DAFTAR ISI
DAFTAR DAFTAR ISI............................................ ISI.................................................................... ............................................... ...........................................................1 ....................................1 BAB I PENDAHULUAN............................. PENDAHULUAN.................................................... .............................................. ......................................................2 ...............................2 1.1
Latar Belakang Belakang..... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............. ................... ................2 ......2
1.2
Rumusan Rumusan Masalah. Masalah...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............ ................. ................. .......
1.
Tu!uan. Tu!uan...... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... ............ ......... ..
BAB II TIN"AUAN PUSTA#A................. PUSTA#A........................................ ............................................... ........................................................$ ................................$ %.1
Buah La&a H'tam...... H'tam........... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............. .................. .................... ............$ ..$
%.2
S'm(l's'a.. S'm(l's'a....... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............$ .......$
%.
U!' Tum)uhan Tum)uhan *)at...... *)at........... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... ............... ............% ..%
BAB III MET*DE PENELITIAN.................................. PENELITIAN......................................................... .................................................... ............................. .......+ .1
H'st,k'm'a. H'st,k'm'a...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............ ................. .............+ ...+
.2
#r,mat,gra#r,mat,gra-'' La('s La('s T'('s. T'('s..... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............. ................. ...............+ ......+
BAB I PEMBAHASAN............................. PEMBAHASAN.................................................... .............................................. .............................................. .............................../ ......../ $.1
H'st,k'm'a. H'st,k'm'a...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............ ................. ............./ .../
$.2
#r,mat,gra#r,mat,gra-'' La('s La('s T'('s. T'('s..... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............. ................. .............../ ....../
BAB PENUTUP............................... PENUTUP...................................................... .............................................. .............................................. ......................................11 ...............11 %.1
#es'm(ulan. #es'm(ulan...... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............1 ........11 1
%.2
Saran..... Saran.......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... ............. ..............1 ......11 1
DAFTAR DAFTAR PUSTA#A...... PUSTA#A............................. .............................................. .............................................. .............................................. .....................................12 ..............12
BAB I PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang
Ilmu -armak,gn,s' mengura'kan tentang (emer'ksaan s'm(l's'a na)at' &an '&ent'-'kas' tum)uhan ,)at )er&asarkan kan&ungan k'm'an0a )entuk &an s'm(l's'an0a )a'k makr,sk,('k mau(un m'kr,sk,('kn0a serta 'nentar'sas' tanaman ,)at 0ang kera( kal' &'gunakan mas0arakat &alam meng,)at' suatu (en0ak't. In&,nes'a 0ang )er'kl'm tr,('s men0e)a)kan tanahn0a su)ur seh'ngga )an0ak !en's tum)uhan mem'l'k' khas'at se)aga' ,)at.Namun se)ag'an )esar &ar' tum)uhan ,)at 'tu )an0ak 0ang t'&ak &'ketahu' ,leh manus'a seh'ngga t'&ak tera3at &engan )a'k. Tanaman la&a 4 Piper nigrum L. 5 a&alah tanaman 0ang termasuk ke&alam -am'l' P'(era6eae. Tanaman la&a 'n' )erasal &ar' (anta' Barat 7hats Mala)ar In&'a. Pa&a tahun 188 SM 9 :88 SM tanaman la&a 'n' mula' tum)uh &' In&,nes'a. Para k,l,n' In&'a telah mem)a3a la&a masuk ke In&,nes'a 4D'rekt,rat "en&ral Perke)unan28885. H'ngga saat 'n' (er&agangan la&a In&,nes'a terkenal &'(asaran &' seluruh (en!uru &un'a. In&,nes'a mem(un0a' &aerah (enghas'l la&a 0a'tu &aerah Lam(ung &an Bangka. #an&ungan 0ang ter&a(at &alam )uah la&a a&alah a'r m'n0ak ats'r' sa(,n'n -la,n,'&. Sela'n 'tu )uah la&a mengan&ung ('(er'n 4alkal,'&55 ,le,res'n -la(,n,'& ;at (r,te'n ;at kar),h'&rat &an ;at an,rgan'k 4;at P2* ;at sul-ur ;at #2* ;at ka(ur
tra6t5. M'n0ak ats'r' &a(at &'(er,leh melalu' ekstraks' &an &a(at &'(er,leh )ahan (a&at 0ang &'se)ut ,le,res'n. Buah mer'6a h'tam )erkhas'at se)aga' )ahan (en0egar menghangatkan )a&an merangsang semangat ,)at (erut kem)ung merangsang keluarn0a ker'ngat &an ,)at sesak na-as 47una3an 1///5. Sela'n 'tu !uga se)aga' karm'nat'- &'a-,ret'k &an analges'k 4S,e&')0, 1//=5.
1.2 Rumusan Masalah
1. A(a -ungs' (enam)ahan reagen?reagen k'm'a &alam anal's's h'st,k'm'a P'(er's N'gr' Fru6tus @ 2. A(a sa!a kan&ungan k'm'a &alam P'(er's N'gr' Fru6tus @ . A(akah ter&a(at kan&ungan k'm'a ('(er'n (a&a P'(er's N'gr' Fru6tus @ 1. Tu!uan
1. Mahas's3a &a(at mengetahu' -ungs' mas'ng?mas'ng reagen k'm'a 0ang &'tam)ahkan untuk anal's's met,&e h'st,k'm'a. 2. Mahas's3a &a(at mengetahu' kan&ungan k'm'a &alam P'(er's N'gr' Fru6tus melalu' anal's's h'st,k'm'a. . Mahas's3a &a(at mengetahu' a&a t'&akn0a kan&ungan k'm'a ('(er'n &alam P'(er's N'gr' Fru6tus menggunakan met,&e #LT 4#r,mat,gra-' La('s T'('s5
BAB II TIN"AUAN PUSTA#A
1
Buah La$a H%tam
&am'ar 1 Piperis Nigri Fructus La$a h%tam atau Piper nigrum a&alah salah satu !en's tanaman 0angh )eru(a semak
&engan t'ngg' %?1% m. La&a h'tam 'n' mem'l'k' )entuk )atang )ulat )eralur &an )erakar melekat. Daun &ar' la&a h'tam 'n' tunggal )ertangka' &u&uk )ersel'ng )entuk )ulat ter)al'k mele)ar 9 )ulat meman!ang (angkal mem)ulat ? tum(ul ? (asak u!ung merun6'ng (ermukaan atas h'!au tua mengk'lat )a3ah )erl'l'n &engan )'nt'k kelen!ar ra(at = ? 28 6m > %?1% 6m tangka' 8+?= 6m. Bunga &ar' tanaman 'n' )eru(a ma!emuk )ul'r 4unta'5 )unga )an6' )ul'r menggantung tangka' 1?% 6m ruas %?22 6m a&a ram)ut &' (angkal )akal )uah. Buah la&a h'tam tergantung )e)as )er)entuk ),la atau el'( langs'ng )er3arna h'!au ? merah ? h'tam gar's tengak 2% mm sam(a' : mm (ermukaan )erker'(ut kasar &alam seru(a !ala (a&a u!ung )uah ter&a(at s'sa &ar' ke(ala (ut'k 0ang t'&ak )ertangka' (a&a 'r'san mem)u!ur ter&a(at (er'kar( 0ang t'('s sem('t &an )er3arna gela( men0e)ung' 'nt' )'!'h 0ang (ut'h &ar' )'!' tunggal (er'kar( melekat erat (a&a )'! '. Ham('r seluruh 'nt' )'!' ter&'r' &ar' &ar' (er's(erm )ag'an tengah (er's(erm )er,ngga )ag'an u!ung (er's(erm )er,ngga )ag'an u!ung (ers(erm men0elu)ung' en&,s(erm 0ang ke6'l em)r', sangat ke6'l ter)enam &alam en&,&erm. Dan (an!ang )'!' la&a h'tam kurang le)'h $ mm.
A&a(un klas'-'kas' taks,n,m' la&a h'tam a&alah se)aga' )er'kut 1. #'ng&,m
Plantae
2. D''s'
S(ermat,(h0ta
. Su) &''s'
Ang',s(ermae
$. #elas
M,n,6,t0le&,neae
%. *r&,
P'(erales
:. Fam'l'
P'(era6eae
+. 7enus
P'(er
=. S(es'es
P'(er n'grum L'nn
Tanaman 'n' meru(akan salah satu &ar' sek'an )an0ak tanaman her)al 0ang ser'ng &'gunakan mas0arakat 'n&,nes'a se)aga' ,)at 4Ra6hma&an' 28815. Ekstrak )uah La&a H'tam &alam )er)aga' )entuk ,lahan )an0ak &'e&arkan &'(asaran se)aga' ,)at. Bag'an tanaman la&a h'tam 0ang )'sa &'man-aatkan se)aga' ,)at 0a'tu (a&a )ag'an )uah &an &aun 4-,l'um5. Sen0a3a k'm'a 0ang terkan&ung &' &alam )uah la&a h'tam a&alah m'n0ak ats'r' 1? %C 0ang se)ag'an )esar meru(akan sen0a3a m,n,ter(en,'&. Sen0a3a utama &alam )uah la&a h'tam ('(er'n 0a'tu suatu sen0a3a am'&a 0ang ter)entuk &ar' ('(er'&'n &an asam ('(erat. Sela'n 'tu &' &alam )uah la&a h'tam !uga ter&a(at sen0a3a am'&a la'n &engan 'nt' ('(er'&'n 0a'tu ('(eran'n &an ('(eret'n untuk 'nt' ('r,l'&'n a&a ('(er'l'n serta ter&a(at 's,)ut'lam'n. Dan sen0a3a la'n 0ang ter&a(at (a&a )uah la&a h'tam 0a'tu &? l'm,nene 1?l'mnen 1? 9l'm,nen 9('nene 1? 9('nene 9kar0,-'len &an kar0,-'len ,ks'&a. D'&alam )uah la&a h'tam !uga ter&a(at kas''n. #a's'n meru(akan kan&ungan 0ang )ertanggung !a3a) terha&a( rasa (e&as &'mana ka's'n meru(akan 's,mer )asa &ar' ('(er'n <1+H1/ N* )eru(a kr'stal kun'ng &engan !arak le)ur antara 12/?18 *<. Sela'n &'gunakan se)aga' (elengka( )um)u &a(ur la&a h'tam !uga ser'ng &'(aka' untuk ,)at tra&'s',nal (enguat lam)ung 4st,ma6h'6um5 &an merangsang keluarn0a ang'n (erut 46arm'nat'a5 tekanan &arah t'ngg' sesak na-as &an merangsang keluarn0a ker'ngat &an la'n se)aga'n0a.
2.2 S%m(l%s%a
S'm(l's'a a&alah )ahan alam'ah 0ang &'(ergunakan se)aga' ,)at 0ang )elum mengalam' (eng,lahan a(a(un !uga &an ke6ual' &'n0atakan la'n s'm(l's'a meru(akan )ahan 0ang &'ker'ngkan. S'm(l's'a ter&'r' &ar' s'm(l's'a na)at' s'm(l's'a he3an' &an s'm(l's'a (el'kan atau m'neral. Dalam hal s'm(l's'a se)aga' )ahan )aku 4a3al5 &an (r,&uk s'a( &'k,nsums' langsung &a(at &'(ert'm)angkan t'ga k,nse( untuk men0usun (arameter stan&ar mutu 0a'tu se)aga' )er'kut 1. Bah3a s'm(l's'a se)aga' )ahan ke-armas'an seharusn0a mem(un0a' t'ga (arameter mutu umum suatu )ahan 4mater'al5 0a'tu ke)enaran !en's 4'&ent'-'kas'5 kemurn'an 4)e)as &ar' k,ntam'nas' k'm'a &an )',l,g's5 serta aturan (ensta)'lan 43a&ah (en0'm(anan &an trans(,rtas'5. 2. Bah3a s'm(l's'a se)aga' )ahan &an (r,&uk k,nsums' manus'a se)aga' ,)at teta( &'u(a0akan mem'l'k' t'ga (ara&'gma se(ert' (r,&uk ke-armas'an la'nn0a 0a'tu Quality-Safety-Efficacy 4mutu?aman?man-aat5. . Bah3a s'm(l's'a se)aga' )ahan &engan kan&ungan k'm'a 0ang )ertanggung!a3a) terha&a( res(,ns )',l,g's untuk mem(un0a' s(es'-'kas' k'm'a 0a'tu 'n-,rmas' k,m(,s's' 4!en's &an ka&ar5 sen0a3a kan&ungan.4An,n'm28885 2. U!% Tum'uhan )'at
Untuk mengetahu' ke)enaran &an mutu ,)at tra&'s',nal termasuk s'm(l's'a maka &'lakukan anal's's 0ang mel'(ut' anal's's kuant'tat'- &an kual'tat'-. Anal's's kuant'tat'- ter&'r' atas (engu!'an ,rgan,le(t'k (engu!'an makr,sk,('k (engu!'an m'kr,sk,('k &an (engu!'an h'st,k'm'a. 2..1
U!' *rgan,le(t'k U!' ,rgan,le(t'k &'lakukan &engan tu!uan untuk mengetahu' khususn0a )au &an rasa s'm(l's'a 0ang &'u!'. Ber'kut a&alah has'l &ar' u!' *rgan,le(t'k sesua' (ustaka 0a'tu Bau
Ar,mat'k
Rasa
Pah't *An,n'm1/+=5
2..2
U!' Makr,sk,('k U!' makr,sk,('k &'lakukan &engan menggunakan ka6a (em)esar atau tan(a menggunakan alat.
2..
U!' M'kr,sk,('k U!' m'kr,sk,('k &'lakukan &engan menggunakan m'kr,sk,( 0ang &era!at (em)esarann0a &'sesua'kan &engan ke(erluan. S'm(l's'a 0ang &'u!' &a(at )eru(a sa0atan mel'ntang ra&'al (ara&ermal mau(un mem)u!ur atau )eru(a ser)uk 3arna h'!au kela)u. Pa&a u!' m'kr,sk,('k &'6ar' unsur 9 unsur anat,m' !ar'ngan 0ang khas. Dar' (engu!'an 'n' akan &'ketahu' !en's s'm(l's'a )er&asarkan -ragmen (engenal 0ang s(es'-'k )ag' mas'ng 9 mas'ng s'm(l's'a. Fragmen?-ragmen (engenal 0ang s(es'-'k &ar' s'm(l's'a 'n' mel'(ut' )ut'r am'lum -ragmen e('&erm's &an sel )atu -ragmen en&,6ar( )eru(a sel )atu &engan (ene)alan )entuk U -ragmen (arenk'm mes,kar( &an saluran m'n0ak.
2..$
U!' H'st,k'm'a U!' h'st,k'm'a )ertu!uan untuk mengetahu' )er)aga' ma6am ;at kan&ungan 0ang ter&a(at &alam !ar'ngan tanaman. Dengan (ereaks' s(es'-'k ;at 9 ;at kan&ungan terse)ut akan mem)er'kan 3arna 0ang s(es'-'k (ula seh'ngga mu&ah &'&eteks'. 4An,n'm1/=+5. 1. 2. . $.
2..+
Asam sul-at P 4H2S*$5 Asam sul-at 18 N Asam kl,r'&a P Asam kl,r'&a en6er
<,klat tua #un'ng <,klat tua #un'ng
#r,mat,gra-' La('s T'('s #LT meru(akan salah satu tekn'k (em'sahan.
seh'ngga )erman-aat &alam ken&al' mutu tum)uhan ,)at )a'k untuk (en6'r'an )ahan mentah mau(un (r,&uk akh'r. Be)era(a -akt,r 0ang menun!ang tekn'k #LT &' antaran0a 15 -ase &'am ukuran (art'kel (enun!ang -ase &'am )er(eran (ent'ng semak'n ke6'l &an seragam akan men'ngkatkan &a0a (em'sahan -ase &'am 0ang (al'ng )an0ak &'gunakan untuk #LT a&alah s'l'ka gel karena s'l'ka mem(un0a' kekuatan (em'sahan 0ang sangat )a'k 4N0're&0 28825 25 (en,t,lan 6u(l'kan (en,t,lan &a(at &'lakukan se6ara manual atau(un ,t,mat's untuk men&a(atkan res,lus' ,(t'mum maka (en,t,lan sam(el )a'k )eru(a )er6ak atau(un ('ta harus seke6'l mungk'n seh'ngga untuk mengatas' ,lume 6u(l'kan saat (en,t,lan (enggunaan (en,t,l ,t,mat's le)'h &'suka' 5 -ase gerak (em'l'han -ase gerak sangat (ent'ng &alam tekn'k #LT &'('l'h )er&asarkan a&s,r)en 0ang &'gunakan (a&a -ase &'am &an struktur k,m(,nen 0ang akan &'('sahkan k,m(,s's' 0ang &'gunakan harus sese&erhana
mungk'n $5 )e!ana kr,mat,gra-'
)er)aga' ma6am
)e!ana
kr,mat,gra-' &a(at &'gunakan &'sesua'kan &engan met,&e 0ang a&a &an %5 &er'at'sas' &alam ken&al' mutu tum)uhan ,)at &er'at'sas' sangat &'(erlukan untuk memun6ulkan k,m(,nen 0ang telah &'('sahkan &an untuk mem)er'kan has'l s(es'-'k &ar' anal's's s'&'k !ar' &er'at'sas' &a(at &'lakukan &engan (en6elu(an atau(un (en0em(r,tan &engan suatu reagen 4#,ll et al. 2885.
BAB III MET)DE PENELITIAN
.1 H%st,k%m%a
1
Alat •
2
Plat tetes
Bahan •
S'm(l's'a P'(er's N'gr' Fru6tus
•
Asam sul-at Pekat
•
Asam sul-at 18 N
•
Asam kl,r'&a P
•
Asam kl,r'&a en6er
Diambil secukupnya (±2 mg) simplisia buah lada hitam ( Piperis Nigri Fructus) yang akan diu
Dibagi di 4 lubang plat tetes
engan reagen-reagen yang ditentukan dalam lemari asam (!sam sul"at pekat# asam sul"at $% N#
Diaduk tiap lubang plat tetes dan amati perubahan 'arnanya
.2 #r,mat,gra-% La(%s T%(%s
.2.1 Alat •
Ta)ung reaks'
•
Beaker 7lass
•
S(atula
•
P'(et ,lume
•
M'6r, ('(et
•
T'm)angan anal't'k
•
Lem(eng S'l'ka 7el : F 2%$
•
•
H,t (late st'rrer
•
B,t,l t'm)ang
.2.2 Bahan
2..:
•
P'(er's N'gr' Fru6tus
•
Etan,l
•
T,luen
•
Et'l asetat
•
P'(er'n 88%C
Mem)uat larutan u!' &engan 6ara men'm)ang P'(er's N'gr' Fru6tus se)an0ak 8% g lalu masukkan &alam ta)ung reaks' reaks'
Menam)ahkan etan,l se)an0ak 18 mL ke &alam ta)ung reaks'
Mem)uat eluen menggunakan t,luene et'l asetat &engan (er)an&'ngan +
Meletakkan ta)ung reaks' &' h,t (late st'rrer sam(a' h,m,gen )er3arna 6,klat keh'!auan
Men0ar'ng larutan u!' ke&alam &' la)u ukur menggunakan 6,r,ng &an kertas sar'ng kemu&'an &' a&& kan sam(a' tan&a )atas
Mem'n&ahkan larutan u!' ke &alam ),t,l t'm)ang kemu&'an menutu( ),t,l t'm)ang
Men0'a(kan lem(eng s'l'6a gel :8 F 2%$ &an t,t,lkan ('(er'n 88%C se)an0ak $ Gl
Men,t,lkan larutan u!' se)an0ak 18 Gl &'sam('ng t,t,lan ('(er'n &engan !arak 1 6m
Meletakkan lem(eng ke &alam eluen &engan tegak lurus tunggu h'ngga eluen na'k
Men0em(r,tkan larutan an'sal&eh'& (a&a lem(eng se)aga' (enam(ak n,&a tunggu h'ngga ker'ng
Mel'hat n,&a larutan u!' &an (em)an&'ng &engan menggunakan s'nar U
Mel'ngkar' n,&a 0ang tam(ak &an &'h'tung R- n0a
BAB I PEMBAHASAN
/.1 H%st,k%m%a Reagen
Te,r%t%s
Per0,'aan
Has%l
Asam Sul-at P
<,klat tua
<,klat tua
Asam sul-at 18 N
#un'ng
<,klat
?
Asam kl,r'&a P
<,klat tua
H'!au 6,klat
?
Asam kl,r'&a en6er
#un'ng
<,klat
?
Gambar 2 Uji Histokimia Piperis Nigri Fructus
1
Fungs' Penam)ahan Reagen 1
Reagen Asam sul-at (ekat Setelah &'lakukan (engu!'an (a&a s'm(l's'a &engan menam)ahkan )e)era(a tetes reagen asam sul-at (ekat maka telah &'(er,leh has'l )ah3a ter!a&' (eru)ahan 3arna men!a&' 6,klat tua sesua' &engan has'l 0ang ter6antum (a&a
l'teratur. Hal 'n' menun!ukkan )ah3a s'm(l's'a (,s't'-
mengan&ung m'n0ak ats'rr' ster,'& &an ter(en,'&. M'n0ak ats'r' a&alah ;at )er)au 0ang terkan&ung &alam tanaman. M'n0ak 'n' &'se)ut !uga m'n0ak mengua( m'n0ak eter's m'n0ak esens'al karena (a&a suhu kamar mu&ah mengua(. Namun (a&a (en0'm(anan lama m'n0ak ats'r' &a(at ter,ks'&as'.
M'n0ak
ats'r'
)'asan0a
ter&'r'
&ar'
)er)aga'
6am(uran
(ersen0a3aan k'm'a 0ang ter)entuk &ar' unsur #ar),n 4<5 H'&r,gen 4H5 &an ,ks'gen 4*5. Pa&a umumn0a k,m(,nen k'm'a m'n0ak ats'r' &')ag' men!a&' &ua g,l,ngan 0a'tu 15 H'&r,kar),n 0ang terutama ter&'r' &ar' (ersen0a3aan ter(en &an 25 H'&r,kar),n ter,ks'genas'. 7,l,ngan h'&r,kar),n Persen0a3aan 0ang termasuk g,l,ngan 'n' ter)entuk &ar' unsur #ar),n 4<5 &an H'&r,gen 4H5. "en's h'&r,kar),n 0ang ter&a(at &alam m'n0ak ats'r' se)ag'an )esar ter&'r' &ar' m,n,ter(en 42 un't 's,(ren5 sesu'ter(en 4 un't 's,(ren5 &'ter(en 4$ un't 's,(ren5 &an (,l'ter(en. 7,l,ngan
h'&r,kar),n
ter,ks'genas'
#,m(,nen
k'm'a
&ar'
g,l,ngan (ersen0a3aan 'n' ter)entuk &ar' unsure #ar),n 4<5 H'&r,gen 4H5 &an *ks'gen 4*5. Persen0a3aan 0ang termasuk &alam g,l,ngan 'n' a&alah (ersen0a3aan al6,h,l al&eh'& ket,n ester eter &an -en,l. Ikatan kar),n 0ang ter&a(at &alam m,lekuln0a &a(at ter&'r' &ar' 'katan tunggal 'katan rangka( &ua &an 'katan rangka( t'ga. Ter(en mengan&ung 'katan tunggal &an 'katan rangka( &ua. Sen0a3a ter(en mem'l'k' ar,ma kurang 3ang' sukar larut &alam alk,h,l en6er &an !'ka &'s'm(an &alam 3aktu lama akan mem)entuk res'n. 7,l,ngan h'&r,kar),n ter,ks'genas' meru(akan sen0a3a 0ang (ent'ng &alam m'n0ak ats'r' karena umumn0a ar,ma 0ang le)'h 3ang'.
$.1.1.2 Reagen Asam Sul-at 18 N Setelah &'lakukan (engu!'an (a&a s'm(l's'a &engan menam)ahkan )e)era(a tetes reagen asam sul-at 18 N maka telah &'(er,leh has'l )ah3a ter!a&' (eru)ahan 3arna men!a&' 6,klat t'&ak sesua' &engan has'l 0ang ter6antum (a&a l'teratur. D'mana seharusn0a &engan (enam)ahan reagen asam sul-at 18 N menun!ukkan ter!a&'n0a (eru)ahan 3arna men!a&' kun'ng. Hal 'n' menun!ukkan )ah3a s'm(l's'a negat'- mengan&ung m'n0ak ats'r'.
$.1.1. Reagen Asam #l,r'&a Pekat Setelah &'lakukan (engu!'an (a&a s'm(l's'a &engan menam)ahkan )e)era(a tetes reagen asam kl,r'&a (ekat maka telah &'(er,leh has'l )ah3a ter!a&' (eru)ahan 3arna men!a&' h'!au 6,klat t'&ak sesua' &engan has'l 0ang ter6antum (a&a l'teratur. D'mana seharusn0a &engan (enam)ahan reagen asam kl,r'&a (ekat menun!ukkan ter!a&'n0a (eru)ahan 3arna men!a&' 6,klat tua. Hal 'n' menun!ukkan )ah3a s'm(l's'a negat'- mengan&ung l'gn'n &an alkal,'&. Alkal,'& meru(akan g,l,ngan ;at tum)uhan sekun&er 0ang ter)esar. Alkal,'& termasuk sen0a3a )ers'-at )asa 0ang mengan&ung satu atau at,m n'tr,gen &an )er)entuk kr'stal. Untuk alkal,'& &alam &aun atau )uah segar a&alah rasan0a (ah't &' l'&ah serta mem(un0a' e-ek -'s',l,g's kuat atau keras terha&a( manus'a. S'-at la'n 0a'tu sukar larut &alam a'r &engan suatu asam akan mem)entuk garam alkal,'& 0ang le)'h mu&ah larut 4Har),rne 1/=+5.
$.1.1.$ Reagen Asam #l,r'&a En6er Setelah &'lakukan (engu!'an (a&a s'm(l's'a &engan menam)ahkan )e)era(a tetes reagen asam kl,r'&a en6er maka telah &'(er,leh has'l )ah3a ter!a&' (eru)ahan 3arna men!a&' 6,klat t'&ak sesua' &engan has'l 0ang ter6antum (a&a l'teratur. D'mana seharusn0a &engan (enam)ahan reagen asam kl,r'&a en6er mem)er'kan (eru)ahan 3arna men!a&' kun'ng. Hal 'n' menun!ukkan )ah3a s'm(l's'a negat'- mengan&ung m'n0ak ats'r' &an alkal,'&.
/.2 #r,mat,gra-% La(%s T%(%s I$ent%tas Tum'uhan
Has%l Pemer%ksaan
Nama s'm(l's'a P'(er's N'gr' Fru6tus Nama s(es'es Piper nigrum L Nama l,kal La&a h'tam Fam'l'a P'(era6eae
Pem)an&'ng P'(er'n 88%C &alam etan,l ,lume (en,t,lan $Gl (em)an&'ng &an 18 Gl larutan u!' Fase gerak T,luen et'l asetat J + Fase &'am S'l'6a gel :8 F2%$ Penam(ak n,&a An'sal&eh'& Karna n,&a Ungu ke)'ruan R- 1. R- stan&ar J 2 6m +/ 6m J 8$8% 2. R- sam(el J 2 6m +/ 6m J 8$8% #es'm(ulan P'(er's N'gr' Fru6tus mengan&ung ('(er'n.
#r,mat,gra-'
meru(akan
)entuk
kr,mat,gra-' (lanar sela'n kr,mat,gra-' kertas &an elektr,-,res's. Mesk'(un &em'k'an kr,mat,gra-' (lanar 'n' &a(at &'katakan se)aga'
)entuk ter)uka &ar' kr,mat,gra-' k,l,m. gerak
0ang
&'kenal
se)aga'
(elarut
(engem)ang akan )ergerak se(an!ang &'am
karena
(engaruh
(engem)angan 4ascending 5 gra'tas'(a&a
ka('ler
se6ara atau
karena
Fase
-ase
(a&a
mena'k (engaruh
(engem)anngan
se6ara
menurun 4descending 5. Fase &'am 0ang &'gunakan &alam (er6,)aan 'n' a&alah s'l'ka gel F2%$ 0ang mem'l'k' mekan'sme a&s,r)s'. 7el s'l'6a
&a(at
Gambar 3 Uji Kuersetin dengan KLT
&'gunakan (a&a sen0a3a?sen0a3a 0ang mengan&ungasam am'n, h'&r,kar),n 'tam'n &an alkal,'&. #e)an0akan -ase &'am &'k,ntr,l kea!egan ukuran (art'kel &an luas (ermukaann0a. Eluen a&alah -ase gerak 0ang )er(eran (ent'ng (a&a (r,ses elus' )ag' larutan um(an 4 feed 5 untuk mele3at' -ase &'am 4adsorbent 5. Interaks' antara adsorbent &engan eluen sangat menentukan ter!a&'n0a (em'sahan k,m(,nen. Eluen &a(at &'g,l,ngkan menurut ukuran kekuatan tera&s,r)s'n0a (elarut atau 6am(uran (elarut terse)ut (a&a a&s,r)en &an &alam hal 'n' 0ang )an0ak &'gunakan a&alah !en's a&s,r)en alum'na atau se)uah la('s t'('s s'l'6a. Suatu (elarut 0ang )ers'-at larutan relatif polar &a(at mengus'r (elarut 0ang relat'- tak (,lar &ar' 'katann0a &engan alum'na. Fase gerak 0ang &'gunakan (a&a (rat'kum kal' 'n' a&alah T,luen &an Et'l asetat &engan (er)an&'ngan + . S'stem -ase gerak #LT 0ang (al'ng se&erhana 'alah 6am(uran &ua (elarut ,rgan'k karena &a0a elus' 6am(uran ke&ua (elarut 'n' &a(at mu&ah &'atur se&em'k'an ru(a seh'ngga (em'sahan &a(at ter!a&' se6ara ,(t'mal. Fase gerak harus mem(un0a' kemurn'an 0ang sangat t'ngg' karena #LT meru(akan tekn'k 0ang sangat sens't'-. Da0a elus'n0a (un harus &'atur se&em'k'an ru(a seh'ngga harga R-n0a sesua' &engan te,r' 4R,hman 288+5. Fakt,r retens' 4R-5 a&alah !arak 0ang &'tem(uh ,leh k,m(,nen &')ag' &engan !arak 0ang &'tem(uh ,leh eluen. Rumus -akt,r retens' a&alah
Dar' has'l (rakt'kum 'n' &' &a(atkan R- stan&ar 8$8% &an R- 8$8% hal 'n' mem)ukt'kan )ah3a Piper nigrum mengan&ung ('(er'n. Has'l (rakt'kum 'n' sesua' &engan 0ang a&a (a&a l'terature )ah3a Piper nigrum mengan&ung ('(er'n.
BAB PENUTUP
+.1 #es%m(ulan
Setelah &'lakukan (engu!'an s'm(l's'a &engan h'st,k'm'a &an #LT maka &a(at &'s'm(ulkan )ah3a P'(er's N'gr' Fru6tus mengan&ung -la,n,'& ter(en,'& alkal,'& &an m'n0ak ats'r' serta ('(er'n. +.2 Saran
%.2.1 H'st,k'm'a %.2.1.1
#eterse&'aan reagen kurang )an0ak seh'ngga 3aktu (rakt'kum
men!a&' lama karena harus )ergant'an &engan kel,m(,k la'n. %.2.1.2
Prakt'kan harus le)'h tel't' saat mem)e&akan 3arna setelah
&'tam)ah reagen 4m'saln0a 6,klat h'!au &an h'!au 6,klat5. %.2.2 #LT %.2.2.1
Seharusn0a -ase &'am s'l'6a gel F2%$ terse&'a satu untuk mas'ng?
mas'ng kel,m(,k seh'ngga t'&ak a&a (enun&aan ak')at menunggu kel,m(,k 0ang )elum selesa' (re(aras' sam(el.
DAFTAR PUSTA#A
An,n'm.1/=8. Materia Medika Indonesia Jilid IV. "akarta De(kes RI
