PERAWATAN KESEHATAN MASYARAKAT
Tujuan Tujuan pembangunan pembangunan kesehatan kesehatan meningkatkan kesadaran, kemauan, kemampuan hidup sehat bagi setiap orang terujud derajat kesehatan optima!
Visi Pembangunan Kesehatan: INDONESESIA INDONESE SIA SEHAT SEHAT 2010
Misi : MEMBUAT MASYARAKAT SEHAT MEMBUAT 4 Strategi : 1. Meggera!!a da "e"berda#a!a "as#ara!at utu! $idup se$at 2. Meig!at!a a!ses "as#ara!at ter$adap Ya!es #ag ber!ua%itas 3. Meig!at!a Meig!at!a siste" sur&ei%a'e( su i*)r"asi surr&ei%a'e( &ei%a'e( ")it)rig da i*)r"asi !ese$ata 4. Meig!at!a pe"bia#aa !ese$ata
SKN
Sub Sistem "pa#a Kesehatan
Upa#a Kese$ata per)raga da Upa#a Kese$ata "as#ara!at
"KM Pemerintah dan peran serta akti$ mas#arkat dan sasta Men%akup& promkes, peme!iharaan kes, P'M, kesa, pengenda!ian pen#akit tdk menu!ar, sanitasi dasar, gi(i mas#, d!!
"KP dapat dise!enggarakan o!eh mas#arakat, sasta dan Pemerintah Men%akup& promkes, pen%egahan, pengobatan rt ja!an, pengobt rt inap, rehabi!itasi
BERSINERGI
P"SKESMAS
ujung
tombak "KP ) "KM
"pa#a Keperaatan Kesehatan Mas#arakat *Perkesmas+ upa#a #ang terintegrasi pada semua upa#a kesehatan Puskesmas *termasuk upa#a kesehatan ajib+ dan juga sebagai upa#a pengembangan
Pe!a#anan keperaatan pro$esiona! perpaduan antara konsep kesehatan mas#arakat dan konsep keperaatan
Uta"a!a upa#a pr)")ti* da pre&eti* se'ara ber!esia"b. tapa "egabai!a !urati* da re$abi%itati* se'ara "e#u%u$ da terpadu( dituu!a !epada idi&idu( !e%uarga( !e%)"p)! da "as#ara!at utu! i!ut "eig!at!a *ugsi !e$idupa "ausia se'ara )pti"a%( se$igga "adiri da%a" upa#a !ese$ata#a
"" N '- TH .//' TENTAN0 KESEHATAN "" N -'1'223 TENTAN0 PEMER4NTAHAN 5AERAH KEPMENKES NO 1575 /MENKES/SK/XI/2005 TENTANG R0AN4SAS4 R0AN4SAS4 5AN TATA KER6A 5EPARTEMEN KESEHATAN R4 KEPMENKES N .'-/1'22. TENTAN0 RE04STRAS4 5AN PRAKT4K PERAWAT KEPMENKES NO 1457/MENKES/SK/ X/ 2003 TENTANG STAN5AR STAN5AR PE7AYANAN M4N4MA7 845AN0 KESEHATAN 54 KA8"PATEN1KTA
S4STEM KESEHATAN NAS4NA7,*5EPKES, TAH"N '223+ KEPMENKES NO 128/MENKES/SK/II/2004 TENTANG KE846AKAN 5ASAR P"SAT KESEHATAN MASYARAKAT KEPMENKES 9-:1'22; TT0 PEN0EM8AN0AN MANA6EMEN K4NER6A PERAWAT AN 845AN KEPMENKES N '1'22: TT0 PE5MAN "PAYA PENYE7EN00ARAAN PERKESMAS 54 P"SKESMAS
TERMAS"K TENA0A TER5EPAN *=RNT 74NE WRKERS+ 54 P"SKESMAS PRPRS4 PERAWAT 54 5AERAH TER8ESAR 39 > ( 81.190) DARI SELURUH TENAGA KESEHATAN (171.738) (DEPKES2001) PRPRS4 PERA!AT DI PUSKESMAS 548AN54N0 TENA0A KESEHATAN 7A4N 8ESAR * -9?2:9 atau 283 " SE7"R"H TENA0A P"SKESMAS+ DAPAT MEMPENGARUHI KINER#A PUSKESMAS (DIT#EN KESMAS2003)
PEN5454KAN& SPK :/ >, 5444 KEP -. > *54TWAT 5EPKES, '22;+ KMPETENS4 5A7AM PERAWATAN KES MAS MAS4H TER8ATAS KESEMPATAN MEN04K"T4 PE7AT4HAN TEKN4S SES"A4 PERAN 5AN ="N0S4NYA TER8ATAS *WH@54TWAT 5EPKES '22. 5AN 54TWAT '22;+
S$%&' *$+,- $*+$ +$$'-, %, &% & '$+$&6 ,+, '$+$&6 '&%' +$$'-, *$ *''&*'&% *&&% '$-+ +$ ,*& ( + : 0 039)
Memberikan pe!a#anan keperaatan berupa asuhan keperawatan/kesehatan Individu, keluarga, kelompok, masyarakat 5a!am upa#a Peningkatan kesehatan, pen%egahan pen#akit, Pen#embuhan pen#akit, pemu!ihan kesehatan Serta pembinaan peran serta mas#arakat
KERANGKA KONSEP PERKESMAS DI PUSKESMAS FAKTOR EKSTERNAL ( a.l PERUBAHAN SISTEM PEMERINTAHAN, GLOBALISASI, KOMITMEN GLOBAL, PERAN OP, DLL
INPU T PERAWAT KUANTITAS KUALITAS KUALITAS TENAGA KES LAIN/ BIDAN TARGET TARGET PROGRAM PROGRAM GLOBAL NASIONAL DAERAH STANDAR/PEDOMAN SARANA,PRASARANA, PERALATAN KES
PROSES MANAJEMEN YANKES DI PUSKESMAS PUSKESMAS (P1,P2,P3
SPM YANKES ("AKUPAN, MUTU
INDIKATOR PERKESMAS TUGAS,TANGGUNG JAWAB PERAWAT (PERAN,FUNGSI !S TUGAS FAKTUAL
DANA
SISTEM INFORMASI (UMPAN BALIK
OUT;OM
OUTPUT
KELUARGA RA!AN MANDIRI
JUMLAH ANGKA KREDIT PERAWAT
PEMODIFIKASI LINGKUNGAN
KONSULTAN
PENDIDIK KESEHATAN KOORDINATOR /PENGHUBUNG
PENEMU KASUS PEMBAHARU (CHANGE AGENT)
PENELITI
KLIEN KONSELOR
ROLE MODEL
PEMBERI PELAYANAN KESEHATAN MANAJER KASUS
ADVOKAT
UPAYA KES PERORANGAN
ASUHAN KEPERAWATAN KLIEN INDIVIDU
UPAYA KES MASYARAKAT
ASUHAN KEPERAWATAN • KELUARGA • KELOMPOK • MASYARAKAT
PERAWATAN KESEHATAN MASYARAKAT (COMMUNITY HEALTH NURSING)
MENINGKATNYA KEMANDIRIAN INDIVIDU, KELUARGA, KELOMPOK/MASYARAKAT (RAWAN KESEHATAN) UNTUK MENGATASI MASALAH KESEHATAN/KEPERAWATANNYA SEHINGGA TERCAPAI DERAJAD KESEHATAN MASYARAKAT YANG OPTIMAL
Meningkatkan pengetahuan dan ketrampi!an keperaatan, membimbing dan mendidik indiidu, ke!uarga, ke!ompok dan mas#arakat untuk menanamkan pengertian, kebiasaan dan peri!aku hidup sehat sehingga mampu meme!ihara dan meningkatkan derajat kesehatan
EP45EM4704
- T4N0KAT PENBE0AHAN *7EACE77 ) B7ARK )
S"RCE477ANBE
SASARAN PR4R4TAS *R4S4K T4N004, RENTAN )
DPR4MARY PRECENT4N DSEBN5ARY PRECENT4N D TERT4ARY PRECENT4N
PRMT4= PRECENT4= K"RAT4= REHA8474TAT4=
PRSES KEPERAWATAN *N"RS4N0 PRBESS) DPEN0KA64AN D54A0NS4S KEPERAWATAN DRENBANA KEPERAWATAN DIMPLEMENTASI EN!ANA DECA7"AS4
KEMAN54R4AN 4N54C45",KE7"AR0A KE7MPK, MASYARAKAT MEN0ATAS4 MASA7AH KESEHATANNYA
PEN5EKATAN N"SIN# P$!ESS AS"HAN KEPERAWATAN
Nursing Process M$'$ &6&- 6 %$+$<' +' &+$',=<% 6 $$&% +$6 %$+$<' *$*,& $ $*+ ,*& 6 $-+& *6- %$*$-'
ADA 5 TAHAP PROSES KEPERAWATAN : 1. PENGKAJIAN . PENETAPAN DIAGNOSA KEPERAWATAN !. RENCANA KEPERAWATAN ". IMPLEMENTASI 5. EVALUASI
PERAN PERAWAT
PERAN KLIEN
AMBARA 5KARA D5AM5S 6R7SES KE6ERA8ATA BERDASARKA 6ERA 6ERA8AT DA K5E
Se%uru$ "as#ara!at #ag tida! ta$u( tida! "a"pu da tida! "au da%a" "e#e%esai!a "asa%a$ !es( pri)ritas : be%u" !)ta! dega Ya!es atau #ag suda$ "e"a*aat!a tetapi "e"er%u!a tida! %aut di ru"a$
4ndiidu K$usus#a 5di&idu risti: Mederita pe#a!it( ba%ita( asia( "asa%a$ "eta%9iwa
Ke!uarga !$usus#a risti K%g "is!i #ag be%u" !)ta! dg #a!es K%g "is!i
Ke!ompok1mas# arakat berisi!) tiggi( ter"asu! daera$ !u"u$( teris)%asi( !)*%i!( tida! terag!au #a!es
=K"S & KE7"AR0A RAWAN KESEHATAN PR4R4TAS & ◦
◦
KE7"AR0A RENTAN TERHA5AP MASA7AH KESEHATAN * 0AK4N+ KE7"AR0A R4S4K T4N004 * AN00TA KE7"AR0A 8"M47, 8A74TA, 7ANS4A, MEN5ER4TA PENYAK4T+
TB PARU
BALITA GI#I BURUK
HIV/AIDS
KELUARGA MISKIN
MALARIA
DBD
BALITA ISPA
Puskesmas 5i rumah home %are 5i seko!ah s%reening kes, mempertahankan kes, penkes 5i tempat kerja1industri 8arak@barak penampungan Pus!ing
Panti1poksus !ain Pe!a#anan pada ke!ompok' risti& @ Yanat pd ke!ompok anita, anak, !ansia mendapat per!akuan kekerasan @ Yanat di pusat #ankesa @ Yanat di pusat #an pen#a!ahgunaan obat @ Yanat di tempat penampungan !ansia, ke!p 5HA, d!!
PERKESMAS PROMKES
"PAYA PEN0EM@ 8AN0AN
KIA $KB
GI#I
KESLING
PM
PENGO% BATAN
PERKESMAS
INDIKATOR STANDAR PELAYANAN MINIMAL (SPM)
(sedang diupayakan)
"PAYA PEN0EM 8AN0A N
KNTAK 5EN0AN P"SKESMAS *8P,K4A,P"ST", P"S74N0 )
SASARAN PR4R4TAS KA81KTA *SPM+ 7APRAN S"RCE477ANBE
PSYAN5", P74N5ES,577
SASARAN PR4R4TAS PERKESMAS
T4N5AK 7AN6"T PE7AYANAN *%$LL$& "P !AE+ AS"HAN KEPERAWATAN *4N54C45"1KE7"AR0A1PK1MASY+
.? '?
Kegiatan da!am gedung Puskesmas Kegiatan di !uar gedung Puskesmas
.? '?
-? 3? ;?
:?
9?
Askep pada pasien raat ja!an dan raat inap Penemuan kasus baru *deteksi dini+ pada pasien raat ja!an Pendidikan kesehatan Pemantauan keteraturan pengobatan Rujukan kasus1masa!ah kesehatan pada tenaga kesehatan !ain di Puskesmas Konse!ing keperaatan Kegiatan #ang merupakan tugas !impah sesuai dengan pe!impahan keenangan #ang diberikan atau prosedur #ang ditetapkan Men%iptakan !ingkungan #ang terapeutik da!am pe!a#anan kesehatan digedung Puskesmas 5okumentasi keperaatan
.
AS"HAN KEPERAWATAN 4N54C45" 5EN0AN KAS"S YAN0 MEMER7"KAN T4N5AK 7AN6"T 54 R"MAH PEN0KA64AN KEPERAWATAN PAS4EN 5ETEKS4 54N4 *SASARAN PR4R4TAS+ PENY"7"HAN KESEHATAN T4N5AKAN KEPERAWATAN *54REBT BARE+ KNSE74N0 KEPERAWATAN PEMANTA"AN KETERAT"RAN M4N"M 8AT R"6"KAN PAS4EN 5K"MENTAS4 KEPERAWATAN
'
AS"HAN KEPERAWATAN KE7"AR0A PEN0KA64AN KEPERAWATAN AN00TA KE7"AR0A 7A4N 5ETEKS4 5ETEKS4 54N4 KAS"S1MASA7AH KNTAK SER"MAH PEN5454KAN1 PENY"7"HAN KESEHATAN1 KEPERAWATAN TERENBANA 54 KE7"AR0A T4N5AKAN KEPERAWATAN *54REBT BARE+ PEN5ER4TA PEMANTA"AN KETERAT"RAN PEN08ATAN PEN0EN5A74AN 4N=EKS4 54 KE7"AR0A KNSE74N0 KEPERAWATAN1KESEHATAN 5K"MENTAS4 KEPERAWATAN
KE7"AR0A RAWAN KE PR4R4TAS
SKN Ta! risti se$at Upa#a Kese$ata
6e%a#aa Keperawata Kese$ata Mas#ara!at
risti
Ke%)"p)!9 Mas#ara!at
6e#e%eggara 6e%a#aa Keperawata Kese$ata di ru"a$ :
sa!it
Tida! ber)bat
5di&idu Ber)bat ;RS( 6us!es"as( Sar!es %ai
6u%ag !e ru"a$
6e%a#aa !ese$atadi ru"a$ Keperawata Kes. di ru"a$
e!ua"ga Keperawata 6a%iati*
< 6e%a#aa
Kese$ata di ru"a$ ;H)"e Hea%t$ =are>
< Keperawata Kese$ata di ru"a$ ;H)"e Hea%t$ ursig>
-
K"N6"N0AN PERAWAT KE KE7MPK PR4R4TAS TERENB PEN0KA64AN KEPERAWATAN 4N54C45" 54 KE7MPK PEN5454KAN1PENY"7"HAN KESEHATAN 54 KE7MPK PEN08ATAN *SES"A4 KEWENAN0AN+ R"6"KAN PEN5ER4TA1 MASA7AH KES KNSE74N0 KEPERAWATAN1KES 5K"MENTAS4 KEPERAWATAN
DPSYAN5" 8A74TA 8A74TA DPSYAN5" "S47A DPANT4 AS"HAN AS"HAN D7A4N 7A4N
3
AS"HAN KEPERAWATAN MASYARAKAT 54 5AERAH 84NAA PEN0KA64AN KEPERAWATAN 4N54C45" T4N5AKAN KEPERAWATAN D7AN0S"N0 *54REBT BARE+ D T45AK 7AN0S"N0 * 74N0K"N0AN + PEN5454KAN 1PENY"7"HAN KESEHATAN PENBE0AHAN 4N=EKS4 54 R"AN0AN PEN08ATAN * SES"A4 KEWENAN0AN+ PENAN00"7AN0AN KAS"S 0AWAT 5AR"RAT R"6"KAN PAS4EN1 MASA7AH KES
R"AN0 RAWAT 4NAP P"SKESMA
Kua!iFkasi& S. Kep1 Kes *ber!atar be!akang pendidikan 5@- Keperaatan+ Gpe!atihan perkesmasGpenga!aman kerja di puskesmas Tugas& .? Pertemuan berka!a dengan peraat kordinator perkesmas di puskesmas& @ Kordinasi Kordinasi da!am da!am pen#usunan pen#usunan peren%anaan upa#a perkesmas di puskesmas @ MengidentiFkasi $aktor penunjang dan penghambat pe!aksanaan perkesmas @ 4noasi, perubahan, pen#empurnaan program perkesmas
'? Kunjungan 7apangan @ Pen#e!iaan @ Pembinaan !angsung terhadap pt kord @ 8imbingan, bersama kapus mem$asi!itasi 5RK *diskusi reeksi kasus+ @ 7aporan hasi! bimtek -? Pen#usunan 7aporan
PEN0R0AN4SAS4AN 54 P"SKESMAS PENAN0"N06AWA8 PERKESMAS 54 P"SKESMAS KEPALA PUSKESMAS PENAN00"N06AWA8 TEKN4S PERA!AT KOORDINATOR PERA!AT P # 5AR84N 15ESA
PERA!AT P # 5AR84N15ESA
PERA!AT P# 5AR84N1 5ESA
PERA!AT PERA!AT PERA!AT PERA!AT PERA!AT PERA!AT PELAKSANA PELAKSANA PELAKSANA PELAKSANA PELAKSANA PELAKSANA KA5ER 4N54C45", KE7"A0A, KE7MPK1 MASYARAKAT PR4R4TAS
Kua!iFkasi& 5- KepGpe!atihan1sertiFkasi perkesmasGpenga!aman kerja di puskesmas Tugas& .?Pertemuan dengan peraat pe!aksana perkesmas1penanggung jaab darbin& @ 4dentiFkasi masa!ah prioritas dgn menggunakan data epid @ Meren%anakan kegiatan perkesmas @ Mem$asi!itasi pembahasan masa!ah da!am 5RK @ Membahas hasi! mone
'? Kunjungan !apangan "ntuk me!akukan bimbingan pada pt pe!aksana1p?j? darbin -? Pen#usunan !aporan 5isusun berdasar hasi! ea!uasi pe!aksanaan perkesmas Merupakan bahan pertanggung jaaban kpd Kapuskes
Pe!atihan perkesmas Pe!atihan PMKK1Pengembanan Manajemen Kinerja K!inis *peraat kordinator+ Pe!atihan gadar *basi% .+ Pe!atihan H4C1A45S Pe!atihan keperaatan kesa mas#arakat *basi%+ Pe!atihan@pe!atihan !ainn#a *program& 4SPA, gi(i, PH8S, =!u burung+
PUSAT MENY"S"N RANBAN0AN KE846AKAN TEKN4S "PAYA PERKESMAS MENY"S"N RANBAN0AN STAN5AR1PE5MAN1 NRMA ME7AK"KAN 84M84N0AN TEKN4S "PAYA PERKESMAS ME7AK"KAN ECA7"AS4 "PAYA PERKESMAS
PROPINSI
#E$AK%KAN BI#BINGAN TEKNIS %PA&A PERKES#AS
#E$AK%KAN EVA$%ASI %PA&A PERKES#AS
KAB/KOTA
MENYE7EN00ARAKAN PE7AYANAN KEPERAWATAN KESEHATAN MASYARAKAT *"KP 5AN "KM+
a?! &
D> PERAWAT KR54NATR * 5 444@ KEPERAWATAN+ D> PERAWAT TER7AT4H KEPERAWATAN KESEHATAN KM"N4TAS D> P6 5AR84N1 5ESA P"NYA PHN K4T D> P"SKESMAS P"NYA PE5MAN1STAN5A
D > KE7"AR0A RAWAN P"NYA =AM47Y =75ER
D D D D D D
MAP4N0 *PETA+ SASARAN PERKESMAS RENBANA KE04ATAN PERKESMAS *PA+ 8"KT4 PEM8A04AN T"0AS PERAWAT RE04STER KHRT KHRT KE7"AR0A RAWAN1 RAWAN1 PWS BATATAN KEPERAWATAN KE04ATAN RE=7EKS4 54SK"S4 KAS"S *R5K+ D HAS47 PEMANTA"AN 5AN 5AN ECA7"AS4
D D D
> > >
D D
> >
KE7"AR0A RAWAN 5484NA KE7"AR0A SE7ESA4 5484NA PEN5ER4TA *PR4R4TAS SPM+ 54 7AK"KAN T4N5AK 7AN6"T KEPERAWATAN KEPERAWATAN *=77W "P BARE+ KE7MPK 5484NA 5AERAH 84NAAN 54 S"AT" W47AYAH
KE7"AR0A RAWAN MAN54R4 5A7AM MEMEN"H4 KE8"T"HAN KESEHATANNYA 1MEN0ATAS4 MASA7AH KESEHATANNYA
KM@4
KM@44
KM@444
KM@4C
6ER5AKU
KM5
KM11
KM555
KM5?
MEER5MA 6ETUAS 6USKESMAS
?
?
?
?
MEER5MA YAKES SESUA5 RE=AA
?
?
?
?
MEYATAKA MASAAH SE=ARA BEAR
?
?
?
MEMA@AATKA SARKES SESUA5 AURA
?
?
?
MEAKSAAKA 6ERA8ATA SEDERHAA SESUA5 AURA
?
?
?
?
?
MEAKSAAKA T5DAKA 6E=EAHA SE=ARA AKT5@ MEAKSAAKA T5DAKA 6R7M7T5@ SE=ARA AKT5@
?