sila (Sila rujuk Dr Fauzi Deraman dan Mustafa Abdullah, Pengantar Usul Tafsir, Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya, 2001, halaman 64-72 ). ). (i) Terdapat ayat yang ringkas di dalam al-Quran, namun telah ditafsirkan dengan lebih jelas dan lengkap pada ayat yang lain. Contohnya ialah firman Allah dalam surah al-Fatihah:

É Ïe Ï ö Å Î

$ $ !# $ Θ θ ƒt 7 =≈ ∩⊆∪ ⎥⎪ ⎥⎪ $! =≈ Βt Maksudnya: „Yang „Yang Menguasai pemerintahan hari Pembalasan (hari Akhirat).‰

Perkataan (‫ )ﻳﻮم اﻟﺪﻳﻦ‬ditafsirkan dengan firman Allah dalam surah alInfitar ayat 17-19:

ö

É Ïe ã ö

÷ § è È Ïd ã ö ÷ ∩⊇®∪ ° ! 7‹ ‹× Í× Βt θ ö ƒt  ãøΒ{F $ ρ# u ( \$ ↔ ↔‹ ø ‹ x© < §  øΖ u ΖjÏ9 § Ó  øΡt 7 à Î= =ôϑ ϑ ?s Ÿω

$ $ !# $ Π θ ƒt $ Βt 7 Πt θ ƒt ∩⊇∇∪ ⎥⎪ ⎥⎪ $! ⎦⎪ ‰ y 1 ‘u Šr & !$ $Βt Ν Ν O ∩⊇∠∪ ⎦⎪ ‰ $ 9# $ Π θ ƒt $ Βt 7 y 1 ‘u Šr & !$ $Βt ρu

Maksudnya: „Dan „Dan apa jalannya Engkau dapat mengetahui kedahsyatan hari Pembalasan itu? Sekali lagi, apa jalannya Engkau dapat mengetahui kedahsyatan hari Pembalasan itu? (Hari itu ialah) hari seseorang tidak dapat memberikan pertolongan sedikitpun kepada orang lain, dan Segala urusan pada hari itu tertentu bagi Allah ‰. Allah ‰.











22 


Contoh yang lain ialah firman Allah:

…

öΝ Ν 3 ä n‹ ø‹= = t æ 4‘ ‘ n= = F ÷F ƒã $ Βt ω Î) Ο≈ É y è ÷Ρ{F $ è# π πϑŠ y 5κ Íκu Ν 3 ä s 9 4 M ô ¯ m = =Ï é&

…

Maksudnya: ‰⁄ ‰⁄Dihalalkan bagimu binatang ternak, kecuali yang akan dibacakan kepadamu ⁄‰ (al-Maidah: 1) Dalam ayat ini, al-Quran menyatakan secara ringkas bahawa Allah menghalalkan binatang ternakan kecuali binatang tertentu yang diharamkan memakannya dengan menyatakan pengecualian iaitu „‫ﺇﻻ ﻣــﺎ ﻳﺘﻠــﻰ ﻋﻠﻴﻜــﻢ‬‰ bermaksud ‰kecuali binatang yang akan dibacakan kepada kamu‰. Binatang tersebut disebut secara terperinci di dalam ayat yang lain iaitu firman Allah s.w.t:

ÎÏ Î ö Ï ¨ Ï é é Í Ì Ïø ã ø ã ¤ è ø ø ã ä ø ô hÌã y ‹ ‹ÏÜ Ü ¨Ζ9Ζ $ 9 ρ# $ u èπ π ƒt ŠjÏ  I u t ϑ ßϑ $ ø9 ρ# $ u οäŒs θ è% θ ö ϑ y $ø9 ρ# $ u èπ π) s ) Ζ ÏΖ‚ y Ζ ÷Ζß ϑ ϑ $ ø9 ρ# $ u ≅ . x r& !$ $Βt ρu èπ π s $ Βt ω Î) ßì ì ç7 7 ¡¡ ¡ $ 9# $ Ÿ≅ = É Á ÝÁ‘Ζ9Ζ $ 9# $ ’ n ? ãt x y Î è/Œ $ Βt ρu ⎢ Λ ÷Λä . Š øŠ© Œs

$ $ ! ρ μ μ/ «! $#   ó t ó 9 ≅ ≅ δ& !$ $ Βt ρu  ƒ “ ƒ Ψ Ψ : $ # $ Ν Ν m :t t ρu Π$! # $ u π π G tGŠ Š ϑ y $9# $ Ν Ν 3 n‹ ‹= = æt M Βt  m

Maksudnya: „Diharamkan „Diharamkan bagimu (memakan) bangkai, darah, daging babi, (daging binatang) yang disembelih atas nama selain Allah, yang tercekik, yang terpukul, yang jatuh, yang ditanduk, dan diterkam binatang buas, kecuali yang sempat kamu menyembelihnya, dan (diharamkan bagimu) yang disembelih untuk berhala ⁄‰(alMaidah: 3) Selain itu, ayat tersebut juga terdapat tafsirannya dalam ayat 145 surah al-AnÊam, ayat 115 surah al-Nahl dan ayat 173 surah alBaqarah. (ii) Dimaksudkan dengan ayat yang berbentuk menyeluruh ialah sesuatu
















23

Ï Ï ó Å ø ø Ï â ö ä ø ø ã ä ¨ ® ç õ èä (  Ìôf f x $ø9# $

⎯ : s $ # $ ⎯ :s $ # $ Ν Ν 3 s 9 ⎦ y θ #( θ /  ° #( θ . = = ρu z Β Š θ u ™{F $# Ý z Β Ù ‹ u ‹ /{F $# Ý t ⎦ ⎫ o7 t 7 K ƒt 4© © L m u $ ρ #u θ Ý‹ ‹ ƒ Ý‹ ‹ ƒ

Maksudnya: „dan „dan makanlah serta minumlah sehingga nyata kepada kamu benang putih (cahaya siang) dari benang hitam (kegelapan malam), iaitu waktu fajar‰. Perkataan (‫ )ﺍﻟﻔﺠﺮ‬yang bermaksud ÂfajarÊ telah menerangkan maksud perkataan Âbenang putihÊ dan Âbenang hitamÊ. (iii) Contohnya ialah firman Allah:

ß Î 7 eÈ à Î ö ß ¯ ó

ã ø ã ß Îã ® â ’ øƒt Ÿω $ Βt šχθ à)ƒt öΝ Ν å Ξκ κ ¨ ρr &u ∩⊄⊄∉∪ š χθ χ èθ = =y è  χθ ä9θ 9θ )

t β… ρ$ ó t ó $ 9# $ Ν Ν γ γè è 7 7 K ƒt ™ !  #!t y è ± ∩⊄⊄∈∪ t βθ βθ ϑ‹ ϑ‹ γ γƒt Š#Š ρ#u ≅ ≅ 2 ’ û Ν Νγ γ Ρ r &  t ?s Ο s 9r & ∩⊄⊄⊆∪ β… ± $ 9 ρ# $ u

Maksudnya: „Dan „Dan ahli-ahli syair itu, diturut oleh golongan yang sesat  tidak berketentuan hala. Tidakkah engkau melihat bahawa mereka merayau-rayau dengan tidak tentu hala dalam tiap-tiap lembah (khayal dan angan-angan kosong)? Dan bahawa mereka memperkatakan apa yang mereka tidak melakukannya? ‰. ‰. (al-SyuaraÊ: 224-226) Ayat umum di atas telah dikhususkan dengan pengecualian terhadap











24 


kezaliman, akan mengetahui kelak, ke tempat mana, mereka akan kembali‰. (iv) Contohnya ialah berhubung dengan hukum darah yang diharamkan di dalam Islam. Terdapat tiga ayat al-Quran yang menunjukkan darah itu secara mutlak iaitu ayat 173 surah al-Baqarah, ayat 3 surah alMaÊidah dan ayat 115 surah al-Nahl. Firman Allah:

y $ ϑ y ¯ Î Ρ) n‹ ø‹ = = æt Πt  § m ( «! $ Î#   ö ó t ó Ï9  Îμ Ïμ / ¨≅ ≅δÏ é é& !$ $ Βt ρu  Íƒ “ ÌΨ Ψ‚ Ï ‚ $ ø9# $ z Ν ós ss 9 ρu Πt ¤$!$ $ ! ρ# $ u π s π G tGŠ øŠ ϑ y $ø9# $ ãΝ Ν6 à6 Maksudnya: „Sesungguhnya „Sesungguhnya Allah hanya mengharamkan kepada kamu memakan bangkai, dan darah, dan daging babi, dan binatang- binatang yang disembelih tidak kerana Allah ⁄‰. (al-Baqarah: 173). Darah yang telah disebut secara mutlak dalam ayat ini dikaitkan dengan darah yang mengalir (al-masfuh ( al-masfuh ) dalam ayat yang lain. Firman Allah:

χθ χθ 3 š ä ƒt βr & Hω Î) ç ÿ…çμ μϑ ßϑ y è ôÜ Ü ƒt 5 Ο ã$ Ïã$ Ûs 4’ ’ n ? t ã ·$ Β  p§ è Χt t ¥’ ’ n < Î ) © z r Ç ρ é é& !$ $Βt ’ Î û ß‰ ‰`É r & Hω ≅ è% Î   ö ó t ó Ï9 ¨≅ ≅ δÏ é é& $ ¸) )ó¡ ¡ Ïù ρ÷ r & [ ê[ _ô ‘Í ç … ¯çμ μ Î Ρ* * ùs 9  ƒ ” ∴ Í∴ zÅ z Ν ós ss 9 ρ÷ r & ·% n θ  à ó¡ ¡¨Β Y$ ΒŠy ρ ÷ ºr & π π G tGŠ øŠ Βt 4  Îμ Ïμ / «! $#














25

(v) Contohnya ialah firman Allah:

Î · ¨ Î Å ø Z§Ï [ ø â ö à Ï ö © ã Ï © ’ n‹ ø‹ = =æt y$ Ψ Ψ ã Ÿξ ξùs ⎯ y o _ z _ ô  t zy ÷β Î Î* * ùs 4 8 l#l  #t z÷ Î)   u ö îx ΑÉ θ ö ⇔ y $ø9# $ þ’ Î û š∅ù= =y è ùs $ t Β ’ Î û öΝ Ν6 à6 y “ îƒ • Í ãt ª! $ ρ# u 3 7 ∃ρ ∩⊄⊆⊃∪ × Λ⎧ Λ⎧ Å6 6 m  ã÷è è¨Β ⎯ ΒÏ ∅  Îγ γÅ¡ ¡  àΡ r & {X π π ‹ ‹¹ ρu % ` ρ≡u —r & βρ t βρ ‘x ‹ ƒt ρu Ν Ν6Ψ t ⎦⎪ % % ! $ ! ρ# $ u ’ n < ) $ è è ≈ G t G Β Ο γ γ _ ρ≡u — X 6 Ψ Β š χ θ ù θ u G t Gƒ ⎦⎪

Maksudnya: „Dan „Dan orang-orang yang (hampir) mati di antara kamu serta meninggalkan isteri, hendaklah berwasiat untuk isteri-isteri mereka, iaitu diberi nafkah saguhati (makan, pakai dan tempat tinggal) hingga setahun lamanya, Dengan tidak disuruh pindah dari tempat tinggalnya. Kemudian jika mereka keluar (dari tempat tinggalnya dengan kehendaknya sendiri) maka tidaklah kamu bersalah (Wahai wali waris si mati) mengenai apa yang mereka (isteri- isteri itu) lakukan pada diri mereka dari perkara yang patut yang tidak dilarang Syarak) itu dan ingatlah, Allah Maha Kuasa, lagi Maha Bijaksana ‰. ‰. (al-Baqarah : 240). Ayat di atas menyatakan tentang edah wanita yang kematian suami iaitu setahun lamanya. Kemudian ayat ini dimansukh atau diganti dengan ayat lain yang menyatakan bahawa edahnya ialah empat bulan sepuluh hari, sebagaimana firman Allah:

9  å −κ κô r & s π πy è t/ ‘ö r & ⎯ £ Îγ γÅ¡ ¡  àΡ Îr ' '/ ⎯ z óÁ Á −/  I u t ƒt [% ` ρ≡u —ø r & βρt βρ ‘â x ‹ ƒt ρu öΝ Ν 3Ζ ä ΒÏ t β θ ö ©ù θ u F t Fƒã ⎦⎪ t ⎦⎪ Ï% % ! $ ©! ρ# $ u











26 


(vi) Contohnya ialah ayat-ayat yang menyatakan tentang penciptaan Nabi Adam yang pada zahirnya seolah bertentangan. Ayat-ayat tersebut adalah seperti yang berikut:

ç …çμ μ s9 Αt $ s % Ο ¢ èO 5 >#  èt ? ⎯ ΒÏ ç …çμ μ ) s) n z= = y ( Πt Š#y ™u È≅ ≅ V sVϑ y . x «! $# y ‰ Ζ Ζ ãÏ 4© © ¤ | Š ŠãÏ Ÿ≅ ≅ V sV Βt χ Î) ∩∈®∪ ãβθ βθ 3 ä ‹ u ‹ ùs ⎯ . ä Maksudnya: „Sesungguhnya Perbandingan (kejadian) Nabi Isa di sisi Allah adalah sama seperti (kejadian) Nabi Adam. Allah telah menciptakan Adam dari tanah lalu berfirman kepadanya: "Jadilah engkau!" maka menjadilah dia ‰. ‰. (Ali Imran: 59) Dinyatakan di dalam ayat di atas bahawa Nabi Adam diciptakan daripada tanah (‫)ﺗﺮﺍﺏ‬. Manakala dalam ayat yang lain pula, dinyatakan bahawa Nabi Adam diciptakan daripada tanah yang bercampur air ( ‫ )ﲔﻃ‬seperti dalam ayat berikut:

9 ‘$ ¯ Ρ ⎯ ΒÏ © _ ÍF t F ø) ) n z= = y çμ μΖ ÷Ζ ΒiÏ ×   ö zy O$ $ Ρt r & Αt $ s % ( 7 y è ?  ó Δs r & Î øŒÎ) y ‰ f àfó¡ ¡ n @ ωr & 7 y y è Ζ uΖ Βt $ Βt Αt $ s % & ⎦⎫ ÛÏ ⎯ ΒÏ ç …çμ μG t Gø) ) n z = =y ρu ⎦⎫ Maksudnya: „Allah „Allah berfirman: "Apakah penghalangnya Yang menyekatmu daripada sujud ketika Aku perintahmu?" Iblis














27

5 ãó ¨ : ô iÏ 9 ù iÏ \ Î Î o Ï Í ùÏ • Î ø Î

∩⊄∇∪ βθ βθ Ζ Ζ¡ ≅≈ Á y m y ⎯ Β ≅≈ | = =| ¹ ⎯ Β  # ± t ± o 0 , 7 =≈ = z≈ y ’ Τ) π π 3 s ¯× × ≈ n = = ϑ y = =9 7 y ‘/u Αt $ s % Œ ρ)u ¡ Β * *ϑ Maksudnya: „Dan „Dan (ingatkanlah peristiwa) ketika Tuhanmu berfirman kepada malaikat: "Sesungguhnya Aku hendak menciptakan manusia daripada tanah liat yang kering, yang berasal daripada tanah kental yang berubah warna dan baunya ‰. ‰. (al-Hijr: 28) Seterusnya, Nabi Adam juga dijadikan daripada tanah kering (‫)ﺻﻠﺼﺎﻝ‬ sehingga terbentuknya satu lembaga, seperti firman Allah:

Í ¤ ø 9 ù Ï

∩⊇⊆∪ ‘$ ‚ ≅≈ Á ‚x  $9 . % % $ x ≅≈ | = =| ¹ ⎯ Β ⎯≈ z ¡ | Σ }M $# Y š n= = y { Maksudnya: „Dia „Dia menciptakan manusia (lembaga Adam) daripada tanah liat kering seperti tembikar ‰. ‰. (al-Rahman: 14)

Justeru, daripada beberapa ayat al-Quran di atas yang membincangkan tentang penciptaan Adam a.s, dapat disimpulkan bahawa kejadian Adam adalah menerusi beberapa peringkat iaitu: •

Bermula daripada tanah (‫)ﺗﺮﺍﺏ‬.

•

Kemudian diikuti dengan tanah yang bercampur air (‫)ﲔﻃ‬.

•

•

Peringkat ketiga adalah daripada tanah hitam yang liat yang boleh dibentuk (‫)ﲪﺎﺀ‬. Seterusnya peringkat terbentuknya kejadian Adam ialah (‫)ﺻﻠﺼﺎﻝ‬













28 


Kejadian Nabi Adam

(b)














29

Contoh 1: Firman Allah s.w.t:

ß ô• è ß ø ã ß Í é Aé ùÝ Î ß Î þ Ý Î ù ó ã Ï ©

∩∇⊄∪ βρ #( θ Ζ ΖΒt #™u ⎦⎪ t βρ‰ ‰G t Gγ γ Β Ν δ ρu ⎯ Β{F $# Ν Νγ γ s 9 7 y ¯× × ≈ ρs 9' & Ο = =à à / Ο γ γΖ≈ u Ζ≈ ϑƒy ) θ #( ¡ t ⎦⎪ % % ! $ ! # $ ¡6 6 = = ƒt Ο ρs 9u θ Maksudnya: „Orang „Orang yang beriman dan tidak mencampuradukkan iman iman mereka dengan kezaliman, mereka itulah orang yang mendapat keamanan dan merekalah orang yang mendapat hidayah petunjuk .‰ .‰ (al-AnÊam: 82) Maksud Âzulm Âzulm Ê (kezaliman) di dalam ayat di atas bukanlah merujuk kepada sebarang kezaliman, akan tetapi ia ditafsirkan sebagai perbuatan yang syirik berdasarkan kepada hadis Nabi s.a.w yang menyatakan sedemikian. Contoh 2: Firman Allah s.w.t:











30 


„Yang dimaksudkan dengan demikian itu (Hisab Yasir) pembentangan amalan bukan soal selidik dalam perbicaraan‰.

ialah

(c) Memandangkan para sahabat merupakan golongan yang sentiasa bersama Rasulullah dan mendapat penerangan tentang al-Quran secara langsung daripada Nabi s.a.w, maka sewajaranya pandangan serta ijtihad mereka mengenai tafsiran al-Quran diterima. Contohnya ialah firman Allah:

( $ ϑ y γ≈ ßγ o≈ Ψ Ψ ø) )F t F  x ùs $ Z) ) ?ø ‘u $ F t FΡt % Ÿ2 Úu ‘ö {F $ ρ# u NÏ θ≈ ≡u ϑ y ¡¡ ¡ $ 9# $ ¨βr & ρ#( ÿ  ã x . x ⎦⎪ t ⎦⎪ Ï% % ! $ ©! # $  t ƒt Ο ó s 9 ρu r & ∩⊂⊃∪ t βθ βθ Ζ ãΖΒÏ σ ÷ ƒã Ÿξ ξ ùs (r & @ c© © ry >™ó© © «x ¨≅ ≅ . ä Ï™ ! $ $! ϑ y $ø9# $ ⎯ z ΒÏ o$ Ψ Ψ ù= =y è _ y ρu Maksudnya: „Dan „Dan tidakkah orang kafir itu memikirkan dan mempercayai bahawa sesungguhnya langit dan bumi itu pada asal mulanya bercantum (sebagai satu yang padu), lalu Kami pecahkan antara keduanya? Dan Kami jadikan daripada air, tiap-tiap benda yang hidup? Maka mengapa mereka tidak mahu beriman?‰ (al-AnbiyaÊ: beriman?‰ (al-AnbiyaÊ: 30) Ibnu ÂAbbas menafsirkan „langit yang padu‰ ialah langit yang tiada hujan,














31

Mujahid seperti yang telah diriwayatkan oleh Ibnu Jarir, Ibnu Munzir dan Ibn Abi Hatim dalam mentafsirkan „al-yaqin‰ pada ayat di atas telah menyatakan bahawa ia bermaksud „al-maut‰ (kematian). Untuk memastikan anda memahami apa yang telah dipelajari, jawab soalan berikut. Selamat Mencuba!

SEMAK KENDIRI 2.1 1. 2.

2.2

Jelaskan perbezaan pendapat sahabat dan tabiÊin dalam pentafsiran al-Quran. Senaraikan sumber-sumber tafsir bi al-MaÊthur.

TAFSIR BI AL-RA’YI

Tafsir bi al-RaÊyi ialah tafsir yang menggunakan akal fikiran untuk berijtihad mencari sesuatu maksud ayat al-Quran al-Karim.











32 


: Tafsir Mahmud bermaksud tafsir yang baik dan terpuji iaitu tafsir yang bertepatan dengan syarak, tidak terdapat unsur-unsur penyelewengan, dan ianya selari dengan tatabahasa Arab dan kaedah syarak.

: Tafsir Mazmum bermaksud tafsir yang buruk dan keji iaitu tafsir yang tidak berdasarkan ilmu, sebaliknya mengikuti hawa nafsu, tanpa merujuk kepada kaedah-kaedah bahasa atau syariÊah atau menafsirkan ayat al-Quran berasaskan aliran pemikiran (mazhab) yang sesat dan bidÊah.

Tafsir bi al-RaÊyi berkembang pada zaman Bani ÂAbbasiyah seiring dengan berkembangnya ilmu pengetahuan pada masa itu. Tafsir ini menggalakkan peranan ijtihad ijtihad berbanding dengan penggunaan tafsir bi al-MaÊthur. al-MaÊthur. Dengan bantuan ilmu-ilmu bahasa Arab, ilmu qiraah, ilmu-ilmu al-QurÊan, hadis dan ilmu Ulum hadis, usul fiqh dan ilmu-ilmu lain, seorang ahli tafsir akan menggunakan kemampuan ijtihadnya untuk menerangkan maksud ayat dan














2.2.1



33

Bidang Ilmu yang Wajib Dikuasai oleh Seorang Ahli Tafsir

Seorang ahli tafsir wajib menguasai dengan mendalam beberapa bidang ilmu seperti gambar rajah berikut:











34 


Kata nama Â di dalam ayat di atas diberi maksud dengan bentuk jamak daripada lafaz mufrad yang bererti segumpal darah beku. Contoh tafsir mazmum ialah seperti berikut: berikut: Contoh pertama, firman Allah:

¤ éΡt & ¨≅ ≅ 2 ( ι Λ ÷Λ Ï ϑ≈ Ïϑ≈ Î Βt ÎÎ* * / ¨$ à θ #( θ ãã ô‰ ‰ Ρt Πt θ ö ƒt Maksudnya: „(Ingatlah) hari Kami menyeru tiap-tiap kumpulan manusia dengan nama imam (pemimpin) mereka‰. ( Surah Al-IsraÊ: 71 ) Terdapat pentafsiran yang salah terhadap ayat di atas dengan mentafsirkan












•

•



35

Pertama: Tidak diharuskan sama sekali mentafsir al-Quran bi al-RaÊyi sekalipun ahli tafsir tersebut seorang yang pakar dalam bahasa Arab, fiqh, usul fiqh dan sebagainya. Bagi golongan ini hanya tafsir bi al-MaÊthur sahaja yang diterima. Kedua: Diharuskan mentafsir bi al-RaÊyi sekiranya memenuhi syarat-syarat (seperti yang disebutkan sebelum ini) yang ditetapkan oleh para ulama.

Untuk menguji kefahaman anda, jawab latihan berikut. Selamat Menjawab!

SEMAK KENDIRI 2.2 1.

Nyatakan pembahagian tafsir bi al-RaÊyi.











36 


Maksudnya „⁄ „⁄ maka janganlah kamu mengadakan bagi Allah, sebarang sekutu, padahal kamu semua mengetahui (bahawa Allah ialah Tuhan Yang Maha Esa)‰. (al-Baqarah: 22). Al-Tastary mentafsirkan perkataan (‫ )ﺃﻧﺪﺍﺩﺍ‬yang bermaksud ÂsekutuÊ sebagai Ânafsu amarah yang jelekÊ. Jadi maksud ( ‫ )ﺃﻧﺪﺍﺩﺍ‬di sini bukan hanya merujuk kepada patung-patung berhala, syaitan atau jiwa sahaja, akan tetapi nafsu amarah yang sering dijadikan Tuhan oleh manusia juga merupakan apa yang dimaksudkan daripada ayat tersebut, karena manusia selalu menyekutukan Tuhannya dengan selalu menjadi hamba bagi nafsu amarahnya. Mentafsirkan ayat-ayat al-QurÊan dengan melihat isyarat yang ada di dalamnya telah banyak dilakukan oleh para sahabat Nabi, diantaranya pentafsiran Isyari












•

•

•



37

Hendaklah dimulakan dengan penafsiran terhadap makna zahir terlebih dahulu, dan kemudian barulah didatangkan kemungkinan adanya makna lain selain makna zahir. Pentakwilan yang dibuat tidak terlalu asing. Seseorang mufassir tidak boleh mendakwa bahawa tafsir Sufi/Isyari sahaja yang tepat. Tidak bercanggah dengan makna yang













38 

2.4


GHARAIB AL-TAFSIR

Sekiranya anda membuka al-Quran dan membaca ayat 51 surah al-Nahl, apa yang anda dapat fahami daripada ayat tersebut? Firman Allah:












Contoh Gharaib al-Tafsir atau al-Tafsir atau Tafsir yang menyeleweng: Firman Allah dalam surah al-Syura ayat 1-2:



39











40 


⁄⁄Wahai Tuhan kami! Maksudnya: „(Mereka berdoa dengan berkata): ⁄⁄ Janganlah Engkau pikulkan kepada kami apa yang Kami tidak terdaya memikulnya ⁄‰.












•



41

Para ulama telah membahagikan tafsir kepada tiga bahagian mengikut aliran yang wujud dalam perkembangan tafsir Al-Quran iaitu:











42 


Dr Fauzi Deraman & Mustaffa Abdullah. (2001). Pengantar Usul Tafsir , Akademi

Pembahagian Tafsir

Recommend Documents