UNIVERSIDAD CENTRAL DEL ECUADOR FACULTAD DE CIENCIAS ADMINISTRATIVAS CONTABILIDAD Y AUDITORÍA COMERCIO EXTERIOR
TRABAJO DE INVESTIGACIÓN INDIVIDUAL “TEORÍA DE LA VENTAJA ABSOLUTA Y TEORÍA DE LA DIVISIÓN INTERNACIONAL DEL TRABAJO”.
KATHERINE SELENNE CABEZAS URRESTA CA4-3
Contenio 1. TEMA DE LA INVESTIGAC INVESTIGACIÓN.. IÓN....... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ........... .........i ...i 2. JUSTIFICA JUSTIFICACIÓN CIÓN DEL TEMA..... TEMA.......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............ ................. ..............i ....i 3. OBJETIVOS OBJETIVOS..... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .............. .................i ........i 3.1.
OBJETIVO OBJETIVO GENERAL... GENERAL........ .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............. ................... .............i ...i
3.2.
OBJETIVO OBJETIVO ESPECÍFICO ESPECÍFICO..... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............ ................. .................... ..............i ....i
4. HIPÓTESIS HIPÓTESIS DEL TRABAJO. TRABAJO...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............ii .......ii 5. MARCO MARCO DE REFERENCI REFERENCIA.... A......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ...........i ......iii 5.1.
MARCO MARCO TEÓRICO. TEÓRICO...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............. ..............ii .....ii
5.2.
MARCO MARCO CONCEPTUA CONCEPTUAL.... L......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ..........vi ......viii ii
. METODOLO METODOLOGÍA GÍA DE INVESTIGA INVESTIGACIÓN CIÓN UTILI!A UTILI!ADA.... DA......... .......... .......... .......... .......... ............ ................. .............i" ...i" #. ES$UEMA ES$UEMA DE ESTUDIO.. ESTUDIO....... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .............. ...........1 ..1 INTRODUCCIÓN.....................................................................................................................1 CAPÍTULO I............................................... I...................................................................... .............................................. .............................................. .................................2 ..........2 TEORÍA DE LA VENTAJA VENTAJA ABSOLUTA....... ABSOLUTA.............................. ............................................... ...................................................2 ...........................2 ADAM SMITH % EL LIBRE COMEERCIO................................... COMEERCIO.......................................................... .....................................3 ..............3 •
A&'( S(i)* +1,3#- /0'0 ' i()'0i' &/ i/ 0(/0i '' i0/(/)' '
i67/8' &/ )&'9 '9 '0i/9 0(/0i')/9.................................... 0(/0i')/9........................................................................... ....................................... 3 •
: &i0/ 67/ / 0(/0i (7)7'(/)/ //;i0i9 9/ '9' / / i0ii &/ ' v/)'<'
'97)'..................................................................................................................................3 •
A=7(/)' 67/ 7 '>9 7/&/ 9/ (?9 /;i0i/)/ 67/ ) / ' &700i@ &/ '=79
i//9 (/9 (/9 /;i0i/)/ 67/ ) ) / ' &700i@ &/ )9 i//9.......................... i//9..................................... ...........33
•
I&//&i/)/(/)/ &/ ' 0'79' &/ ' &i;//0i' / ' /;i0i/0i' '(9 '>9/9 9/
7/&/ //;i0i' 9i 0'&' 7 9/ /9/0i'i8' / ' &700i@ &/ '67/ 67/ 7/&/ *'0/ (?9 /;i0i/)/(/)/ 67/ / )...............................................................................................3 CAPÍTULO II............................................................................................................................# TEORÍA DE LA DIVISIÓN INTERNACIONAL DEL TRABAJO.........................................# CARACTERÍSTICAS DE LA DIVISIÓN DE TRABAJO...................................................# CAPÍTULO III.........................................................................................................................11 CONCLUSIONES % RECOMENDACIONES.......................................................................11 CONCLUSIONES...............................................................................................................11 RECOMENDACIONES......................................................................................................12 Bii=';>'..............................................................................................................................13 ANEOS..................................................................................................................................14 ANEO 1.............................................................................................................................14 ANEO 2.............................................................................................................................15
TEMA DE LA INVESTIGACIÓN
TEORÍA DE LA VENTAJA ABSOLUTA % TEORÍA DE LA DIVISIÓN INTERNACIONAL DEL TRABAJO.
1. JUSTIFICACIÓN DEL TEMA
L' T/>' &/ ' V/)'<' A97)' 7/9)' A&'( S(i)* ' )/>' &/ ' &ivi9i@ &/ )''< /9 (7 i()')/ '' / 0(/0i i)/'0i' ' 67/ /9)'9 *'0/ /;//0i' 67/ '' 67/ /"i9)' / 0(/0i /)/ &9 '>9/9 7 &/ /9 &// )// 7' v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ '=7 &/ 9 i//9 67/ 9/ 0(/0i'. L9 '>9/9 /")' '67/9 i//9 07' &700i@ /67i// (/9 )''< / /'0i@ ' 9 )9 '>9/9 / i()' '67/9 i//9 / 07' &700i@ /67i// (?9 )''< 67/ ' )'9 '0i/9. D/ '*> 67/ &/9&/ /9)' /9/0)iv' / i/ 0(/0i i)/'0i' /9
(7)7'(/)/ //;i0i9 '' 9 '>9/9 ')i0i')/9 ;i'(/)/ /9) 9/ 7/&/ &' ='0i'9 ' ' /9/0i'i8'0i@ / ' /''0i@ &/ 9 i//9 &/ 0'&' '>9 ' /9)' (&'i&'& )'(i 9/ ' 00/ 0( T/>' &/ ' &ivi9i@ i)/'0i' &/ )''<.
2. OBJETIVOS
2.1.
•
OBJETIVO GENERAL
Iv/9)i=' 9/ ' T/>' &/ ' V/)'<' A97)' ' T/>' &/ ' &ivi9i@ i)/'0i' &/ )''< 7/9)'9 A&'( S(i)* '' 00/ / @9i) v/)'<'9 &/ '9 (i9('9 / / 0(/0i i)/'0i' '0)7'(/)/.
2.2.
•
OBJETIVO ESPECÍFICO
C0/ / @9i) &/ ' T/>' &/ ' V/)'<' A97)' 7/9)' A&'( S(i)* / / 0(/0i i)/'0i'.
•
I&/)i;i0' '9 v/)'<'9 &/ ' T/>' &/ ' Divi9i@ I)/'0i' &/ )''< 9/''& A&'( S(i)* / / 0(/0i i)/'0i' '0)7'.
3. HIPÓTESIS DEL TRABAJO
L' *i@)/9i9 &/ )''< /9 ' 07' ' / / iv/9)i='& /9 ' 9i=7i/)/ E / 0(/0i i)/'0i' '0)7' 9/ 9i=7/ )('& / 07/)' )') ' ' T/>' &/ ' v/)'<' '97)' 0( ' ' T/>' &/ &ivi9i@ i)/'0i' &/ )''< ' 67/ 9 (7 i()')/9 '' (')// ' /;i0i/0i' / //;i0i &/ 9 '>9/9 / / 0(/0i.
4. MARCO DE REFERENCIA
4.1.
MARCO TEÓRICO
TEORÍA VENTAJA ABSOLUTA (ADAM SMITH)
E9)' )/>' ;7/ '70i'&' A&'( S(i)* +1#231#,- 9)7@ 67/ '< i/ 0'(i 0'&' '0i@ &// /9/0i'i8'9/ / &70i /9'9 (/0'0>'9 67/ &>' 9/ (?9 /;i0i/)/(/)/ 9i/. A=79 &/ 9)9 9/>' /")'&9 ' ' '=' '' '9 i()'0i/9 &/ '9 (/0'0>'9 67/ 9/ &>' &70i (?9 /;i0i/)/(/)/ ' )' ')/. T')' &/ 67/ 0'&' '>9 9/ /9/0i'i8' / &70i (/0'0>'9 '' '9 67/ )/=' v/)'<' '97)' (/&i&' 9)' / (/ 09)/ (/&i &/ ' &700i@ / )(i9 &/ )''< 0 /9/0) ' 9 &/(?9 '>9/9. D/ /9)/ (& ' 9/=7i /9)/ i0ii )&9 9 '>9/9 9'&>' =''& 0 / 0(/0i 9/ ='>' ' (i9(' /;i0i/0i' ' iv/ i)/'0i'. +A;/& 215L'9 '8/9 67/ /v' ' )''<' 9/ /9)/ '?i9i9 ' A&'( S(i)* ;7/ )/9K 1. E &i/ 9@ /' 7' )0i0' '' /'i8' 0?079 67/ )/>' / 07/)' '9 /'0i/9 &70)iv'9 9i 9 i)//9/9 &/ '9 '7)i&'&/9. 2. L' i67/8' &/ 7' '0i@ 9/ (i&/ ' 0')i&'& &/ '07(7'& 9i ' ('=i)7& &/ 97 0''0i&'& &70)iv' / />&9 0&i0i/9 &/)/(i'&'9. 3. E )''< /9 / ')@ i0 &/ (/&i&' 67/ )i// ' i/&'& &/ iv'i'/ ;/)/ ' )i/( ' &i9)i70i@ 0 / 07' )&9 9 i//9 7/&/ 0('9/ ' i67/8' 9/ 7/&/ 07')i;i0' / )(i9 /'/9. S7 i&/' i0i' ;7/ ' &/ 67/ '' 67/ /"i9)' 0(/0i /)/ &9 '>9/9 7 &/ /9 &// )// 7' v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ '=7 &/ 9 i//9 67/ 9/ 0(/0i'. $7/ 7 '>9 )/=' v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ 7 i/ 9i=i;i0' 67/ /9/ '>9 7/&/ &70i 7' 7i&'& &/ /9/ i/ 0 7' (/ 0')i&'& &/ )''< 67/ ' 79'&' / ) '>9 '' &70i / (i9( i/. L9 '>9/9 /")' '67/9 vi// 07' &700i@ /67i// (/9 )''< 67/ )9 '>9/9 / i()' '67/9 i//9 / 07' &700i@ /67i// (?9 )''< 67/ )'9 '0i/9. D/ '*> 67/ &/9&/ /9)' /9/0)iv' / i/ 0(/0i i)/'0i' /9 (7)7'(/)/ //;i0i9 '' 9 '>9/9 ')i0i')/9. L' v/)'<' '97)' /9 ' 0''0i&'& &/ 7' /9' /(/9' '>9 '' &70i 7 i/ )/i/& 67/ 79' (/9 ;'0)/9 &/ &700i@ 67/ ).
E )'9 '''9 /9 (/< 67/ )9 &/9''& ' '0)ivi&'& / 07/9)i@ ' 67/ i07/ / 09)/9 (//9. S7/ 67/ ' )// (/</9 /0799 )'/9 0( )/0=>' )i/( 0'i)' (/< ;'0) *7(' 7/&/ &70i9/ '= 0 (?9 /;i0i/0i'. E9) *'0/ 67/ 7/&' /(/'9/ /9)' (/&i0i@ ' ' *' &/ /9)'/0/ 0(''0i/9 /)/ &i9)i)9 &70)/9. D/ /9)' ('/' &/(9 0('' '0i/9 /(/9'9 i&ivi&79 ')/&i/& ' 97 ='9) &/ /0799 ' ' *' &/ &70i 7 i/. E 67/ 7)ii0/ (/9 /0799 '' /v' ' 0' /9)' '00i@ &i/(9 67/ )i// v/)'<' '97)'. E9)/ 00/) /0@(i0 /9 7' &/ '9 i(/'9 '9/9 / / /9)7&i &/ ' /0(>' &/ 0(/0i i)/'0i' &/9&/ 67/ A&'( S(i)* '70i'9/ 97 )/>'. P'' S(i)* 9 '>9/9 )i/&/ ' /9/0i'i8'9/ / ' &700i@ &/ '67/9 i//9 / 9 67/ )i// v/)'<' '97)'. E9) 970/&/ / (/ ='9) &/ /0799 / ' &700i@ 67/ 9/ (/0i'' ')/i(/)/. S/= ' )/>' &/ ' v/)'<' '97)' ' /9/0i'i8'9/ 9 '>9/9 / 9 i//9 / 9 67/ )i// v/)'<' '97)' /")' /99 i//9 0 '9 =''0i'9 &/ /9)' v/)' ' )9 '>9/9 67/ 0(' 9 &/(?9 i//9 &70i&9 )9. D/ /9)' ('/' /='' ' ' 0079i@ &/ /;i0i/0i' &/ 0(/0i i)/'0i'. N 9)')/ ' i&/' &/ ' v/)'<' '97)' 0( () &/ 0(/0i i)/'0i' /97)@ 9/ &/('9i'& 9i(i9)' '' ' /'i&'& ' 67/ /"i9)>' 0'99 / 9 67/ 9/= ' &/;ii0i@ &'&' &>' &'9/ / 0(/0i.
TEORÍA DIVISIÓN INTERNACIONAL DEL TRABAJO (ADAM SMITH) A&'( S(i)* ')/@ ' &ivi9i@ &/ )''< / / Si= VIII 0( 7 i9)7(/) '' '0'8' ('/9 iv//9 &/ &70)ivi&'& /;i0i/0i' &/ ' /0(>'. L9 ('/9 '&/')'(i/)9 / '9 ;'07)'&/9 i0ii9 &70)iv9 &/ )''< ' &/9)/8' /i0i' '0i/) 0 67/ 9)/ 9/ 'i0' &ii=/ / ' 90i/&'& '/0/ /;/0)9 &/ )' 0'79' 67/ &/ ' &ivi9i@ &/ )''< (i9(. P'' S(i)* / )iv (i9( &/ ' /0(>' /' / 00/ '9 //9 67/ &/)/(i'' ' i67/8' &/ '9 '0i/9 / /9/ /9;7/8 &/;/&i@ ' )/9i9 &/ 'i9'9/9 ;'i/ 'i99/8 '99/ / ' 67/ 9 /0799 9/ &/9)i'>' ' 9 9/0)/9 67/ /9/)''
(?9 ')'0)iv9 '' 9 &70)/9 &/ /9)' ('/' ' &700i@ &/ 7' /0(>' /9)'>' &/)/(i'&' 9 /67/i(i/)9 &/ (/0'& '9> (i9( 9/'@ 67/ ' )i(i8'0i@ &/ ' &70)ivi&'& &/ 7' /(/9' /9)'' / /'0i@ 0 / 0/0) /='' &/ 9 0/99 &/ /9/0i'i8'0i@ &/ ' (' &/ '. E9)' /9/0i'i8'0i@ 00i&' 0( &ivi9i@ &/ )''< &//&/>' &/ ' 0'9/ &/ &70) 67/ 9/ /9)7vi/' ;'i0'&. E / C'>)7 I &/ Iv/9)i='0i@ &/ ' ')7'/8' 0'79' &/ ' i67/8' &/ '9 '0i/9 S(i)* / / /( &/ 7' ;?i0' &/ ';i//9 '' (9)' / 67 09i9)>' ' &ivi9i@ &/ )''< / ('7;'0)7' 979 &'&/9 / )(i9 &/ /;i0i/0i'K P='(9 / /( / 7' ('7;'0)7' &/ 7' '=')/' / &/ 07' &ivi9i@ &/ )''< / 979 /'0i/9 /9 (7 v7=' ' )i0i' 07' /9 ' ' &/ ' ;?i0' &/ ';i//9K 7 /'i &/ /9)9 *'i/& 9i& /&70'& i0ii9 / 97 ;i0i +67/ ' &ivi9i@ &/ )''< 0'i;i0@ &/ &i9)i) ')/;'0)- i )/i/& )i0i' &/ 79 &/ '9 (?67i'9 67/ / 9/ /(/' +' 07' iv/0i@ &i '0'9 ()iv ' &ivi9i@ (i9(''/'9 &>' '0'' '767/ 'i0'9/ )&' 97 i&79)i' 7 ';i/ ' &>'K (/9 /9 0i/) 67/ &>' *'0/ v/i)/. P/ / / /9)'& / 67/ / / &>' 9/ *'' /9)/ ;i0i 9 /9 7 ')/;'0) ')i07' ' ' /)/' ))' &/ 7 ';i/ 9i 67/ i07/ 0i/) (/ &/ '(9 &/ 9 07'/9 0'&' 7 09)i)7/ 7 ;i0i &i9)i) /07i'. U )i' / (/)' ''(/ ) /&//8' ) 0)' / 07') ';i' / 67i) /'' '' // ' 0'/8' / ;(' 9)' /67i// &9 )/9 &i9)i)'9 /'0i/9 / 00'' /9 )' /'0i@ ')i07' /9 &i9)i) ;i0i / '67/' )& / ';i/ (7 &i;//)/ )'(i / &/ 00'9 &/'&'(/)/ / 9 '//9K 067/ / i()')/ /=0i &/ *'0/ 7 ';i/ vi// ' &ivi&i9/ / &i/0i0* @ ('9 /'0i/9 &i9)i)'9K '9 07'/9 / 7'9 09'9 9/ ;<' &i9)i)'9 ('9 / )'9 7' (' 9' ;(' )/9 07') &i;//)/9. H/ vi9) 7 '')i &/ /9)' /9/0i/ / 67/ 9 *'>' /(/'&9 &i/8 *(/9 &/ 9 67/ 0'&' 7 09i=7i/)/ /0>' &9 ' )/9 &i9)i)'9 /'0i/9 &/ /'9. P/ '767/ /' (7 /9 (7 (' vi9)9 &/ '9 (?67i'9 /0/9'i'9 07'& 9/ /9;8'' ' )''<' *'0>' 0/0' &/ &0/ i'9 &/ ';i//9 ' &>'. E 0'&' i' *'>' (?9 &/ 07') (i &/ (/&i'' ('=i)7& 09i=7i/)/ /9)'9 &i/8 /9'9 &>' *'0/ 0'&' &>' (?9 &/ 07'/)' 0* (i ';i//9K 07' 0')i&'& ')i&' /)/ &i/8 )0'>' ? 0'&' 7 *'0/ ' &>' 07') (i 0*0i/)9. P7/9 9i /9)9 *7i/' )''<'& 9/''&' / i&//&i/)/(/)/ 9i *'/ 9i& /&70'&9 i0ii9 / / ;i0i /07i' &/ 0'&' 7 i=7 0i/)'(/)/ *7i/'. &i& /='/ ' ;'i0' v/i)/ ';i//9 ' &>' '0'9 i '7 7 9.
S(i)* 9@ >' ' &ivi9i@ &/ )''< 0( '67/' / ' 67/ 9/ ;'00i' '9 )'/'9 &/) &/ 7' 7i&'& &/ &700i@ '' )// 7 /97)'& (?9 /;i0i/)/ +&ivi9i@ )0i0' &/ )''<- 9i 67/ (?9 i()')/ ' ')/@ ' &ivi9i@ &/ )''< /)/ 7i&'&/9 &/ &700i@ i&//&i/)/9 0/0)'&'9 9 i)/0'(i9 &/ (/0'& 67/ 9/ *' 00i& 0( &ivi9i@ &/ ' &700i@ 67/ /( M'" '(@ &ivi9i@ 90i' &/ )''<. S(i)* ii0i' 97 *i9)i' i79)'& 0 / /( &/ ' ;?i0' &/ ';i//9 0@( ' &ivi9i@ &/ )''< (/<' ' 0''0i&'& &70)iv' &/ )''<. A ')i &/ /)0/9 /(/ ''&' ' ('&' 07)' &/ ' &700i@ '' 00/)'9/ / ' &ivi9i@ 90i' &/ )''< +/)/ / 0'( ' 0i7&'& /)/ &i;//)/9 &i9)i)9 9/0)/9 '0)ivi&'&/9 /0@(i0'9- / 9 i)/0'(i9 &/ (/0'& 67/ 0/0)' '9 7i&'&/9 /9/0i'i8'&'9 / &i9)i)'9 '0)ivi&'&/9 /0@(i0'9 / ' 0(/)/0i' 67/ ;(/)' 7' (' &ivi9i@ /9/0i'i8'0i@ &/ )''< /)/ &iv/9'9 '('9 &/ 0(/0i ' &700i@ / 67/ 9 =i/9 7/&/ *'0/ '' (v/ /=7' 'v/0*' ' 9i/=i' /)/ 0(/)/0i' &ivi9i@ &/ )''<. +Ai=> .M'))/') +.3- /"i0' 67/ S(i)* 79 ' 9i=7i/)/ /K 07') (?9 //v'& /9 / ='& &/ /;/00i'(i/) &/ 7 '>9 (' /9 ' 9/''0i@ &/ 9 /(/9 &/ 9 ;i0i9. L 67/ / 7' 90i/&'& 7&' 0 07)iv'&' /9 ' &/ 7 9 *(/ /9 )'/' &/ v'i9 / 7 /9)'& 07). % 67/ 9 )/9 9 ;'0)/9 67/ /"i0' ' (/<' &/ ' 0''0i&'& &70)iv' ' (/&i&' 67/ / )''< 9/ *' i& &ivi&i/&K L' &/9)/8' i&ivi&7' &/ 0'&' /'i 9/ *' '0/0/)'& 9/ *' '*'& /9/ )i/( 67/ ')/9 9/ /&>' / / '9 &/ 7' /'0i@ ' )' 9/ *' iv/)'& (?67i'9 67/ '/vi' ;'0ii)' / )''< 67/ *'ii)' ' 7 *(/ '' *'0/ ' ' &/ (70*9. D/ '07/& 0 A0@ +.1,- '' S(i)* '9 /0/9i&'&/9 &/ 9 *(/9 9@ 7/&/ 9/ 9')i9;/0*'9 / 90i/&'& (/&i')/ / i)/0'(i ' &ivi9i@ &/ )''<. A7)' '&/(?9 +.1#- 67/ '9 v/)'<'9 )/i&'9 0 ' &ivi9i@ &/ )''< ';/0)' ' )&'9 '9 0'9/9 90i'/9 / 67/ S(i)* '/0i' /9/0i'(/)/ 9 //;i0i9 (')/i'/9 67/ )i// &/ /' 9 /9 67/ i079 0i)i0' ' '67/9 67/ 09i&/'' / 97 0' 7 /i= '' ' /9)'ii&'& 90i' 67/ '9 0'9/9 '<'9 '00/&i/9/ ' 7' 9i)7'0i@ (/< &i9;7)'9/ &/ '=79 7<9. E /97(/ 9/ 7/&/ &/0i 67/ '' S(i)* 9/ &>' /=' ' 7 @)i( 90i' '07&i/& ' ' i/)'& &/ 0(/0i ' ' &ivi9i@ &/ )''<.
A&'( S(i)* (/)i@ &/(9)' ' ('/' &/ '7(/)' ' i67/8' &/ '9 '0i/9 7' &/ '9 /97/9)'9 67/ ;/0i@ ;7/ ' &ivi9i@ &/ )''< 67/ 09i9)/ / ' /9/0i'i8'0i@ 0/'0i@ &/ '9 ;7/8'9 ''/9 / &i;//)/9 )'/'9 /9 0 / )iv &/ (/<' ' /;i0i/0i'. S/'@ 67/ ='0i'9 ' ' &ivi9i@ &/ )''< 9/ '*'' )i/( ' &700i@ '7(/)'' 0'&' v/8 (?9 / (/9 )i/( &/i& ' 67/ / / )/>' 67/ 0'(i' 09)')/(/)/ &/ */'(i/)'9 )'(i 9/ '*'' 0'i)' ' 67/ 0'&' / )/>' 67/ &i9/ &/ )&'9 '9 */'(i/)'9 9@ '9 /0/9'i'9 '' ' ;70i@ 67/ &/9/(/''. S(i)* /9)'/0>' 67/ ' )'v9 &/ ' &ivi9i@ &/ )''< 0'&' )''<'& &/9'' (?9 *'ii&'& &/9)/8' / 97 )'/' '67/9 )''<'&/9 /9/0i'i8'&9 )/>' (?9 9iii&'&/9 &/ iv/)' &i99i)iv9 (?67i'9 67/ ;'0ii)/ (/</ ' )'/' ')i07' 67/ /'i8' &i'i'(/)/. A&/(?9 S(i)* 0/>' 67/ 9 )''<'&/9 ')/9 67/ 9 i=/i/9 97// 9/ 67i//9 79' 9 iv/)9. S(i)* '&v/)>' 67/ ' &ivi9i@ &/ )''< )'< 09i= 7' &iv/9i;i0'0i@ &/ 97/&9 67/ 0/9&>' ' &i;//)/9 )'/'9 '' 67/ ;7/' 0vi0/)/ /"i0@ &/ /9)' ('/'K Pi(/ 7 )''< 7/&/ /97)' &/9'='&'/ 979 0&i0i/9 i9'7/9 )') *'? 09 *(/9 67/ '0/)/ 7 )''< / /9'9 0&i0i/9 ' (/9 67/ /0i' 7 9''i 67/ /0(/9/ / )''< /'i8'&. S/=7& '=79 /(/9 /67i// ')/9 7 /)/'(i/) /9/0i' /( 9 )'67>=';9 &/ ' 9'' &/ )i7' ='' (?9 67/ 9 '=7'0i/9. T/0/ 7 /(/ i/=7' i9/=7 /9)? (/< '='&. A67/9 )''<'&/9 &/ ' 09)700i@ ='' (?9 67/ )9 67/ /9)? 9i(i'(/)/ /)/'&9 ' 0'79' 67/ '9 '&v/9'9 0&i0i/9 &/ )i/( /9 i(i&/ )''<'. C7') 07'& 9/ /67i// 7 ') ='& &/ 0;i'8' 9 9''i9 '7(/)' (70*'9 /9'9 67/ /9)i(' / v/&'&/ v' &/ 7 &i'(')/ '' 9/)i9/ 9/=79 0(' / 7 /=0i 0' / 0;i'/ 0( Ti;;'. $7i) ' /(7/'0i@ 9/? ')' 9i ' )'/' 9/ v/ 0'&' / "i) (70*9 '='&9 /0i/ 97 /(7/'0i@ 9i 9@ ='' / /i).
N 9)')/ ' /9' &/ 9 ='&/9 //;i0i9 67/ / =//'' ' 7 '>9 ' &ivi9i@ &/ )''< S(i)* 09i&/'' 67/ /9)' /' ' 0'79' i0i' &/ 67/ 7 =7 i()')/ &/ ' '0i@ 9/ i&i)i0/ ' )// 67/ /'i8' '/9 (7 (/0?i0'9. P /9)' '8@ S(i)* '&i0' ' i()'0i' &/ 67/ / E9)'& i0/)iv/ ' /&70'0i@ ' /i=i@ 0( 7' ;(' &/ (i)i=' /9)/ (' 0'79'&.
4.2.
MARCO CONCEPTUAL
1) Co!o "#$%o + 09) ))' (/&i-. C0i/)/ /)/ / 09) ))' ' &700i@ ))' )'(i i=7' ' 09) ;i< (/&i (?9 / 09) v'i'/ (/&i. 2) Co!o $# o&o'!%$*$. E 09) &/ )7i&'& &/ 7 i/ 7 9/vi0i /9 ' 0')i&'& &/ )9 i//9 9/vi0i9 ' ' 67/ 9/ &// /70i' '' )//. C'/ 9/'' 67/ ' /0(>' i07/ / 09)9 &/ )7i&'& 07'& /9)? /'& ' / /(/. 3) D#"*$* +0')i&'& &/-. C')i&'& &/9/'&' 0('&' &/ 7 i/ 7 9/vi0i ')/ &/ 9 097(i&/9. 4) E+oo",* $# #+*-* + /&i(i/)9 0/0i/)/9 &/ /90''-. E"i9)/ 07'& / 09) (/&i ' '= '8 &/ 7' /(/9' &i9(i7/ ' '7(/)' ' &700i@. ) E/&o'!*+%o#. V/)'9 ' /")'9 &/ i//9 9/vi0i9 &70i&9 / / '>9. 0) I"&o'!*+%o#. Bi//9 9/vi0i9 0('&9 9 /9i&/)/9 '0i'/9 ' 9 /")'9. ) M#'+*$o. U (/0'& /9 7 0<7) &/ (/0'i9(9 (/&i')/ 9 07'/9 9 0('&/9 9 v/&/&/9 &/ 7 i/ 9/vi0i /9)? / 0)'0) '' 0(/0i'. ) N%#- "#$%o $# &'#+%o. M/&i' &/'&' &/ 9 /0i9 &/ 9 &i;//)/9 i//9 9/vi0i9 &/ ' /0(>' / ' 67/ 9 /0i9 (?9 i()')/9 /0i/ 79 /99 ('/9K ('(/)/ 9/ (i&/ (/&i')/ 7 >&i0/ &/ /0i9. ) O5#'!* +0')i&'& &/-. C')i&'& &70i&' v/&i&' &/ 7 i/ 7 9/vi0i ')/ &/ 9 &70)/9.
16) S%!#"* $# !%&o $# +*"7%o. C<7) &/ ('9 67/ &/90i/ / '/ 67/ &/9/(/'? / '0 0/)' / / (/0'& &/ &ivi9'9. E 7 /")/( 9 )i9 &/ 0'(i ;i<9 9/ (')i// 09)')/9 (/&i &/ ' i)/v/0i@ &/ '0 0/)'. E / ) 9 9i9)/('9 &/ )i9 &/ 0'(i i/(/)/ ;/"i/9 9/ &/)/(i' / 9 (/0'&9 &/ &ivi9'9 9i i)/v/0i@ &/ '0 0/)'. E / 9i9)/(' &/ ;70)7'0i@ &ii=i&' / vi= &/9&/ 1,#3 9 '09 0/)'/9 i)/vi// '' i;7i / / )i &/ 0'(i / i)/)' (')// ))'(/)/ 09)')/. E)0/9 9/ &i9)i=7/ / )(i9 /9)i0)9 )/9 9i9)/('9 &/ )i9 &/ 0'(iK Fi<9 ;/"i/9 &/ ;)'0i@ &ii=i&'. 11) T#o',* +*!%!*!%* $#- $%#'o. E9)'/0/ 67/ '9 v'i'0i/9 &/ iv/ &/ /0i9 &//&/ ;7&'(/)'(/)/ &/ '9 v'i'0i/9 &/ ' 0')i&'& (i' &/ &i/ / 0i07'0i@ 9i/(/ 07'& ' v/0i&'& &/ 0i07'0i@ 9/' 09)')/ ' /0(>' // ' / /(/. 12) T#o',* $#- *-o'8!'*7*9o. I&/' 99)/i&' A&'( S(i)* D'vi& Ri0'& C'9 M'" '=79 )9 /0(i9)'9 9/= ' 07' / v' &/ 9 i//9 9/ &/iv' /)/'(/)/ &/ ' 0')i&'& &/ )''< /0/9'i' '' /'i8'9. 13) T%&o $# +*"7%o. P/0i / (/&' '0i' &/ 7' 7i&'& &/ (/&' /")'' /"/9'& ('(/)/ 0( / (/ &/ 7i&'&/9 &/ (/&' '0i' 7i&'& &/ (/&' /")''.
. METODOLOGÍA DE INVESTIGACIÓN UTILI:ADA
E / &/9' &/ /9)' iv/9)i='0i@ 9/ 7)ii8' / M)& D/&70)iv ' 67/ 9/ /'i8'? 7' *i@)/9i9 ' 07' /9)? ')/'&' 0( 09/07/0i' &/ 7' vi07'0i@ &/ &')9 '&67ii&9 &/ ' i&'='0i@ &/ i;('0i@ '0/0' &/ )/(' ' /9)7&i' ' 07' 9/vi? 0( 7' '7)' '' /'i8' &/&700i/9 @=i0'9 &/ /9)' ('/' /=' ' 970i/9 ')i07'/9 67/ ' 97 v/8 ' *i@)/9i9 9/ 7/&' 0(' &/ 9/ '9> / 0'9
0. ES;UEMA DE ESTUDIO
INTRODUCCIÓN
L' T/>' &/ ' V/)'<' A97)' 7/9)' A&'( S(i)* ' )/>' &/ ' &ivi9i@ &/ )''< /9 (7 i()')/ '' / 0(/0i i)/'0i' ' 67/ /9)'9 *'0/ /;//0i' 67/ '' 67/ /"i9)' / 0(/0i /)/ &9 '>9/9 7 &/ /9 &// )// 7'
v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ '=7 &/ 9 i//9 67/ 9/ 0(/0i' '9> 67/ 9 &9 '>9/9 9/' /;i0i/)/9 9/ //;i0i/ &/ ' /9/0i'i8'0i@ &/ 0'&' '>9. S/ *' /0)'& 67/ ' ' ('>' &/ 9 /9)7&i')/9 /9 /97)' &/('9i'& &i;>0i 0(/&/ 9 &iv/99 '9/0)9 &/ ' )/>' /0@(i0' 67/ 9i i/ /9 9/0i' )'(0 /97)' &/('9i'& 0(/<'. C( 07'67i/ )' &i90ii' 0i/)>;i0' ' /0(>' )i// 97 i /=7' 979 i9 )(i9 97 i' =' '' &/90ii ' )'v9 &/ (&/91 / (7& /0@(i0 /'. A /9)7&i')/ / /97)' &i;>0i /)/&/ / /=7' &/ ' 0i/0i' /0@(i0'. C7?/9 9 /)0/9 9 /67i9i)9 '' 0(/&/ &/ i/ ' i/ / 0(i0'& (7& &/ ' )/>' /0@(i0' E i(/ 7=' =''9 &/ '/&/ /)79i'9( / 9/=7& 7=' 7' (/)/ @=i0' ''>)i0' / i)7i)iv' S/ /i9)'? 9 ;7&'(/)9 &/ ' )/>' (&/' &/ 0(/0i i)/'0i' )/>' ' (/7& (' /)/&i&' / 'i0'&'. N 9)')/ 7' 7/' /"9i0i@ &/ ' (i9(' 7/&/ /&70i &/ ('/' 09i&/'/ /99 ('9 /)/&i&9 /99 /67>v09. A ;i' &/ 07/)'9 '';'9/'& ' P'7 S'(7/ 9 ' /0(>' /9 07/9)i@ &/ 9/)i& 0( / &/ 9/)i& 0( /&70'& / ' (?9 /9)i0)' i=79' @=i0'K P'' '/0i' 9 /0')9 &/ ' ;>9i0' 07?)i0' &// &(i'9/ i(/ 9;i9)i0'&'9 )0i0'9 (')/(?)i0'9 9i /('= '' '/0i' ' /9)70)7' /9))i0' &/ '?i9i9 /0@(i0 9@ /9 /0/9'i )// 7 0i/) 9/)i& &/ ' @=i0' 7' 0i/)' 0''0i&'& '' v/ 67/ '9 //9 /(>i0'9 / ''') )/@i0 )i// /'(/)/ 7' i()'0i' vi)' '' (i/9 &/ (i/9 &/ 9//9 *7('9
CAPÍTULO I
TEORÍA DE LA VENTAJA ABSOLUTA
T/>' &/ ' V/)'<' A97)' ;7/ ;(7'&' A&'( S(i)*. S/ )')' ' ='&/9 '9=9 &/ 7 (&/ /0@(i0 * ('i)'i'(/)/ ''&'& 9/= / 07' 9
')/9 &/ 0(/0i (7&i' 9/ /"i0' '9 &i;//0i'9 &/ &70)ivi&'& / ' ;'i0'0i@ &/ 9 i//9 /)/ 9 '>9/9. U '>9 9/? 0''8 &/ /")' ' ) 7 i/ 9i /9 (?9 &70)iv 67/ / ) '>9 / ' &700i@ &/ i/ /9 &/0i 9i &70/ ' 7 (/ 09)/. A 0'79' &/ '9 /vi&/0i'9 9/v'&'9 / 9 ')/9 &/ 0(/0i (7&i' /9)' )/>' 9/ 09i&/' 97/'&' ' T/>' &/ ' V/)'<' C('')iv' &/ D'vi& Ri0'& 9/= ' 07' 9 '>9/9 )/&/? ' /")' '67/9 i//9 / 9 67/ /9/)' i)/'(/)/ (' &70)ivi&'& /')iv' 97/'& ' /@/' i&/' &/ 67/ 7 '>9 9@ 7/&/ 9/ 0(/)i)iv 9i 97/' ' ' &70)ivi&'& &/ )9 '>9/9 +67/ /9 ' '9/ &/ ' T/>' &/ ' V/)'<' A97)'-. N '9)' 0 67/ 7 '>9 /9/)/ 7' ')' &70)ivi&'& / 7' i&79)i' 0(''&' 0 / /")' &// /9/)' ')' &70)ivi&'& ' 0(''' 0 ' &70)ivi&'& /')iv' &/ )9 9/0)/9 i)/9. E )'9 '''9 7 '>9 1 )i// v/)'<' 0('')iv' &70i/& 7 i/ 9i / 09)/ &/ &70i &i0* i/ / /'0i@ 0 / 09)/ 67/ / 97/ &70i )9 i//9 /9 (?9 '< / 1 67/ / 09)/ &/ &70i / 2 / /'0i@ ' )9 i//9 &70i&9 / 2. P /( / i0ii &/ ' v/)'<' 0('')iv' /"i0' 0@( '>9/9 &/ /0i/)/ i&79)i'i8'0i@ 0 (//9 )'9'9 (/&i'9 &/ &70)ivi&'& 9 0''0/9 &/ /")' 0i/)9 i//9 ' '>9/9 (?9 &/9''&9 0( /( ' ' UE 0 /')iv' ;'0ii&'& 67/ ' i&79)i' )/")i &/ ' UE /9 (?9 &70)iv' +v/)'<' '97)'- / ' v/)'<' 0('')iv' 67/ )i// ' UE / 0;/00i@ /9/0) ' ' v/)'<' 67/ 7/&' )// / )'9 i&79)i'9 /9 (?9 /67/' 67/ / /99 )9 '>9/9 0 67/ / i)//9' &70i )/")i/9 9i 0('9 &/&i0'9/ ' ' ;'i0'0i@ &/ )9 &70)9 / 9 67/ )i// (' &i;//0i' &/ &70)ivi&'&.
ADAM SMITH < EL LIBRE COMEERCIO •
A&'( S(i)* +1,3#- /0'0 ' i()'0i' &/ i/ 0(/0i '' i0/(/)' ' i67/8' &/ )&'9 '9 '0i/9 0(/0i')/9.
•
: &i0/ 67/ / 0(/0i (7)7'(/)/ //;i0i9 9/ '9' / / i0ii &/ ' v/)'<' '97)'.
•
A=7(/)' 67/ 7 '>9 7/&/ 9/ (?9 /;i0i/)/ 67/ ) / ' &700i@ &/ '=79 i//9 (/9 /;i0i/)/ 67/ ) / ' &700i@ &/ )9 i//9.
•
I&//&i/)/(/)/ &/ ' 0'79' &/ ' &i;//0i' / ' /;i0i/0i' '(9 '>9/9 9/ 7/&/ //;i0i' 9i 0'&' 7 9/ /9/0i'i8' / ' &700i@ &/ '67/ 67/ 7/&/ *'0/ (?9 /;i0i/)/(/)/ 67/ / ).
•
E ')@ &/ /9/0i'i8'0i@ )'(i '('& i)/0'(i i)/'0i' &ivi9i@ i)/'0i' &/ )''<.
•
E9 /;i0i/)/ 0&70/ ' 7' (/< &700i@ +0(7)'&'9 0';- / '(9 &70)9 / /9) '&i0' ' /9/0i' &/ '9 =''0i'9 &/ 0(/0iK 0 7' (' &700i@ &/ '(9 i//9 9 &9 '>9/9 7/&/ &i9;7)' &/ (/</9 iv//9 &/ vi&'.
•
Mi/)'9 67/ 9 (/0')ii9)'9 0/>' 67/ 7' '0i@ &>' //;i0i'9/ 9'(/)/ ' /"/9'9 &/ )' (7='' 7' >)i0' '0i' &/ )/00ii9(. A&'( S(i)* '=7(/)'' 67/ )&9 9 '>9/9 &>' //;i0i'9/ &/ i/ 0(/0i i&/@ 7' >)i0' &/ =L*%#> ? 5*%'#@ +'79/0i' &/ i)/;//0i' =7/'(/)' / 9 '97)9 /0@(i09-.
•
C / i/ 0(/0i 9 /0799 &/ (7& &>' '9i='9/ /;i0i/)/(/)/ =//'& =''0i'9 '' )&9 0'&' 7 &/ 9 '>9/9 0(/0i')/9.
•
C7'67i/ i)/;//0i' 0 / i/ ;7< &/ 0(/0i i(/&i>' ' '9i='0i@ /;i0i/)/ &/ 9 /0799 / )& / (7& / /='>' ' ' 0(7i&'& (7&i' ' )7i&'& &/ &i9;7)' &/ ' )/0i' =''0i' &/ 0(/0i. A9> /( EE.UU. ='0i'9 ' 979 97/9 ;)i/9 97 0i(' )/(/'& &70/ 'i(/)9 0 (//9 09)/9 67/ A'i' S'7&i)'. P 97 v/8 /9)/ '>9 97// &70i /)@/ 0 09)/9 (?9 '<9 67/ v'i9 )9 '>9/9. Si /('= ' &700i@ &/ 'i(/)9 / 97 )/i)i /9 (7 09)9 / 97/ '/9 &/ 979 /")/99 &/9i/)9. E /9)/ 9/0i /( 9/ &>' ';i(' 67/ EE.UU 9// v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ 'i(/)9 / /'0i@ ' A'i' S'7&i)' 67/ A'i' S'7&i)' /9/)' v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ /)@/.
O) /(K E9'' 9// v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ '0/i)/ &/ iv' (i/)'9 A/('i' 9// v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ v/*>079 &/ 7< / 9/)i& 0)'i E9'' 9// v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ v/*>079 &/ ')' ='(' A/('i' 9// v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ '0/i)/ &/ iv'. E /(' /9 67/ ' )/>' &/ A&'( S(i)* =' /"i0' '=7'9 9i)7'0i/9 //v')/9 (7 *'i)7'/9. P /( A/('i' &70/ )') 'i(/)9 0( v/*>079 0 (//9 09)/9 67/ A=/i'. P'' ' )/>' &/ ' v/)'<' '97)' )/&>' i= 9/)i& '' A/('i' /=0i' 0 07'67i/ '>9 0 7' &700i@ (/9 /;i0i/)/ 67/ /'. N 9)')/ / ' ?0)i0' 0(/0i' /9 07/. D/ */0* A/('i' *' 0/'& 97 (/0'& ' 9 &/(?9 '>9/9 '767/ 9/' (/9 /;i0i/)/9 67/ /' / ' &700i@ &/ i//9. P'' /"i0' /9/ ')@ &/ ;7< 0(/0i' &/ (& 67i8? (?9 '9)7) 97=i@ ' )/>' &/ '9 v/)'<'9 0('')iv'9 &/9''&' / 11# D'vi& Ri0'& / 7 ((/) *i9)@i0 / 67/ E7' /)/&>' )/=/ 979 (/0'&9 + 9 7/9)9 &/ )''< '90i'&9 ' 979 9/0)/9 /")'&/9- &/ '9 i()'0i/9 /9)'&7i&/9/9 (/&i')/ / /9)'/0i(i/) &/ 07)'9 ''0//9. P'' Ri0'& 0'&' '>9 9/ //;i0i'>' &/ 0(/0i i)/'0i' 9i 9/ /9/0i'i8'' / ' &700i@ /")'0i@ &/ '67/9 i//9 67/ 09i=7/ &70i ' 7 09)/ /')iv'(/)/ '<. D/ ;(' /0>0' 0'&' '>9 )'(i 9/ //;i0i'>' 0 ' i()'0i@ &/ '67/9 i//9 07' &700i@ 9/ /'i0/ 0 7 09)/ /')iv'(/)/ //v'&. C@( /9 9/>' 9i/ I('=i/(9 67/ / EE.UU 9/ /0/9i)/ 1 *' &/ )''< '' &70i 1 7i&'& &/ 'i(/) 2 *'9 &/ )''< '' &70i 1 7i&'& &/ '. P ) '& 09i&//(9 67/ / ' Ui@ E7/' / 09)/ &/ 1 7i&'& &/ 'i(/) /9 &/ 3 *'9 &/ )''< &/ 4 *'9 &/ )''< '' 7' 7i&'& &/ '. A767/ EE. UU =0/ &/ v/)'<' '97)' / '(9 i//9 +'i(/)9 '9- ' )/>' i0'&i'' 9/'' 67/ 97 v/)'<' 0('')iv' 9'(/)/ 07/ / /'0i@ ' ' &700i@ &/ 'i(/)9. P /9)' (i9(' )/>' ' v/)'<' 0('')iv' &/ ' Ui@ E7/' 9'(/)/ 07i>' / /'0i@ ' ' &700i@ &/ '9. E9 07/ 67/ / 09)/ &/ &700i@ &/ '9 /9 /')iv'(/)/ (' / 9 EE. UU +1 7i&'& &/ 'i(/) 09)' ' (i)'& &/ 1 7i&'& &/ '- (i/)'9 67/ / 09)/ &/ &700i@ &/ 'i(/)9 /9 /')iv'(/)/ (' / ' Ui@ E7/' +1 7i&'& &/
'i(/) 09)' 3Q4 .#5 &/ 1 7i&'& &/ '-. Si ' Ui@ E7/' i)/0'(i'9/ ')/ &/ '9 '9 67/ &70/ ')/ &/ 9 'i(/)9 &70i&9 / 9 EE. UU '(9 )/&>' v/)'<'9. P'' 67/ /9)/ 0(/< )/(' 9/ 67/&/ (?9 0' ;7&i8'/(9 / /(K 0 , *'9 &/ )''< &i9i/9 EE. UU 09/=7i>' &70i , 7i&'&/9 &/ 'i(/)9 +,Q1 ,- 45 7i&'&/9 &/ '9 +,Q2 45- (i/)'9 ' Ui@ E7/' 0 , *'9 &>' &70i 3 7i&'&/9 &/ 'i(/)9 +,Q3 3- 225 7i&'&/9 &/ '9 +,Q4 225-. Si ' Ui@ E7/' 979/&/? 97 0(/0i 0 EE. UU &//>' /vi)' 097(i (?9 67/ 3 7i&'&/9 &/ 'i(/)9 225 7i&'&/9 &/ '9. P ) '& Ui@ E7/' &>' i)/0'(i' '9 225 7i&'&/9 &/ ' '9 45 7i&'&/9 &/ 'i(/) / 9 EE. UU +67/ ' ' 07/9)' / &/ / )(i9 &/ *'9 &/ )''< / /9/ '>9- )/i/& 7 //;i0i &/ 15 7i&'&/9 &/ 'i(/) '&i0i'/9 +7/9) 67/ ' Ui@ E7/' 0 '9 , *'9 &/ )''< 9'(/)/ 09/=7i>' &70i 3 7i&'&/9 &/ 'i(/)9-. E 67/ 00i// ' 9 EE.UU /( '9 1 7i&'&/9 &/ 'i(/)9 v/&i&'9 ' ' Ui@ E7/' 0/9&/>' ' #5 7i&'&/9 &/ ' + ' '9 5 7i&'&/9 &70i&'9 / / ?(i) &(9)i0- 67/ 0'&' 7i&'& &/ 'i(/) 09)' 3Q4 .#5 &/ 1 7i&'& &/ ' / E7' +09i&/'& / 7/9) /( 0( 9/ *' vi9) 67/ / 09)/ '' &70i / ' Ui@ E7/' 1 7i&'& &/ 'i(/) /9 &/ 3 *'9 &/ 1 7i&'& &/ ' /9 &/ 4 *'9 &/ )''<- 67/ 9i=i;i0' 67/ / //;i0i /) &/ EE.UU 9/? &/ 25 7i&'&/9 &/ '9 +25 (?9 67/ ' &700i@ '0i' 67/ /9 &/ 5 7i&'&/9 &/ ' 0'&' 1 7i&'&/9 &/ 'i(/)9-1. A9> '< ' /9/0)iv' &/ '9 v/)'<'9 0('')iv'9 )') ' Ui@ E7/' +0( 07'67i/ '>9- &>' //;i0i'9/ &/ 0(/0i i)/'0i' /70i'& ' )/00ii9(. L' T/>' &/ ' V/)'<' C('')iv' /9 7' &/ '9 (?9 i()')/9 &/ )&' ' E0(>' /9 7' &/ '9 '9/9 &/ ' &i('0i' /0@(i0' 079 /97)'&9 9 '9('&9 / 9 '07/&9 i)/'0i'/9 &/ 0(/0i. E 0/0i(i/) /0@(i0 &/ 9 '>9/9 '9> 0( / &/9' *7(' ' 0'i&'& &/ vi&' &//&/ &/ /9.
CAPÍTULO II TEORÍA DE LA DIVISIÓN INTERNACIONAL DEL TRABAJO
Divi9i@ &/ )''< /9 ' /9/0i'i8'0i@ 0/'0i@ &/ '9 ;7/8'9 ''/9 / &i;//)/9 )'/'9 /9 0 / )iv &/ (/<' ' /;i0i/0i'. A767/ /9 0979)'0i' ' )&' '0)ivi&'& *7('' &/9&/ ' /*i9)i' 9/ i)/9i;i0@ 0 ' /v70i@ />)i0' 67/ i=i@ '9 90i/&'&/9 '='i'9 '0//@ &/ (& /")'&i'i 97 0)i70i@ ' 0'(i )/0@=i0 90i' 0 / &/9' &/ 0'i)'i9( ' /v70i@ i&79)i'.
CARACTERÍSTICAS DE LA DIVISIÓN DE TRABAJO •
Ao''o $# +*&%!*- 0'&' / )i// 67/ &i9/ &/ )&'9 '9 */'(i/)'9 67/
•
/0/9i)'>' '' '9 &i9)i)'9 ;70i/9. Ao''o $# !%#"&o K / /'i )i// 67/ 0'(i' 09)')/(/)/ &/ */'(i/)'. L9 )''<9 ' /'i8' 0'&' /'i 9 (?9 9/0i9 0 67/ / / &i9(i7/. Si(i0i&'& &/ '9 ;70i/9 ' /'i8' /9' 0 (/9 /"/i/0i' 7/&/
•
i0'9/ ' (/0'& ''. Iv/0i@ &/ 7/v'9 (?67i'9
• •
C7'& / )''<'& 9/ 0/)' / 7' )'/' /67/' 9/0i' &? (?9 ')/0i@ 67/ 9i /'i8' 7' &&/ &/' /9)' )'& &/ )''< 09)')/(/)/ 0 979 0('/9 /9 &/0i ' /'i8' 7' )'/' (?9 0(i0'&' /&/? ' 00/)'0i@ / / ((/) &/ ' )'0i@. E / )/") &/ S(i)* Iv/9)i='0i@ 9/ ' ')7'/8' 0'79'9 &/ '9 i67/8'9 &/ '9 N'0i/9 9/ *'' )'(i &/ ' i()'0i' &/ ')/ &/ '9 ('67i'i'9 +0/'&'9 9 ')/9'9 0 / ) &/ '=ii8' / )''<-. E9)'9 i&' ' ' )'/' 7 79 &/ 9/0i/8 97 79 9/ 0/)' / 0/' ()&9 ?i&9 9i(/9 &/ /070i@.
E9#"&-o L9 ';i//9 &/ i L' i67/8' &/ '9 '0i/9 &/ A&'( S(i)* 9i 7' /9' ;'i0' ';i//9 *'0/ (/9 &/ 0i/ ' &>' (i/)'9 67/ 9i &ivi&i(9 / )''< 7/&/ ;'i0' *'9)' 1. ';i//9. L' )/>' &/ v' )''< 7/9)' / /0(i9)' ;i@9; /900/9 A&'( S(i)* 67i/ 9/ 00i@ 9/ / '&/ &/ ' /0(>' 9 *'' &/ /9)' i)//9')/
7/9)' / ' 67/ 09i&/' 67/ / )''< /9 i/8' ;7&'(/)' '' 07')i;i0' / v'. T'(i 9 /"/ 67/ / v' 7/&/ )// v'i'0i/9 )') 0/0i/)/9 0( &/0/0i/)/9 / 67/ / )''< 9/ (')/&>' 9i/(/ 0( 7 ')/ 09)')/. L' /0(>' >)i0' 9/ *' i(i)'& 9i/(/ ' 0(' 9 */0*9 67/ v/>' &70i9/ / ' 90i/&'& ' <79)i;i0'9 / i)/9 &/ ' 0'9/ &(i')/. L (i9( *'0/ 0 /9/0) ' ' &ivi9i@ &/ )''< 0/'&' ' i&79)i'K *'i&' /0)'& v/)'<9' '' 9 0'i)'i9)'9 ' *' 0v/)i& / i0ii. V/& /9/ *// &/ 7/ &/0>' A&'( S(i)* / '&/ &/ ' /0(>' >)i0' (&/'. Si 70' 9/ *' *'i)7'& ' *'0/ 0'v/9 ' &7'9 /'9 ;'i0'? &90i/)9 )/90i/)9 &i'i9. P/ 9i /9/ (i9( *// *'0/ (?9 67/ 0'v9 &70i? ;?0i(/)/ *'9)' &9 (i )/90i/)9 / / 079 &/ 7' 9' <'&'.W % S(i)* 9/ '/97'' ' 9'0' /9)' 09/07/0i'K Divi&'(9 / )''< /9/0i'i0/(9 0'&' v/8 (?9 )/='(9 *//9 67/ 9@ 9/' *'0/ 0'/8'9 7)'9 &/ 0'v/9 &/ /9' ('/' &70i/(9 (?9 9 /i67/0//(9.W E 07') ' 9'/ 9i / *// 0&/'& )&' ' vi&' ' *'0/ (?9 67/ 0'/8'9 &/ 0'v /&/? / i)/9 / )''< 9i /9)'? /)/'(/)/ ' (/0/& &/ ') 0 /9/ ;i0i i(i)'& 9i )/&? 07') (/9/9 &/ ' ;89 ' ' 9i '<'? 97 9''i 07'& ;?0i(/)/ 9/ / 7/&' //('8' 0 7 '/&i8 A&'( S(i)* /9'' / '&' &/ /9 ' /"0'('K XViv' ' &ivi9i@ &/ )''<Y % '7 07'& 7 Si9('& 7 J. B. S' '&v/)>' (?9 )'&/ 67/ ' &ivi9i@ &/ )''< / 7=' &/ /i67/0/ ' ' '0i@ 9@ /i67/0>' ' 9 i09 67/ /&70i& / )''<'& ' *'0/ )&' 97 vi&' ' &i/0i0*'v' ')/ &/ 7 ';i/ 9/ /(7)/0>' 0'>' / ' (i9/i' 67 79i/ 9 /0(i9)'9 ;i0i'/9 XN'&'Y N 9/ &i 67/ 'i0?&9/ '9> )&' ' vi&' ' 7 9 )''< ('67i' / / /&/>' ' i)/i=/0i' / /9>i)7 iv/)iv 67/ / 0)'i ' v'i/&'& / '9 07'0i/9 &70i>' '7(/)' (70* ' &70)ivi&'& &/ ' '0i@. Si *7i/9/ (?9 67/ 9 /0(i9)'9 '' /&i0' ' &ivi9i@ &/ )''< /('/)/ ' (/7& *//&i)'i' 9/ /9 &/<'>' /' ' 979 '0*'9. P/ '9 i&/'9 ;/9'&'9 9 &0)/9 &/ ' 0i/0i' 9/ i;i)' / 9 /9>i)79 /vi)i&9 ' ;7/8' &/ > *'' &/ ' &ivi9i@ &/ )''< &/ i)/9 &/ ' /)' &/ 0&i) /)0)/' 0( &/ /('9 *' (70* )i/( /97/)9 )& / (7& + / )''<'& (i9(007/ '8' 0( 9 /0(i9)'9 v//' i&)i09 ;/)i0*/9.
A9> v/(9 ' =' (/ &/ 90i'i9)'9 *'9)' 9 67/ )/(/ ')'0' 9 //9 &/ ' 0i/0i' /9/)' / i0ii &/ ' &ivi9i@ &/ )''<. H''&/9 &/ ' ='i8'0i@ &/ ' 90i/&'& &7')/ ' /v70i@ /9&/ 67/ &// 99)//9/ ' &ivi9i@ &/ )''< 67/ 9i *'0>'i9 7)'9 &/ ';i//9 ')/9 &/ ' /v70i@ '9 *'i9 )'(i &/979 &/ /'. B7/ )''<'i9 '&' (?9 67/ 0i0 *'9 *'0i/& 7)'9 &/ ';i//9. P/ *'i9 (?9 67/ 7)'9 &/ ';i//9 )&' ' vi&' (i/)'9 )9 *'0/ (?67i'9 /0)9 &/ (?67i'9 67/ /(i)/ ';i' &7')/ )&' v7/9)' vi&' (i/9 &/ (i/9 &/ ';i//9 )9 9/ /9/0i'i8'? / '9 ')'9 ;70i/9 &/ )''< i)/'i 0i/)>;i0 ')>9)i0 /)0)/'. H'9 '0i& '('& &/ 7)'9 &/ ';i//9 P'9)/7 *' '0i& v'07'& &/ ' 'i' ' /v70i@ 9 &/<'? ' 7 ' ) 0 v7/9)9 /9/0)iv9 /(/9. C0i&'9 9 '9 09/07/0i'9 &/ ' &ivi9i@ &/ )''<. Evi&/)/(/)/ /9)'(9 &ivi&i&9 / &9 0'9/9K 7' ')/ 9 &70)/9 67/ 097(/ (7 0 /9)? &i9/9'&9 &/ /9' 67/ /0/9i)' )''<' )''<' (' 67/ 97 0// /('/0/ i'0)iv )' ')/ 9 097(i&/9 67/ &70/ 0 )i// / ivi/=i &/ /9' 9 )9 i/9' (' 67/ &/900/ )& 7 (7& / &/ 9 )''<'&/9 ('7'/9. L9 /9 &/ ' )i/' 9'/ '&' &/ ' (?67i'K 9 67/ 9iv/ '9 (?67i'9 i=' )& / )''< &/ 9 0'(9. E i&/' &/ ' i&79)i' (&/' /9 / i 9ivi/& 7' (?67i' 67/ 7/&/ i &// 0(/&/ vi=i')/9 67/ / (7)/ 9i &i9)'/ 7 ((/) 97 ')/0i@. H'9)' 9/ )')' &/ 97i(i 0(/) / )''<'& '=>0'. E i&/' &/ ' '=i07)7' i&79)i' /9 U *(/ '67i'& )/9 (/9/9 67/ 0&780' 7 ''& &/ v' 7' )i'&'. L' &ivi9i@ &/ )''< /9 / *(/ 0 @)7 9/ '' )&' 97 vi&' 0( '7&'& / 7' ('7;'0)7' vi=i')/ / 7' i&79)i' i(/i& &/ 7 0'/)@ / )' 9i)i &/ 7' (i' / 9i i&/' i=7' &/ 0<7) &/ (?67i'9 i &/ i&79)i' i &/ (i'. L 67/ 9/ *' */0* 0 9 *(/9 67i9 *'0/9/ )'(i 0 '9 '0i/9. L' *7('i&'& 9/ &ivi&i? / ;?i0'9 '0i'/9 0'&' 7' 0 97 /9/0i'i&'&. R79i' /9)? &/9)i'&' ' ')7'/8' ' 07)iv' )i= I=')/' ' *'0/ )/' )'(iK L ' ;'i0' 9/&/>'9 ' A7v/i' /0'9 P'>9 ')>079 &/ 0'i0*. E9) /' 9/= 9 /0(i9)'9 ;/0/ 7 0'( ii(i)'& ' ' &700i@ '
(i9( )i/( 67/ ' 097( 7' /' &/ )''< &/ i(/9' ;)7' 67/ 9/ '>' '' / (7&. P/ /9'9 v'9)'9 /9/'8'9 9/ &/9v'/0/ ' (/&i&' 67/ / 9'/ )0i0 9/ &i;7&/ / / 7iv/9. T& i' i/ (i/)'9 I=')/' /' ' i0' 67/ ;'i0'' )/'9 &/ '=&@ )''<'' 9 (/)'/9 (i/)'9 9@ P'>9 *'0>' <7=7/)/9 ')>9)i09 &>' /&i0'9/ 67/ 9/ '('' ' &ivi9i@ &/ )''< 9i )/( '=7 &/ v/9/ &/9(/)i&. P7/9 i/ 7' 7/v' 0i/)/ i&70/ ' '9 '0i/9 0ivii8'&'9 ' /9'' / 97 i)/i )&'9 '9 i&79)i'9 *''& v/)'<'9 / ;'i0' 67/ ')/9 /0i>' &/ 9 &/(?9 '>9/9 '9 (i9('9 0i'9 )i/&/ ' '9'9/ 9i 97 (/)@i. C( 9 &/907i(i/)9 &/ ' 0i/0i' 7iv/9'i8' 9 0/&i(i/)9 )0i09 /9 i)i / '&/')/ '=' ' /")/i 7 /0i /"0/9iv 67/ /9 )' ;?0i &70i / 0'9'. P/ /9)' /v70i@ / ' i&79)i' &' 7' /9)0'&' ' ;& ' ' )/>' &/ ' &ivi9i@ &/ )''< 67/ 9/ 0/>' )' 9@i&'(/)/ /9)'/0i&' S(i)* =' &/9)'0' / /9)/ '?i9i9 ' ((/) &/ /"/ 67/ / )''< /9 i=7' ' v' /9 &/0i 67/ / v' &/ 7 i/ 9/vi0i &/0>' 67/ /9)'>' &'& ' 0')i&'& 67/ /v' &/ )''< i0'&. P'' S(i)* / v' /' ' 0')i&'& &/ )''< 67/ 7 &>' /0ii ' 0'(i &/ 97 (/0'0>'.
E9)' 7/9)' 9/ ;7&'(/)' i0i'(/)/ / ' T/>' &/ ' &ivi9i@ &/ )''<. S(i)* &/0>' 67/ / 0/0i(i/) /0@(i0 &//&/ &/ ' '(i)7& &/ (/0'& 9 0(/)'' )'(i 67/ / (/0'& /9 / =' &/900i& &/ ' /0(>' ' 67/ )i// '=79 ;'0)/9 0( 9K ' /")/9i@ =/=?;i0' / 097( i)/ / &/9' /0@(i0. F7/ 7 ')/ (7 '0/)'& ')/ &/ S(i)* '9('& &/ /9)' ('/' 7' (' vi9i@ &/ ' /0@(i0 &/ 67/ 0/v' 7 0/9 67/ )i// 7 ;i &70)iv ''i8'& i0i'(/)/ ' '00i@ &/ ' &700i@ 67/ /9 / () &/ ' /0(>' &/) &/ 0/9 &/ &/9' /0@(i0.
CAPÍTULO III
CONCLUSIONES < RECOMENDACIONES
CONCLUSIONES
•
E 0079i@ A&'( S(i)* 9/'@ '9 i(i)'0i/9 &/ '9 /9)i00i/9 &/ )i (/0')ii9)' 9/)@ '9 '9/9 &/ '=7(/) ' ;'v &/ i/ 0(/0i ' &/(9)' 67/ / 0(/0i /)/ '>9/9 /(i)/ ' 0'&' 7 '7(/)' 97 i67/8' 'v/0*'& /
•
i0ii &/ ' &ivi9i@ &/ )''<. E 0079i@ ' i&/' ii0i' /9 67/ '' 67/ /"i9)' 0(/0i /)/ &9 '>9/9 7 &/ /9 &// )// 7 'v/)'<' '97)' / ' &700i@ &/ '=7 &/ 9 i//9 67/ 9/ 0(/0i'. E9 &/0i 67/ 9i 7 '>9 7/&/ &70i 7' 7i&'& &/ '= i/ 0 7' (/ 0')i&'& &/ )''< 67/ 0'79'&' / ) '>9 '' &70i / (i9( i/ /)0/9 / i(/ )i// 7' v/)'<' '97)'. D/ '07/& 0 /9)' /9/0)iv' 9 //;i0i9 &/ 0(/0i /9)? '9'&9 / / i0ii &/' v/)'<' '97)' '< / 9i=7i/)/ '=7(/)K 7 '>9 7/&/ 9/ (?9 /;i0i/)/ 67/ ) / ' &700i@ &/ '=79 i//9 (/9 /;i0i/)/ / ' &700i@ &/ )9 / i&//&i/)/(/)/ &/ '9 0'79'9 &/ '9 i/;i0i/0i'9 '(9 9/ 7/&/ //;i0i' &/ i)/0'(i 9i 0'&' '>9 9/ /9/0i'i8' /
•
' &700i@ &/ i/ 67/ &70/ 0 (' /;i0i/0i' 67/ / ). S/ 007/ 67/ / '=7(/) &/ A&'( S(i)* /9 v?i& 9@ / / 0'9 &/ 67/ 7 '>9 07/)/ 0 7' 97/ii&'& 0'' / ' &700i@ &/ '= i/ / 9i 9/ &' / 0'9 &/ 67/ / '>9 07/)/ 0 v/)'<'9 '97)'9 / i=7' '0)ivi&'& /9)/ '?i9i9 /9 i(i)'& '' /"i0' )' 9i)7'0i@ )') /9)' 0i@ &/ v/)'<' '97)' /9 )i '' /"i0' 9@ 7' 0i@ &/ 0(/0i i)/'0i' ' 67/ / 0(/0i //;i0i9
•
/67i// /0/9'i'(/)/ &/ 7' v/)'<' '97)' '' )// 7='. E 0079i@ D'vi& Ri0'& R/) T/9 &/(9)' 67/ / 0(/0i (7)7'(/)/ //;i0i9 /9 9i/ 07'& /"i9)/ 7' v/)'<' 0('')iv' 7' 0&i0i@ (70* (?9
•
&i 67/ ' v/)'<' '97)'. S/ 007/ 67/ ' v/)'<' '97)' /9 9'(/)/ 7 0'9 /9/0i' &/ i0ii =//' &/ ' v/)'<' 0('')iv'.
RECOMENDACIONES
•
S/ /0(i/&' vi&' ' i()'0i' &/ i/ 0(/0i '' i0/(/)' ' i67/8' &/ )&'9 '9 '0i/9 0(/0i')/9 ' 67/ / //;i0i9 9/ '9' / / i0ii &/ ' v/)'<' '97)' /9)' '=7(/)' 67/ 7 '>9 7/&/ 9/ (?9 /;i0i/)/ 67/ ) / ' &700i@ &/ '=79 i//9 (/9 /;i0i/)/ 67/ ) / ' &700i@ &/ )9 i//9.
•
S/ /0(i/&' )(' / 07/)' 67/ (i/)'9 9 (/0')ii9)'9 0/>' 67/ 7' '0i@ &>' //;i0i'9/ 9'(/)/ ' /"/9'9 &/ )' (7='' 7' >)i0' '0i' &/ )/00ii9(. A&'( S(i)* '=7(/)'' 67/ )&9 9 '>9/9 &>' //;i0i'9/ &/ i/ 0(/0i i&/@ 7' >)i0' &/ =L*%#> ? 5*%'#@ +'79/0i' &/ i)/;//0i' =7/'(/)' / 9 '97)9 /0@(i09-.
•
S/ /0(i/&' ' 9 '>9/9 &/ (7& /00/ ' i()'0i' &/ i/ 0(/0i ' 67/ 7' 09/07/0i' &/ /9)/ /9 67/ 9 /0799 &/ (7& &>' '9i='9/ /;i0i/)/(/)/ =//'& =''0i'9 '' )&9 0'&' 7 &/ 9 '>9/9 0(/0i')/9.
•
S/ /0(i/&' )(' / 07/)' '9 0'79'9 &/ 7' v/)'<' 0('')iv' 7' &/ /' 9 '9 &i;//0i'9 &/ 0i(' /0799 ')7'/9 9 '>9/9 )i0'/9 0/0'9 ' /07'& /(i)/ 07)iv9 &/ 0i/)9 &70)9 ' 'i/ i/ )& / ' ;/)/ ' '>9/9 &/ ' 8' )/('&' &&/ /9) 9i/(/ /9 9i/. A9> 9 '>9/9 (?9 /07')i'/9 /")' ;/07/)/(/)/ 0'; '80' '''9.
•
S/ /0(i/&' iv/9)i=' (?9 9/ ' T/>' &/ ' v/)'<' 0('')iv' &/ D'vi& Ri0'& ' 67/ /9 7 &/ 9 00/)9 ?9i09 67/ ;7&'(/)' ' )/>' &/ 0(/0i i)/'0i' &/(7/9)' 67/ 9 '>9/9 )i/&/ ' /9/0i'i8'9/ / ' &700i@ /")'0i@ &/ '67/9 i//9 67/ ;'i0' 0 7 09)/ /')iv'(/)/ (?9 '< /9/0) ' /9) &/ (7& / 9 67/ 9 0('')iv'(/)/ (?9 /;i0i/)/9 67/ 9 &/(?9.
B%7-%o'*5,* A;/& L. +215-. ECONOMÍA Y FINANZAS INTERNACIONALES . O)/i& &/ *))KQQZZZ.70/./&7./0Q/0(i'Q/;iQi&/".*Q/0(i'i)/'0i'Q12 )/i'0'9i0'Q#1)/i'&/'v/)'<''97)'&/'&'(9(i)* C*'0*i'&/9 Mi)i'&/9 +1,,-. “Economía Internacional” E&i)i' M0G'Z Hi M"i0 1,,. ## . D790* R7&i=/ S)'/ Fi90*/ +1,,4-. “Macroeconomía” E&i)i' M0G'ZHi S/")' E&i0i@ M"i0 1,,4. #5 . G''i)* J* [. +1,,-. "Historia de la Economía” E&i)i' Ai/ Pi(/' R/i(/9i@ M"i0 1,,. 331 . [7=(' P'7 M'7i0/ O9);/& +1,,5-. “Economía Internacional. Teoría y Política” E&i)i' M0G'ZHi T/0/' E&i0i@ M"i0 1,,5. ,2 .
S'(7/9 P'7 \ii'( N&*'79 +1,-. “Economía” E&i)i' M0G'Z Hi D7&0i(' E&i0i@ M"i0 1,. 115 .
ANEOS ANEO 1
ACUMULACIÓN DEL CAPITAL TEORÍA DE DIVISIÓN INTERNACIONAL DE TRABAJO
ANEO 2
TEORÍA DE LA VENTAJA ABSOLUTA